Avbe Ako Na Sunu Yi Vbe Ebe Iwinna Na Loo Vbe Ne Iko Uyinmwẹ Kevbe Iwinna Ọghe Ima
© 2023 Watch Tower Bible and Tract Society of Pennsylvania
MARCH 4-10
EMWI EWE NI RRE UWU ẸMWẸ ỌGHE OSANOBUA | PSALM 16-17
‘Obọ E Jehova Ẹre Emwi Ni Maan Hia Ne I Mwẹ Ke Rre’
Igbama, Arrọọ Ọghe Uwa Gha Sẹtin Gha Mwẹ Evbọ Demu
GHA ZẸ ỌSE NI MAAN
11 Tie Psalm 16:3. E Devid wa rẹn vbene a ya zẹ ọse ni maan hẹ. “Ọyẹnmwẹ” kegha sẹ Devid vbọ rre uwu ẹbu emwa ni hoẹmwẹ Jehova. E Devid keghi tie emwa vbenian, “emwa ni gu obọ e Nọyaẹnmwa.” Ọsian ọvbehe na vbe kha wẹẹ: “Ọse iran hia ni gaa ọre imẹ khin, iran hia ni ya uhi ruẹ ru emwi.” (Psm 119:63) Zẹvbe ne ima ruẹ ọre vbe ako iruẹmwi nọ lae, u gha sẹtin zẹ ọse ni maan vbe otu e Jehova. Avbe ọse na, sẹtin gha re igbama kevbe etẹn ni khian eniwanrẹn nẹ.
w14 2/15 29 ¶4
“Gha Muẹn Roro Umamwẹ Ọghe Jehova”
E Devid khare wẹẹ, “Wẹ ọkpa ẹre I mwẹ e Jehova, wẹ vbe viọ emwi ne I i mwẹ hia mẹ. Ẹdẹ nakhuẹ mwẹ, obọ ruẹ ẹre ọ ye. Okhekhe ẹre emwi ne u ya mẹ hia khin, u miẹn vbe iran maan hẹ!” (Psm 16:5, 6) Te Devid wa gha kpọnmwẹ e Jehova ye emwi nọ ya nẹẹn, ọni ọre nọ na sẹtin gha re ọsie Jehova kevbe ne ẹkpotọ na vbe kie nẹẹn ya gha gae. Vbe na ghee Devid, emwi sẹtin gha ba so ima, sokpan ma wa vbe miẹn afiangbe nibun vbe obọ e Jehova! Nọnaghiyerriọ, ọ khẹke ne ugamwẹ ẹmwata ye gha gbe ima otiti, ma ghi vbe gha ya aro nọ ghaan ghee ọgua Osa ọghe orhiọn ọghe Jehova.
w08 2/15 3 ¶2-3
Gha Ye Jehova Rre Vbe Ẹghẹ Hia
2 Ma hia gha wa miẹn emwi ruẹ vbe okha ọghe emwa eso na wa kakabọ rẹn vbe Baibol. Emwa vbe na ghee Ebraham, Sera, Mozis, Rut, Devid, Ẹsta, ukọ e Pọl kevbe emwa ọvbehe. Vbọrhirhighayehẹ, okha ọghe emwa eso na ma mobọ rẹn vberriọ gha sẹtin vbe ru iyobọ ne ima. Ma ghaa mu avbe okha ni rre Baibol roro, ọ gha ru iyobọ ne ima ya gha ru emwi ne ọsian tae, vbe ọ khare wẹẹ: ‘Ẹghẹ hia mẹ ya rẹn wẹẹ, e Jehova rre emwa na. Ọ rre obọ erha ọmwa mwẹ, emwi nọ gha mu mwẹ rueghe i ghi rrọọ.’ (Psm 16:8) Vbe a ya avbe ẹmwẹ na kha?
3 Obọ erha ọmwa ẹre ivbiyokuo nibun ya da agbada ọghe iran yi, iran ghi ya obọ iye ọmwa da asa ọghe iran yi, rhunmwuda ọni, emwi rhọkpa i rrọọ nọ gbogba ga obọ erha ọmwa ọghe iran. Sokpan, emwi rhọkpa i khian sunu daa iran deghẹ ogieva iran ne iran gba gbinna, na gha rre obọ erha ọmwa ọghe iran. Ma ghaa ye Jehova rre vbe ẹghẹ hia, ma na vbe gha ru emwi nọ gualọ, ọ gha gbogba ga ima. Nọnaghiyerriọ, gi ima zẹ iro yan okha eso vbe Baibol. Ọna gha ya ima gha mwẹ amuẹtinyan nọ wegbe, ne ima mieke na sẹtin “gha ye Jehova rre vbe ẹghẹ hia.”—Byington.
Emwi Ewe Ọghe Orhiọn
it-2 714
Ovbi Aro
Adeghẹ a na loo ẹmwẹ e Hibru na nọ re ʼi·shohnʹ (Diut 32:10; Itan 7:2), ba ẹmwẹ e Hibru ọvbehe nọ re ʽaʹyin (aro), emwi na yae kha ọre “okpia nekherhe ọghe aro”; erriọ vbe nọ, a vbe loo ẹmwẹ e Hibru na nọ re bath (ọmokhuo) vbe ebe Eve Orriara 2:18, emwi na yae kha ọre “ọmokhuo ọghe aro.” Ovbi aro, ẹre ẹmwẹ eva na guan kaẹn. Te a ku ẹmwẹ eva na kugbe, na mieke na sẹtin nianian emwi na hoo na ta, vbe ebe Psalm 17:8 (ʼi·shohnʹ bath-ʽaʹyin). A gha we na zedu ẹmwẹ na vbene ọ wa ye, emwi na yae kha ọre, “okpia nekherhe, ọmokhuo ọghe aro” (“ovbi aro,” NW). Egbọre emwi na hoo na guan kaẹn, ọre ne ọmwa na bẹghe egbe ẹre vbe ọ ghaa ghee ovbi aro ọghe ọmwa ọvbehe.
Te a wa mu aro tetete; ọ gha khọnrẹn wẹẹ eto ra ebubẹ ẹre ọ la ima aro, te ima wa rẹn vbobọvbobọ nii. Ọ khẹke ne ima kakabọ gha gbogba ga ako na tie ẹre cornea vbe aro ima, rhunmwuda deghẹ emwi rhọkpa na ru ẹre, ma i khian ghi gha bẹghe odẹ ẹse, ma sẹtin kue rhu aro. Ọna ẹre ọ si ẹre ne Baibol na loo ẹmwẹ na nọ re “ovbi aro ruẹ” vbe ọ guan kaẹn emwi nọ gele khẹke na gbogba ga. Aro vberriọ ẹre ọ vbe khẹke ne ima ya gha ghee uhi Osanobua. (Itan 7:2) Vbe ebe Diuteronomi 32:10 ghi guan kaẹn vbene Osanobua ya gha gbaroghe agbẹnvbo ọghe Izrẹl hẹ, ọ na wẹẹ te ọ ghaa gbaroghe iran vbe na ghee “ovbi aro ọre.” E Devid ghi na erhunmwu gie Jehova, ọ na tama e Jehova wẹẹ, degue mwẹ, “zẹvbe ne u gha ru ovbi aro ruẹ.” (Psm 17:8) Te ọ ghaa hoo ne Jehova rherhe do gbinna ne irẹn, vbe avbe eghian gha mu okuo gie irẹn. (Yae taa Zẹk 2:8; eke na na loo ẹmwẹ e Hibru na ighẹ ba·vathʹ ʽaʹyin, nọ re “ovbi aro.”)—Ya ghee EYE.
MARCH 11-17
EMWI EWE NI RRE UWU ẸMWẸ ỌGHE OSANOBUA | PSALM 18
“E Jehova . . . Ẹre Ọ Miẹn Mwẹ Fan”
w09 5/1 14 ¶4-5
Oghọghọ Ne Jehova Rhie Ne Ima Gha Ya Ima Wegbe
E Baibol ya e Jehova gie emwi eso nẹi mwẹ arrọọ. E Baibol gie Jehova zẹvbe ọmwa “nọ degue Izrẹl” ra Okuta ọghe Izrẹl, ọ vbe gie Jehova zẹvbe ‘okuta nọkhua’ kevbe “owa ọkhẹ” nọ wegbe. (2 Samuẹl 23:3; Psalm 18:2; Diuteronomi 32:4) Vbọzẹ na na loo avbe ẹmwẹ na ya gie Jehova? Zẹvbe ne okuta nọkhua kevbe nọ wegbe i gia mu hin eke nọ ye rre, erriọ e Jehova vbe ya wegbe, ọ gha vbe sẹtin gha re ehe ilẹre nuẹn.
