Ediọn ẹre ọ gbaroghe dọmwadẹ iko vbe otu e Jehova. Iran i miẹn igho ye iwinna ne iran ru. Ẹghẹ na ya mu iko ọghe Ivbiotu e Kristi gbọọ vbe orre nokaro, etẹn nikpia ni gbegba, ẹre a zẹ ye ukpo ediọn ne iran gha ga zẹvbe “ọsuohuan” vbe dọmwadẹ iko. Erriọ ima vbe ru ẹre vbe ẹdẹnẹrẹ. (Iwinna 20:28) Ikpia ni wẹro vbe odẹ ọghe orhiọn ẹre a zẹ ye ukpo ediọn. Ekhọe hia ẹre iran ya ru iwinna iran. Iran i ya “umaro umaro” ru ẹre, iran i vbe yaro ye igho rhọkpa. (1 Pita 5:1-3) De iyobọ ne ediọn ye ne ima?

Iran gbaroghe ima, iran vbe gbogba ga ima. Ediọn rhie adia ne dọmwadẹ ima, iran vbe hia ne etẹn hia vbe iko gha gu e Jehova mwẹ asikẹgbe nọ maan. Ediọn rẹnrẹn wẹẹ, iwinna nọ hiunsi ẹre Osanobua waa ne iran, rhunmwuda ọni, iran i ya obọ nọ tọn mu etẹn, iran keghi ru iyobọ nọ khẹke ne etẹn, ne iran mieke na gha sọyẹnmwẹ ugamwẹ Osanobua. (2 Kọrinti 1:24) Te ọsuohuan gbaro kotọ vbe egbe dọmwadẹ ohuan nọ su khian, ne ẹbe ghẹ rhuan iran. Erriọ ediọn vbe ya gbaro kotọ vbe egbe etẹn, ne iran mieke na rẹn iyobọ nọ khẹke dọmwadẹ etẹn ni rre iko.—Itan 27:23.

Iran ẹre ọ maa ima emwi. Ediọn ẹre ọ siẹnro iko hia ne ima yo. Ọta ne iran ya guan, keghi ya amuẹtinyan ọghe ima wegbe sayọ. (Iwinna 15:32) Iran ẹre ọ mu asanikaro vbe iwinna ikporhu iyẹn nọ maan. Iran vbe ru iyobọ ne ima ya gha guẹ sayọ vbe odẹ ughughan ne ima ya kporhu iyẹn nọ maan.

Iran rhie igiọdu ne dọmwadẹ ima. Ediọn wa hia ne asikẹgbe ne etẹn gu e Jehova mwẹ gha wegbe sayọ. E Baibol ẹre iran ya rhie igiọdu ne etẹn. Ediọn mu otuẹ gie etẹn vbe owa, ugbẹnso, iran ghi vbe rhie igiọdu ne iran vbe Ọgua Arriọba.—Jems 5:14, 15.

Iwinna nọkhua ẹre ediọn ru vbe iko. Ọrheyerriọ, nibun vbọ mwẹ iwinna ne iran ya miẹn igho, ne iran mieke na sẹtin gha gbaroghe ẹgbẹe iran. Te iwinna vbenian wa vbe rhie ẹghẹ. Ena hia ẹre ọ zẹe nọ na khẹke ne ima gha rhie ọghọ ne ediọn vbe iko.—1 Tẹsalonaika 5:12, 13.

• De iwinna ne ediọn ru vbe iko?

• De odẹ ne ediọn ya rhiẹre ma wẹẹ iran hoẹmwẹ etẹn?

E Baibol guan kaẹn oghẹn eva ọghe etẹn nikpia ne iwinna iko na gbaroghe bi ye iran izabọ. Iran ọre ediọn kevbe eguọmwadia iwinna. (Filipai 1:1) Vbe uhunmwu otagbọn hia, etẹn nikpia wa bun ni ga zẹvbe ediọn kevbe eguọmwadia iwinna vbe dọmwadẹ iko. De iyobọ ne avbe eguọmwadia iwinna ye ne ima vbe iko?

Iran ẹre ọ ru iyobọ ne ediọn. Avbe eguọmwadia iwinna keghi re etẹn ni mudia ẹse vbe odẹ ọghe orhiọn, etẹn ni gia mu ẹtin yan kevbe ni rhiegba ye iwinna. Igbama ẹre eso khin, eso vbe khian eniwanrẹn nẹ. Iran ru iwinna ughughan vbe iko, ya sẹ egbe iwinna na ya ẹtin ru. Ena hia keghi ya iko khian hẹnẹhẹnẹ. Rhunmwuda iwinna esi ne iran ru na, ediọn keghi miẹn ẹghẹ ya rhie aro tua iwinna imamwaemwi kevbe ọghe ọsuohuan ne Osanobua waa iran re.

