¹⁷ Taswe, olsem Matyu 13:​47-50 i soemaot, impoten wok blong seraotem ol man we ol enjel oli lukaot long hem i stap gohed stat “long en blong wol” long 1914. Samting ya i kam klia moa afta long 1919, taem ol Kristin we tabu speret i makemaot olgeta oli fri long kalabus we oli stap long hem smoltaem long saed blong speret, mo oli kam wan tul we i karem moa frut long wok blong pulum ol man olsem fis.

18. ?Olsem wanem ol gudfala fis oli kam insaed long basket?

¹⁸ ?Wanem samting bambae i kamaot long ol gudfala fis? Vas 48 i talem se ol enjel we oli seraotem ol fis “oli putum ol gudfala fis oli go long basket blong olgeta, be ol rabis fis, oli sakem.” Ol basket ya oli holem ol gudfala fis oli save stapgud insaed long olgeta. ?Samting ya i kamaot long taem blong yumi? Yes. Taem ol man oli kasem ol gudfala man olsem gudfala fis, oli tekem olgeta long ol kongregesen blong ol trufala Kristin. Ol basket olsem ol kongregesen oli givhan blong blokem mo holem ol gudfala fis i stap blong oli mekem wok blong God. ?Yu yu agri long samting ya? Maet sam man oli save ting se, ‘Hem i stret mo i gud. ?Be olsem wanem samting ya i save gat paoa long laef blong mi naoia mo long fyuja?’

19, 20. (a) ?From wanem i impoten tede blong kasem save long parabol ya? (b) ?Wanem impoten wok blong pulum fis i stat long 1919?

¹⁹ Wok we parabol ya i soemaot i no stat long taem blong ol aposol kam kasem 1914 nomo. No gat. Long taem ya bifo, net ya i wan tul blong pulum ol gyaman Kristin mo ol trufala Kristin. Yes, hem i stap pulum tu kaen fis, ol nogud fis mo ol gudfala fis. Mo tu, wok we ol enjel oli mekem blong seraotem ol man olsem fis i no finis long 1919. No gat. Wok blong parabol blong net ya i gohed yet kam kasem taem blong yumi. Yumi stap insaed long wok ya mo fyuja blong yumi tu i stanap long hem. Yumi mas luksave olsem wanem mo from wanem ol samting oli kamaot olsem sipos yumi wantem ol tok ya oli tokbaot yumi: “Yufala ya, yufala i save harem gud, from we ae blong yufala i save luk ol samting ya, mo sora blong yufala i save harem ol tok ya” wetem fasin luksave.​—Matyu 13:16.

²⁰ Maet yu save se afta long 1919 ol Kristin we tabu speret i makemaot olgeta oli bisi long wok blong prij wetem ol enjel, oli stap gohed blong yusum net ya blong pulum ol fis i go long so, blong seraotem ol gudfala fis long ol nogud fis. Namba blong ol man long taem ya i soemaot se fasin blong pulum ol gudfala fis we God i stap makemaot olgeta wetem tabu speret blong hem, i gohed kam kasem laswan memba blong 144,000 i kam insaed long net ya. (Revelesen 7:​1-4) Samtaem long ol yia 1933 kasem 1936, wok blong pulum ol gudfala fis blong God i makemaot olgeta wetem tabu speret blong hem kolosap i finis. ?Olsem wanem, kongregesen blong ol Kristin we tabu speret i makemaot olgeta oli save lego net, mo oli save wet nomo blong kasem praes blong olgeta long heven? !No gat!

Yu Yu Save Pulum Man Olsem Fis

21. ?Wanem narafala wok blong pulum fis i stap kamaot long taem blong yumi? (Luk 23:43)

²¹ Parabol blong Jisas long saed blong net i makem ol gudfala fis we oli save kasem pei long Kingdom blong heven. Be, i gat narafala mining long wok blong pulum fis we i stap kamaot long fasin we i bigwan moa, olsem we yumi tokbaot finis long faswan stadi long magasin ya. Wok ya, i no blong pulum ol gudfala fis blong tabu speret i makemaot olgeta olsem we Jisas i soemaot long parabol blong hem, be blong pulum ol man olsem ol fis mo givim wan gudfala hop ya blong laef long wan paradaes long wol.​—Revelesen 7:​9, 10; lukluk Matyu 25:​31-46.

