-
Jisas i Kam, i Leftemap Tingting Blong YumiRevelesen—Nambawan En
-
-
Japta 4
Jisas i Kam, i Leftemap Tingting Blong Yumi
1. ?Naoia Jon i raet i go long hu? ?Tede hu ya i mas intres long mesej blong hem?
OL MAN we oli joen wetem ol kongregesen blong ol man blong God tede, oli mas intres long nekis haf blong profet tok ya. Nekis haf i gat sam mesej long hem. Ol mesej ya oli mas kamtru fulwan bifo “taem we God i makem finis” i kamtru. (Revelesen 1:3, NW) Sipos yumi harem tok blong ol mesej ya, yumi save kasem blesing blong olwe. Baebol i talem se: “Mi Jon, mi talem halo long yufala long ol seven jyos [kongregesen, “NW”] long ples ya Esia. Hemia prea blong mi, we God ya we i stap fastaem, bifo olgeta, mo we i stap naoia, mo we bambae i kam, wetem ol seven speret ya we oli stap long fes blong hem taem i sidaon long bigfala jea blong hem, mo Jisas Kraes ya . . . bambae oli stap givhan long yufala long gladhat blong olgeta, mo oli putum pis i stap wetem yufala.”—Revelesen 1:4, 5a.
2. (a) ?Wanem mining blong namba ya “seven”? (b) ?Long stat blong dei blong Masta blong yumi kam kasem naoia, ol mesej we Jon i givim long ol “seven kongregesen” oli stret long hu bakegen?
2 Long vas ya Jon i raet i go long “seven kongregesen.” Biaen, profet tok ya i talem ol nem blong ol seven kongregesen ya. Namba ya, “seven,” i kamaot plante taem long Revelesen. Namba ya i saen we i minim ‘fulwan.’ Hemia i stret moa long ol samting long saed blong God mo kongregesen blong hem we God i makemaot olgeta wetem tabu speret. Long stat blong dei blong Masta blong yumi kam kasem naoia, namba blong ol kongregesen blong ol man blong God long olgeta ples long wol i go antap, i kasem plante taosen. (Revelesen 1:10) Taswe yumi save se samting we Jon i talem long ol “seven kongregesen” blong ol man we God i makemaot olgeta wetem tabu speret, hemia i stret long ol man blong God tede tu. Yes, Jon i givim wan impoten mesej long olgeta kongregesen blong ol Wetnes blong Jeova long wol tede, mo long ol man we oli joen wetem olgeta.
3. (a) ?Wanem stampa blong “gladhat” mo “pis” we Jon i tokbaot, taem hem i talem halo long ol kongregesen? (b) ?Wanem tok blong aposol Pol i kolosap sem mak long tok we Jon i yusum long taem ya?
3 “Gladhat” mo “pis”—tufala fasin ya i gud tumas. !Mo tufala i gud moa taem yumi tingbaot stampa blong tufala! “God” i stampa blong tufala fasin ya. Hemia “King blong olwe,” Masta mo King blong yumi, Jeova. Hemia God ya we ‘i stap we i stap, mo bambae i save stap oltaem, gogo i no save finis.’ (1 Timote 1:17, NW; Ol Sam 90:2) Vas ya i tokbaot “ol seven speret” tu. Hemia i min se tabu speret no paoa blong God i stap wok fulwan blong blesem ol man we oli lesin long profet tok ya, mo blong mekem olgeta oli kasem save long hem. “Jisas Kraes” tu i gat wan impoten wok blong mekem insaed long bisnes ya. Biaen Jon i talem long saed blong Jisas se: “Hem i fulap long gladhat mo trutok.” (Jon 1:14) Taswe, taem Jon i talem halo long ol man long ol kongregesen ya, hem i yusum sem toktok olsem aposol Pol i yusum blong klosem namba tu leta we hem i sanem i go long kongregesen blong Korin. Pol i talem se: “Hemia prea blong mi, we Jisas Kraes, Masta blong yumi, bambae i stap givhan long yufala evriwan long gladhat blong hem, God bambae i laekem yufala evriwan tumas, mo Tabu Speret bambae i kampani wetem yufala evriwan.” (2 Korin 13:14) !Ol tok ya oli save go stret long ol man we oli laekem trutok tede tu!—Ol Sam 119:97.
“Tru Wetnes”
4. ?Olsem wanem Jon i gohed blong tokbaot Jisas Kraes? ?From wanem ol tok ya we Jon i yusum oli stret nomo long Jisas?
4 Jeova i gat moa paoa bitim ol narafala man long heven mo long wol. Jisas hem i namba tu man, aninit long Jeova. Jon i luksave samting ya, taswe hem i talem se Jisas i “tru wetnes . . . mo i fas man blong i laef bakegen long ded mo i hae king blong ol king blong wol.” (Revelesen 1:5b) Olsem we mun i stap oltaem long skae, i stap wetnes long God, Jisas tu i stap oltaem, hem i nambawan Wetnes long Jeova, se hem i God. (Ol Sam 89:37) Hem i bin stap tru long God gogo hem i ded blong pemaot ol man. Afta, hem i laef bakegen long ded, hem i faswan man blong go antap long heven olsem wan speret man we i no save ded bakegen samtaem. (Kolosi 1:18) Naoia hem i stap kolosap long Jeova, hem i antap long olgeta king blong wol. Mo ‘God i givim olgeta paoa long hem, long olgeta samting long heven mo long wol.’ (Matyu 28:18; Ol Sam 89:27; 1 Timote 6:15) Long 1914, God i putumap hem olsem King, blong hem i rul antap long ol nesen blong wol.—Ol Sam 2:6-9; Matyu 25:31-33.
5. (a) ?Olsem wanem Jon i gohed blong presem Masta blong yumi Jisas Kraes? (b) ?Hu ya i kasem blesing from stret laef blong Jisas we hem i givim blong pemaot ol man? ?Olsem wanem ol Kristin we tabu speret i makemaot olgeta, oli kasem wan spesel blesing from?
5 Nao Jon i gohed blong presem Masta blong yumi Jisas Kraes. Hem i yusum ol gudfala tok ya, i se: “Jisas Kraes ya, hem i laekem yumi tumas, mo long ded blong hem, we blad blong hem i ron, hem i tekemaot ol sin blong yumi, i mekem yumi fri. Hem i king, nao i mekem yumi kam ol man blong hem, we yumi ol pris blong mekem wok blong God ya we i God mo Papa blong hem. Bambae yumi stap leftemap nem blong hem i go antap oltaem, yumi stap talemaot we hem i gat olgeta paoa, gogo i no save finis. Amen.” (Revelesen 1:5c, 6) Jisas i ded long wol blong givim stret laef blong hem. From samting ya, ol man we oli bilif long hem oli save kasem laef we i stretgud olgeta. !Yu, we yu stap ridim buk ya, yu tu yu save kasem laef olsem! (Jon 3:16) Mo ded blong Jisas i openem rod blong ol Kristin we tabu speret i makemaot olgeta, olsem Jon, blong oli save kasem wan spesel blesing. From blad blong Jisas we hem i givim olsem wan sakrifaes blong pemaot ol man, God i save luk olgeta olsem we oli stret man finis long fes blong hem. Olgeta oli no moa gat tingting blong laef long wol long fyuja. Oli lego samting ya olsem Jisas i mekem. Tabu speret blong God i makemaot smol kampani ya, blong oli save laef bakegen long ded, nao oli save joen wetem Jisas Kraes long Kingdom blong hem blong mekem wok blong king mo pris. (Luk 12:32; Rom 8:18; 1 Pita 2:5; Revelesen 20:6) !Wan nambawan blesing ya! !Taswe Jon i save talem strong se Jisas i gat haenem mo olgeta paoa!
“Jisas i Kam Long Klaod”
6. (a) ?Jon i talem se Jisas bambae i “kam long klaod,” nao bambae wanem i hapen? ?Maet Jon i bin tingbaot wanem profet tok we Jisas i givim finis? (b) ?Olsem wanem Jisas bambae i ‘kam’? ?Hu olgeta long wol we bambae oli krae?
6 Nao Jon i glad blong talemaot se: “Yufala i luk. Naoia nomo, bambae Jisas i kam long klaod. Olgeta man bambae oli luk hem, stret long ae blong olgeta. Ol man ya we bifo oli sperem hem bambae oli luk hem. Mo olgeta man long evri ples long wol bambae oli sore tumas, bambae oli krae from we oli luk hem. Bambae i olsem ya. Amen.” (Revelesen 1:7) Long ples ya i klia se Jon i stap tingbaot profet tok we Jisas i givim finis, long saed blong en blong olfala fasin blong wol ya. Long profet tok ya Jisas i bin talem se: “Nao saen blong mi, mi Pikinini blong Man, bambae i kamaot long skae. Nao olgeta laen blong ol man blong wol bambae oli krae, nao bambae oli save luk mi, mi Pikinini blong Man, mi kamaot long klaod blong skae, wetem olgeta paoa we mi mi gat, mo long bigfala laet we bambae i saenaot raonabaot long mi.” (Matyu 24:3, 30) Jeova i jajem finis ol nesen, se oli mas kasem panis. Nao taem Jisas i ‘kam,’ hemia i min se bambae hem i yusum paoa blong hem blong mekem ol panis blong Jeova i kamtru long olgeta nesen ya. Samting ya bambae i mekem plante bigfala jenis long wol. “Olgeta man long evri ples long wol” oli no wantem luksave se Jisas i stanap finis mo i tekem rul blong hem finis. Taswe ‘kros blong God ya we i gat olgeta paoa’ i mas kasem olgeta.—Revelesen 19:11-21; Ol Sam 2:2, 3, 8, 9.