Iran winna iwinna ne kpataki. Eguọmwadia iwinna eso ẹre ọ gbọbokhian ne etẹn vbe iran gha rrie iko, iran ghi vbe ma iran ehe ne iran gha tota yi. Eso ẹre ọ gbaroghe amigbo kevbe evba ya kpee ẹgiọn na loo vbe iko, eso gbaroghe ebe iyẹn, eso gbaroghe ẹkpẹti okozẹ, vbene eso na ru emwamwa nọ dekaẹn ako ne etẹn na kporhu. Iran wa vbe mwẹ obọ vbe iwinna akpehuan ọghe Ọgua Arriọba. Ediọn sẹtin vbe tama eguọmwadia iwinna ne iran gha ru iyobọ ne etẹn ni khian ọmaẹn nẹ vbe iko. Ekhọe hia ẹre etẹn na ya ru iwinna ke iwinna na waa iran re. Ọna ẹre ọ zẹe ne etẹn hia vbe iko na ya aro nọ ghaan ghee iran.—1 Timoti 3:13.

Iran rhie igiemwi esi yotọ. Uyinmwẹ esi ne avbe etẹn na mwẹ, ẹre ọ zẹe ne a na zẹ iran ye ukpo eguọmwadia iwinna. Ọta ne iran ya guan vbe iko keghi ya amuẹtinyan ọghe ima wegbe sayọ. Iran wa vbe mu asanikaro vbe iwinna ikporhu iyẹn nọ maan, ọna keghi ya ima mwẹ izọghae vbe iwinna ikporhu. Iran wa ku obọ gbe ba ediọn vbe iko, ọna ya etẹn mwẹ oghọghọ kevbe akugbe vbuwe iko. (Ẹfisọs 4:16) Zẹ vbene eguọmwadia iwinna ya mwẹ alaghodaro, iran sẹtin vbe sẹ ihe nọ gha ga zẹvbe ediọn.

• De aro emwa ne avbe eguọmwadia iwinna khin?

• De iwinna ne iran ru vbe iko?

Vbe abọ ọghe Baibol na ya urhuẹvbo e Grik gbẹn, ako nibun vbọ, ẹre ọ guan kaẹn Barnabas kevbe ukọ e Pọl. Te etẹn na ghaa mu otuẹ ya iko ughughan ni ghaa rrọọ vbe orre nokaro. Vbọzẹe? Rhunmwuda ahoẹmwọmwa nọ sẹ otọ ẹko ne iran ghaa mwẹ ne etẹn. Ọna ẹre ọ ya e Pọl kha wẹẹ, irẹn gha “werriegbe . . . ya tuẹ avbe etẹn,” ne irẹn mieke na rẹn vbene emwi ye iran hẹ. Ibiriki iyisẹn nibun ẹre Pọl mu okhian la, ya rhie igiọdu ne iran. (Iwinna 15:36) Egbe ekhọe vbenian ẹre avbe ọgbaroghe ọghe otako vbe mwẹ vbe ẹdẹnẹrẹ.

Te iran rre do gha rhie igiọdu ne ima. Ọ sẹ odẹ iko 20 ne avbe ọgbaroghe ọghe otako mu otuẹ yo igbava vbe ukpo. Uzọla ọkpa ẹre iran gbe vbe dọmwadẹ iko. Emwi nibun rrọọ ne ima gha miẹn ruẹ vbe obọ avbe etẹn nikpia na kevbe ọvbokhan iran, deghẹ iran rhie okhuo nẹ. Iran keghi hia ne iran gu obọ etẹn hia vbe iko. Ekhọe hia ẹre iran ya rhiegbe ye iwinna ikporhu iyẹn nọ maan, iran vbe lele ima yo ọghe emwa ni ma gu tie Baibol. Avbe ọgbaroghe ọghe otako vbe deba ediọn mu otuẹ gie etẹn vbe owa iran. Ọta ne iran ya guan vbe iko kevbe asikoko wa vbe rhie igiọdu ne ima.—Iwinna 15:35.