22. ?Bambae yumi haremgud long wanem, no yumi save kasem wanem narafala frut?

²² Sipos yu gat hop ya, nao yu save haremgud from we Jeova i letem wok ya blong pulum fis i stap gohed kam kasem naoia. Samting ya i mekem se yu yu save kasem wan gudfala fyuja from. ?Gudfala fyuja? Yes, hemia i stret tok ya blong yusum, from we fyuja blong yumi i dipen sipos yumi stap gohed blong holemstrong long Man we i stap lukaot long wok blong pulum fis. (Sefanaea 2:3) Tingbaot parabol ya se i no evri fis we net ya i kasem oli save haremgud. Jisas i talem se ol fis we oli nogud, no ol rabis man, bambae oli seraotem olgeta long ol gudfala man. ?Blong oli kasem wanem? Long Matyu 13:50 Jisas i tokbaot wan samting we bambae i kamaot long ol nogud fis ya, no ol rabis man. Bambae oli sakem olgeta i go long bigfala faea, i minim se bambae oli lus blong olwe.​—Revelesen 21:8.

23. ?Wanem samting i mekem se wok blong pulum fis tede i impoten?

²³ Ol gudfala fis we God i makemaot olgeta, mo tu ol fis we bambae oli kasem laef blong olwe long wol, oli gat wan gudfala fyuja. From samting ya, ol enjel oli stap lukluk se wok blong pulum fis olsem man i karem gudfala frut long olgeta ples long wol. !Mo oli pulum plante man! Yu save talem se i wan merikel, olsem ol fis we ol aposol oli stap glad blong pulum taem oli sakem ol net olsem we Jisas i talem.

24. ?Wanem samting yumi mas wantem blong mekem blong pulum ol fis long saed blong speret?

²⁴ ?Yu yu stap joen fulwan long wok ya blong pulum fis long saed blong speret? Nating se kam kasem naoia yumi stap joen bigwan long wok ya no no gat, yumi save haremgud blong luk bigfala wok ya blong pulum fis blong sevem ol man we i stap gohed naoia long olgeta ples blong wol. !Taem yumi mekem olsem tingting ya i pusum yumi blong yumi save gohed moa blong sakem ol net blong yumi blong kasem ol fis long fyuja!​—Lukluk Matyu 13:23; 1 Tesalonaeka 4:1.

Pulum Fis Olsem Man Long Olgeta Ples Long Wol

“Mi mi no gat raet blong tok flas from we mi stap talemaot gud nyus blong Kraes. Hemia i wok blong mi we mi mas mekem. Sipos mi no moa talemaot gud nyus ya, hemia bigfala trabol blong mi ya, bambae mi harem nogud tumas from.”​—1 KORIN 9:16.

1, 2. (a) ?Hu oli mekem wok ya we i stap long 1 Korin 9:​16, mo from wanem yu ansa olsem? (b) ?Wanem wok ol Wetnes blong Jeova oli agri blong mekem?

?LONG ol yia we oli ron biaen long 1900, hu olgeta we oli mekem wok ya we Pol i stap tokbaot antap? ?Hu ya olgeta milyan man long wol we oli stap go blong pulum ol man mo ol woman we “oli luksave se oli nidim ol samting long saed blong speret”? (Matyu 5:3, NW) ?Hu olgeta we oli save go long kalabus mo oli save ded, mo oli stap harem nogud long plante kantri, from we oli mekem oda ya blong Kraes long Matyu 24:14 i kamtru?