7. ?Olsem wanem “olgeta man,” mo olgeta we oli no obei long hem tu, bambae oli “luk” Jisas?
7 Long laswan naet bifo we Jisas i ded, hem i stap wetem ol disaepol blong hem, nao hem i talem long olgeta se: “Bambae i no longtaem, ol man blong wol ya oli no moa save luk mi.” (Jon 14:19) Oraet nao, ?be olsem wanem “olgeta man bambae oli luk hem, stret long ae blong olgeta”? Yumi no mas ting se ol enemi blong Jisas bambae oli save luk hem stret long ae blong olgeta. Afta we Jisas i go antap long heven bakegen, aposol Pol i talem se naoia Jisas i “stap long delaet we i saen tumas, we man i no save kam kolosap.” Taswe “i no gat man we i luk hem samtaem, mo i no gat man we bambae i save luk hem samtaem.” (1 Timote 6:16) Taem Jon i talem se ol man bambae oli “luk” Jisas, i klia se hem i minim we bambae oli “luksave” sam samting long saed blong hem, olsem we yumi luksave ol fasin blong God from ol samting we hem i bin wokem. (Rom 1:20) “Bambae Jisas i kam long klaod.” ?Hemia i minim wanem? Taem ol klaod oli haedem san, yumi no save luk san. Sem mak long Jisas, bambae ol man oli no save luk hem wetem prapa ae blong olgeta. Taem klaod i haedem san, yumi save se san i stap from we yumi luk delaet raonabaot long yumi. Taswe nating we ol man oli no save luk Masta blong yumi Jisas, be bambae hem i soemaot se hem i stap. Bambae hem i olsem wan “faea we i laet finis. Hem bambae i kam blong givim panis long olgeta we oli no save ona long God, mo long olgeta we oli no save obei long gud nyus blong Jisas, Masta blong yumi.” Bambae hem i fosem ol man ya blong “luk hem.”—2 Tesalonaeka 1:6-8; 2:8.
8. (a) ?Long 33 K.T. hu olgeta we “oli sperem” Jisas? ?Mo hu olgeta we oli mekem olsem tede? (b) ?Jisas i no moa stap long wol ya, taswe olsem wanem sam man oli save ‘sperem hem’?
8 “Ol man ya we bifo oli sperem hem bambae oli luk hem” tu. ?Maet vas ya i stap tokbaot hu? Taem oli kilim Jisas i ded long 33 K.T., ol soldia blong Rom oli sperem hem. Ol man Isrel oli gat fol from ded blong Jisas tu, taswe biaen, long Pentekos, Pita i talem long sam long olgeta se: “God i tekem Jisas ya we bifo yufala i nilim hem long [pos, NW], nao hem i mekem hem i Masta blong yumi, mo i Mesaea tu.” (Ol Wok 2:5-11, 36; skelem wetem Sekaraea 12:10; Jon 19:37.) Olgeta man ya, blong Rom mo blong Isrel tu, oli ded kolosap 2,000 yia finis. Taswe olgeta we oli ‘sperem hem’ tede i mas minim ol nesen mo ol man we oli soemaot semkaen fasin olsem ol man long taem blong Jisas we oli no laekem hem nating, nao oli nilim hem long pos. Jisas i no moa stap long wol ya. Be ol Wetnes blong Jeova oli stap wetnes long Jisas. Taswe taem ol man we oli agensem olgeta oli mekem trabol long olgeta no oli agri we samfala oli mekem trabol long olgeta, i olsem we oli ‘sperem’ Jisas stret.—Matyu 25:33, 41-46.
“Alfa Mo Omega”
9. (a) ?Naoia hu i toktok? ?Long buk blong Revelesen, hem i toktok hamas taem? (b) ?Taem Jeova i talem se hem i “Alfa mo Omega” mo hem i “gat olgeta paoa” hem i minim wanem?
9 !Naoia, wan bigfala sapraes! Hae Masta blong yumi, Jeova, hem wan i tok. !I stret nomo we hem i toktok bifo we hem i givim ol vison blong Revelesen, from we hem i Bigfala Tija blong ol man, mo hem nomo i stampa blong Revelesen! (Aesea 30:20) God blong yumi i talem se: “Mi mi Alfa mo mi mi Omega, . . . mi mi Hemia we i stap naoia, mo we i stap fastaem, bifo olgeta, mo we bambae i kam. Mi mi gat olgeta paoa.” (Revelesen 1:8, “NW”) Long buk blong Revelesen, Jeova we i stap long heven, i toktok tri taem. Hemia faswan long trifala taem ya. (Yu save ridim Revelesen 21:5-8; 22:12-15.) Ol Kristin long faswan handred yia oli save tufala tok ya ‘Alfa mo Omega,’ from we ‘alfa’ i statem alfabet blong ol man Gris, mo ‘omega’ i finisim alfabet ya. Jeova i putum tufala nem ya long hem wan blong soemaot se fastaem olgeta, bifo long hem, i no gat wan narafala god we i gat olgeta paoa olsem hem, mo long fyuja, biaen long hem tu bambae i no gat. Hem nomo bambae i ansarem gud kwestin ya, ?hu nomo i God? Mo bambae hem i ansarem kwestin ya blong olwe. Bambae hem i win blong olwe, bambae hem i soemaot se hem nomo i God we i gat olgeta paoa, hem nomo i Hae Rula long olgeta samting we hem i wokem finis.—Ridim Aesea 46:10; 55:10, 11.
10. (a) ?Nao Jon i tokbaot hem wan olsem wanem? ?Hem i stap kalabus wea? (b) ?Hu ya i givhan long Jon blong sanem buk blong Revelesen i go long ol kongregesen long taem ya? (c) ?Plante taem tede, olsem wanem ol kakae long saed blong speret i goaot long ol man?
10 Jon i save se Jeova bambae i mekem olgeta samting i kamaot olsem we hem i wantem. Taswe hem i talem long ol brata blong hem se: “Mi Jon, mi wan brata blong yufala from we mi joen finis long Jisas. Jisas hem i king blong yumi, mo mi mi stap joen long yufala blong harem nogud wetem yufala, mo blong stanap strong wetem yufala long taem blong trabol. Oli putum mi mi stap long aelan ya Patmos, from we mi stap talemaot tok blong God mo trutok we Jisas i wetnes long hem se i tru.” (Revelesen 1:9) Jon i stap kalabus long aelan ya Patmos, from we hem i stap talemaot gud nyus. Nao hem i stap stanap strong wetem ol brata blong hem long taem blong trabol. Hem i hop se long fyuja bambae hem tu i save rul wetem Kraes long Kingdom blong hem. Long ples ya Patmos, olfala Jon ya i luk faswan vison blong Revelesen. Yumi save se ol vison ya oli mas leftemap tingting blong Jon bigwan. Sem mak long ol man we oli olsem Jon tede. Taem oli luk we ol vison ya oli stap kamtru, samting ya i leftemap tingting blong olgeta tu. Jon i stap kalabus, taswe yumi no save olsem wanem hem i bin sanem buk blong Revelesen i go long olgeta kongregesen. (Revelesen 1:11; 22:18, 19) I klia se ol enjel blong Jeova oli givhan long bisnes ya. Tede tu, plante taem ol enjel oli protektem ol trufala Wetnes blong Jeova we oli stap mekem wok blong hem, long ol ples we gavman i blokem wok ya no i putum tabu long sam haf blong hem. From wok blong ol enjel ya, ol brata ya oli save seremaot kakae long saed blong speret long stret taem blong hem long ol brata blong olgeta we oli hanggri long trutok.—Ol Sam 34:6, 7.
11. ?Tede grup ya we i olsem Jon bifo, oli tinghae long wanem blesing, we i kolosap sem mak long blesing we Jon i gat?
11 Jon i tinghae tumas long bigfala blesing we Jeova i givim long hem. !Jeova i yusum hem olsem rod blong karem toktok long olgeta kongregesen! Long sem fasin, grup ya we i olsem Jon tede, i tinghae tumas long blesing we oli gat blong seremaot ‘kakae’ long saed blong speret long ol famle blong God, “long stret taem blong hem.” (Matyu 24:45, NW) Yu tu yu save kam strong from ol samting ya long saed blong speret, nao oli save mekem se yu kasem gudfala mak ya, laef we i no save finis.—Proveb 3:13-18; Jon 17:3.