Iran hoẹmwẹ etẹn hia. Avbe ọgbaroghe ọghe otako wa gbaro kotọ ne iran mieke na rẹn deghẹ etẹn hia vbe iko deziẹn vbe odẹ ọghe orhiọn. Iran keghi gu ediọn kevbe eguọmwadia iwinna do iko, ne iran mieke na rẹn alaghodaro ne iko ghi vbe mwẹ. Iko nii, ẹre iran na vbe rhie adia nọ khẹke ne ediọn kevbe eguọmwadia iwinna. Iran vbe rhie igiọdu kevbe adia ne avbe arọndẹ. Iran wa vbe si emwa ọgbọn kẹ egbe. Te iran wa ghọghọ ye alaghodaro ne emwa ọgbọn mwẹ vbe odẹ ọghe orhiọn. Ekhọe hia ẹre avbe ọgbaroghe ọghe otako ya ‘ye ima obọ’ vbe iwinna ugamwẹ. (2 Kọrinti 8:23) Ọ khẹke ne ima gha ya egbe taa amuẹtinyan ọghe iran kevbe ẹkoata ne iran ya ga Osanobua.—Hibru 13:7.

• Vbọzẹe ne avbe ọgbaroghe ọghe otako na mu otuẹ yo iko ughughan?

• Vbua khian ya miẹn ere hẹ vbe otuẹ ne iran mu rre?

Odekun ẹrhia gha sunu, ọwarọkpa nii, ẹre Avbe Osẹe Jehova ya ru emwamwa ne iran ya ru iyobọ ne etẹn ni rre evba. Iyobọ vbenian ne ima ru ne etẹn keghi rhiẹre ma wẹẹ, ima gele mwẹ ahoẹmwọmwa nọ sẹ otọ ẹko daa egbe. (Jọn 13:34, 35; 1 Jọn 3:17, 18) De odẹ eso ne ima ya ru iyobọ?

Ma ru iyobọ igho. Ẹghẹ ne “ukhunmwu nọkhua” ya fi vbe Judia, etẹn ni ghaa rre Antiọk vbe orre nokaro keghi ru iyobọ igho ne etẹn ni ghaa rre Judia. (Iwinna 11:27-30) Igiemwi nii, ẹre ima lele vbe ẹdẹnẹrẹ. Ma gha họn wẹẹ etẹn ima rri oya vbe ehe nọ rhirhi gha khin vbe otagbọn na, ma keghi rhie igho ye ẹkpẹti okozẹ, vbene obọ ima sẹ, ne otu ya ru iyobọ ne iran.—2 Kọrinti 8:13-15.

Ma ru iyobọ nọ khẹke ne iran. Ediọn ni rre ehe ne odekun ẹrhia na sunu, keghi hia ne iran rẹn vbene emwi ye dọmwadẹ etẹn hẹ, ne iran mieke na ru iyobọ nọ khẹke. Agbaziro nọ siẹnro emwamwa na ya ru iyobọ ne etẹn ne odekun ẹrhia sunu daa, sẹtin ru emwamwa na ya viọ evbare, amẹ na wọn, ukpọn kevbe ukhunmwu gie etẹn na. Iran sẹtin vbe ru emwamwa ọghe ehe ne iran gha dia. Etẹn nibun ni mwẹ iwinna obọ wa rhiegbe ladian ya ru iyobọ ne etẹn ne owa iran guọghọe. Eso vbe mwẹ obọ vbe Ọgua Arriọba na dọlọ yi. Akugbe ne ima mwẹ vbe otu e Jehova ke otọ gha dee, ẹre ọ gua ima kpa ya rherhe zẹ emwi ru vbe etẹn ima ghaa rre ibavbaro. Ma keghi ru iyobọ ne etẹn ima “ne ima gba re ọkpa vbe ẹgbẹe iyayi,” vbọrhirhighayehẹ, ma vbe ru iyobọ ne emwa ọvbehe ọ gha khọnrẹn wẹẹ, iran i re Osẹe Jehova.—Galatia 6:10.

Ma ya e Baibol fu iran ẹko rre. Emwa ne odekun ẹrhia sunu daa wa gele gualọ ifuẹko. Ẹghẹ vbenian ẹre ima ya miẹn ifuẹko vbe obọ e Jehova rhunmwuda, irẹn ẹre “iyobọ hia ke obọ ẹre rre.” (2 Kọrinti 1:3, 4) Emwa ghaa rre uwu ibavbaro, ma keghi ya oyaya tama iran wẹẹ, vbe nẹi khian ghi kpẹẹ gbe, Arriọba Osanobua gha wabọ emwi hia nọ si obalọ kevbe usẹ ye ima egbe.—Arhie Maan 21:4.

• Vbọzẹe ne Avbe Osẹe Jehova na rherhe zẹ emwi ru vbe odekun ẹrhia gha sunu?

• De igiọdu ne ima rhie ne emwa ne odekun ẹrhia sunu daa?

