Jeova Nomo i Save Sevem Man
“God ya blong yumi, hem i God blong sevem man.”—OL SAM 68:20.
1, 2. (a) ?From wanem yumi save talem se Jeova i Stamba Man blong sevem ol man? (b) ?Olsem wanem yu save eksplenem Proveb 21:31?
JEOVA i stap sevem ol man we oli lavem hem. (Aesea 43:11) King Deved blong Isrel i save samting ya tru long wanem we i hapen long prapa laef blong hem. Hem i singsing wetem fulhat blong hem se: “Jeova nomo i save sevem man.” (Ol Sam 3:8, NW) Taem profet Jona i stap long bel blong bigfala fis, hem i yusum sem tok ya long wan prea we hem i mekem i go long God wetem fulhat blong hem.—Jona 2:9.
2 Solomon, pikinini blong Deved, hem tu i save se Jeova i God blong sevem man. Solomon i talem se: ‘Yu yu save mekemrere ol hos blong go mekem faet, be Jeova nomo i save sevem man.’ (Proveb 21:31) Long Medel Is bifo, ol buluk oli anamol blong pulum aean blong brekem graon long garen, ol dongki oli blong karem ol hevi samting, ol hafkas dongki oli blong karem man, mo ol hos, ol man oli yusum long taem blong faet. Be, bifo we ol man Isrel oli go insaed long Promes Lan, God i talem long olgeta se king we bambae i rul long olgeta, hem “i no mas gat plante hos.” (Dutronome 17:16) King ya i no nidim ol hos blong faet from we bambae Jeova i sevem ol man blong hem.
3. ?Yumi nidim blong askem wanem kwestin?
3 Haefala Masta Jeova “i God blong sevem man.” (Ol Sam 68:20) !Samting ya i leftemap tingting blong yumi bigwan! ?Be olsem wanem Jeova i stap “sevem man”? ?Mo hem i sevem hu finis?
Jeova i Stap Sevem Ol Stret Man
4. ?Olsem wanem yumi save se Jeova i stap sevem ol man we oli stap obei long hem?
4 Olgeta we oli givim laef blong olgeta i go long God finis mo oli stap folem ol stret rod blong hem, oli save haremgud long ol tok blong aposol Pita, se: “Hae God i save sevem ol man we oli bilif long hem, i save tekemaot olgeta long ol samting we oli stap traem olgeta. Be ol man we oli no stret, hem i save holem olgeta oli stap long kalabus, gogo bambae bigfala Dei ya blong jajem man i kamtru.” Blong pruvum poen ya, Pita i talem se: “God i no letem ol man ya bifo long taem blong Noa oli go fri. Hem i sevem Noa we i wan prija we i stap talemaot stret fasin, wetem seven narafala man tu, be i letem wota i kam bigwan, i draonem ol narafala man ya we oli no obei long hem.”—2 Pita 2:5, 9.
5. ?Laef i olsem wanem taem Noa i stap wok olsem “wan prija blong talemaot stret fasin”?
5 Tingbaot sipos yu yu stap long taem blong Noa. Long taem ya, ol rabis enjel we oli tekem bodi olsem man, oli stap long wol. Ol pikinini blong ol stronghed enjel ya, oli stap mekem plante trabol long ol man, mo ‘wol i fulap gud long raf fasin.’ (Jenesis 6:1-12) Be, ol fasin ya oli no naf blong pulum Noa, blong i lego wok blong Jeova. Noa i “wan prija we i stap talemaot stret fasin.” Hem wetem famle blong hem, oli wokem wan bigfala sip, mo oli bilif fulwan se bambae God i spolem ol rabis man long taem blong olgeta. Bilif blong Noa i jajem ol man long taem blong hem. (Hibrus 11:7) Ol samting we oli stap kamaot long wol tede, oli sem mak long taem blong Noa, mo hemia i soem se yumi stap long ol lasdei blong rabis wol ya. (Matiu 24:37-39; 2 Timoti 3:1-5) ?Ale, olsem wanem long yu? ?Bambae yu gohed oltaem blong joen wetem ol man blong God blong talemaot stret fasin, taem yu stap wet long dei ya we bambae Jeova i sevem ol man?