[Bokis blong pija long pej 21]
?Olsem Wanem Blong Kasem Kakae Long Saed Blong Speret Long Trabol Taem?
Long ol las dei ya, taem ol Wetnes blong Jeova oli kasem trabol mo hadtaem, i impoten tumas we oli kasem kakae long saed blong speret, blong oli save stap strong long bilif. Kolosap evritaem, oli kasem inaf kakae blong stap strong. Yumi talem tangkyu long Jeova from we plante taem, hem i yusum paoa blong hem blong givim kakae long olgeta.
Wan eksampel: Taem Hitler i rul long Jemani, ol Wetnes oli prentem mo oli seremaot Wajtaoa, nating we strong gavman blong ol Nasi oli putum tabu long magasin ya. Long taon ya Hambag, ol polis blong ol Nasi, nem blong olgeta Gestapo, oli go insaed long haos we oli stap prentem ol magasin ya long hem. Haos ya i smol, mo i no gat ples blong haedemgud ol samting we oli stap yusum. Oli putum taepraeta i go insaed long kabod nomo. Mo ol bigfala mesin blong prentem, oli putum long wan rum daon, insaed long tin blong ol poteto. Mo biaen long tin ya, i gat wan bag we i fulap long ol magasin. Ol Gestapo oli mas faenem ol samting ya. ?Be wanem i hapen? Wan polis i openem kabod long wan fasin we hem i no save luk taepraeta. Long saed blong rum we i stap daon, man blong haos i talem se: “Trifala polis oli stanap long medel blong rum ya, stret long ples we tin ya i stap, mo bag we i fulap long ol Wajtaoa i stap kolosap long hem. Be trifala i no luk ol samting ya. I olsem we wan samting i blaenem ae blong olgeta.” Tangkyu tumas long Jeova we hem i mekem bigfala samting ya, nao olgeta long haos oli save gohed blong seremaot kakae long saed blong speret long trabol taem ya we i denja.
Biaen long 1960, gavman blong Naejiria i mekem faet long ol man blong Biafra, we oli seraot long Naejiria, oli wokem prapa gavman blong olgeta. Biafra i stap long medel blong graon blong ol man Naejiria, taswe i gat wan rod nomo blong goaot long kantri ya, hemia long plen. From trabol we i kamaot long Biafra, i luk olsem we ol Wetnes long kantri ya maet oli no moa save kasem kakae long saed blong speret. Be long 1968, gavman blong Biafra i sanem wan man i go blong mekem wan impoten wok long Yurop. Mo oli putum wan narafala i go wok long ples blong ol plen long Biafra. Tufala man ya i Wetnes blong Jeova. I gat wan rod nomo blong go insaed mo blong kamaot long Biafra, mo wan Wetnes i stap long wan en blong rod ya mo narafala Wetnes i stap long nara en blong rod ya. Tufala i luksave se hemia i plan blong Jeova nomo. Taswe tufala i agri blong mekem rod blong kakae long saed blong speret i save go insaed long Biafra. Hemia i wan wok we i denja tumas. Mo tufala i gohed blong mekem wok ya gogo faet ya i finis. Wan long tufala ya i talem se: “Plan ya i bitim ol samting we ol man oli save tingbaot.”
[Bokis blong pija long pej 19]
?Ol Namba Long Revelesen Oli Saen Blong Wanem?
Namba Mining
3 Hem i makem wan poen. Mo tu hem i mekem
mining blong poen ya i strong moa.
4 Hem i soemaot we wan samting i kamaot
long ful wol. Mo tu i save min se olgeta
saed blong wan bisnes oli stretgud, olsem
samting we i skwea we ol fo saed blong
hem oli sem mak. (Revelesen 4:6; 7:1, 2;
9:14; 20:8; 21:16)
6 Hem i min se wan samting i no stretgud
olgeta, i narakaen, i defren. (Revelesen
13:18; skelem wetem 2 Samuel 21:20.)
7 Hem i minim ol samting we i fulwan long
lukluk blong God, long saed blong plan
blong Jeova no plan blong Setan. (Revelesen
1:4, 12, 16; 4:5; 5:1, 6; 10:3, 4; 12:3)
10 Hem i min se wan samting i fulwan long saed
blong bodi, no long saed blong ol samting blong
12 Hem i stret long ogenaesesen blong God,
long ol samting we hem i stanemap long
heven no long wol. (Revelesen 7:5-8; 12:1;
21:12, 16; 22:2)
24 Namba ya i stret long ol plan we Jeova
i stanemap. From we namba ya i sem mak
long 12:12, hem i min se ol plan ya oli bigfala
mo oli hae moa. (Revelesen 4:4)
Sam namba long Revelesen oli no gat narafala mining, oli stret namba nomo. Plante taem ol vas we oli stap raonabaot oli givhan long yumi blong luksave samting ya. (Ridim Revelesen 7:4, 9; 11:2, 3; 12:6, 14; 17:3, 9-11; 20:3-5.)
-
-
Jon i Luk Jisas Wetem Bigfala Paoa Blong HemRevelesen—Nambawan En
-
-
Japta 5
Jon i Luk Jisas Wetem Bigfala Paoa Blong Hem
Stampa tok: Jisas i jekemap Isrel blong speret we i stap long wol, mo i leftemap tingting blong olgeta
Taem we i kamtru: Samting ya i kamaot long dei blong Masta blong yumi, i stat long 1914, i go kasem taem we laswan blong ol trufala man we tabu speret i makemaot olgeta bambae i ded mo i laef bakegen
1. ?Wanem i stap insaed long faswan vison? ?Olsem wanem Jon i talemaot wetaem bambae vison ya i kamtru fulwan?
LONG Revelesen japta 1 vas 10, faswan vison long Revelesen i stat. Long vison ya mo long ol narafala vison long Revelesen, fastaem Jon i harem no i luk wan samting we i narakaen olgeta. (Revelesen 1:10, 12; 4:1; 6:1) Long faswan vison i gat ol mesej we oli go long ol seven kongregesen long taem blong Jon, long faswan handred yia. Be Jon i tokbaot taem we vison ya bambae i kamtru fulwan, i se: “Tabu speret i kam long mi, nao i olsem we mi stap finis long dei blong Masta blong yumi.” (Revelesen 1:10a, “NW”) ?Wanem “dei” ya? ?Ol bigfala trabol we oli kamaot long laswan handred yia, oli laenap wetem dei ya? Sipos yes, yumi mas lesingud long profet tok ya, from we hem i save gat paoa long laef blong yumi naoia, mo i save sevem yumi long fyuja.—1 Tesalonaeka 5:20, 21.
Long Dei Blong Masta Blong Yumi
2. ?Dei blong Masta blong yumi i stat wetaem? ?Mo bambae hem i finis wetaem?
2 ?Samting ya i min se ol profet tok blong Revelesen oli mas kamtru long wanem taem? ?Wanem ya Dei blong Masta? Aposol Pol i talem se dei ya hem i taem we God bambae i jajem ol man, mo we ol promes blong hem bambae oli kamtru. (1 Korin 1:8; 2 Korin 1:14; Filipae 1:6, 10; 2:16) Taem “dei ya” i stat, sloslou, bigfala plan blong Jeova bambae i kamtru gogo i kasem fulmak blong hem. Hemia nao taem we Jeova bambae i win. “Dei ya” i stat taem Jeova i putumap Jisas olsem King long heven. Jisas bambae i mekem ol jajmen long wol blong Setan oli kamtru. Biaen, dei blong Masta i mas gohed yet, gogo hem i mekem Paradaes i kambak bakegen long wol ya, mo i mekem ol man oli stretgud olgeta. Nao afta, Jisas i save “givimbak Kingdom blong hem long God, Papa blong hem.”—1 Korin 15:24-26, NW; Revelesen 6:1, 2.
3. (a) ?Olsem wanem profet tok blong Daniel long saed blong “seven taem” i givhan long yumi blong save taem we dei blong Masta i stat? (b) ?Wanem ol samting we oli kamaot finis long wol, we oli pruvum se 1914 hem i stat blong dei blong Masta blong yumi?