Ọ ghi bu ẹghẹ ne Jesu ya wu, ọ mwẹ emwi nọ tama e Pita, Jems, Jọn kevbe Andru. Vbe Jesu ghi tama iran, ama ọghe urremwẹ ọghe irẹn vbe ẹdẹ okiekie, ọ keghi nọ ọta ọkpa ne kpataki: “[Gha re ọviẹn nọ gia mu ẹtin yan kevbe nọ fuẹro], ne arowa ẹre [we] nọ gbaroghe eguọmwadia ne ihua re, nọ gha rhie evbare ne iran vbe ẹghẹ nọ kere?” (Matiu 24:3, 45; Mak 13:3, 4) Te Jesu ghaa tama erhuanegbe ẹre vbe ako na wẹẹ, irẹn gha zẹ emwa ni khian gha kpemehe evbare orhiọn ne erhuanegbe irẹn vbe ẹghẹ okiekie ẹdẹ. De ẹbu emwa ni khian gha re ọviẹn na?

Iran keghi re ibozẹghẹ vbuwe ẹbu etẹn na hannọ zẹ. “Ọviẹn” na kha na, ọre Ẹbu Nọ Su ọghe Avbe Osẹe Jehova. Iran, ẹre ọ kpemehe evbare orhiọn ne eguọmwadia e Jehova vbe otagbọn hia. Ma mwẹ ilẹkẹtin wẹẹ, te ọviẹn na khian gha kpemehe evbare orhiọn ne ima vbe ẹghẹ nọ kere.—Luk 12:42.

Ọviẹn na ẹre ọ siẹnro emwamwa hia vbe otu e Jehova. (1 Timoti 3:15) Iwinna nọkhua ẹre Jesu waa ne ọviẹn na. Ọviẹn na ẹre ọ siẹnro emwamwa hia vbe otu e Jehova vbe otagbọn hia. Iran ẹre ọ dia vbe na ya loo igho hẹ vbe otu e Jehova, iran ẹre ọ siẹnro emwamwa ikporhu iyẹn nọ maan kevbe imamwaemwi nọ khian vbe iko hia. Obẹlẹ ughughan ẹre “ọviẹn nọ gia mu ẹtin yan kevbe nọ fuẹro” ya kpemehe evbare orhiọn ne ima vbe ẹghẹ nọ khẹke. Iran ẹre ọ gbẹnnẹ ebe ughughan ladian ne ima loo vbe ikporhu kevbe emwi hia ne ima ruẹ vbe iko kevbe asikoko.

Ma gha sẹtin mu ẹtin yan ọviẹn na rhunmwuda, iran i rhie obọ gberra ẹmwata nọ rre Baibol, erriọ iran vbe ya mu asanikaro vbe iwinna ikporhu iyẹn nọ maan. Ọviẹn na vbe fuẹro vbe odẹ ne iran ya ya ẹwaẹn gbaroghe iwinna hia ne Jesu waa iran re. Iwinna na, vbe dekaẹn emwi ewe na siẹnro ẹre. (Iwinna 10:42) Rhunmwuda ne Jehova na fiangbe iwinna esi ne ọviẹn na ru, te evbare orhiọn ghi wa kpọ.—Aizaia 60:22; 65:13.

• De emwa ne Jesu hannọ zẹ ne iran gha kpemehe evbare orhiọn ne eguọmwadia Osanobua vbe odẹ ọghe orhiọn?

• De odẹ ne ọviẹn na ya rhiẹre ma wẹẹ, ọviẹn nọ gia mu ẹtin yan kevbe nọ fuẹro ẹre irẹn khin?

Vbe orre nokaro, ẹbu ne kherhe ọghe “avbe ukọ kevbe avbe ediọn” ni rre Jerusalẹm, ẹre ọ ghaa ẹbu nọ su. Iran ẹre ọ ghaa rhie adia ne etẹn hia ni ghaa re Ivbiotu e Kristi vbe ẹghẹ nii, iran ẹre ọ vbe gha ru azẹ ne kpataki. (Iwinna 15:2) Azẹ ne iran rhirhi gha ru keghi hẹnhẹn egbe yan adia nọ rre Evbagbẹn Nọhuanrẹn kevbe adia ọghe orhiọn nọhuanrẹn. (Iwinna 15:25) Obẹlẹ na ẹre Ẹbu Nọ Su vbe lele vbe ẹdẹnẹrẹ.