5 Ebe Psalm loo ẹmwẹ nibun ya gie Jehova, nọ gha ru iyobọ ne ima ya rẹn aro ọmwa nọ khin. Vbe igiemwi, ebe Psalm 84:11 gie Jehova zẹvbe “ovẹn kevbe asa” rhunmwuda, obọ ọre ẹre ukpa, arrọọ, ẹtin kevbe igbaroghe ke rre. Vbọrhirhighayehẹ, ebe Psalm 121:5 khare wẹẹ, “e Jehova ọre irhu nọ rrọọ ruẹ obọ erha ọmwa.” Zẹvbe ne irhu gha ya sẹtin gue ọmwa nọ ya lẹre ye ototọ re, vbe ovẹn ghaa kakabọ yunmwu, e Jehova gha sẹtin gbogba ga emwa ni gae, vbe iran ghaa rre uwu ọlọghọmwa nọ wegbe, nọ yevbe na ghee ovẹn nọ tọn, ọ do yevbe na miẹn wẹẹ, te irhu ra aghọnghọn ọghe “obọ” ọre ra “ifuẹn” ọghẹe ghi degue iran.—Aizaia 51:16; Psalm 17:8; 36:7.
it-2 1161 ¶7
Urhu
Osanobua họn urhu eguọmwadia re. Emwa ni ya orhiọn kevbe ẹmwata ga Osanobua gha tu tie ẹre, iran gha sẹtin gha mwẹ ilẹkẹtin wẹẹ, ọ gha họn urhu iran, ọ gha khọnrẹn ne iran loo urhuẹvbo nọ rhirhi gha khin ya tu tie ẹre. Ọ gha khọnrẹn wẹẹ, te iran tu tie Osanobua vbe uwu ekhọe iran, vbene iran ma na ta ẹmwẹ rhọkpa ladian vbe unu iran, Osanobua nọ rẹn emwi nọ rre ekhọe emwa nagbọn gha ye “họn.” (Psm 66:19; 86:6; 116:1; 1 Sam 1:13; Neh 2:4) Osanobua họn utumwẹ ọghe emwa ni rre uwu ọlọghọmwa ni gualọ iyobọ vbe obọ ọre. Ọ vbe họn urhu emwa ni gbodan ghee ẹre kevbe emwa ni si uma ya ru eguọmwadia re khọọ, ọ vbe rẹn emwi nọ rre iran ekhọe.—Gẹn 21:17; Psm 55:18, 19; 69:33; 94:9-11; Jer 23:25.
Emwi Nọ Gha Ru Iyobọ Ne Ima, Ne Ima Ghẹ Gha Si Osi Gbe
2. Gha muẹn roro emwi ne Jehova he ru nuẹn. U ye yerre, vbene Jehova ya ru iyobọ nuẹn, vbe ẹghẹ ne u na gha rre uwu ọlọghọmwa ra? Ma ghaa muẹn roro, vbene Jehova he ya ru iyobọ ne ima kevbe eguọmwadia ẹre vbe ẹghẹ nọ gberra, ẹrhiọn ghi la ima iwu, ma ghi vbe do mu ẹtin yan e Jehova sayọ. (Psm 18:17-19) Ọdiọn ọkpa na tie ẹre Joshua keghi kha wẹẹ: “Ẹghẹ ke ẹghẹ ne Jehova ya họn erhunmwu mwẹ, I wa gbẹn ọnrẹn yotọ. Ọna keghi ya mwẹ yerre vbene Jehova he ya họn erhunmwu mwẹ vbe ẹghẹ nọ gberra.” Vbene ẹmwata, ma ghaa muẹn roro emwi hia ne Jehova he ru ne ima, ẹrhiọn ghi la ima iwu, ẹghẹ nii ma i khian ghi gha si osi gbe.
Emwi Ewe Ọghe Orhiọn
it-1 432 ¶2
Cherub
Amazẹ ọghe cherub eva na, ma yevbe amazẹ ọghe aranmwẹ oha ni zẹ ifuẹn kevbe ni khọrhiọn ne avbe agbẹnvbo ni lẹga Ivbi Izrẹl ghaa ghoo, zẹvbe ne emwa eso khare. Zẹvbe nọ guaẹro ighẹ emwi ne emwa tae vbekpa ilele ọghe Ivbi e Ju nẹdẹ (e Baibol ma ta emwi rhọkpa vbekpa ẹmwẹ na), te avbe cherub na yevbe na ghee emwa nagbọn. Iwinna ona ne mosee, ẹre cherub eva na wa gha khin, iran keghi mudia ye ihe avbe odibosa ni mose kevbe ni mwẹ uyi. Te a ka avbe cherub na, vbene Jehova wa ya gie ẹre ma e Mozis zẹẹ. (Ẹks 25:9) Ukọ e Pọl keghi gie iran zẹvbe cherub ne mose mose ni “tan ifuẹn gue ugue ọghe ẹkpẹti nii, nọ re ugue ọghe adọlọ.” (Hib 9:5) Avbe cherub na keghi rhie ẹre ma wẹẹ, e Jehova rre evba: “Evba I gha na do gha miẹn ruẹ, l gha vbe mudia ye ugue ẹkpẹti nii, I do rhie uhi mwẹ hia ne uwa ke adesẹneva ọghe cherub eva nii gha dee, gie Ivbi Izrẹl.” (Ẹks 25:22; Nọm 7:89) Ọni ẹre ọ si ẹre ne Baibol na wẹẹ, e Jehova “tota yan [ra ọ tota ye adesẹneva ọghe] avbe cherub.” (1 Sam 4:4; 2 Sam 6:2; 2 Ọba 19:15; 1 Krọ 13:6; Psm 80:1; 99:1; Aiz 37:16) Te avbe cherub na “mudia ye ihe ikẹkẹ okuo” ne Jehova hin khian (1 Krọ 28:18), ifuẹn ọghe avbe cherub na keghi gbogba ga emwi, erriọ vbe ya ya okhian kẹ ikẹkẹ okuo na. Vbe ihuan ọkpa ne Devid so, ọ keghi guan kaẹn vbene Jehova ya rherhe gha dee do ru iyobọ ne irẹn, vbe na ghee ọmwa nọ hin “iyeke avbe cherub,” ọ na tin tuorre, “ọ keghi lele ifuẹn ẹhoho gha rrie okhian.”—2 Sam 22:11; Psm 18:10.
MARCH 18-24
EMWI EWE NI RRE UWU ẸMWẸ ỌGHE OSANOBUA | PSALM 19-21
‘Avbe Evbayi Ni Rre Orere Iso Keghi Rhie Uyi Osanobua Ma’
w04 1/1 8 ¶1-2
Gi Emwa Hia Gha Rhie Uyi E Jehova Ma
OTỌ e Bẹtlẹhẹm ẹre Devid ne ovbi e Jese na waan, ọsuohuan ghaa nọ. Ẹ i mwẹ ọ ma tọn uhunmwu mu, gha ghee avbe orhọnmwẹ ni rre orere iso vbe asọn, zẹvbe nọ ya gha gbaroghe avbe ohuan ọghe erhae! Ẹ i mwẹ avbe emwi nọ bẹghe na ma vbe werriegbe la re ekhọe, vbe ẹghẹ ne orhiọn nọhuanrẹn ya dia re ya gbẹn ihuan nọ rre ebe Psalm nogie 19 kevbe ẹghẹ nọ vbe ya so ẹre. Vbe ihuan nii, e Devid keghi kha wẹẹ: “U miẹn vbe iso rhie uyi Osanobua ma hẹ! Ọ na vbe rhie iwinna obọ ọre ma fẹẹrẹ. Sevba urhu iran ghi ya sẹ uhunmwu otagbọn hia, a ghi vbe họn vbe ehe ne agbọn sẹ.”—Psalm 19:1, 4.
2 Avbe emwi ọyunnuan ne Jehova yi ye orere iso keghi rhie uyi ẹre ma vbe ẹdẹgbegbe, asọn kevbe avan, agharhemiẹn wẹẹ iran i guan kevbe wẹẹ, iran i ta emwi rhọkpa. Ẹghẹ ọkpa i rrọọ ne emwi ne Osanobua yi i ya rhie uyi ẹre ma. Agharhemiẹn wẹẹ, avbe emwi ne Jehova yi ye orere iso i guan, te iran wa rhie uyi ọghe Osanobua ma, vbe ‘ehe hia vbe uhunmwu otagbọn na.’ Emwi ọyunnuan nọ, ne emwa hia vbe uhunmwu otagbọn na, na bẹghe vbene emwi ughughan ne Osanobua yi ye orere iso ya rhie uyi ẹre ma hẹ, agharhemiẹn wẹẹ iran i guan. Vbọrhirhighayehẹ, ẹ i re avbe emwi ne Osanobua yi ye orere iso ọkpa, ẹre ọ khẹke nọ gha rhie uyi Osanobua ma. A vbe rhie igiọdu ne emwa nagbọn ni ya ekhọe hia ga e Jehova, ne iran gha ya urhu iran rhie uyi gie Osanobua. Ọsian ọkpa keghi tama emwa hia ni ya ekhọe hia ga Osanobua wẹẹ: “Wa rho uyi kevbe ẹtin e Jehova. Wa rho eni e Jehova nọ mwẹ uyi.” (Psalm 96:7, 8) Te emwa hia ni re ọsie Jehova nẹ, wa lele ẹmwẹ ne ọsian na tae. Sokpan, a gha we na gha rhie uyi gie Osanobua, vbe a gele yae kha?
w04 6/1 11 ¶8-10
Avbe Emwi Ne Osanobua Yi Keghi Rhie Uyi Ẹre Ma!