3 Sam profet tok blong Baebol we oli kamtru finis oli givhan long yumi blong luksave wetaem dei blong Masta blong yumi i stat. Wan eksampel: Daniel i talem se rul blong laen blong King Deved bambae i finis. Ale, i stat long taem ya, “seven taem” i mas pas blong ol man oli luksave se “Hae God i stap rul long kingdom blong ol man, mo hem i gat raet blong givim rul ya long man we hem i wantem.” (Daniel 4:23, 24, 31, 32) Bigfala mining blong profet tok ya i stat kamtru taem ol ami oli spolem kingdom blong Juda. Baebol i soemaot se samting ya i hapen long Oktoba 607 B.K.T.a Revelesen 12:6, 14 i soemaot se 3 mo haf taem i sem mak long 1,260 dei. Taswe seven taem (dabolem namba ya) i sem mak long 2,520 dei. Nao sipos yumi jenisim “wan dei i kam wan yia,” yumi luksave se “seven taem” i mas ron gogo 2,520 yia i pas. (Esikel 4:6) Taswe Kraes Jisas i statem rul blong hem long heven long las haf blong 1914. Faswan bigfala faet blong wol i kamaot long yia ya. Hem i makem “stat blong ol trabol we i blong mekem man i harem nogud” we i stap kamaot long ol man kam kasem naoia. !Tingbaot olsem wanem ol samting we oli kamaot long wol, i stat long 1914 kam kasem naoia, oli soemaot klia nomo se 1914, hemia nao stat blong “dei ya” we Jisas i stap bakegen!—Matyu 24:3-14, NW.b
4. (a) ?Revelesen i talem wanem blong soemaot wetaem faswan vison i kamtru? (b) ?Faswan vison i finis wetaem?
4 Taswe faswan vison mo ol advaes blong hem i stret long dei blong Masta blong yumi, i stat long 1914 i kam. Wan samting we i soemaot poen ya: Taem yumi go moa long Revelesen, yumi luk we hem i tokbaot taem we ol stret mo tru jajmen blong God oli kamaot long ol man. Mo Masta blong yumi, Jisas hem i gat wan bigfala wok blong mekem long saed ya. (Revelesen 11:18; 16:15; 17:1; 19:2, 11) ?Sipos faswan vison i stat kamtru long 1914, wetaem bambae hem i finis? Ol mesej long vison ya oli go long kongregesen blong ol man long wol we God i makemaot olgeta wetem tabu speret. Taswe faswan vison i mas finis taem laswan trufala memba blong kongregesen ya i ded, nao hem i laef bakegen, i go antap long heven. Be dei blong Masta bambae i gohed. Bambae hem i givim blesing long ol narafala sipsip long wol, gogo Rul blong Jisas Kraes blong Wan Taosen Yia i pas finis.—Jon 10:16; Revelesen 20:4, 5.
5. (a) ?Wan voes i talem long Jon se hem i mas mekem wanem? (b) ?From wanem ples we ol “seven kongregesen” oli stap long hem i mekem i isi nomo blong sanem buk blong ol mesej i go long olgeta?
5 Long faswan vison, Jon i no luk wan samting yet. Be hem i harem wan voes i se: “Nao mi harem wan man i tok long bak blong mi, we i stap singaot bigfala olsem wan pupu. Hem i talem se ‘Yu raetemdaon olgeta samting ya we yu luk, oli go long wan buk, nao biaen yu sanem i go long ol jyos [kongregesen, “NW”] we i stap long ol seven taon ya. Yu sanem i go long [kongregesen] long Efesas mo Smana mo Pegamam mo Tuatira mo Sadis mo Filadelfia mo Laodisia.’ ” (Revelesen 1:10b, 11) Krae blong wan pupu i save mekem man i sek, nao hem i lesin. Sem mak long voes we Jon i harem, nao i talem long Jon blong raetemdaon ol samting ya we hem i luk, blong sanem i go long ‘ol seven kongregesen.’ Bambae hem i harem plante mesej, mo hem i mas raetemdaon ol samting ya we hem i luk mo i harem. Ol kongregesen no jyos ya we vas ya i talem, oli prapa nem blong sam kongregesen long taem blong Jon. Olgeta oli stap long ples ya, Esia Maena. Jon i stap long aelan ya Patmos, be ol kongregesen ya oli stap long narasaed long solwora. Ol man Rom oli wokem ol gudfala rod long ples ya, taswe i isi nomo blong wan man i karem buk blong ol mesej ya i go long ol kongregesen ya wanwan. Ol seven kongregesen ya oli kolosap sem mak long haf blong wan seket blong ol Wetnes blong Jeova tede.
6. (a) ?“Ol samting we oli stap kamtru naoia,” oli minim wanem? (b) ?Olsem wanem yumi save se ol samting we i kamaot long ol kongregesen blong ol Kristin we tabu speret i makemaot olgeta tede, oli kolosap sem mak long ol samting we oli kamaot long taem blong Jon?
6 Bighaf blong ol profet tok long Revelesen oli kamtru taem Jon i ded finis. Ol profet tok ya oli tokbaot “ol samting we bambae oli kamtru.” Be ol advaes we i go long ol seven kongregesen ya oli tokbaot “ol samting we oli stap kamtru naoia.” Hemia ol samting we oli stap kamaot long ol seven kongregesen long taem ya. Ol mesej ya oli blong givhan bigwan long ol gudfala elda long ol seven kongregesen ya. Mo tu, oli save givhan long ol narafala kongregesen blong ol Kristin we tabu speret i makemaot olgeta long taem ya.c Be bigfala mining blong vison ya bambae i kamaot long dei blong Masta. Taswe ol samting we Jisas i tokbaot long vison ya, oli kolosap sem mak long ol samting we oli kamaot long taem blong yumi, long ol kongregesen blong ol Kristin we tabu speret i makemaot olgeta.—Revelesen 1:10, 19.
7. ?Long faswan vison, Jon i luk hu? ?From wanem vison ya i impoten tumas long yumi tede, mo yumi glad from?
7 Long faswan vison, Jon i luk Masta blong yumi Jisas Kraes long heven, we i saen from bigfala paoa blong hem. I stret nomo we Jon i luk Jisas olsemia, from we ol profet tok long vison ya oli tokbaot ol samting we bambae oli kamtru long bigfala dei blong Masta ya we God i givim wok long hem. Mo i impoten tu long yumi tede, we yumi stap laef long taem ya, mo we yumi lesingud mo obei long olgeta loa mo oda blong hem. Ol man we oli sapotem rul blong Jeova, oli glad tumas long vison ya. Hem i pruvum se ‘Laen’ ya we i Mesaea i laef naoia long heven. Nating we 1,900 yia finis Setan i “spolem” bak blong leg blong hem, mo i traem hem mo i mekem bigfala trabol long hem gogo hem i ded, be God i givim paoa long hem blong stanap strong, mo blong mekem bigfala plan blong God i win olgeta.—Jenesis 3:15.
8. ?Jisas i stap rere blong mekem wanem?
8 Jisas i kam King finis, nao hem i stap rere blong mekem sam samting. Jeova i putumap hem finis olsem bigfala man blong kilimdaon ol enemi blong hem. Bambae hem i mekem ol laswan jajmen blong Jeova long olfala rabis wol ya mo long rabis god blong hem, Setan, oli kamtru. Mo tu, hem i stap rere blong jajem kongregesen blong ol man we God i makemaot olgeta wetem tabu speret, mo blong jajem bigfala kampani blong ol man we oli joen wetem. Mo tu, hem i rere blong jajem wol.—Revelesen 7:4, 9; Ol Wok 17:31.
9. (a) ?Olsem wanem Jon i talemaot Jisas we i stanap long medel blong ol ples blong putum laet we oli mekem long gol? (b) Samting ya i kolosap sem mak long samting we i save kamaot insaed long haos blong God. ?Taswe hem i minim wanem? ?Wanem mining blong klos blong Jisas? (c) ?Strap blong hem we oli wokem long gol, hem i minim wanem?
9 Taem Jon i harem bigfala voes ya, hem i tanraon. ?Nao hem i luk wanem? Hem i talem se: “Nao mi tanraon blong luk hu ya i stap tok long mi, nao taem mi tanraon, mi luk seven ples blong putum laet i stanap, we oli wokem olgeta long gol.” (Revelesen 1:12) Biaen, Jon i faenemaot mining blong ol seven ples blong putum laet i stanap, we oli wokem long gol. Be man we i stanap long medel blong ol samting ya, hem nao i pulum ae blong Jon. “Long medel blong ol samting ya, mi luk wan man we i olsem Pikinini blong Man. Klos blong hem i longfala, i kasem graon, olsem klos blong haeman. Mo strap blong hem, oli wokem long gol, mo i goraon long jes blong hem.” (Revelesen 1:13) Jon i sek long ol samting ya. Jisas, “Pikinini blong Man,” i stanap fored long hem, olsem wan haeman, mo bodi blong hem i saen. Bigfala laet i stap saenaot long hem. Mo hem i stap long medel blong ol ples blong putum laet we oli wokem long gol, we faea i laet long olgeta. Samting ya i kolosap sem mak long samting we i save kamaot insaed long haos blong God. Taswe Jon i luksave se Jisas i stap mekem bigfala wok blong Hae Pris blong Jeova, mo hem i gat paoa blong jajem man. (Hibrus 4:14; 7:21-25) Longfala klos blong hem i stret long wok blong pris we hem i stap mekem. Ol hae pris blong ol man Isrel bifo oli werem wan strap. Jisas tu i werem wan strap, we oli wokem long gol, mo i goraon long jes blong hem. Strap ya i kavremap hat blong Jisas. Samting ya i soemaot se bambae hem i mekem olgeta wok we Jeova God i givim long hem wetem ful hat blong hem.—Eksodas 28:8, 30; Hibrus 8:1, 2.