Iran ru ahoo ọghe Osanobua. Aro nọ ghaan ẹre etẹn na hannọ zẹ ni ga zẹvbe Ẹbu Nọ Su ya ghee Ẹmwẹ Osanobua, iran ẹre ọ siẹnro emwamwa hia nọ khian vbe otu e Jehova. Uzọla uzọla ẹre iran ya do iko. Vbe iko nii, iran ghi ziro yan vbene otu e Jehova khian ya gha mwẹ alaghodaro hẹ vbe uhunmwu otagbọn hia. Zẹvbe nọ ghaa ye vbe orre nokaro, odẹ ughughan ẹre ima ya miẹn adia vbe obọ Ẹbu Nọ Su. Ma miẹn adia vbe elẹta ne iran gbẹnnẹ rre kevbe obọ etẹn ni mu otuẹ ye iko ughughan. Ọna ẹre ọ ya etẹn hia mwẹ akugbe vbe uhunmwu otagbọn hia. (Iwinna 16:4, 5) Ẹbu Nọ Su ẹre ọ siẹnro emwamwa na ya kpemehe evbare orhiọn, iran rhie igiọdu ne etẹn ya mu iwinna ikporhu iyẹn nọ maan ye okaro, iran ẹre ọ vbe siẹnro emwamwa na ya zẹ etẹn ni gbegba ye ukpo ughughan.

Iran lele adia ọghe orhiọn nọhuanrẹn. Adia ọghe Jehova nọ re Osa Ne Udazi kevbe ọghe Jesu nọ re Uhunmwuta ọghe iko ọghe Ivbiotu e Kristi ẹre iran lele. (1 Kọrinti 11:3; Ẹfisọs 5:23) Etẹn ni ga zẹvbe Ẹbu Nọ Su i ghee egbe iran zẹvbe ọkaolotu ọghe emwa Osanobua. Iran kevbe etẹn hia na hannọ zẹ keghi “lele Oteghe Ohuan nii [nọ re Jesu] la ehe nọ rhirhi la.” (Arhie Maan 14:4) Ẹbu Nọ Su wa gbọyẹmwẹ ye erhunmwu ne ima na ne iran.

• De emwa ni ghaa ga zẹvbe ẹbu nọ su vbe orre nokaro?

• De vbene Ẹbu Nọ Su ya lele adia ọghe Osanobua vbe ẹdẹnẹrẹ?

E Bẹtẹl keghi re ẹmwẹ Hibru. Evba yae kha ọre “Owa Osanobua.” (Gẹnẹsis 28:17, 19) Eni na wa gele khẹke abotu ọghe Avbe Osẹe Jehova ni rre uhunmwu otagbọn hia rhunmwuda, avbe abotu na, ẹre a ke siẹnro emwamwa ọghe ikporhu iyẹn nọ maan. Igiogbẹ ọghomwa nọ rre Warwick New York vbe U.S.A. ẹre Ẹbu Nọ Su ye. Evba nii, ẹre iran ke siẹnro iwinna ugamwẹ nọ khian vbe abotu ni rre otagbọn hia. Te etẹn hia ni ga vbe Bẹtẹl ye vbe ẹgbẹe ọkpa rhunmwuda, iran mwẹ akugbe, owa ọkpa ẹre iran ye, iran rri evbare kugbe, iran vbe tie Baibol kugbe.—Psalm 133:1.

Ehe ne kpataki ne etẹn ni rhiegbe ladian na winna. Vbe dọmwadẹ abotu, etẹn nikpia kevbe nikhuo wa rrọọ, ni mu iwinna Arriọba ye okaro vbe arrọọ ọghe iran. (Matiu 6:33) Ai ha iran osugi igho vbe uki gha gba, sokpan, a rhie igho kherhe kherhe ne iran ya gha gaga egbe. A rhie evbare ne iran, iran hia vbe mwẹ ehe ne iran dia. Etẹn hia ni rre Bẹtẹl mwẹ iwinna ne iran ru. Eso winna vbe ọfisi, eso le evbare, eso print ebe, eso ru akpehuan, eso ya e masini họ ukpọn kevbe iwinna nibun ọvbehe.

Iwinna ne etẹn ru vbe Bẹtẹl keghi ru iyobọ ye iwinna ikporhu iyẹn nọ maan. Evbọ mobọ zẹe ne a na bọlọ abotu ọre ne emwa mieke na rẹn ẹmwata nọ rre Baibol kevbe ne evbare orhiọn sẹ emwa nibun obọ. Ebe ẹmu na, keghi re ọkpa vbe usun evbare orhiọn na kha na. Ẹbu Nọ Su ẹre ọ siẹnro emwamwa na ya gbẹn ebe ẹmu na ladian, vbe iyeke ọni, a na sẹnd ẹre gie etẹn ni zedu vbe uhunmwu otagbọn hia, iran ghi zedu ẹre nẹ, a na ghi print ẹre vbe abotu eso ni mwẹ masini na ya print ebe, a ke do viọ re gie etẹn ni rre iko nọ gberra 119,000 vbe uhunmwu otagbọn hia. Etẹn hia ni mwẹ obọ vbe iwinna na, keghi ru iyobọ ye iwinna nọ ghi de ọghe ẹgiẹgiẹ sẹ nia, ọni ọre iwinna ikporhu iyẹn nọ maan.—Mak 13:10.