6. ?Olsem wanem 2 Pita 2:7, 8 i pruvum se Jeova i stap sevem ol stret man?
6 Aposol Pita i givim wan narafala pruf blong soem se Jeova i stap sevem ol stret man. Hem i talem se: “[God] i sevem Lot. Man ya, fasin blong hem i stret, mo hem i stap harem nogud tumas from ol fasin nogud we ol rabis man long ples ya oli stap mekem. Hem i stap long medel blong olgeta, mo oltaem hem i stap luk rabis fasin blong olgeta, mo i stap harem rabis tok blong olgeta, mo evri dei nomo, hem i stap harem nogud tumas from.” (2 Pita 2:7, 8; Jenesis 19:1-29) Long ol lasdei, long taem blong yumi, rabis fasin blong seks i kam olsem wan rod blong laef blong plante milyan man. ?Olsem wanem long yu? ?Yu yu gat filing olsem Lot? ?Yu ‘stap harem nogud tumas from ol fasin nogud’ ya we fulap man oli stap mekem long taem blong yumi? Sipos yes, mo sipos yu stap folem ol stret fasin, yu yu stap wetem ol man we bambae Jeova i sevem olgeta taem hem i finisim rabis wol ya.
Jeova i Sevem Ol Man Blong Hem We Oli Safa Long Han Blong Narafala
7. ?Olsem wanem ol samting we Jeova i mekem long ol man Isrel long Ijip oli soem se Jeova i stap sevem ol man blong hem we oli stap harem nogud long han blong narafala?
7 Go kasem en blong olfala wol ya, bambae ol enemi oli save mekem i nogud tumas long ol man blong Jeova mo mekem oli safa bigwan. Be ol man blong Jeova oli trastem fulwan se Jeova bambae i sevem olgeta, from we bifo, Hem i bin sevem ol man blong hem we oli stap safa long han blong narafala. Traem tingbaot, sipos yu yu stap wetem ol man Isrel we oli harem nogud long han blong ol man Ijip long taem blong Moses. (Eksodas 1:1-14; 6:8) God i mekem se ol bigbigfala trabol oli kamaot long Ijip. (Eksodas 8:5–10:29) Taem namba ten trabol i kilim i ded ol fasbon blong ol man Ijip, Fero i letem ol man Isrel oli go. Be afta, hem i jenisim tingting blong hem, i singaot ol ami blong hem mo oli ron biaen long ol man Isrel. Nao, Jeova i kilim Fero wetem ol man blong hem oli ded long Red Si. (Eksodas 14:23-28) Ale, yu joen wetem Moses mo ol man Isrel long singsing ya: ‘Hae God ya, hem i wan strong man blong faet. Nem blong hem, Jeova. Ol soldia blong king blong Ijip wetem ol kat blong faet blong hem, Hem i sakem olgeta oli go draon long Red Si. Ol nambawan kapten blong king ya oli draon finis long solwota ya. Dipsi ya i kam kavremap olgeta, nao wantaem nomo, oli draon olsem ston.’ (Eksodas 15:3-5) I no longtaem nating, bambae wan trabol olsem i kasem olgeta we oli stap mekem ol man blong God oli safa long ol lasdei, long taem blong yumi.
8, 9. Talem wan eksampel long buk blong Jajes we i pruvum se Jeova i stap sevem ol man blong hem long han blong ol narafala man oli stap mekem i strong tumas long olgeta.
8 Plante yia afta we ol man Isrel oli go insaed long Promes Lan, ol jaj oli stap stretem mo jajem ol bisnes long nesen ya. Samtaem ol narafala kantri oli mekem se ol man Isrel oli safa, be God i yusum ol jaj we oli stap tru long hem blong sevem olgeta. Maet yumi ‘stap harem nogud tu, long han blong olgeta we oli stap spolem yumi mo we oli stap mekem i nogud long yumi. Be, Jeova bambae i sevem yumi ol man blong hem we yumi stap tru long hem. (Jajes 2:16-18; 3:9, 15) Tru ya, buk blong Jajes long Baebol i mekem yumi sua long samting ya. Mo tu, buk ya i mekem yumi sua se bambae Jeova i yusum Jisas Kraes, Jaj ya we hem i jusumaot, blong sevem yumi.