10. (a) ?Hea blong Jisas we i waet olsem sno i minim wanem? ?Mo ae blong hem we i olsem faea we i laet, i minim wanem? (b) ?Leg blong Jisas we i saen olsem bras i minim wanem?
10 Jon i gohed, i se: “Hea blong hem i waet we i waet, i olsem hea blong sipsip no sno, mo ae blong hem i olsem faea we i laet.” (Revelesen 1:14) Hea blong hem we i waet olsem sno, i soemaot se Jisas i waes from we hem i olfala. (Ridim Proveb 16:31.) Ae blong hem i olsem faea we i laet. Samting ya i soemaot se hem i stap rere, hem i wekapgud, taem hem i lukluk ol man, i traem olgeta mo i soemaot we hem i kros long olgeta. Nao Jon i lukluk leg blong Jisas, i se: “Leg blong hem i saen olsem bras we oli kukum long faea blong i ronaot, nao i klin gud, nao oli rabem bakegen blong i saen gud. Mo voes blong hem i olsem bigfala wora we i ron.” (Revelesen 1:15, “NW”) Long vison ya, leg blong Jisas i saengud olsem bras we oli kukum long faea blong i ronaot, mo i klin. Tok ya i stret long Jisas we i wok strong long ol samting we Jeova i givim long hem blong mekem, mo we i stanap long fes blong Jeova, i klin nomo. Plante taem Baebol i yusum gol blong soemaot ol samting we oli blong God. Samtaem bras i minim ol samting we oli blong man.d Taswe leg blong Jisas we i saen olsem gudfala bras i mekem yumi tingbaot taem we hem i wokbaot long wol blong talemaot gud nyus. Long taem ya, leg blong hem i “naes tumas.”—Aesea 52:7; Rom 10:15, NW.
11. (a) ?Leg blong Jisas we i saengud i pulum yumi blong tingbaot wanem? (b) ?Voes blong Jisas we i olsem “bigfala wora” i minim wanem?
11 Tru ya, taem Jisas i stap long wol olsem wan man we i stret nomo, ol man mo ol enjel tu oli luk bigfala paoa mo glori blong hem. (Jon 1:14) Hem i Hae Pris blong ogenaesesen blong Jeova. Leg blong hem we i saen i pulum yumi blong tingbaot we insaed long ogenaesesen blong Jeova, i olsem we hem i wokbaot long graon we i tabu. (Ridim Eksodas 3:5.) Mo voes blong hem i olsem tanda, olsem noes blong wan bigfala wotafol. Voes ya i save mekem man i sek mo i fraet tu. Mo samting ya i stret nomo, from we hem i voes blong man ya we Baebol i kolem hem Waes Tok blong God. Hem bambae i “jajem olgeta man long wol, long stret fasin.”—Ol Wok 17:31, NW; Jon 1:1.
12. ?Wanem mining blong “naef blong faet we i sap tu saed”?
12 “Hem i holem seven sta long raethan blong hem, mo i gat naef blong faet we i sap tu saed i stap kamaot long maot blong hem. Mo fes blong hem i saen olsem san long medel dei. Taem mi mi luk hem, mi foldaon long leg blong hem, olsem we mi ded olgeta.” (Revelesen 1:16, 17a) Biaen Jisas hem wan i talem mining blong ol seven sta ya. ?Be yu luk wanem i stap kamaot long maot blong hem? “Naef blong faet we i sap tu saed.” !I stret nomo we Jisas i karem samting ya! ?From wanem? From we Jeova i givim wok long Jisas blong talemaot ol laswan jajmen blong Hem agens long ol enemi blong Hem. Ol jajmen we oli kamaot long maot blong hem, ol rabis man oli mas ded from.—Revelesen 19:13, 15.
13. (a) ?Fes blong Jisas we i saen mo i waet olsem laet, i mekem yumi tingbaot wanem? (b) ?Olgeta haf blong vison blong Jon oli soemaot wanem long saed blong Jisas?
13 Fes blong Jisas we i saengud mo i waet olsem laet i mekem yumi tingbaot taem blong Moses bifo. Antap long bigfala hil ya, Sinae, Jeova i toktok wetem Moses. Nao biaen, fes blong Moses i saen olsem san. (Eksodas 34:29, 30) Tingbaot tu we 1,900 yia finis, trifala aposol blong Jisas i luk we bodi blong Jisas i jenis, i kam narafala. Long taem ya, “fes blong hem i saen olsem san, mo ol klos blong hem oli kam waet olsem laet blong san.” (Matyu 17:2) Nao long vison blong Jon, hem i luk Jisas long dei blong Masta blong yumi. Fes blong hem i saen, olsem wan man we i bin stap kolosap long Jeova. (2 Korin 3:18) Evri samting long vison ya blong Jon i saen, i soemaot bigfala paoa. Hea we i waet olsem sno, ae we i olsem faea we i laet, bodi we i saen olsem san, mo leg we oli saen olsem bras, olgeta samting ya i soemaot wan nambawan pija blong Hemia we naoia “i stap long delaet we i saen tumas, we man i no save kam kolosap.” (1 Timote 6:16) !Jon i luk samting ya, i klia mo i tru nomo! Ale hem i fraet. ?Nao hem i mekem wanem? Aposol ya i talem long yumi se: “Taem mi mi luk hem, mi foldaon long leg blong hem, olsem we mi ded olgeta.”—Revelesen 1:17.
14. ?Taem yumi ridim vison blong Jon long saed blong Jisas mo bigfala paoa blong hem, samting ya i mas mekem wanem long yumi?
14 Jon i talemaot evri samting we hem i luk long vison ya, i klia nomo. From samting ya, ol man blong God tede oli save talem tangkyu long God long ful hat blong olgeta. Dei blong Masta blong yumi i ron 70 yia finis. Mo ol samting insaed long vison ya oli stap kamtru yet. Yumi save se rul blong Kingdom blong Jisas i tru, hem i stap rul naoia. Hem i no wan samting we bambae i kamaot long fyuja nomo. Yumi stap obei long rul blong Kingdom ya naoia. Taswe i stret nomo we yumi lukluk moa long ol samting we Jon i luk long faswan vison ya, mo yumi lesin mo obei long ol tok blong Jisas Kraes we i gat bigfala paoa.
[Ol Futnot]
a B.K.T. i min se Bifo Kristin Taem.
b Blong kasem moa save long poen ya, yu save ridim pej 128-139, 186-189 long buk ya “Let Your Kingdom Come.” Olgeta we oli prentem Revelesen buk ya oli seremaot narafala buk ya tu.
c Long faswan handred yia, taem wan kongregesen i kasem leta long wan aposol, fasin blong ol kongregesen ya i blong tekem leta i go long ol narafala kongregesen raonabaot tu, blong olgeta man oli save haremgud long ol advaes long leta ya.—Ridim Kolosi 4:16.
d Haos blong God we Solomon i bildim, oli flasem insaed blong hem mo ol samting we i stap insaed long hem long gol. Be vranda wetem ol samting we i stap long yad blong haos ya, oli flasem long bras.—1 King 6:19-23, 28-35; 7:15, 16, 27, 30, 38-50; 8:64.
[Tok blong pija long pej 23]
Taem oli digim graon: Oli faenem ol ston ya we oli stap yet long ol ples blong ol seven taon ya bifo, we ol seven kongregesen oli stap long olgeta. Ol ston we oli stap yet oli soemaot we ol samting we Baebol i talem oli tru. Long ol ples ya nao, ol Kristin long faswan handred yia oli kasem ol mesej blong Jisas we oli leftemap tingting blong olgeta. Mo tede ol mesej ya oli wekemap tingting blong ol man long ol kongregesen long olgeta ples long wol
PEGAMAM
SMANA
TUATIRA
SADIS
EFESAS
FILADELFIA
LAODISIA
-
-
Mining Blong Wan Tabu Tok HaedRevelesen—Nambawan En
-
-
Japta 6
Mining Blong Wan Tabu Tok Haed
1. ?Taem yumi tingbaot pija blong Jisas wetem paoa blong hem long Revelesen 1:10-17, yumi mas gat wanem tingting?
!VISON blong Jisas we i kasem paoa blong hem long heven finis, tru, i samting blong sek from! Sipos yumi stap wetem aposol Jon long taem ya, nao yumi luk vison ya, yumi tu, yumi mas foldaon long leg blong Jisas olsem Jon, from we paoa blong hem i bigwan tumas. (Revelesen 1:10-17) God i mekem se nambawan vison ya we hem i givim i stap kasem tede. Hem i save wekemap tingting blong yumi, blong yumi wok strong moa. Olsem Jon, yumi mas gat tingting daon, mo yumi mas talem tangkyu from mining blong vison ya. Oltaem yumi mas soemaot ona mo respek long Jisas from we hem i sidaon long jea blong King finis, hem i Hae Pris, mo Jaj.—Filipae 2:5-11.