8 E Devid vbe guan kaẹn emwi ọvbehe ne Osanobua yi nọ yan ọmwa unu rua. Ọ khare wẹẹ: “Osanobua bọ owa ne owẹn vbe iso; ọ ghi ladian vbe owiẹ zẹvbe ọdafẹn ọha ne ẹko ẹre rhiẹnrhiẹn, zẹvbe okpia ne olẹtin ne ulẹ na rhie wa khọn. Ọ ghi suẹn vbe obọ ọkpa vbe iso, ọ ghi wa fiaẹn rra gha rrie obọ nọkpa. Emwi ọkpa i rrọọ nọ sẹtin rhie egbe lẹre ne owowo ẹre.”—Psalm 19:4-6.
9 Ovẹn ma kpọlọ gbe vbe a gha yae gie avbe orhọnmwẹ nikẹre. Vbọrhirhighayehẹ, orhọnmwẹ nọ kpọlọ ẹre ovẹn khin, rhunmwuda, te avbe planẹt ni lẹga ẹre ye tuẹin vbe eke nọ ye. Emwa eso ni gualọ otọ emwi khare wẹẹ, ovẹn ọghe ima wa kakabọ khua, erriọ vbe ya kpọlọ, ukhuamwẹ ọnrẹn gberra etọni uye nibun. A gha ghae solar system ọghe ima ye ihe iyisẹn, eke ne ovẹn mu vbọ gberra 99! Ẹtin e gravity ọghe ovẹn, ẹre ọ si ẹre ne uhunmwu otagbọn na na sẹtin gha lẹga ovẹn vbe nẹi na sikẹ ovẹn gbe, kevbe nẹi na vbe khian rree ne ovẹn gbe. Ke uhunmwu otagbọn na gha rrie eke ne ovẹn ye keghi re 93 million miles. Deghẹ ẹtin nọ ke ovẹn ladian na gha re uye ọkpa nọ re 1 billion, ukhiọnmwẹ ọghe abọ ọkpa vbọ ẹre ọ sẹ uhunmwu otagbọn na, sokpan ukhiọnmwẹ nọ sẹ uhunmwu otagbọn na nii, sẹ nọ gha ru iyobọ ne evbayi hia fẹẹrẹ ni rre uhunmwu otagbọn na ya gha rrọọ.
10 Vbe ọsian ọkpa ghi guan kaẹn ovẹn, ọ na yae gie “okpia ne olẹtin” nọ ke odẹ ekẹn rhulẹ rrie odẹ orrie, sokpan, ẹdẹ gha ghi khian ota nẹ, ọ ghi ya hẹwẹ vbe “owa.” Deghẹ ọmwa na gha ke uhunmwu otagbọn na ghee ovẹn vbe ọ gha khian dero, ọ ghi yevbe te ovẹn la “owa,” vbe na miẹn wẹẹ, te ọ khian ya hẹwẹ. Sokpan, ẹdẹ gha gbe, ọ yevbe na miẹn wẹẹ te ọ dọlegbe ladian, ọ gha fi wainwain vbe na ghee “ọdafẹn ọha ne ẹko ẹre rhiẹnrhiẹn” nọ ke uwu owa ladian. Zẹvbe ọsuohuan, e Devid rẹn vbene ehe hia gbe oni hẹ vbe ẹghẹ asọn. (Gẹnẹsis 31:40) Ọ ye yerre vbene egbe irẹn ya mwẹ ọghae hẹ vbe awanwan ọghe ovẹn gha ghi suẹn gha rhie mu irẹn, deba ọni, ehe hia i ghi vbe gbe oni gbe. Ọ dewuarorua wẹẹ, ovẹn i kha wẹẹ egbe wọọ irẹn ne irẹn ya ke odẹ ekẹn ‘mu okhian’ gha rrie odẹ orrie vbe ẹdẹ nọ lae. Nọghayayerriọ, te ovẹn wa yevbe na ghee “okpia ne olẹtin” nọ mu egbe nọ ya dọlegbe ke odẹ ekẹn mu okhian gha rrie odẹ orrie.
g95 11/8 7 ¶3
Ọmwa Nọ Guẹ Ona Ne Emwa I Mobọ Ka Yọ Vbe Ẹdẹnẹrẹ
Ma ghaa gbarokotọ ghee odẹ ne mose mose ne Jehova ya yi emwi ughughan ni lẹga ima kevbe ona ughughan ne iran mwẹ, ọ gha ru iyobọ ne ima ya do rẹn Ayi ọghomwa. Vbe asẹ ọkpa, Jesu keghi tama avbe erhuanegbe ẹre ne iran gbarokotọ ghee avbe obobo ni rre otọ e Galili. Ọ na tama iran wẹẹ, “Wa gbarokotọ ghee avbe obobo ni rre oha, vbene iran ya waan hẹ; iran i miẹn ẹsọn, iran i vbe do ukpọn; sokpan, I tama uwa nian wẹẹ, vbene Sọlomọn ghi vbe hin usi sẹ, ukpọn nọ ghaa yọ ma mose vba ọkpa vbe uwu avbe obobo na.” (Matiu 6:28, 29) Te avbe obobo na wa ye mosee agharhemiẹn wẹẹ, iran i mobọ mwẹ esa ne iran ye. Ọna ya ima rẹn wẹẹ, Osanobua rẹn emwi ne dọmwadẹ ima gualọ.
Emwi Ewe Ọghe Orhiọn
it-1 1073
Hibru, II
Ọ mwẹ emwi ne ebo tie ẹre synthetic (ra, formal, constructive) parallelism. Emwi na yae kha ọre wẹẹ, a gha gbẹn emwi eva, abọ nogieva nọ rrọọ i khian wa yevbe na ghee nokaro, ẹ i khian vbe lughaẹn ne nokaro gbe. Nọghayayerriọ, ọ ghi yevbe na miẹn wẹẹ, te ọ nianian abọ nokaro nọ rrọọ, ọ na vbe rhie emwi eso ba re. Igiemwi ọghe emwi na guan kaẹn na rre ebe Psalm 19:7-9:
Te uhi e Jehova wa gba,
te ọ rhie ẹtin ọgbọn ye ọmwa iwu.
Iyi e Jehova gia mu ẹtin yan,
te ọ rhie ẹwaẹn ne iran nẹi te mwẹ.
Emwi nọ kere ẹre uhi e Jehova khin,
te ọyẹnmwẹ sẹ iran ni yae ru emwi;
Emwi nọ kere ẹre iyi e Jehova khin,
te ọ ya ekhọe rẹn emwi.
Ugamwẹ e Jehova maan,
te ọ khian gha rrọọ ẹdẹdẹmwẹdẹ.
Ẹmwata ẹre avbe ibuohiẹn e Jehova khin;
emwi na ru ẹse wa nọ vbe ẹghẹ hia.
U bẹghe ẹre wẹẹ, abọ nogieva ọghe dọmwadẹ ẹmwẹ na tae, ẹre ọ ru iyobọ ne ima ya rẹn otọ emwi na hoo na rhie ladian vbe abọ nokaro, rhunmwuda ọni, a gha sẹtin kha wẹẹ, olika ẹmwẹ eva ẹre a ku kugbe vbe dọmwadẹ uviẹn. Abọ nogieva ọghe dọmwadẹ uviẹn vbe na ghee “te ọ rhie ẹtin ọgbọn ye ọmwa iwu” kevbe “te ọ rhie ẹwaẹn ne iran nẹi te mwẹ,” ẹre ọ ya ima rẹn vbene ‘uhi e Jehova ya gba’ hẹ kevbe emwi nọ si ẹre ne ima gha na sẹtin “mu ẹtin yan” rẹn. A gha gbẹnnẹ ekharha ladian vbenian, odẹ na ya ghae ẹre ye ihe eva na, keghi kie ẹkpotọ ne ọmwa ya gbamẹ sawọn vbe ọ ghaa tie ẹre ladian, sokpan, ọ ye gha rhiẹnrhiẹn vbe ehọ. Rhunmwuda ọni, zẹvbe na ya nianian edọmwadẹ olika ẹmwẹ ni rre nene ekharha, a ghi ye sẹtin gbẹn edọmwadẹ abọ vbọ, vbe odẹ nọ gha ya khọ egbe. Ọna ẹre ọ si ẹre ne ebo na tie ekharha na gbẹn vbenian, formal ra constructive parallelism ugbẹnso.