² Ol store we oli stap oli soemaot se: ol Wetnes blong Jeova oli mekem olsem. Long las yia nomo bitim fo milyan Wetnes oli stap go long ol haos wanwan blong “talemaot gud nyus” long 211 kantri mo teritori mo long bitim 200 lanwis. Olgeta ya oli no wan kampani blong ol spesel misinari we oli langud. No gat, ol Wetnes blong Jeova oli harem se hemia i wok blong olgeta blong prij mo tijim ol man long ol haos wanwan mo long evri jans we oli gat blong mekem olsem. ?From wanem oli harem se oli mas talemaot bilif blong olgeta long ol narafala man? From oli luksave se i gat wok i stap long olgeta we oli kasem save.​—Esikel 33:​8, 9; Rom 10:​14, 15; 1 Korin 9:​16, 17.

Wok Blong Pulum Man Olsem Fis, Hem i Wan Bigfala Wok

3. ?Wok ya blong pulum man olsem fis i mas bigfala olsem wanem?

³ Bigfala wok ya blong pulum man olsem fis i no gat mak blong stopem, olsem ol reva no ol wora no solwora we oli stap gat prapa mak blong olgeta. Be, olsem Jisas i talem, wok ya i mas kasem “olgeta man long wol.” (Mak 13:10) Bifo we Jisas i go antap long Papa blong hem, hem i talem long ol disaepol blong hem, i se: “Yufala i mas go long ol man long olgeta ples long wol, blong pulum olgeta oli kam man blong mi. Mo yufala i mas baptaesem olgeta long nem blong Papa blong mi, mo long nem blong mi, mi Pikinini blong hem, mo long nem blong Tabu Speret. Mo yufala i mas tijim olgeta blong oli folem olgeta tok ya we mi mi givim finis long yufala. Mo yufala i mas save, bambae mi mi stap wetem yufala oltaem, gogo wol ya i finis.”​—Matyu 28:​19, 20.

4. (a) ?Wanem samting we i mekem ol man Jyu we ol folem Jisas oli sek? (b) ?Wanem tingting blong ol Wetnes blong Jeova long wok blong prij?

⁴ Long ol man Jyu we oli folem Jisas, oda ya we Jisas i givim maet i mekem olgeta oli sek. Hem i talem long ol disaepol we oli man Jyu se naoia bambae oli mas go long ol Hiten man we oli “doti” long olgeta nesen mo tijim olgeta. Oli mas jenisim tingting blong olgeta blong agri long oda ya mo mekem. (Ol Wok 10:​9-35) Oda ya i klia nomo. Jisas i talem wan parabol long olgeta se “garen ya, hemia wol ya.” Taswe, ol Wetnes blong Jeova tede oli luk fulwol ya olsem ples we oli mas pulum fis long hem. I no save gat tabu olsem “20 kilomita blong solwora” we i save blokem oda ya we God i givim long olgeta. Samtaem oli mas waes blong mekem wok ya long ol kantri we oli no letem ol man oli fri long saed blong wosip. Nating se i olsemia, be oli harem se hem i impoten blong oli pulum man olsem fis. ?From wanem? From ol samting we oli stap kamaot long wol mo ol profet tok blong Baebol we oli stap kamtru oli soemaot se yumi stap long laswan haf long bigfala wok ya blong pulum man olsem fis.​—Matyu 13:38; Luk 21:​28-33.

Gohed Long Bigfala Wok Blong Pulum Fis

5. ?Wanem kaen man oli lesin long bigfala wok ya blong pulum man olsem fis?

⁵ Plante long ol Kristin we God i makemaot olgeta blong oli kasem Kingdom oli bin “pulum olgeta olsem fis” oli aot long ol nesen bifo long 1935, blong fulumap namba blong olgeta. Taswe, stat long 1935, ol Wetnes blong Jeova oli stap lukaotem ol man we oli gat fasin daon, “ol man we tingting blong olgeta i stap daon” we “bambae oli tekem graon ya i blong olgeta.” (Ol Sam 37:​11, 29) Olgeta ya oli man we “oli sore mo oli krae from olgeta rabis fasin we ol man oli mekem.” Olgeta oli stap sapotem rul blong Kingdom blong God naoia bifo we “bigfala trabol” i spolem rabis fasin blong Setan mo ol nogud fasin long wol ya mo ol man we oli stap mekem wosip long Setan oli go long “bigfala faea” blong oli lus blong olwe.​—Esikel 9:4; Matyu 13:​47-50; 24:21.