9 I gud yumi gobak long taem blong Jaj Barak. Hemia wan taem we ol man Isrel oli folem giaman wosip, nao God i no moa agri long olgeta. From samting ya, ol man Isrel oli safa blong 20 yia, aninit long rul blong King Jabin blong Kenan. Siseraha i komanda blong bigfala ami blong ol man Kenan. Be, ‘long ol foti taosen soldia blong ol man Isrel, i no gat wan long olgeta we i karem spia mo sil,’ nating se namba blong ol man Isrel evriwan i kasem samwe fo milyan. (Jajes 5:6-8) Ol man Isrel, oli tanem tingting blong olgeta, mo oli krae i go long Jeova blong i givhan long olgeta. Ale, folem oda we God i givim tru long woman profet ya Debora, Barak i tekem 10,000 man i go long Hil ya Taboro. Nao Jeova i mekem se ol enemi oli kam long flat ples long botom blong Hil Taboro. Ol soldia blong Siseraha oli kamdaon long flat ples klosap long Kison Reva, wetem naen handred kat blong faet, mo noes blong olgeta i olsem tanda stret. Be bigfala ren i foldaon we i mekem se Kison Reva i ron bigfala. Barak mo ol man blong hem oli aot long Hil ya Taboro, oli stap kamdaon taem bigfala ren ya i foldaon, nao oli luk bigfala trabol we Jeova i mekem long ol enemi ya from kros blong hem. Ale, ol man blong Barak, oli kilim i ded olgeta man Kenan we oli fraet tumas, oli stap traem blong ronwe, mo i no gat wan long olgeta i laef. !Eksampel ya i olsem woning blong olgeta we oli stap mekem yumi harem nogud! !Taem we oli mekem long yumi olsem, oli stap faet agensem God!—Jajes 4:3-16; 5:19-22.
10. ?From wanem yumi save sua se bambae God i sevem ol man blong hem tede, i tekemaot olgeta long han blong man we i stap mekem i strong tumas long olgeta?
10 Long taem blong yumi, Jeova bambae i sevem ol man blong hem we oli stap harem nogud aninit long han blong narafala. Bambae hem i sevem olgeta olsem we hem i bin sevem ol man Isrel we oli fraetgud long Hem, i tekemaot olgeta long denja. (Aesea 43:3; Jeremaea 14:8) God i sevem Deved, i ‘tekemaot hem long han blong ol enemi blong hem.’ (2 Samuel 22:1-3) Taswe, nating se ol man oli stap spolem yumi no oli mekem i nogud tumas long yumi, i gud we yumi no fraet, from we Kingdom blong Mesaea bambae i tekemaot yumi long han blong olgeta we oli stap mekem yumi harem nogud. Yes, hem i “stap sevem laef blong olgeta we oli sot long ol samting. Olgeta we oli stap harem nogud aninit long han blong narafala man, hem bambae i tekemaot olgeta, i sevem olgeta.” (Ol Sam 72:13, 14) Taem ya blong sevem ol man i klosap nomo.
God i Sevem Olgeta We Oli Trastem Hem
11. ?Yangfala Deved i soem wanem eksampel long fasin blong dipen fulwan long Jeova?
11 Sipos yumi wantem se Jeova i sevem yumi, yumi no mas fraet mo yumi mas trastem hem fulwan. Deved i soem se hem i dipen fulwan long God taem hem i go blong fesem bigfala man ya, Golaeat. Bigfala man Filistia ya i stap stanap long fored blong yangfala Deved. Tingbaot, Deved i singaot i go long hem, i se: “Yu yu kam blong faet long mi long tufala spia mo naef blong faet blong yu, be mi mi kam blong faet long yu long nem blong Hae God. Hem i God blong mifala, mo hem nomo i gat olgeta paoa, be yu yu stap jikim ol soldia blong hem. Tede nomo, hem bambae i putum yu long han blong mi. Bambae mi winim yu, mi katemaot hed blong yu, mo bambae mi givim bodi blong yufala evriwan long ol pijin mo long ol wael anamol blong oli kakae. Nao olgeta man long wol bambae oli save we God blong mifala i stap, mo olgeta man long ples ya bambae oli luk we hem i no nidim naef blong faet mo spia blong sevem ol man blong hem. Hem i gat paoa blong win long ol faet, mo hem bambae i putum yufala evriwan long han blong mifala.” Smoltaem biaen, Golaeat i ded, mo ol man Filistia oli ronwe. I klia nomo, Jeova i sevem ol man blong hem.—1 Samuel 17:45-54.