MARCH 25-31
EMWI EWE NI RRE UWU ẸMWẸ ỌGHE OSANOBUA | PSALM 22
Emwi Eso Ne Baibol Ta Yotọ Vbekpa Uwu Ọghe Jesu
w11 8/15 15 ¶16
Iran Miẹn E Mezaia!
16 Te emwa khian gha roro ẹre wẹẹ, Osanobua fi iyeke gbe Mezaia. (Tie Psalm 22:1.) Zẹvbe na tae yotọ, “ọ ghi rre ughaẹdẹ nogie ihinrin [nọ re odẹ ẹgogo eha vbe avan] Jesu keghi ya urhu nọ la datu wẹẹ: ‘Ẹli, Ẹli, lama sabaktani?’ emwi na yae kha vbe a gha zedu ẹre, ọre: ‘Osanobua mwẹ, Osanobua mwẹ, vbọzẹ ne u na fi iyeke gbe mwẹ?’” (Mak 15:34) Ẹ i re te Jesu ma ghi mu ẹtin yan e Jehova. Sokpan te Osanobua zẹ Jesu obọ ne avbe eghian ọghẹe, ọ ma ghi gha gbogba ga re, na mieke na sẹtin kakabọ danmwẹ Jesu. Deba ọni, vbe Jesu ghi tu ladian, ọ na mu ẹmwẹ nọ rre ebe Psalm 22:1 sẹ.
w11 8/15 15 ¶13
Iran Miẹn E Mezaia!
13 E Devid tae yotọ wẹẹ, emwa gha ya unu kpamisikan ku e Mezaia. (Tie Psalm 22:7, 8.) Te emwa wa gha ya unu kpamisikan ku e Jesu vbe ẹghẹ nọ ya gha rre uwu obalọ, vbe uhunmwu erhan irrioya. E Matiu khare wẹẹ: “Avbe ilavbodẹ kegha ya ukpẹ zaan rẹn, iran na gha fieghe uhunmwu, iran na gha kha wẹẹ: ‘Wẹ nọ wẹẹ, u gha ghi guọghọ ọgua Osa sotọ, u ghi werriegbe ya ikpẹdẹ eha bọe, miẹn egbuẹ fan nian! Adeghẹ ovbi Osanobua ẹre u gele khin, tuorre vbe erhan irrioya na!’” Erriọ ẹre avbe ọkaolotu ohẹn, avbe skraib kevbe avbe ediọn vbe yae gha gbogiẹ, iran na gha kha wẹẹ: “Ọ miẹn emwa ọvbehe fan; sokpan, ọ ma sẹtin miẹn egbe ẹre fan! Irẹn ọre Ọba ọghe Izrẹl; we nọ tuorre vbe erhan irrioya nian, ne ima mieke na yaeyi. Ọ mu ẹtin yan Osanobua; we ne Osanobua miẹn ọnrẹn fan nian, deghẹ ẹmwẹ ọnrẹn gele yẹẹ Osanobua, rhunmwuda, irẹn tobọre ẹre ọ khare wẹẹ, ‘Ovbi Osanobua ẹre I khin.’” (Mat 27:39-43) Ọrheyerriọ, Jesu keghi zin egbe ena hia. Igiemwi esi ẹre ọ wa rhie yotọ ne ima!
w11 8/15 15 ¶14
Iran Miẹn E Mezaia!
14 A gha yan uta ya ghae ukpọn ọghe Mezaia. Ọsian khare wẹẹ, “Iran yan uta ye ukpọn mwẹ, iran keghi vbe ghae ehia gba obọ.” (Psm 22:18) Erriọ gele gha ye zẹẹ. E Baibol wẹẹ, “[avbe ivbiyokuo] ghi kan [Jesu] mu erhan nẹ, iran na yan uta ya ghae ẹwu nọ yọ ke odukhunmwu.”—Mat 27:35; tie Jọn 19:23, 24.
Emwi Ewe Ọghe Orhiọn
w06 11/1 29 ¶7
Vbene Ima Khian Ya Rhie Ẹre Ma Wẹẹ Ima Ya Aro Nọ Ghaan Ghee Avbe Iko Ne Ima Do
7 Odẹ eso rrọọ ne ima gha ya sẹtin rhie ẹre ma wẹẹ, ma ya aro nọ ghaan ghee avbe iko ne ima do. Odẹ ọkpa vbọ ọre wẹẹ, ọ khẹke ne ima gha rre iko vbe ẹghẹ na ya so ihuan. Te ẹmwẹ nibun na gbẹnnẹ ye ebe ihuan ọghe ima yevbe na ghee erhunmwu, rhunmwuda ọni, te ọ khẹke ne ima gha so ẹre vbe odẹ nọ gha rhie ẹre ma wẹẹ ima rhie ọghọ nọ khẹke ne Osanobua. E Pọl keghi sunu ye ẹmwẹ nọ rre ebe Psalm 22 vbe ọ guan kaẹn Jesu, ọ na wẹẹ: “I gha ya eni ruẹ wewe ma etẹn mwẹ; I gha so ihuan urhomwẹ guẹ vbe uwu iko.” (Hibru 2:12) Rhunmwuda ọni, ọ khẹke ne ima gha rre ehe itota ọghe ima vbe ẹghẹ ne olaga ọghe iko khian ya we na so ihuan, ma ghi vbe gha muẹn roro, ẹmwẹ na loo ro vbe avbe ihuan na, vbe ima ghaa so ẹre. Ọ khẹke ne odẹ ne ima ya so ihuan rhie ẹre ma wẹẹ, egbe ekhọe ne ọsian ọkpa ghaa mwẹ ẹre ima vbe mwẹ. Ọsian nii khare wẹẹ: “I gha ya ekhọe mwẹ hia kpọnmwẹ e Jehova; vbe uwu ẹbu avbe emwa rẹn.” (Psalm 111:1) Ọghe ne ẹmwata, ihuan urhomwẹ na so gie Jehova keghi re ọkpa vbe usun emwi nọ wa kakabọ ru ekpataki, nọ si ẹre nọ na khẹke ne ima rherhe gha sẹ iko, kevbe ne ima gha zin egbe na ka zobọ nẹ, ma ke kpa.
w03 9/1 20 ¶1
Rho E Jehova “Vbe Uwu Ẹbu Avbe Emwa Rẹn”
Zẹvbe nọ ghaa ye vbe ẹghẹ nẹdẹ, ẹkpotọ wa vbe kie ne eguọmwadia Osanobua vbe ẹdẹnẹrẹ, ne iran ya ta ẹmwẹ nọ gha rhie ẹre ma wẹẹ iran mwẹ amuẹtinyan “vbe uwu ẹbu emwa” ọghe Osanobua. Ọkpa vbe usun ẹkpotọ nọ kie ne emwa hia, ọre na gha zẹ ewanniẹn vbe iko, vbe a gha nọ ọta. Ewanniẹn na zẹ vbe iko wa mwẹ iyobọ nọkhua nọ ye. Vbe igiemwi, deghẹ ọmwa na zẹ ewanniẹn nọ dekaẹn emwi na gha ru ne ọlọghọmwa ghẹ mieke na de rre, ra emwi na gha ru na mieke na sẹtin la ọlọghọmwa nọ rhirhi gha khin gberra, ọ sẹtin rhie igiọdu ne etẹn nikẹre, ne iran ya gha ya ilele ni rre Baibol ru emwi. Deghẹ ọmwa na rhan otọ ako ọghe Baibol na sunu yi, na ma gbẹn ladian, vbe ewanniẹn nọ zẹ, ra deghẹ ọ na ya unu kaẹn emwi nọ ruẹ re vbe ezanzan nọ ru, ọna sẹtin rhie igiọdu ne emwa ọvbehe, ne iran vbe gha ruẹ emwi ne egbe iran.