• De emwa ni ga vbe Bẹtẹl? De vbene a ya gbaroghe iran hẹ?

• De iwinna nọ de ọghe ẹgiẹgiẹ ne etẹn ni ga vbe Bẹtẹl yẹrike?

Etẹn ni ga vbe Bẹtẹl keghi winna vbe ehe ughughan. Abotu ne iran na ga sẹtin gha gbaroghe iwinna ikporhu nọ khian vbe otọ ẹvbo ne iran ye kevbe otọ ẹvbo ọvbehe. Etẹn na sẹtin gha winna vbe ugha izedu, eso print ebe, eso mwamwa ebe na print, eso winna vbe ugha nọ siẹnro e vidio kevbe errẹkọd na ya ehọ viọ kevbe iwinna ughughan ọvbehe.

Agbaziro Ọghe Abotu ẹre ọ siẹnro iwinna hia vbe abotu. Ẹbu Nọ Su ẹre ọ zẹ ediọn ni gbegba ye ukpo ọghe Agbaziro Ọghe Abotu. Agbaziro na, ẹre ọ tama Ẹbu Nọ Su alaghodaro nọ rre iwinna Arriọba vbe otọ ẹvbo ne iran siẹnro ẹre kevbe ọlọghọmwa ne iran werriẹ aro daa. Ayahọmwaehọ na, ẹre ọ ru iyobọ ne Ẹbu Nọ Su ya rẹn uhunmwuta nọ khẹke nọ ladian vbe ebe ọghomwa kevbe na gha ziro yan vbe iko kevbe avbe asikoko. Etẹn ne Ẹbu Nọ Su Ya Zihegbe, keghi rhie adia ne Agbaziro Ọghe Abotu vbe ẹghẹ ne iran ya mu otuẹ ye abotu ughughan. (Itan 11:14) Etẹn ne Ẹbu Nọ Su ya zihegbe gha mu otuẹ rre, emwamwa keghi rrọọ ne iran ya ya ọta guan. Ọta ne iran ya guan, wa rhie igiọdu ne etẹn ni rre otọ ẹvbo ne iran mu otuẹ yo.

Abotu ẹre a ke siẹnro emwamwa nọ khian vbe iko ughughan. A gha khian mu iko ọgbọn gbọọ, abotu ẹre a ke kpasẹ yọ. Abotu ẹre a ke siẹnro iwinna avbe arọndẹ, arọndẹ na gie ye isi kevbe avbe ọgbaroghe ọghe otako ni rre otọ ẹvbo ne abotu nii siẹnro ẹre. Abotu ẹre etẹn na vbe ru emwamwa ọghe Ọgua Arriọba na bọlọ kevbe ebe na viọ gie etẹn vbe iko ughughan. Iwinna ughughan ne etẹn ru vbe abotu keghi ya iwinna ikporhu iyẹn nọ maan mwẹ alaghodaro.—⁠1 Kọrinti 14:33, 40.

• De vbene Avbe Agbaziro Ọghe Abotu ya ru iyobọ ne Ẹbu Nọ Su hẹ?

• De iwinna ughughan ne etẹn ru vbe abotu?

Ma keghi zedu ebe ọghomwa ladian vbe urhuẹvbo nọ gberra 900 rhunmwuda, ma hoo ne iyẹn nọ maan sẹ “dọmwadẹ uhunmwu ẹvbo” vbe otagbọn hia. (Arhie Maan 14:6) Vbọzẹe ne ima na sẹtin musọe vbe iwinna na? Ma mwẹ etẹn ni gbẹnnẹ ebe ọghomwa vbe ehe ughughan vbe uhunmwu otagbọn, ma vbe mwẹ etẹn ni zedu. Osẹe Jehova ẹre ehia khin.

Urhu Ebo ẹre a ka ya gbẹnnẹ ebe ọghomwa. Ẹbu Nọ Su ẹre ọ siẹnro Ugha Iwinna Ne A Na Gbẹn Ebe vbe igiogbẹ ọghomwa. Ugha iwinna na, ẹre ọ siẹnro iwinna ọghe dọmwadẹ etẹn ni gbẹn ebe vbe igiogbẹ kevbe abotu eso. Rhunmwuda ne ima na mwẹ etẹn ni gbẹn ebe vbe ehe ughughan vbe uhunmwu otagbọn, ẹre ọ zẹe ne ebe ne ima gbẹnnẹ na mwẹ uhunmwuta nọ yẹẹ emwa ughughan vbe uhunmwu otagbọn hia.