12. ?From wanem i gud blong tingbaot strongfala man ya blong Deved, Eliasara?
12 Taem ol man oli mekem i nogud tumas long yumi, yumi ‘no mas fraet’ mo yumi mas trastem God fulwan. (Aesea 46:8-13; Proveb 3:5, 6) Makemgud wanem we i hapen long ples ya we oli kolem Pasdamim. Ol man Isrel oli ronwe long fored blong ol ami blong Filistia. Be Eliasara, wan long ol trifala strong man blong Deved, hem i no fraet. Hem i stap stret long wan garen blong bale mo hem wan nomo i kilim i ded olgeta man Filistia wetem naef blong faet blong hem. Olsem nao, ‘Jeova i sevem ol man Isrel bigwan.’ (1 Kronikel 11:12-14; 2 Samuel 23:9, 10) I no gat man i askem yumi blong faet agensem wan ami yumi wan nomo. Be samtaem, maet yumi stap yumi wan nomo mo ol enemi oli mekem i strong long yumi. ?Bambae yumi dipen mo prea long Jeova, God ya we i stap sevem man? ?Bambae yumi askem hem blong i givhan long yumi, blong yumi no letem ol brata blong yumi oli go long han blong olgeta we oli stap mekem i nogud long yumi?
Jeova i Sevem Olgeta We Oli Holemstrong Long Hem
13. ?From wanem i hadwok blong holemstrong long God long ten laen kingdom blong Isrel?
13 Sipos yumi wantem se Jeova i sevem yumi, yumi mas holemstrong long hem oltaem, nomata wanem samting i hapen long yumi. Ol man blong God bifo, oli fesem plante defren traem. Tingbaot traem we maet yu save fesem sipos yu bin stap long kingdom ya blong ten laen blong Isrel. Strongfala rul blong Rehoboam i mekem se ol ten laen blong Isrel oli seraot long hem mo oli stanemap kingdom blong Isrel long not. (2 Kronikel 10:16, 17; 11:13, 14) Jehu i beswan long plante king we oli bin rul long kingdom ya. Nating se i olsem, Jehu ‘i no obei long loa blong God wetem fulhat blong hem.’ (2 King 10:30, 31) Be, i gat sam man long kingdom ya we oli holemstrong long God. (1 King 19:18) Oli bilif long God, mo hem i stap wetem olgeta. Taem bilif blong yu i kasem traem, ?yu yu stap holemstrong long Jeova?
14. ?Olsem wanem Jeova i sevem ol man long taem blong King Hesekia, mo wanem i mekem se ol man Babilon oli faet agensem Juda?
14 Bigfala trabol i kasem kingdom blong Isrel from we oli no tinghevi Loa blong God. Taem ol man Asiria oli winim kingdom ya long 740 B.K.T., i sua se sam long olgeta oli ronwe i go long kingdom blong tu laen blong Juda. Long ples ya, olgeta ya we oli ronwe i kam, oli save wosip long Jeova long tempel blong hem. Fo long ol 19 king blong Juda,—Asaf, Jeosafat, Hesekia, mo Josia,—we oli kamaot long laen blong Deved, oli soem nambawan eksampel long fasin blong holemstrong long God. Long taem blong Hesekia, we i holemstrong long God, ol man Asiria oli kam agensem ol man Juda wetem wan strongfala ami. Blong ansa long prea blong Hesekia, Jeova i yusum wan enjel nomo blong kilim i ded 185,000 man Asiria, jes long wan naet. !Olsem nao, Jeova i sevem ol man we oli stap wosip long Hem! (Aesea 37:36-38) Biaen, ol man Juda oli no moa folem Loa mo oli no lesin long woning blong ol profet blong God. From samting ya, long 607 B.K.T., ol man Babilon oli faet agensem Juda mo oli spolem Jerusalem, bigfala taon blong hem mo tempel.