APRIL 1-7
EMWI EWE NI RRE UWU ẸMWẸ ỌGHE OSANOBUA | PSALM 23-25
“E Jehova Ọre Ọsuohuan Mwẹ”
w11 5/1 31 ¶3
“E Jehova Ọre Ọsuohuan Mwẹ”
E Jehova keghi su ohuan ọghẹe. Deghẹ ọsuohuan i na rre eke ne avbe ohuan rẹn ye, avbe ohuan nii sẹtin wii. Erriọ vbe nọ, ma vbe gualọ iyobọ, ne ima mieke na sẹtin rẹn odẹ nọ khẹke ne ima ya loo ẹdagbọn ima. (Jerimaia 10:23) E Devid rhan otọ re wẹẹ, e Jehova su emwa rẹn yo “oha nọ furre” ne irunmwu ye, kevbe “ẹzẹ nọ furre khuẹrhẹ.” Ọ vbe su iran “vbe odẹ ẹmwata.” (Uviẹn 2, 3) Avbe igiemwi ne Devid ru na, ya ima rẹn wẹẹ ima gha gele sẹtin mu ẹtin yan Osanobua. Ma gha sẹtin gha rhie ẹre ma wẹẹ ima hoo ne orhiọn nọhuanrẹn ọghe Osanobua gha dia ima, deghẹ ima na gha lele ẹmwẹ nọ rre Baibol. Ma gha ru vberriọ, ma ghi gha mwẹ isọkẹn, egberọkhọmwẹ kevbe agbẹkunsotọ vbe ẹdagbọn ima.
w11 5/1 31 ¶4
“E Jehova Ọre Ọsuohuan Mwẹ”
E Jehova gbogba ga avbe ohuan ọghẹe. Deghẹ avbe ọsuohuan i na rre eke ne avbe ohuan ọghe iran ye, ohan ghi gha mu avbe ohuan nii, ọmwa rhọkpa i khian vbe gha rrọọ nọ gha gbogba ga iran. E Jehova tama emwa rẹn wẹẹ, ọ ma zẹdẹ khẹke ne iran gi emwi rhọkpa ya ohan gha mu iran, ọ gha khọnrẹn ne ọlọghọmwa ne iran ye wegbe sẹrriọ wẹẹ, te ọ ghi yevbe na miẹn wẹẹ, te iran khian vbe uwu “iya nọ so ebiebi kalokalo.” (Uviẹn 4) E Jehova gbaroghe iran, ọ vbe mu egbe nọ ya ru iyobọ ne iran. Ọ gha sẹtin rhie ẹwaẹn kevbe ẹtin ne eguọmwadia re, ne iran mieke na sẹtin zin egbe ọlọghọmwa nọ rhirhi gha khin.—Filipai 4:13; Jems 1:2-5.
w11 5/1 31 ¶5
“E Jehova Ọre Ọsuohuan Mwẹ”
E Jehova rhie evbare ne avbe ohuan ọghẹe. Avbe ọsuohuan ẹre ọ kpemehe evbare ne avbe ohuan ọghe iran. Te ọ khẹke ne ima rẹn Osanobua, sokpan, e Jehova ọkpa ẹre ọ khian sẹtin kpemehe emwi ne ima gualọ ne ima, ne ima mieke na do rẹn ọnrẹn. (Matiu 5:3) Ma ghọghọ wẹẹ, Osa nọ zẹ emwi obọ ẹre Jehova khin. Emwi nọ he kpemehe ẹre ne eguọmwadia re i re avbiẹ. (Uviẹn 5) E Baibol kevbe avbe ebe ni rhan otọ e Baibol, vbe na ghee ebe ne u tie na, ọre evbare orhiọn ne Jehova kpemehe ẹre ne ima, nọ ya ima rẹn emwi nọ si ẹre ne ima na rre agbọn kevbe emwamwa ne Osanobua mwẹ ne ima.
Emwi Ewe Ọghe Orhiọn
w11 2/15 24 ¶1-3
Gi Iruemwiẹse Gha Yẹẹ Ruẹ
E BAIBOL kevbe orhiọn nọhuanrẹn ẹre Jehova loo ya su emwa rẹn la “odẹ ẹmwata.” (Psm 23:3) Sokpan, rhunmwuda ne ima na re emwa ni ma gba, emwi eso sẹtin ya ima lahin odẹ ẹmwata na rre. Emwi vbenian gha sunu, te ima gha kakabọ loo ẹrhiọn yọ, ne ima mieke na sẹtin werriegbe suẹn gha ru emwi nọ gbae. Vbọ khian ru iyobọ ne ima ya sẹtin ru ọna? Vbe na ghee Jesu, te ọ khẹke ne emwi esi na ru kakabọ gha yẹẹ ima.—Tie Psalm 45:7.
2 Vbọ re “odẹ ẹmwata”? Odẹ na guan kaẹn mwa na, keghi re obẹlẹ ra odẹ ne wẹnrẹn na ya owẹ la. Avbe ilele nọ gbae ọghe Jehova ẹre ọ dia emwa ni khian lele “odẹ” ẹmwata na. Vbe urhuẹvbo e Hibru kevbe Grik, “ẹmwata” ra iruemwiẹse na guan kaẹn vbe ako na keghi mudia ye ihe emwi nọ “gbae,” nọ rhie ma wẹẹ, te a gha lele ilele nọ ya ọmwa rẹn odẹ nọ khẹke nọ ya gha yin. Ugbẹnvbe a miẹn wẹẹ, e Jehova ọre ẹzi ọghe iruemwiẹse, irẹn ẹre avbe eguọmwadia re mu ẹtin yan wẹẹ, ọ gha ma iran odẹ nọ khẹke ne iran ya gha ru emwi vbe ẹdagbọn iran.—Jer 50:7.
3 Ma ghaa hia vbe odẹ ke odẹ, ne ima gha ya avbe ilele nọ gbae ọghe Osanobua ru emwi, ẹre ima khian na sẹtin gha ru emwi nọ ya ẹko rhiẹnrhiẹn ọnrẹn. (Diut 32:4) Deghẹ ima hoo ne ima ru vberriọ, ma ghi hia ne ima ruẹ emwi hia ne ima gha sẹtin ruẹ vbekpa e Jehova vbe uwu e Baibol. Zẹvbe ne ima ya ruẹ vbekpa e Jehova, ma ghi kakabọ gha sikẹ ọre. Zẹvbe ne ima ya sikẹ ọre, iruemwiẹse ọghẹe ghi gha yẹẹ ima. (Jems 4:8) Ma gha khian vbe ru azẹ ne kpataki, ma ghi hia ne ima lele ibude nọ rre Ẹmwẹ Osanobua.
APRIL 8-14
EMWI EWE NI RRE UWU ẸMWẸ ỌGHE OSANOBUA | PSALM 26-28
Emwi Ne Devid Ru Nọ Mieke Na Sẹtin Ye Gha Ru Emwi Ne Osanobua Gualọ
w04 12/1 14 ¶8-9
Ye Gha Lele Odẹ Ọghe Imudiase
8 Vbe Devid ghi na erhunmwu, ọ na wẹẹ: “Gualọ otọ mwẹ, ne u vbe danmwẹ mwẹ ghee Jehova; kpe ihẹnmwẹ kevbe ẹkokoudu mwẹ huan.” (Psalm 26:2) Eke ne ihẹnmwẹ ọghe ima ne emwa nagbọn ye vbe uwu egbe wa kakabọ dinmwi. Ugbẹnso, e Baibol gha guan kaẹn ihẹnmwẹ ọghe ima ne emwa nagbọn, emwi nọ rre ima ekhọe ra emwi ne ima mu roro, ẹre ọ guan kaẹn. Ugbẹnso, e Baibol gha vbe guan kaẹn ekhọe ọghe ọmwa, emwi nọ yae kha ọre aro ọmwa ne ọmwa nii gele khin, ọni ọre emwi nọ guae kpa ya ru emwi ke emwi nọ ru, emwi nọ roro vbe ekhọe kevbe vbene ọ mwẹ ẹwaẹn sẹ hẹ. Rhunmwuda ọni, vbe Devid rinmwian e Jehova nọ gualọ otọ irẹn ghee, te ọ ghaa na erhunmwu gie Jehova, ne Jehova mu ukpa mu uwerhẹn ghee iziro ọghẹe kevbe emwi hia nọ rre irẹn ekhọe.
9 Te Devid rinmwian e Jehova, nọ kpe avbe ihẹnmwẹ kevbe ẹkokoudu ọghe irẹn huan. De vbene Jehova ya ru ọna hẹ? Vbe ihuan ọkpa ne Devid so, ọ na wẹẹ: “I gha rhie urhomwẹ ne Jehova rhunmwuda, irẹn ẹre ọ dia mwẹ, ẹdẹ gha mu nẹ, ekhọe mwẹ ghi gha ya obọ sekhae mẹ.” (Psalm 16:7) De emwi ne ẹmwẹ na rhie ma? Ọ ya ima rẹn wẹẹ, adia nọ ke obọ e Jehova rre keghi la e Devid ekhọe, ọ na vbe gha dia iziro ọghẹe kevbe emwi nọ rre ọre ekhọe. Erriọ khian vbe gha ye ne ima, deghẹ ima na gha muẹn roro, adia ne ima miẹn vbe uwu Ẹmwẹ Osanobua, ne ima miẹn vbe obọ emwa ne Osanobua ya zẹ ihe egbe kevbe otu ọghẹe, ma na vbe kue yọ nọ gha dia ima. Deghẹ ima na gha na erhunmwu gie Jehova vbe ẹghẹ hia, nọ kpe ima huan vbe odẹ vbenian, ọ gha ru iyobọ ne ima, ne ima ye gha ru emwi ne Osanobua gualọ.
w04 12/1 15 ¶12-13
Ye Gha Lele Odẹ Ọghe Imudiase
12 Vbe Devid ghi guan kaẹn emwi ọvbehe nọ ru iyobọ nẹẹn, nọ mieke na ye gha ru emwi ne Osanobua gualọ, ọ na kha wẹẹ: “Mẹ i gu emwa ero mu obọ, mẹ i vbe gu emwa agabagebe khian. Ohu otu emwa dan mu mwẹ, I ghi vbe ya egbe lẹẹ ne ọmwa dan.” (Psalm 26:4, 5) E Devid ma gha gu emwa dan mu obọ, te ọ wa gha lẹẹ ne avbe ọse dan.