6, 7. (a) ?Wanem samting i kamaot long 1943 blong givhan long wok blong prij? (b) ?Wanem frut i kamaot from?

⁶ ?Olsem wanem, bigfala wok blong pulum fis i gohed gud? I gud yumi luk ol samting we oli bin kamaot finis. Bifo long 1943, taem Namba Tu Bigfala Faet Blong Wol i stap gohed yet, ol Kristin brata we tabu speret i makemaot olgeta we oli stap long hedkwota blong ol Wetnes blong Jeova long Bruklin, Nyu Yok, oli luksave se wan bigfala wok blong pulum man olsem fis i mas kamaot yet. ?Nao, oli mekem wanem?a​—Revelesen 12:​16, 17.

⁷ Long 1943 Watchtower Sosaete i stanemap wan skul blong misinari we nem blong hem Giled (Hibru, “Bigfala Wetnes”, Jenesis 31:​47, 48) we i stat blong trenem handred misinari evri sikis manis blong oli save sanemaot olgeta olsem ol man blong pulum fis long olgeta ples long wol. Long taem ya, i gat 126,329 Wetnes nomo we oli stap mekem wok blong pulum ol man olsem fis long 54 kantri. !Ten yia afta namba ya i gru kwiktaem i kasem 519,982 Wetnes long 143 kantri! Tru ya, Giled Skul i trenem ol man mo ol woman we oli no save fraet blong pulum ol man olsem fis, oli rere blong go long ol ples we i defren long ples blong olgeta mo blong oli langud blong pulum fis long ol nyufala ples ya. From samting ya, plante taosen man we hat blong olgeta i stret oli lesin long olgeta. Ol misinari ya, mo ol Wetnes long ples we oli stap long hem we oli wok tugeta, oli putum wan faondesen blong wan gudfala namba blong ol man we i stap gru naoia.

8, 9. (a) ?Ol eksampel blong hu yumi save makem long saed blong misinari wok? (b) ?Olsem wanem ol misinari oli luk frut we i kamaot long garen blong olgeta? (Lukluk tu long 1992 Yearbook of Jehovah’s Witnesses.)

⁸ Plante man we oli stap holemstrong we oli kamaot long Giled bifo oli stap wok yet long ol ples we oli sanem olgeta i go long hem, nating se naoia oli bitim 70 no 80 yia finis. Eksampel ya i soemaot samting we i stap kamaot long laef blong ol misinari ya, hemia, Eric Britten we i gat 82 yia mo woman blong hem, Christina, tufala i tren long namba 15 klas blong Giled skul long 1950 mo naoia oli stap wok yet long Brasil. Taem tufala i go blong wok long Brasil, i gat smol namba nomo blong ol Wetnes we i no bitim 3,000 long kantri ya. !Naoia i gat bitim 300,000! Tru ya, ‘hemia we i olsem nating nomo i kam wan strongfala nesen’ long Brasil, from we wok blong pulum man olsem fis i karem frut.​—Aesea 60:22.

⁹ ?Olsem wanem long ol misinari long Afrika? Plante long olgeta oli jenisim fasin blong laef blong olgeta we i defren olgeta blong oli save laef olsem ol man Afrika mo oli laekem ol man long Afrika. Olsem ol brata ya, John mo Eric Cooke mo ol waef blong tufala Kathleen mo Myrtle, we naoia oli stap wok long Saot Afrika. John mo Eric tufala i finis long namba eit klas long Giled long 1947. Tufala i wok long ol kantri olsem Angola, Simbabwe, Mosambik, mo Saot Afrika. Sam misinari oli ded long Afrika from ol sik, mo sam narafala oli ded from faet mo from ol man oli ronem olgeta, olsem Alan Battey mo Arthur Lawson, tufala i ded long faet we i kamaot i no longtaem long Laebiria. Be, ol wora long Afrika oli karem plante fis. Naoia i gat bitim 400,000 Wetnes oli stap long bigfala ples ya.