Vbene ọ ya sẹ obọ etẹn ni zedu. Etẹn ni gbẹn ebe gha ghi gbẹn ọnrẹn nẹ, Ẹbu Nọ Su ghi kpasẹ yọ, vbe iyeke ọni, iran ghi ru emwamwa nọ mieke na sẹ obọ etẹn ni zedu vbe otagbọn hia. Iran gha ghi zedu ẹre nẹ, iran ghi gbaro kotọ tie ẹre, ne abakuru ghẹ mieke na gha rrọọ. Etẹn na keghi hia vbe odẹ ke odẹ, ne iran zedu ẹre vbe odẹ nọ dagbẹn. Ọna ẹre ọ zẹe ne iran na loo ẹmwẹ nọ gbae.—Asan Ibo 12:10.

Avbe Kọmputa ẹre ọ ya iwinna na kẹ. E Kọmputa i sẹtin rhihe emwa ni gbẹnnẹ ebe ima kevbe ni zedu ẹre. Vbọrhirhighayehẹ, e kọmputa kevbe evba ya ru ezanzan nọ rre kọmputa wa ya iwinna izedu kẹ. Avbe Osẹe Jehova mwẹ e program na tie ẹre Multilanguage Electronic Publishing System (MEPS). E program na, ẹre ọ zẹe ighẹ ima sẹtin ya uhukpa print ebe ọghomwa vbe urhuẹvbo nibun. Efoto hia ni rrọọ ghi vbe ladian uhukpa.

Vbọzẹe ne ima na loo ẹrhiọn vbenian, ọ gha khọnrẹn wẹẹ, emwa ni zẹ urhuẹvbo eso i bun? Rhunmwuda, ahoo ọghe Jehova nọ, ‘ne emwa hia miẹnfan, ne iran vbe do gha mwẹ irẹnmwi ọghe ẹmwata.’—1 Timoti 2:3, 4.

• De obẹlẹ na loo ya gbẹnnẹ ebe ọghomwa?

• Vbọzẹe ne ima na zedu ebe ọghomwa ghee urhuẹvbo nibun?

Ẹbo ọrhẹnrhẹn ọghe ebe ẹre ima gbẹnnẹ ladian vbe ukpo ukpo. Ma i khiẹn ọnrẹn. Ma bọlọ avbe Ọgua Arriọba kevbe abotu vbe ehe ughughan. Ma rhie igho kherhe kherhe ne etẹn ni ga vbe abotu kevbe avbe arọndẹ na gie yo isi. Ma vbe ru iyobọ ne etẹn ne odekun ẹrhia sunu daa. U sẹtin gha roro ẹre wẹẹ, ‘Vbe ima na miẹn igho na ya ru ena hia?’

Ma i fian emwa igho, ma i mu ọkpan lẹga, ma i vbe ru izọhẹ ọghe a ghae ye ihe igbe (tithe). Agharhemiẹn wẹẹ igho ne ima loo ye iwinna ugamwẹ wa kpọlọ, ma i tama emwa ne iran ru iyobọ igho ne ima. Ọ gberra ukpo iyisẹn ọkpa nẹ nia, ne ebe Owa Ọkhẹ ne ukpogieva nọ ladian vbe ukpo 1879 khare wẹẹ, e Jehova ẹre ọ ye ima ke, rhunmwuda ọni, “ẹghẹ ọkpa i rrọọ ne ima khian ya rinmwian ne emwa ru iyobọ igho ne ima.” Ọ ma he vbe sunu ẹdẹ!—Matiu 10:8.

Izọhẹ ne emwa ya ekhọe obọ iran ru ẹre ima loo. Emwa nibun ni gbọyẹmwẹ ye iwinna ima keghi ya ekhọe obọ iran ru izọhẹ. Ma tobọ ima loo ẹrhiọn, ẹghẹ kevbe emwi ewe ọghomwa ya ru iyobọ ye iwinna ugamwẹ. (1 Krọnikol 29:9) Ẹkpẹti okozẹ rre ihe eso vbe Ọgua Arriọba kevbe Ọgua Asikoko ọghomwa. Emwa ni hoo ne iran ru izọhẹ, sẹtin rhie emwi yọ. Ọmwa sẹtin vbe ye wẹbsait ọghomwa nọ re jw.org ya ru izọhẹ. Emwa ni ma fe, ẹre ọ bun sẹ, ni ru izọhẹ na. Te iran ye vbe okhuo ọkpa nọ dẹgbẹe, ne Jesu wa kakabọ tian, rhunmwuda ekpini eva nọ viọ ye ẹkpẹti okozẹ. (Luk 21:1-4) Nọnaghiyerriọ, dọmwadẹ ima ẹre ọ khian gha ru izọhẹ gie Osanobua zẹ vbene ima ya “ekhọe mwamwaẹn.”—1 Kọrinti 16:2; 2 Kọrinti 9:7.