13 Ma vbe vbo? Emwi ughughan ne ima ghee vbe ẹkpẹti ughe, avbe vidio, ikueta, odẹ ne ima ya loo intanẹt kevbe emwi ọvbehe ne ima ru rhie ẹre ma wẹẹ, ma i hoo ne ima gha gu emwa ero mu obọ ra? Ma lẹẹ ne emwa ni mu aro ọmwa ne iran khin lẹre ra? Emwa eso ne ima gba rre esuku ra ne ima gba winna sẹtin gha hoo ne iran gu ima ru ọse, rhunmwuda emwi dan ne iran mwẹ vbe ekhọe. Emwa nẹi lele odẹ ẹmwata ọghe Osanobua ẹre ima khian ghi gba gha mu yọ mu hin ra? Avbe emwa okeke sẹtin gha ru vbe na miẹn wẹẹ emwa esi ẹre iran khin, sokpan, ẹmwata nọ rrọọ ọre wẹẹ, iran hoo ne iran si ima hin ugamwẹ e Jehova rre. Emwa eso sẹtin vbe gha rre uwu iko, ni ru vbe na miẹn wẹẹ iran ya ekhọe hia ga e Jehova, sokpan, iran ghi gha lẹre zẹ iba. Ọtẹn nokpia ọkpa na tie ẹre Jayson nọ ghi re ọguọmwadia iwinna nian, kegha mwẹ egbe avbe ọse vbenian vbe ọ rre igbama. Vbe ọ ghi guan kaẹn avbe ọsiọre na, ọ na wẹẹ: “Vbe ẹdẹ ọkpa, ọkpa vbe usun iran na tama mwẹ wẹẹ: ‘Ma sẹtin gha ru emwi nọ rhirhi khọn ima rhunmwuda, agbọn ọgbọn gha rre, ma i khian rẹn emwi nọ sunu rhunmwuda ma gha wu nẹ.’ Ẹmwẹ nọ tae nii ẹre ọ ghi ya mwẹ rẹn wẹẹ, ọ khẹke ne I ru afiwerriẹ eso. I ma hoo ne I gha rre usun emwa nẹi khian la agbọn ọgbọn.” Ẹre Jayson na ghi ya ẹwaẹn gban egbe ne avbe ọsiọre nii, ọ ma ghi gha gu iran mu obọ. Ukọ e Pọl ya obọ sekhae ne ima wẹẹ: “Wa ghẹ gi ọmwa rhọkpa mu uwa rẹrẹ. Emwa dan na gu mu obọ ẹre ọ mu uyinmwẹ esi rhia.” (1 Kọrint 15:33) Ọ wa gele khẹke ne ima ghẹ gha gu emwa dan mu obọ!
w04 12/1 16 ¶17-18
Ye Gha Lele Odẹ Ọghe Imudiase
17 Ibọkpọ ọghe ugamwẹ ne aka izọese ghaa ye, ẹre ọ ghaa re ehe ne Ivbi Izrẹl na gha ga e Jehova. Vbe Devid ghi na erhunmwu gie Jehova, ọ na tama rẹn vbene ibọkpọ ọghe ugamwẹ nii ghaa yẹẹ ọre hẹ. Ọ na wẹẹ: “Owa ne u ye wa yẹẹ mwẹ Jehova, ehe ne uyi ruẹ ye.”—Psalm 26:8.
18 Ma vbe hoo ne ima gha si egbe koko vbe eke ne ima na ruẹ vbekpa e Jehova ra? Dọmwadẹ Ọgua Arriọba ne ima na ruẹ emwi vbe obọ e Jehova vbe ẹghẹ hia, ọre eke na na ga e Jehova vbe ẹdogbo nii. Deba ọni, ukpukpo ẹre ima vbe ya do asikoko odin kevbe asikoko ọghe otako. Evba nii ẹre ima na zẹ iro yan avbe ayere ni ke obọ e Jehova rre. Deghẹ avbe ayere ni ke obọ e Jehova rre na ‘kakabọ gha yẹẹ ima,’ ọ gha gua ima kpa ne ima gha yo iko kevbe asikoko, kevbe ne ima gha danmwehọ vbe ima gha sẹ evba. (Psalm 119:167) Ẹko wa rhiẹnrhiẹn ima vbe ima ghaa rre eke ne etẹn ne ima gba ga e Jehova ye rhunmwuda, iran mwẹ ẹmwẹ ima vbe orhiọn, iran vbe ru iyobọ ne ima, ne ima gha ru emwi nọ yẹẹ e Jehova!—Hibru 10:24, 25.
Emwi Ewe Ọghe Orhiọn
w06 7/15 28 ¶15
E Jehova Miẹn Emwa Ni Rre Uwu Ọlọghọmwa Fan
15 Vbe ọsian ighẹ e Devid so ihuan, ọ na wẹẹ: “Erha mwẹ vbe iye mwẹ sẹtin he mwẹ yotọ, sokpan, e Jehova gha gbaroghe mwẹ.” (Psalm 27:10) Ọ wa mu ima orhiọn sotọ ne ima na rẹn wẹẹ, ahoẹmwọmwa ne Jehova mwẹ ne ima sẹ ne evbibiẹ ima mwẹ ne ima! Deghẹ erhaa ra iyuẹ na yangbuẹ ra iran na gha ya obọ dan muẹn, ẹ i mwẹ ọ ma da ruẹ sẹ ugboloko. Sokpan, ọni ma we ne Jehova ghẹ gbaroghe ruẹ. (Rom 8:38, 39) Yerre wẹẹ, emwa ne Jehova hoẹmwẹ ọnrẹn ẹre ọ si kẹ egbe. (Jọn 3:16; 6:44) Ọ gha khọnrẹn ne emwa gha ya obọ dan muẹn, gha mwẹ ọnrẹn vbe ekhọe wẹẹ, Erhaa nọ rre ẹrinmwi hoẹmwẹ ruẹ!
APRIL 15-21
EMWI EWE NI RRE UWU ẸMWẸ ỌGHE OSANOBUA | PSALM 29-31
Ọmwa Ne Osanobua Hoẹmwẹ Ọnrẹn Ẹre Ọ Gbe Hin Ọkhọ Rre
it-1 802 ¶3
Ugbaro
A gha wẹẹ ọmwa ‘rhie ugbaro ọre lẹre,’ emwi na yae kha wa bun, ọ hẹnhẹn egbe yan emwi nọ khian vbe obọ ra emwi na guan kaẹn. Vbe ẹghẹ nibun, a gha wẹẹ e Jehova rhie ugbaro ọre lẹre ne ọmwa, ọ rhie ma wẹẹ e Jehova i ghi fiangbe ọmwa nii, ẹ i ghi vbe gbaroghe ẹre. Ọna sẹtin sunu deghẹ ọmwa ra ẹbu emwa i na họn ẹmwẹ ne Jehova, vbe nọ ghaa ye ne agbẹnvbo ọghe Izrẹl. (Job 34:29; Psm 30:5-8; Aiz 54:8; 59:2) Ugbẹnso, ọ sẹtin vbe rhie ma wẹẹ, e Jehova rhie egbe ẹre lẹre ne ọmwa, ọ ma ru iyobọ nẹẹn, ọ ma vbe khuẹnniẹn ọnrẹn vbene ọ te sẹ ẹghẹ ne irẹn tobọ irẹn mwamwa yọ. (Psm 13:1-3) Ne Devid na rinmwian e Jehova nọ “rhie aro hin orukhọ” ọghe irẹn rre, rhie ma wẹẹ, te ọ ghaa rinmwian e Jehova nọ ya orukhọ ne irẹn ru bọ irẹn, ra nọ rhie ẹre hin ekhọe rre.—Psm 51:9; yae taa Psm 10:11.
w07 3/1 19 ¶1
Gha Ya Oghọghọ Zin Egbe Khẹ E Jehova
A gha sẹtin ya odẹ ne emwiokọ ya waan, ya gie ere ne ima lae miẹn vbe Jehova gha gbe ima hin ọkhọ rre. Vbe Baibol ghi guan kaẹn ere na lae miẹn vbe Osanobua gha gbe ọmwa hin ọkhọ rre, ọ na wẹẹ: “Deghẹ ima na rhan obọ miẹn ọnrẹn yi, emwi nọ maan ghi kẹ ladian vbe okiekie, ma ghi gha mwẹ ọfunmwegbe, a ghi vbe ka ima ye emwa ata.” (Hibru 12:11) Vbene ọ rhie ẹghẹ ọmerhan te vboo, erriọ vbe rhie ẹghẹ ma ke sẹtin ru afiwerriẹ nọ khẹke, ne ima mieke na sẹtin zẹ owẹ lele emwi ne Osanobua ma ima re. Vbe igiemwi, deghẹ a na miẹn ima iwinna eso ne ima te ru vbe uwu iko rhunmwuda abakuru ne ima ru, emwi ọkpa nọ gha ru iyobọ ne ima, ne ẹtin ghẹ fo ima, ọre deghẹ ima na mu egbe ne ima ya zin egbe khẹ Osanobua. Emwi ne Devid tae gha ru iyobọ ne ima, deghẹ emwi vbenian na sunu. E Devid khare wẹẹ: “Ovbi ẹghẹ kherhe ẹre izohu [Osanobua] ya, umamwẹ ọnrẹn keghi re ọghe ẹdagbọn hia. Ameve sẹtin gha rhọọ kua vbe asọn sokpan, oghọghọ dee vbe owiẹ.” (Psalm 30:5) Deghẹ ima na gha mwẹ izinegbe, ma na vbe gha lele adia ne ima miẹn vbe Baibol kevbe ne otu e Jehova rhie ne ima, ẹghẹ “oghọghọ” ọghe ima gha rre vbe ọ gha sẹ ẹghẹ.