Evriwan i Joen

10. ?From wanem mo olsem wanem ol paenia oli mekem wan gudfala wok?

¹⁰ Be, i mas klia se taem ol namba blong ol misinari long narafala ples i kasem sam taosen, ol man ples pablisa mo ol paeniab oli kam plante taosen. Oli mekem bigfala wok blong prij long olgeta ples long wol. Long 1991 i gat bitim 550,000 medel namba blong ol paenia mo ol man blong goraon. Hemia wan gudfala namba taem yumi tingbaot ol Wetnes ya we oli holemstrong mo oli traehad blong joen long bigfala wok blong pulum man olsem fis, oli mekem 60 go kasem 140 haoa long wok blong prij long evri manis. Plante oli traehad mo oli spenem olting blong olgeta blong mekem wok ya. ?From wanem? From we oli laekem Jeova, God blong olgeta wetem ful hat, tingting, sol, mo paoa blong olgeta mo oli laekem ol man we oli stap raonabaot long olgeta olsem we oli laekem olgeta nomo.​—Matyu 22:​37-39.

11. ?Wanem samting i soemaot se speret blong Jeova i wok long medel blong ol man blong hem?

¹¹ ?Olsem wanem long tri mo haf milyan narafala Wetnes we oli no prij fultaem be oli givim taem blong olgeta blong mekem wok blong Jeova, taem oli gat jans blong mekem? Sam long olgeta ya oli waef, mo tu ol mama we oli stap lukaot long ol smol pikinini blong olgeta, be oli givim taem blong olgeta blong mekem bigfala wok blong pulum man olsem fis. Plante hasban no papa oli wok fultaem blong kasem mane. Be, oli tekem taem long ol wiken mo ol naet blong tijim trutok long ol man we oli no bin save olgeta bifo. Mo tu i gat bigfala hif blong ol man mo woman we oli no mared mo ol yangfala we oli joen long wok blong prij mo ol man oli laekem trutok from gudfala fasin blong olgeta. ?I gat narafala skul we i gat bitim fo milyan man blong hem oli stap wok fri nomo long evri manis blong talemaot gud nyus blong Kingdom? No gat. !I klia nomo se speret blong Jeova i stap wok!​—Ol Sam 68:11; Ol Wok 2:​16-18; lukluk Sekaraea 4:6.

Ol Samting Blong Givhan Blong Mekem i Gru

12. ?From wanem mo hamas man oli lesin long trutok?

¹² Bigfala wok blong prij i karem plante frut long evri yia. Long 1991 bitim 300,000 nyufala Wetnes oli baptaes taem oli draon fulwan long wora. !Namba ya i stret olsem bitim 3,000 kongregesen we oli gat 100 Wetnes oli stap long olgeta wanwan! ?Olsem wanem samting ya i save kamaot? Yumi tingbaot tok blong Jisas we i talem, i se: “I no gat man i save kam long mi, sipos Papa blong mi we i sanem mi, hem i no pulum hem i kam. . . . Ol profet bifo oli bin raetem tok se ‘God ya bambae i tijim olgeta.’ Man we i harem tok blong Papa blong mi mo i lan long hem, hemia man we i save kam long mi.” Taswe, i no from hadwok blong man nomo se bigfala wok blong pulum man olsem fis i mekem man i lesin. Jeova i lukluk hat blong man mo i pulum hem i kam kolosap long hem, hemia olgeta we oli stret long lukluk blong hem.​—Jon 6:​44, 45; Matyu 10:​11-13; Ol Wok 13:48.

13, 14. ?Wanem gudfala tingting we plante Wetnes oli soemaot?

¹³ Be, ol man blong pulum fis oli tul we Jeova i yusum blong pulum ol man i kam long hem. Taswe, i impoten se oli mas soem gudfala fasin long ol man long teritori we oli stap mekem wok blong pulum fis. I gud tumas blong luk se plante long olgeta oli lesin long tok blong Pol long ol man Galesia, i se: “Bambae yumi no kam slak blong mekem ol gudfala fasin, from we sipos yumi no lego, bambae long stret taem blong hem, yumi save kasem kakae from ol hadwok ya blong yumi.”​—Galesia 6:9.