‘Faswan Mo Laswan’
2. (a) ?Jisas i yusum wanem nem blong talemaot hem wan? (b) ?Jeova i minim wanem taem hem i talem se: “Mi mi faswan mo bambae mi mi laswan”? (c) ?Nem blong Jisas, “Faswan” mo “Laswan” i pulum yumi blong tingbaot wanem?
2 Yumi sek long vison ya, be yumi no mas fraet tumas. Jisas i leftemap tingting blong Jon, olsem aposol ya i talem nao, i se: “Be hem i tajem mi long raethan blong hem, mo hem i talem se: ‘Yu no fraet. Mi mi Faswan, mo mi mi Laswan tu, mo mi mi man ya we i laef i stap.’ ” (Revelesen 1:17b, 18a, “NW”) Long Aesea 44:6, Jeova i tokbaot haenem blong hem. Hem i talem stret se hem nomo i God we i gat olgeta paoa. Hem i se: “Mi mi faswan, mo bambae mi mi laswan, mo i no gat wan narafala god, mi nomo.”a Taem Jisas i talem se hem nao ‘i Faswan mo i Laswan tu,’ hem i no stap talem se hem i sem mak long Jeova, Bigfala Man we i Wokem evri samting. No gat. Hem i talemaot wan nem we God nomo i givim long hem, mo i stret nomo long hem. Long Aesea, Jeova i stap talemaot se hem nomo hem i gat wan spesel ples, hem i trufala God. Hem i God blong olwe, mo i no gat narafala god olsem, hem nomo. (1 Timote 1:17) Long Revelesen, Jisas i stap tokbaot nem we God i givim long hem, mo hem i stap pulum ol man blong tingbaot we hem i laef bakegen long wan spesel fasin.
3. (a) ?Olsem wanem Jisas i “Faswan” mo “Laswan”? (b) ?Jisas i holem “ol ki blong ded mo blong Hades,” i minim wanem?
3 Tru ya, Jisas i “Faswan” we taem hem i laef bakegen long ded, hem i kam wan speret man we i no moa save ded bakegen samtaem. (Kolosi 1:18) Mo tu, hem i “Laswan” we Jeova hem wan i givim laef bakegen long hem. Taswe hem i ‘man ya we i laef . . . we i laef blong olwe.’ Hem i no moa save ded samtaem. Long saed ya, hem i olsem Papa blong hem, hem tu i no save ded samtaem. Hem i “God ya we i laef we i no save ded.” (Revelesen 7:2; Ol Sam 42:2) Jisas i save givim laef long ol narafala man, from we hem i “stampa blong laef bakegen long ded . . . stampa blong laef.” (Jon 11:25) Naoia hem i talem sam tok long Jon we i joengud long poen ya, i se: “Bifo mi ded, be yu luk. Naoia mi laef bakegen, we mi no moa save ded samtaem, mo mi gat [ol ki blong ded mo blong Hades, “NW”].” (Revelesen 1:18b) Jeova i givim paoa long hem, nao hem i save mekem ol dedman oli laef bakegen. Taswe Jisas i save talem se i olsem we hem i holem ol ki blong openem Hades (beregraon), nao ded i no moa save holem ol man oli kalabus.—Ridim Matyu 16:18.
4. ?Bakegen Jisas i talem wanem long Jon? ?Hemia i blong givhan long hu?
4 Nao Jisas i talem bakegen long Jon se hem i mas raetemdaon ol samting we hem i luk long vison ya. Hem i se: “Oraet, yu yu mas raetemdaon ol samting ya we yu luk, ol samting we oli stap kamtru naoia, wetem ol samting we bambae oli kamtru.” (Revelesen 1:19) ?Jon bambae i talemaot wanem gudfala samting bakegen, we oli save tijim yumi?
Ol Sta Mo Ol Ples Blong Putum Laet
5. ?Olsem wanem Jisas i eksplenem mining blong ol “seven sta ya” mo “seven ples blong putum laet i stanap”?
5 Jon i luk Jisas finis, i stap stanap long medel blong seven ples blong putum laet i stanap, we oli wokem olgeta long gol, mo hem i holem seven sta long raethan blong hem. (Revelesen 1:12, 13, 16) Nao Jisas i eksplenem samting ya, i se: “?Yu luk ol seven sta ya we i stap long raethan blong mi, mo ol seven ples blong putum laet i stanap we oli wokem olgeta long gol? I gat tok haed blong olgeta. Ol seven sta ya, hemia ol enjel blong ol seven jyos ya [ol seven kongregesen ya, “NW”]. Mo ol seven ples ya blong putum laet i stanap, hemia ol seven jyos ya [kongregesen ya, “NW”] nomo.”—Revelesen 1:20.
6. ?Ol seven sta ya oli minim hu? ?From wanem ol mesej ya oli go long olgeta?
6 “Ol sta ya” hemia ‘ol enjel blong ol seven kongregesen ya.’ Long Revelesen, samtaem ol sta oli save minim ol enjel. Be Jisas i no save yusum wan man blong wol nomo blong raetem wan leta i go long ol speret man long heven. Taswe ol “sta ya” oli mas minim ol elda, no ol man we oli stap lukaot long ol kongregesen long wol. Olgeta ya oli olsem ol man blong karem tok blong Jisas.b Ol mesej oli go long ol sta ya, from we ol sta ya oli holem wok ya blong lukaotgud long ol sipsip blong Jeova.—Ol Wok 20:28.
7. (a) ?Wanem i soemaot se taem Jisas i tok long wan enjel long ol kongregesen wanwan, samting ya i no minim se ol kongregesen ya wanwan oli gat wan elda nomo? (b) ?Ol seven sta ya long raethan blong Jisas oli minim hu?
7 Jisas i tok long wan “enjel” nomo long ol kongregesen ya wanwan. ?Samting ya i minim se i gat wan elda nomo long ol kongregesen ya wanwan? No gat. Long taem blong Pol bifo, kongregesen blong Efesas i gat moa long wan elda. (Revelesen 2:1; Ol Wok 20:17) Taswe long taem blong Jon, taem oli sanem ol mesej oli go long ol seven sta blong oli ridimaot ol mesej ya long ol kongregesen ya (mo long kongregesen blong Efesas tu), ol sta ya oli mas minim olgeta elda insaed long kampani blong ol elda, long kongregesen blong Jeova we hem i bin makemaot wetem tabu speret. Sem mak tede, ol man we oli stap lukaot long ol kongregesen oli ridimaot ol leta we oli kasem long Hed Kampani. Ol elda long Hed Kampani, tabu speret i makemaot olgeta finis, nao oli wok aninit long hed blong olgeta, Jisas. Ol kampani blong elda insaed long ol kongregesen wanwan oli mas mekem ol advaes blong Jisas oli wok insaed long ol kongregesen blong olgeta. Ol advaes ya i no blong givhan long ol elda nomo. Hem i blong givhan long olgeta man we oli joen wetem ol kongregesen tu.—Ridim Revelesen 2:11a.
8. Ol elda oli stap long raethan blong Jisas. ?Hemia i minim wanem?
8 Jisas i olsem Hed blong kongregesen. Taswe i tru se ol elda oli stap long raethan blong hem. Hemia i min se oli stap aninit long paoa blong hem, mo hem i stap lidim olgeta. (Kolosi 1:18) Hem i Bigfala Man blong Lukaot long Sipsip, mo ol narafala man blong lukaot long sipsip oli stap daon long hem.—1 Pita 5:2-4.
9. (a) ?Seven ples blong putum laet oli pija blong wanem? ?From wanem i stret nomo we oli pija blong olgeta ya? (b) ?Ating vison ya i pulum aposol Jon blong tingbaot wanem?
9 Seven ples blong putum laet i stanap, hemia ol seven kongregesen we Jon i raetem buk blong Revelesen i go long olgeta: Efesas, Smana, Pegamam, Tuatira, Sadis, Filadelfia, mo Laodisia. ?From wanem ol ples blong putum laet oli pija blong ol kongregesen ya? From we olgeta Kristin man, taem oli stap wanwan no taem oli stap wetem kongregesen, oli mas ‘letem laet blong olgeta i saenaot i kasem ol man,’ long wol ya we i tudak we i tudak. (Matyu 5:14-16) Mo tu, insaed long haos blong God we Solomon i bildim bifo, i gat sam ples blong putum laet i stanap. Taem Jon i harem we ol kongregesen oli olsem ples blong putum laet i stanap, ating hem i tingbaot we ol kongregesen ya wanwan oli olsem “haos blong God” we speret blong God i stap finis long olgeta. (1 Korin 3:16) Mo tu, haos blong God blong ol man Isrel bifo i pija blong wan samting we i bigfala moa, hemia bigfala haos blong Jeova long saed blong speret. Jisas i Hae Pris long haos ya blong God, mo Jeova hem wan i stap long rum blong haos ya we i Tabu Tumas long heven. Ol memba blong kongregesen we tabu speret i makemaot olgeta finis oli stap wok insaed long haos blong God long saed blong speret, oli olsem “ol tabu pris blong God.”—1 Pita 2:4, 5, 9: Hibrus 3:1; 6:20; 9:9-14, 24.