Vba Khian Ya Rẹn Hẹ Deghẹ Ọmwa Gele Fi Werriẹ?
18 Ọmwa na kan fua vbe iko gha hoo ne ọ rhie ẹre ma wẹẹ, irẹn gele fi werriẹ nẹ, ọ khẹke ne ọ gha yo iko vbe ẹghẹ hia; ediọn gha vbe bu ẹre ude wẹẹ, ne ọ gha na erhunmwu kevbe ne ọ gha tie Baibol vbe ẹghẹ hia, ọ ghi vbe lele ibude nii. Deba ọni, ọ ghi gha hia ne ọ lẹẹ ne emwi ke emwi, nọ gha sẹtin yae dọlegbe ru orukhọ. Ọ ghaa hia ne ọ gu e Jehova ru adọlọ, e Jehova gha yabọ ọre; ẹghẹ nii, ediọn ghi ru iyobọ nọ khẹke nẹẹn, na mieke na sẹtin tie ẹre werriegbe. Vbene ẹmwata, ediọn gha khian bu ohiẹn emwa orukhọ, iran keghi mu ukpa mu uwerhẹn ghee ẹre, rhunmwuda, iran rẹnrẹn wẹẹ, ẹi re vbene iran ya bu ohiẹn ọtẹn ọkpa, ẹre iran khian ya bu ohiẹn ọvbehe. Iran keghi hia ne iran bu ohiẹn ata.
Emwi Ewe Ọghe Orhiọn
w06 5/15 19 ¶13
Avbe Olika Ẹmwẹ Ni Rre Ebe Nokaro Ọghe Psalm
31:23—De ere nọkhua ne emwa ni tọn egbe mu miẹn vbe obọ e Jehova? Ere ne ako na guan kaẹn ọre oya na khian rri iran re. Odẹ ne ọmwa esi ya miẹn ere vbe obọ e Jehova vbe ọ gha ru abakuru, ọre ne Jehova na gbe ẹre hin ọkhọ rre. Ugbẹnvbe a miẹn wẹẹ emwa ni tọn egbe mu i roro iro fi uyinmwẹ werriẹ vbe iran gha ru orukhọ, oya nọkhua ẹre a rri iran re, ọni ọre ere ne iran miẹn vbe obọ Osanobua.—Itan 11:31; 1 Pita 4:18.
APRIL 22-28
EMWI EWE NI RRE UWU ẸMWẸ ỌGHE OSANOBUA | PSALM 32-33
Vbọzẹ Nọ Na Khẹke Ne U Miẹn Kue Vbe U Gha Ru Orukhọ Nọ Wegbe?
w93 3/15 9 ¶7
Itohan Ọghe Jehova Ru Iyobọ Ne Ima Ne Iro Ghẹ Han Ima
7 Ma gha ru orukhọ nọ wegbe, ọ sẹtin gha lọghọ ne ima tae ladian, ọ sẹtin kue gha lọghọ ne ima miẹn kue ma e Jehova. De emwi nọ gha sẹtin ke ẹre ikian vbe emwi vbenian gha sunu? Vbe ebe Psalm 32, e Devid keghi miẹn kue wẹẹ: “Ẹghẹ ne I ma na miẹn orukhọ mwẹ kue, I kegha dọn ba ẹmwẹ eve ne I viẹ ne ebi ro. Ke asọn ke avan ẹre u ya rriọ mwẹ oya, Jehova, orhiọn ne I mwẹ fo fẹẹrẹ, zẹ vbene ovẹn ọghe uyunmwu ka evbu.” (Uviẹn 3, 4) E Devid na gha hia nọ mu orukhọ nọ ru lẹre. Agharhemiẹn wẹẹ ekhọe ọre ghaa gu ẹre gui, ọ na ba gha ru vbe na miẹn wẹẹ emwi hia wa maan. Rhunmwuda ọni, egbe ma ghi rọkhọe. Rhunmwuda ne orhiọn e Devid ma na sotọ, ọ ma ghi miẹn orhiọn ya gha ru emwi, ọ na ghi do yevbe erhan nọ ma he miẹn amẹ vbe ọwara ẹghẹ nọ taẹn. A sẹtin miẹn wẹẹ ọna si emianmwẹ ye ọre egbe kevbe wẹẹ, ọ na do gha roro iro vbe ẹghẹ hia. Vbe nọ rhirhi gha ye hẹ, ọ ma ghi gha ghọghọ. Deghẹ emwi vbenian na sunu daa ima, vbọ khẹke ne ima ru?
cl 262 ¶8
Osa Nọ Mu Egbe Nọ Ya “Ya Orukhọ Bọ” Ọmwa
8 E Devid ghi roro iro fi uyinmwẹ werriẹ nẹ, ọ na kha wẹẹ: “Vbe okiekie, I na miẹn orukhọ mwẹ kue ma ruẹ, I ma vbe gbe gue abakuru mwẹ, . . . wẹ keghi vbe ya orukhọ mwẹ hia bọ mwẹ.” (Psalm 32:5) Emwi na yae kha ighẹ ẹmwẹ e Hibru na ke zedu ẹmwẹ na ladian nọ re ‘yabọ,’ na loo ro vbe ako na, ọre “na tọn emwi mu” ra “na mu emwi.” Emwi nọ rhie ma vbe ako na ọre na mu “orukhọ ra abakuru” ne ọmwa ru kpa. Rhunmwuda ọni, ọ yevbe na miẹn wẹẹ, te Jehova tọn orukhọ ne Devid ru mu, ọ na muẹn kpa. Ẹ i mwẹ ọna ma ya orhiọn e Devid sotọ rhunmwuda, ekhọe ọre ma ghi gha gu ẹre gui. (Psalm 32:3) Ma tobọ ima gha vbe sẹtin gha mwẹ ilẹkẹtin wẹẹ, Osanobua gha ya orukhọ ọghe ima bọ ima deghẹ ima na rinmwiaẹn nọ yabọ ima, kevbe deghẹ ima na mu ẹtin yan izọese adẹwerriegbe ọghe Jesu.—Matiu 20:28.
w01 6/1 30 ¶1
Ma Gha Miẹn Orukhọ Ọghe Ima Kue, Egbe Ghi Rọkhọ Ima
Vbe Devid ghi miẹn orukhọ ọghẹe kue nẹ, ọ ma ghi gha roro ẹre wẹẹ irẹn i mwẹ esa ne irẹn ye. Ẹmwẹ ne Devid tae vbe ebe Psalm, vbekpa ere ne ọmwa lae miẹn vbe ọ gha miẹn orukhọ ọghẹe kue, rhie ẹre ma wẹẹ vbe ọ ghi miẹn orukhọ ọghẹe kue nẹ, orhiọn rẹn na sotọ, ọ na vbe mu egbe nọ khian ya ga e Jehova. Vbe igiemwi, ghee emwi nọ rre ebe Psalm 32. Uviẹn ọnrẹn 1 khare wẹẹ: “Oghọghọ nọ ne ọmwa ne Osanobua ya orukhọ ọghẹe ma rẹn, kevbe ọmwa na ya orukhọ ọghẹe bọ.” Ẹ i mwẹ vbene orukhọ ne ọmwa ru khian wegbe sẹ hẹ, deghẹ ọ na roro iro fi uyinmwẹ werriẹ, ọ gha ye sẹtin gha ghọghọ vbe okiekie. Odẹ ọkpa ne ọmwa khian ya rhie ẹre ma wẹẹ irẹn gele roro iro fi uyinmwẹ werriẹ, ọre nọ miẹn kue wẹẹ irẹn rri abe, zẹvbe ne Devid ru ẹre. (2 Samuẹl 12:13) Vbe Devid ru orukhọ, ọ ma gha gualọ emwi nọ khian mu na, ra nọ gha kha wẹẹ emwa ọvbehe ẹre ọ si ẹre ye irẹn egbe. Uviẹn ọnrẹn 5 khare wẹẹ: “Vbe okiekie, I na miẹn orukhọ mwẹ kue ma ruẹ, I ma vbe gbe gue abakuru mwẹ, l keghi wa miẹn ehia kue ma ruẹ, wẹ keghi vbe ya orukhọ mwẹ hia bọ mwẹ.” Ọmwa gha gele miẹn orukhọ ọghẹe kue, orhiọn rẹn ghi sotọ rhunmwuda, ekhọe ọre i khian ghi gha gu ẹre gui ye orukhọ nọ ru vbe ẹghẹ nọ gberra.