15. ?From wanem ol man Jyu we oli stap kalabus long Babilon oli nidim longfala tingting, mo olsem wanem Jeova i mekem oli fri?
15 Ol man Jyu we oli kalabus, oli mas stanap strong longtaem sipos oli wantem holemstrong long God long ol 70 yia we oli stap safa long Babilon. (Ol Sam 137:1-6) Wan nambawan man blong holemstrong long God, hemia profet Daniel. (Daniel 1:1-7; 9:1-3) !Tingbaot glad blong Daniel, long 537 B.K.T., taem King Sirus blong Pesia i ridimaot wan loa we i givim raet long ol man Jyu blong gobak long Juda mo bildim tempel bakegen! (Esra 1:1-4) Daniel mo ol narafala man Jyu, oli bin stanap strong blong plante yia. Nao oli luk we Babilon i foldaon mo ol man blong Jeova oli go fri. Eksampel ya i mas halpem yumi blong gat longfala tingting taem yumi stap wet blong luk we God bambae i spolem “Bigfala Babilon,” hemia olgeta giaman skul long wol.—Revelesen 18:1-5.
Oltaem Jeova i Stap Sevem Ol Man Blong Hem
16. ?Olsem wanem God i sevem ol man long taem blong Kwin Esta?
16 Oltaem, Jeova i stap sevem ol man blong hem, we oli holemstrong long nem blong hem. (1 Samuel 12:22; Aesea 43:10-12) Tingbaot wanem we i hapen long taem blong Kwin Esta—hemia long yia 400 B.K.T. King Ahasuerus (Sekses I) i putumap Haman olsem praeminista. Haman i kros tumas long Modekae, we i wan man Jyu, from we Modekae i no wantem bodaon long hem. From samting ya, Haman i mekem plan blong kilim i ded Modekae wetem olgeta man Jyu we oli stap aninit long Kingdom blong Pesia. Hem i talem se ol man Jyu oli man blong brekem loa, mo hem i promes blong givim bigfala mane long king. Nao, king i givim ring blong hem long Haman blong i putum mak blong hem long loa ya blong soem se hem i agri blong oli kilim i ded olgeta man Jyu. Be, Esta i no fraet, hem i go luk king mo i talemaot stret se hem i kamaot long laen blong Isrel. Esta i talemaot klia se Haman i mekem wan rabis plan blong kilim i ded olgeta man Jyu. Smoltaem biaen, oli hangem Haman long pos ya we hem wan i bin stanemap blong hangem Modekae. Nao, king i putumap Modekae olsem praeminista, mo i putum wan loa we i givim raet long ol man Jyu blong faet agensem eniman we i wantem kilim olgeta oli ded. Ol man Isrel oli winim gud ol enemi blong olgeta. (Esta 3:1–9:19) Stori ya i mas mekem bilif blong yumi i kam strong moa se bambae Jeova i sevem ol man blong hem tede, we oli stap obei long hem.
17. ?Olsem wanem fasin blong obei i sevem sam Kristin man Jyu long faswan handred yia we oli laef long Judia?
17 I gat wan narafala risen we i mekem se God i stap sevem ol man blong hem. Hemia from we oli obei long hem mo Pikinini blong hem. Traem tingbaot, sipos yu yu wan long ol disaepol blong Jisas long faswan handred yia. Hem i talem long olgeta i se: “Taem we yufala i luk ol soldia oli kam plante raonabaot long taon ya Jerusalem, blong oli blokem ol man oli stap insaed, yufala i mas save we bambae i no longtaem oli save spolemgud ples ya. Taem yufala i luk ol samting ya, yufala we i stap long Judia, yufala i mas ronwe blong go haed long ol hil.” (Luk 21:20-22) Plante yia i pas, mo yu stap tingting se wetaem bambae ol samting ya oli kamtru. Nao long yia 66 K.T., ol man Jyu oli rebel. Ol ami blong Rom, we Cestius Gallus i lidim, oli kam raon long Jerusalem mo oli gotru long stonwol blong tempel. Wantaem nomo, ol ami blong Rom, oli lego Jerusalem, oli gobak, we i no gat wan stret risen blong mekem olsem. ?Bambae ol Kristin man Jyu oli mekem wanem? Long buk ya Ecclesiastical History (Buk 3, japta 5, 3), Eusebius i talem se ol Kristin oli aot long Jerusalem mo Judia. Oli sef from we oli obei long woning we Jisas i bin talemaot long profet tok blong hem. ?Olsem wanem long yu? ?Yu yu kwik blong obei long ol advaes blong Baebol we yumi kasem tru long ‘slef ya we i stret mo waes’ we Jisas i putumap blong lukaot long “olting blong hem”?—Luk 12:42-44.