Bigfala Apostasic
10. ?Long 70 K.T., wanem i hapen long fasin blong laef blong ol man Isrel, mo long ol man we oli sapotem hem, be oli no tanem tingting blong olgeta from sin blong olgeta?
10 Kristin fasin blong laef i stat 60 yia bifo we Jon i raetemdaon Revelesen. Long stat blong hem go kasem 40 yia i pas, skul blong ol man Isrel i agensem fasin blong ol Kristin man. Long 70 K.T., i gat wan bigfala samting i hapen long fasin blong laef blong ol man Isrel. Olgeta we oli no tanem tingting blong olgeta from ol sin blong olgeta oli no moa save joen tugeta olsem wan nesen, mo oli lusum samting we long tingting blong olgeta i olsem wan aedol—hemia haos blong God long Jerusalem.
11. ?From wanem taem ya i stret nomo blong Bigfala Man blong Lukaot long ol Sipsip i givim woning long ol kongregesen long sam fasin we oli stap kam antap?
11 Aposol Pol i talem finis se i gat sam Kristin we tabu speret i bin makemaot olgeta we bambae oli lego Kristin bilif, nao oli agensem hem. Ol mesej blong Jisas oli soemaot se taem Jon i kam olfala, ‘apostasi ya’ i stat kamaot finis. Setan i yusum rod ya blong traehad blong spolem ‘laen blong woman.’ Jon i laswan long olgeta man we oli naf blong blokem fasin ya, blong i no kam insaed long Kristin kongregesen. (2 Tesalonaeka 2:3-12; 2 Pita 2:1-3; 2 Jon 7-11) Taswe taem ya i stret nomo blong Bigfala Man blong Lukaot long ol Sipsip blong Jeova i raet i go long ol elda blong ol kongregesen ya. Hem i mas talem long olgeta blong lukaot from we fasin ya i stat finis. Mo hem i mas leftemap tingting blong olgeta we hat blong olgeta i gud blong oli stanap strong long stret fasin.
12. (a) ?Olsem wanem fasin blong apostasi i kam antap long ol yia we oli ron biaen long taem blong Jon? (b) ?Olsem wanem Krisendom i stat?
12 Yumi no save wanem tingting blong olgeta long ol kongregesen ya taem oli kasem ol mesej blong Jisas long 96 K.T. Be yumi save se taem Jon i ded finis, fasin blong apostasi i kam antap kwiktaem. Long taem ya, “ol Kristin” oli no moa yusum prapa nem blong God, Jeova. Long sam hanraet blong Baebol, oli tekemaot nem ya, mo oli putum “Masta” no “God” long ples blong hem. Gogo biaen long 300 K.T., gyaman tijing blong Triniti i kam insaed long sam kongregesen. Mo tu, long taem ya, tingting ya we man i gat wan sol we i no save ded i stap kam antap tu. Gogo hed gavman blong Rom, nem blong hem Constantine, i putumap “Kristin jyos” olsem skul blong kantri ya. Hemia nao stat blong Krisendom.d Jyos mo gavman i joen blong rul gogo wan taosen yia i pas. Nyu kaen fasin ya i mekem i isi blong kam wan “Kristin.” Plante laen, taem oli kam Kristin, oli joenem sam hiten kastom blong bifo wetem skul ya. Plante lida blong Krisendom oli kam olsem ol strong rula blong politik we oli fosem ol man blong bilif long ol gyaman tijing blong olgeta we oli agensem trutok. Sipos man i no bilif, oli kilim hem i ded.
13. ?Nating we Jisas i givim woning se oli no mas seraot long ol smosmol kampani, be ol Kristin we oli lego trufala bilif, oli mekem wanem?
13 Ol Kristin we oli lego trufala bilif, nao oli bilif long ol gyaman tijing, oli no lesin nating long ol advaes we Jisas i givim long ol seven kongregesen ya. Jisas i talem long olgeta long kongregesen blong Efesas se oli mas traehad blong kasem bakegen bigfala lav we oli gat fastaem. (Revelesen 2:4) Be lav blong Jeova i no moa joenem ol memba blong Krisendom. Taswe plante nogud faet i kamaot mo olgeta oli mekem fulap trabol long olgeta. (1 Jon 4:20) Jisas i givim woning long kongregesen blong Pegamam se oli no mas seraot long ol smosmol kampani we oli stap folem man nomo. Be biaen long 100 K.T., oli stat seraot long ol smosmol kampani ya. Mo tede tu, Krisendom i gat plante taosen defren kampani mo skul we oli stap raorao oltaem nomo.—Revelesen 2:15.
14. (a) ?Nating we Jisas i givim woning se oli mas lukaot we bambae oli no ded olgeta long saed blong speret, be ol gyaman Kristin oli mekem wanem? (b) ?Olsem wanem ol gyaman Kristin oli no harem woning blong Jisas agens long fasin blong wosip long ol narafala god mo agens long rabis fasin long saed blong seks?
14 Jisas i givim woning long kongregesen blong Sadis se oli mas lukaot we bambae oli no ded olgeta long saed blong speret. (Revelesen 3:1) Ol gyaman Kristin oli sem mak olsem olgeta long Sadis. Kwiktaem nomo oli fogetem ol gudfala Kristin wok. I no longtaem oli livim impoten wok ya blong prij long han blong ol lida blong ol skul ya, mo oli pem olgeta from. Jisas i bin givim woning long kongregesen blong Tuatira se oli no mas mekem wosip long narafala god, mo oli no mas mekem rabis fasin long saed blong seks. (Revelesen 2:20) Be Krisendom i talemaot long open ples se i oraet nomo blong yusum ol aedol long wosip. Mo oli leftemap wosip blong ol aedol long wan narafala fasin we i haed. Oli pulum ol man blong ona long kantri blong olgeta, mo blong ronem ol sas samting blong wol nomo. Mo nating we samtaem oli tok agens long rabis fasin long saed blong seks, be oli no blokem, oli letem nomo.
15. ?Ol advaes we Jisas i givim long ol seven kongregesen oli soemaot wanem long saed blong Krisendom? ?Ol lida blong ol skul blong Krisendom oli olsem hu?
15 Taswe ol advaes we Jisas i givim long ol seven kongregesen ya oli soemaot klia se ol skul blong Krisendom oli no ol trufala man blong Jeova. Ol lida blong Krisendom oli bigfala haf blong laen blong Setan. Aposol Pol i talem se olgeta olsem wan grup oli olsem ‘man blong brekem loa.’ Hem i talem se man ya bambae “i kamtru long paoa blong Setan, mo hem bambae i wokem ol narnarafala merikel mo gyaman saen mo samting blong sapraes. Hem bambae i yusum evrikaen trik we oli no stret.”—2 Tesalonaeka 2:9, 10.
16. (a) ?Ol lida blong Krisendom oli agensem hu moa? (b) ?Wanem i kamaot long Krisendom long taem ya we oli kolem ‘Medel Ejes’? (c) ?Taem ol man Protestan oli mekem stronghed, no ‘Refomesen,’ hem i jenisim fasin blong apostasi we Krisendom i stap mekem?
16 Ol lida blong Krisendom, insaed long ol skul mo afsaed tu, oli stap talem se oli stap lukaot long ol sipsip blong God. Be oli bin soemaot se oli no laekem nating man we i pulum ol narafala man blong ridim Baebol, mo man we i mekem ol rabis fasin blong olgeta oli kam long klia ples. Oli mekem bigfala trabol long man ya, John Hus, mo man we i tanem Baebol i go long narafala lanwis, nem blong hem William Tyndale, mo biaen oli kilim tufala i ded. Long taem ya we oli kolem ‘Medel Ejes,’e wol i no gat fulap save. Rul blong ol man blong apostasi i kam antap bitim mak long taem blong ‘Katolik Inkwisisin.’ Long nogud taem ya, sipos man i no agri wetem tijing no rul blong jyos, oli no gat sore long hem, oli mekem i strong tumas long hem. Oli kilim mo spolem bodi blong plante taosen man from we oli talem se oli no agri long ol tijing blong jyos. Oli fasem samfala long wud, nao oli bonem olgeta gogo oli ded. Long rod ya, Setan i traehad blong smasem kwiktaem trufala laen blong ogenaesesen blong God we i olsem woman blong God. I stat long 1517, ol Protestan oli girap, oli agensem strong rul ya. Taem ya oli kolem ‘Refomesen.’ Long taem ya, plante man blong ol Protestan skul oli soemaot semkaen fasin, oli agensem ol man blong God. Olgeta tu oli gat kaon from blad blong plante man. Oli kilim ol man ya oli ded from we oli traehad blong stap tru long God mo long Jisas. !Tru ya, ‘blad blong ol tabu man blong God’ i ron bigwan!—Revelesen 16:6; skelem wetem Matyu 23:33-36.