¹⁴ Plante Wetnes we oli holemstrong oli prij long plante yia, taem oli stap luklukgud ol samting we oli kamaot long wol. Oli bin luk rul blong Nasi, Fasis, mo ol narafala kaen gavman we oli stap fosem ol man, oli stanap mo oli foldaon bakegen. Sam long olgeta oli luk plante faet we oli kamaot biaen long 1914. Oli bin luk ol lida blong wol we oli trastem Ligofnesen mo Yunaeted Nesen. Oli bin luk ol man oli blokem wok blong Jeova mo biaen oli luk se long plante kantri wok blong Jeova i gohed bakegen. Ol Wetnes blong Jeova oli no stop blong mekem gudfala wok blong pulum ol man olsem fis taem oli laef tru long ol samting ya. !Hemia wan gudfala store long saed blong fasin fasgud long God!​—Matyu 24:13.

15. (a) ?Wanem samting i givhan long yumi blong jenisim fasin blong laef blong yumi blong mekem wok long olgeta ples long wol? (b) ?Olsem wanem ol buk oli givhan long wok long ples blong yu?

¹⁵ I gat ol narafala samting we oli givhan blong mekem namba blong ol Wetnes i gru olsem long olgeta ples long wol. Wan se gudfala tingting blong ol man blong pulum fis long saed blong ol nid blong teritori. Ol Wetnes blong Jeova oli kasem moa save long tingting blong ol man we oli kam long kantri wetem defren kastom, skul, mo ol lanwis. Mo ful kongregesen long wol i givhan bigwan blong mekemrere ol Baebol mo ol buk we oli tokbaot Baebol long bitim 200 lanwis. Baebol ya New World Translation of the Holy Scriptures, we oli wokem fulwan no haf nomo, i stap long 13 lanwis, olsem lanwis Jek mo Slovak. Buklet ya !Yu Yu Save Harem Gud Blong Olwe Long Wol! naoia i stap long 198 lanwis, olsem lanwis blong ol man Albania go kasem lanwis olsem Zulu. Mo oli wokem 72 milyan kopi blong hem. Buk ya Man We i Hae Moa Long Ol Narafala Man, naoia oli wokem i kam long 69 lanwis. Buk ya Mankind’s Search for God, naoia oli tanem i wokem long 29 lanwis, buk ya i tijim ol man blong oli luksave stat mo ol bilif blong ol bigfala skul blong wol mo i halpem bigfala wok blong pulum man olsem fis.

16. ?Sam man oli mekem wanem blong givhan long ol ples we oli gat nid?

¹⁶ ?Wanem narafala samting we i mekem bigfala wok blong pulum fis i gohed? Plante taosen man oli rere blong folem “man Masedonia i stap stanap, i stap askem” olgeta. Pol i rere blong kamaot long Esia Maena blong go long Masedonia long Yurop taem God i singaotem hem, sem mak plante Wetnes oli go long ol narafala ples mo ol teritori we i gat bigfala nid blong talemaot Kingdom, mo tu taem oli nidim ol elda mo ol man blong givhan. Oli mekem olsem ol man blong pulum fis taem oli faenem se i no moa gat fis long wora we oli stap pulum fis long hem, oli go long ol wora we i no gat plante bot long hem mo i gat plante fis long hem.​—Ol Wok 16:​9-12; Luk 5:​4-10.

17. ?Wanem eksampel yumi gat long ol man we oli lesin long ‘man Masedonia we i stap askem’ olgeta?

¹⁷ I no longtaem skul blong Giled i tekem sam studen long ol defren kantri long Yurop we oli lanem Engglis mo oli rere blong mekem wok long ol narafala kantri mo long ol ples we fasin blong laef i defren. Sem mak, plante brata we oli no mared oli go long Skul Blong Trenem Ol Man Blong Givhan Mo Ol Elda blong