Sevem Man Blong Kasem Laef We i No Save Finis
18, 19. (a) ?Ded blong Jisas i sevem ol man long wanem samting, mo hu nomo i save kasem sef? (b) ?Aposol Pol i gat strong tingting blong mekem wanem?
18 Ol Kristin man Jyu long Judia, oli sevem laef blong olgeta from we oli obei long woning blong Jisas. Be ded blong Jisas i sevem ‘olgeta kaen man,’ i mekem we oli kasem laef we i no save finis. (1 Timoti 4:10) Ol man oli nidim ransom, from we Adam i mekem sin, nao hem wetem olgeta man oli kam slef blong sin mo ded. (Rom 5:12-19) Fasin blong mekem sakrefaes we i stap long Loa blong Moses i wan saen nomo blong kavremap ol sin. (Hibrus 10:1-4) Jisas i no gat wan stret papa long wol ya. Tabu spirit blong God i “kavremap” Meri olsem wan sado stat long taem we hem i gat bel i go kasem we Jisas i bon. Olsem nao, Jisas i no bon wetem sin. (Luk 1:35; Jon 1:29; 1 Pita 1:18, 19) Taem Jisas i holemstrong long God go kasem we hem i ded, hem i givim prapa laef blong hem we i stretgud olgeta blong pemaot olgeta man mo mekem olgeta oli fri. (Hibrus 2:14, 15) Taswe, Kraes i “givim laef blong hem blong pem rod blong olgeta man blong oli save gofri.” (1 Timoti 2:5, 6) I no olgeta man we oli naf blong kasem sef tru long sakrefaes ya. Be, God bambae i letem ol blesing blong sakrefaes ya oli kamtru fulwan long eni man we i bilif long sakrefaes ya.
19 Taem hem i givim praes blong ransom sakrefaes blong hem i go long God long heven, Kraes i pemaot ol pikinini blong Adam. (Hibrus 9:24) Taswe i olsem we Jisas i kasem wan Waef. Ol 144,000 man we bambae oli rul wetem hem long heven oli mekemap waef ya. (Efesas 5:25-27; Revelesen 14:3, 4; 21:9) Mo tu, hem i kam olsem “Papa blong Olwe” blong olgeta we oli akseptem sakrefaes blong hem nao oli kasem laef we i no save finis long wol ya. (Aesea 9:6, 7; 1 Jon 2:1, 2) !Hemia i rili wan plan we i soem bigfala lav! Seken leta we Pol i raetem i go long ol Kristin long Korin, i soem klia se Pol i gat bigfala tangkiu long sakrefaes ya, mo bambae yumi luk samting ya long nekis stadi. Mo tu, Pol i gat strong tingting blong halpem ol Kristin long Korin blong mekem laef blong olgeta i laenap wetem nambawan rod we Jeova i stanemap blong givim laef blong olwe long olgeta man.
?Bambae Yu Ansa Olsem Wanem?
◻ ?Wanem pruf long Baebol we i soem se God i stap sevem ol stret man?
◻ ?Olsem wanem yumi save se Jeova i stap sevem ol man we oli trastem hem fulwan mo oli holem strong long hem?
◻ ?Wanem rod we God i mekem blong ol man oli save sef mo kasem laef we i no save finis?
[Tok Blong Pija Long Pej 12]
Deved i trastem Jeova, “God blong sevem man.” ?Yu gat tingting olsem hem?
[Tok Blong Pija Long Pej 15]
Oltaem Jeova i stap sevem ol man blong hem, olsem hem i soemaot long taem blong Kwin Esta