Emwi Ewe Ọghe Orhiọn
w06 5/15 20 ¶1
Avbe Olika Ẹmwẹ Ni Rre Ebe Nokaro Ọghe Psalm
33:6—Vbọ re “orhiọn” ra “ẹhoho” ọghe unu e Jehova? Orhiọn na ọre orhiọn nọhuanrẹn ne Osanobua loo ro ya yi emwi hia ni rre orere iso. (Gẹnẹsis 1:1, 2) A keghi tie ẹre orhiọn ọghe unu Osanobua rhunmwuda, vbe na ghee ẹhoho nọ ladian vbe unu ọmwa, Osanobua gha sẹtin gie ẹre gha rrie eke nọ rree, nọ ya ru emwi ke emwi ne irẹn gualọ.
APRIL 29–MAY 5
EMWI EWE NI RRE UWU ẸMWẸ ỌGHE OSANOBUA | PSALM 34-35
“Gha Rho E Jehova Vbe Ẹghẹ Hia”
w07 3/1 22 ¶11
Gi Ima Koko Rho Eni E Jehova
11 “I gha kpọnmwẹ Jehova vbe ẹghẹ hia. Mẹ i khian dobọ urhomwẹ ọnrẹn yi ẹdẹ.” (Psalm 34:1) Vbe Devid rhie uhunmwu lẹre khian, ẹ i mwẹ ọ ma gha muẹn roro, vbene ọ khian ya miẹn emwi ughughan nọ khian ya gha gaga egbe. Sokpan, zẹvbe ne ako na khare, ọ ma kue ne ena rhọkpa da irẹn obọ yi, ne irẹn ghẹ rhie urhomwẹ gie Jehova. Igiemwi esi ẹre ọna wa khin ne ima vbe ima ghaa rre uwu ọlọghọmwa! Ọre te ima rre esuku, isiwinna, te ima rre uwu ẹbu etẹn ra ikporhu, vbene ima khian ya gha rhie urhomwẹ gie Jehova ẹre ọ khẹke ne ima mu ye okaro. Emwi wa bun nọ si ẹre nọ na khẹke ne ima ru vberriọ! Vbe igiemwi, ẹ i re avbiẹ emwi ma gha sẹtin ruẹ vbe avbe emwi ọyunnuan ne Jehova yi, erriọ iran vbe ya ya ima sọyẹnmwẹ. Erriọ khian gha ye, ke ẹghẹ na ya fi etẹbitẹ! Vbe muẹn roro, emwi ughughan ne Jehova he loo otu ọghẹe nọ rre uhunmwu otagbọn na ya ru. E Jehova wa loo eguọmwadia re ya ru emwi ọyunnuan nibun vbe ẹghẹ ne ima ye na, agharhemiẹn wẹẹ emwa ni ma gba ẹre iran khin. A i sẹtin ya iwinna ọghe Osanobua ya gie iwinna ọghe emwa nagbọn ne emwa ghee gidii vbe ẹdẹnẹrẹ. Ẹ i mwẹ u ma kue ye ẹmwẹ ne Devid tae vbe ọ khare wẹẹ: “A i miẹn osa nọ yevbe uwẹ e Jehova, eo Jehova, ọmwa nọ he ru emwi ne uwẹ ru i rrọọ.”—Psalm 86:8.
w07 3/1 22 ¶13
Gi Ima Koko Rho Eni E Jehova
13 “Te I khian gha ya e Jehova hio. Emwa ọmẹhẹ gha họn, iran ghi gha sọyẹnmwẹ.” (Psalm 34:2) Vbe ako na, ẹ i re te Devid ghaa rhuọ rhunmwuda emwi nọ ya ẹtin obọ ọre ru. Vbe igiemwi, ọ ma gha rhuọ rhunmwuda nọ na sẹtin mu ọba ọghe Gat rẹrẹ. Ọ rẹnrẹn wẹẹ, e Jehova ẹre ọ gbogba ga irẹn vbe irẹn rre Gat kevbe wẹẹ, e Jehova ẹre ọ vbe ru iyobọ ne irẹn, ne irẹn na sẹtin lẹẹ fe. (Itan 21:1) Rhunmwuda ọni, e Jehova ẹre Devid ya gha rhuọ, ọ ma gha kha wẹẹ, a i ta ne irẹn ye. Ọna keghi ru iyobọ ne emwa ni mwẹ ekhọe esi ya sikẹ e Jehova. Jesu wa vbe gha rho eni e Jehova. Ọna keghi ru iyobọ ne emwa ni mu egbe rriotọ kevbe emwa ni mwẹ ekhọe esi ya do sikẹ e Jehova. Vbe ẹdẹnẹrẹ, emwa ni mwẹ ekhọe ata ni rre ehe ughughan vbe uhunmwu otagbọn na keghi bi la iko ọghe Ivbi Otu e Kristi, iran keghi deba etẹn na hannọ zẹ ga e Jehova, Jesu ọre Uhunmwuta ọghe iko na. (Kọlose 1:18) Emwa vbenian gha họn vbe eguọmwadia Osanobua ni mu egbe rriotọ ghaa rho eni ẹnrẹn, iran na vbe họn iyẹn nọ rre uwu e Baibol, ne orhiọn nọhuanrẹn ọghe Osanobua ru iyobọ ne iran ya rẹn otọ re, ọ ghi wa mu iran ekhọe.—Jọn 6:44; Iwinna 16:14.
w07 3/1 23 ¶15
Gi Ima Koko Rho Eni E Jehova
15 “I na erhunmwu ghee Jehova, ọ keghi zẹ ẹmwẹ wanniẹn mwẹ; ọ keghi vbe fan mwẹ yotọ vbe obọ ohan, nọ te mu mwẹ hia.” (Psalm 34:4) E Devid ma sẹtin mianmian emwi nọ sunu na. Ọna ẹre ọ si ẹre nọ na ye vbe kha wẹẹ: “Iran ne ẹtin fo nẹ kpee tie ẹre, ọ keghi fannọ iran yotọ vbe uwu ọlọghọmwa ọghe iran hia.” (Psalm 34:6) Ma ghaa rre uwu ẹbu etẹn, ẹkpotọ nibun wa kie ne ima ya sunu ye odẹ ughughan, ne Jehova he ya ru iyobọ ne ima vbe ima rre uwu ọlọghọmwa. Ọna keghi ru iyobọ ne etẹn ne ima gba ga, ne amuẹtinyan ọghe iran ya gha wegbe yọ, zẹvbe ne ẹmwẹ ne Devid tae vbe ya ru iyobọ ne emwa ni ye ẹre ike ya gha mwẹ amuẹtinyan nọ wegbe. Ẹmwẹ ne Devid tae keghi ru iyobọ ne avbe ọsiọre ya ‘ya aro kọ e Jehova, iran na ghọghua, ekhue ma vbe mu iran.’ (Psalm 34:5) Agharhemiẹn wẹẹ, te iran ghaa lẹẹ khian ne obọ Ọba e Sọl ghẹ vba iran, ekhue ma gha mu iran. Te iran wa vbe yayi wẹẹ, Osanobua ẹre ọ ghaa ye Devid ike, ugbaro ọghe iran na vbe gha fi wainwain. Erriọ vbe ye, emwa ne odẹ ẹmwata na yẹẹ kevbe emwa ni kpẹẹ nẹ vbe ugamwẹ e Jehova keghi gualọ iyobọ vbe obọ e Jehova. Ugbẹnvbe a miẹn wẹẹ, iran miẹn vbene Jehova ya ru iyobọ ne iran vbe ẹghẹ nọ gberra, ugbaro iran nọ fi wainwain rhie ẹre ma wẹẹ, iran mu egbe ne iran ya gha ya ekhọe hia ga e Jehova khian.
Emwi Ewe Ọghe Orhiọn
w06 5/15 20 ¶2
Avbe Olika Ẹmwẹ Ni Rre Ebe Nokaro Ọghe Psalm
35:19—Vbe Devid a yae kha vbe ọ rinmwian e Jehova, nẹ ghẹ gi emwa ni khuiwu irẹn gha bunnọ aro? Deghẹ avbe eghian ọghe Devid na gha bunnọ aro, ọ rhie ma wẹẹ, te iran sọyẹnmwẹ rhunmwuda, emwamwa dan hia ne iran mwamwa khẹ Devid wa mwẹ uhunmwu. E Devid keghi rinmwian e Jehova, nẹ ghẹ gi emwi vbenian sunu.