“Laen” i Stanap Strong
17. (a) ?Parabol blong Jisas long saed blong wit mo ol rabis gras i tokbaot wanem taem long fyuja? (b) ?Wanem i kamaot long 1918? ?From samting ya, Masta i sakemaot hu mo i putumap hu?
17 Jisas i talem wan parabol long saed blong wit mo rabis gras. Long parabol ya, Jisas i talemaot se taem ol skul blong Krisendom oli rul fulwan, wol bambae i stap long tudak nomo. Be long ol handred yia we ol man blong apostasi oli stap wok, bambae i mas gat wanwan man, we oli olsem wit, oli trufala Kristin we tabu speret i makemaot olgeta. (Matyu 13:24-29, 36-43) Ale, taem dei blong Masta i stat long Oktoba 1914, i gat sam tru Kristin man oli stap yet long wol. (Revelesen 1:10) I luk olsem we tri mo haf yia biaen, long 1918, Jeova i kam blong jekemap haos blong hem long saed blong speret. Hem i kam wetem Jisas we hem i “man blong karem tok blong kontrak ya.” (Malakae 3:1; Matyu 13:47-50) Hemia i stret taem blong Masta i sakemaot ol gyaman Kristin, mo blong putumap ‘slef we i stret mo waes blong lukaot long ol samting blong hem.’—Matyu 7:22, 23; 24:45-47, NW.
18. ?Long 1914, wanem “taem” i kamtru? ?Naoia i stret taem blong slef i mekem wanem?
18 Mo tu hemia i stret taem blong slef ya i tingtinggud long ol mesej we Jisas i givim long ol seven kongregesen. Yumi luksave samting ya from ol save we i stap insaed long ol mesej ya. Wan eksampel: Jisas i tokbaot taem we bambae hem i kam blong jekemap mo skelem ol kongregesen. Samting ya, hem i mekem long 1918. (Revelesen 2:5, 16, 22, 23; 3:3) Hem i tokbaot we bambae hem i lukaotgud long kongregesen blong Filadelfia, “taem trabol ya i kamtru we bambae i kam blong traem olgeta man blong wol.” (Revelesen 3:10, 11) “Trabol ya” i kamtru long 1914, taem we dei blong Masta i stat. Biaen long yia ya, trabol i kamtru long ol Kristin blong traem olgeta, se bambae oli stap tru long Kingdom blong God we i stanap finis, no no gat.—Ridim Matyu 24:3, 9-13.
19. (a) ?Ol seven kongregesen ya oli pija blong hu tede? (b) ?Hu ya bigfala hif blong man we oli joen wetem ol Kristin we tabu speret i makemaot olgeta? ?Mo from wanem ol advaes blong Jisas mo ol fasin we hem i luk insaed long kongregesen oli stret long olgeta tu? (c) ?Yumi mas gat wanem tingting long saed blong ol mesej we Jisas i givim long ol seven kongregesen long faswan handred yia?
19 Taswe long 1914 nomo, bigfala mining blong ol tok we Jisas i talem long ol kongregesen ya i stat kamtru. From samting ya, ol seven kongregesen ya oli pija blong olgeta kongregesen blong ol Kristin we tabu speret i makemaot olgeta, long dei blong Masta. Jon i pija blong ol Kristin we tabu speret i makemaot olgeta. Long las 50 yia we oli pas finis, fulap man we oli bilif se bambae oli laef blong olwe long Paradaes long wol, oli joen wetem ol Kristin ya we tabu speret i makemaot olgeta. Taswe advaes ya we Jisas Kraes i givim, mo ol fasin we hem i luk insaed long ol seven kongregesen ya, taem hem i go blong jekemap olgeta, oli stret nomo long ol man ya we bambae oli laef long Paradaes long wol tu. Ol rul long saed blong stret fasin mo fasin blong stap tru long God oli sem mak long olgeta man blong Jeova. (Eksodas 12:49; Kolosi 3:11) Taswe ol mesej we Jisas i givim long ol seven kongregesen long Esia Maena long faswan handred yia oli no store blong ol samting we oli kamaot long taem bifo nomo. No gat. Oli minim laef no ded long yumi evriwan wanwan. Taswe naoia yumi mas lesingud long ol tok ya blong Jisas.
[Ol Futnot]
a Long Aesea 44:6, long olfala lanwis Hibru, Jeova i no talem se hem i “faswan” ya mo “laswan” ya. Hem i talem “faswan” mo “laswan” nomo. Be taem Jisas i tokbaot hem wan long Revelesen 1:17, long olfala lanwis Grik, hem i talem se hem i “Faswan ya” mo “Laswan ya.” Taswe, Revelesen 1:17 i talemaot wan nem we God i givim long Jisas. Be Aesea 44:6 i defren, hem i tokbaot hae ples blong Jeova, se hem nomo i God.
b Grik wod ya agʹge·los (oli talem “anʹge·los”) i save minim “man blong karem mesej” no i save minim “enjel.” Malakae 2:7 i tokbaot wan pris we i blong laen blong ol man Livae, olsem “man blong karem mesej.” (Hibru, mal·’akhʹ).—Lukluk futnot blong New World Translation Reference Bible.
c Fasin blong lego trufala Kristin bilif mo agensem hem.
d Krisendom i minim ol gyaman Kristin skul.
e Oli talem se taem ya ‘Medel Ejes’ i ron samwe bitwin long ol yia 500 mo 1500 K.T.
[Bokis blong pija long pej 32]
Taem Blong Traem Mo Blong Jajem
Long Oktoba 29 K.T., taem Jisas i tekem baptaes long Jodan Reva, God i makemaot hem se bambae hem i King. Tri mo haf yia biaen, long 33 K.T., hem i kam insaed long haos blong God long Jerusalem, nao hem i sakemaot ol man we oli stap mekem haos ya i kam olsem ples blong haed blong ol man blong stil. Taem ya i laenap wetem tri mo haf yia we i stat long Oktoba 1914, taem Jisas i ‘sidaon long bigfala jea blong hem’ long heven. Tri mo haf yia biaen, Jisas i kam blong jekemap ol man we oli talem se oli Kristin. Jajmen blong hem i stat nomo long haos blong God. (Matyu 21:12, 13; 25:31-33; 1 Pita 4:17) Long fas haf blong 1918 ol man blong Jeova we oli stap talemaot Kingdom blong hem oli kasem bigfala trabol. Traem ya i kasem olgeta long evri ples long wol, mo samfala we oli fraet oli lego trufala wosip. Long Mei 1918, ol lida blong ol skul blong Krisendom oli wokem wan nogud plan blong olgeta, oli putum sam lida blong Watch Tower Sosaeti long kalabus. Olgeta oli stap naen manis long kalabus, mo afta oli fri bakegen. Biaen, ol haeman oli talemaot se ol poen we oli sakem olgeta long kalabus from, oli gyaman nomo. Ale ol man blong God oli kasem traem, mo oli kam klin from. Taswe i stat long 1919, ogenaesesen blong God i gohed strong blong talemaot se Kingdom blong Jeova long han blong Jisas Kraes, hemia nomo i save sevem ol man.—Malakae 3:1-3.
Taem Jisas i stat blong jekemap haos blong God long 1918, yumi save se hem i jajem ol lida blong Krisendom se oli man nogud. Olgeta oli bin mekem bigfala trabol agens long ol man blong God. Antap long samting ya, blad blong fulap man i stap long han blong olgeta, from we oli sapotem ol nesen we oli faet long Faswan Bigfala Faet Blong Wol. (Revelesen 18:21, 24) Long taem ya, ol lida blong ol skul ya oli trastem Ligofnesen, we ol man nomo oli stanemap hem. Taswe long 1919, ol skul blong Krisendom wetem ol narafala gyaman skul tu, oli foldaon olgeta long tingting blong God, hem i no moa glad long olgeta.
[Map blong pija long pej 28, 29]
(Lukluk niuspepa)
PEGAMAM
SMANA
TUATIRA
FILADELFIA
SADIS
EFESAS
LAODISIA
[Tok Blong Pija Long Pej 31]
Ol Skul blong Krisendom oli gat bigfala kaon from blad blong plante man, oli mekem trabol long olgeta mo oli kilim olgeta oli ded. Oli mekem olsem long samfala we oli tanem Baebol i go long ol narafala lanwis, samfala we oli ridim Baebol, mo samfala we oli holem Baebol nomo
-