Ma yayi wẹẹ, e Jehova gha ye gha gua re kpa, ekhọe ọghe emwa ne obọ ẹse tọlọ, ne iran ye gha ya emwi ewe ne iran mwẹ ru iyobọ ye iwinna Arriọba, ne ahoo ọghẹe mieke na mwẹ amusẹ.—Itan 3:9.

• Vbọ ya ima lughaẹn ne ugamwẹ ọvbehe?

• De vbene ima ya loo igho ne emwa ya ru izọhẹ?

Imamwaemwi nọ dekaẹn Arriọba Osanobua ẹre emwi hia ne ima ruẹ vbe Ọgua Arriọba hẹnhẹn egbe yan. Ọna ọre uhunmwuta ne Jesu ya gha kporhu vbe ọ rre agbọn.—Luk 8:1.

Ako ne a na ga Osanobua vbe odẹ ọghe ẹmwata. Ọgua Arriọba ẹre ima na ru emwamwa ọghe iwinna ikporhu iyẹn nọ maan. (Matiu 24:14) Ọgua Arriọba eso kpọlọ sẹ eso, ẹi vbe re odẹ ọkpa ẹre a ya bọlọ ehia. Sokpan, ẹi kpọlọ gbe, ai vbe ya ona ughughan rraa ẹre nọ do khian ọghe uwa do ghee. Vbe ihe eso, iko nibun ẹre ọ loo Ọgua Arriọba ọkpa. Vbe ọ ma he kpẹẹ gbe na, Ọgua Arriọba arriaisẹn nibun ẹre ima bọlọe. A gha muẹn ye omwa, ọ sẹ odẹ Ọgua Arriọba isẹn ne ima bọlọ vbe ẹdẹdẹgbe vbe uhunmwu otagbọn hia. Vbọzẹe? Rhunmwuda ne etẹn na muan yọ muan yọ. De vbene ima ya ru ena hia hẹ?—Matiu 19:26.

Igho na ya bọlọ Ọgua Arriọba keghi re na rhie ye ẹkpẹti okozẹ na mwamwa yọ. Igho na ẹre a rhie gie abotu. Abotu ẹre a na ru emwamwa ọghe vbene a khian ya loo igho na hẹ. Igho na, ẹre a ke rhie vbe a gha khian bọ Ọgua Arriọba kevbe a gha khian dọlọe yi.

Ai ha etẹn ni bọlọ Ọgua Arriọba osa. Etẹn wa rre ehe ughughan ni ru iwinna na. Iran ọre Kingdom Hall Construction Groups. Ehe ughughan, ya sẹ egbe ehe ni khian fua, ne etẹn na gualọ iyobọ, ẹre etẹn na, na bọlọ Ọgua Arriọba. Vbe otọ ẹvbo eso, etẹn ni gbegba ẹre a zẹ yọ, ne iran gha siẹnro emwamwa Ọgua Arriọba na bọlọ kevbe na dọlọ yi. Etẹn nibun ni fiẹnro iwinna ughughan ẹre ọ do gha ru iyobọ, vbe a ghaa bọ Ọgua Arriọba. Vbọrhirhighayehẹ, etẹn ni khian gha loo Ọgua Arriọba nii, ẹre ọ bun sẹ vbe iwinna vberriọ. Orhiọn nọhuanrẹn ọghe Jehova kevbe ekhọe hia ne etẹn ya rhiegbe ye iwinna na, ẹre ọ zẹe nọ na mwẹ adogbannọ.—Psalm 127:1; Kọlose 3:23.

• Vbọzẹe ne a na tie ehe ugamwẹ ọghe ima Ọgua Arriọba?

• Vbe ima ya sẹtin bọlọ Ọgua Arriọba hẹ, vbe ehe hia vbe uhunmwu otagbọn?

Ọgua Arriọba ọre ehe ne a na rhie ugamwẹ gie Jehova. Nọnaghiyerriọ, ukpamuyọmọ nọ hiunsi nọ, ne ima na mwẹ obọ vbe Ọgua Arriọba na dọlọyi rhunmwuda, odẹ ọkpa ne ima ya ga e Jehova ẹre nọ. Ma hia gha sẹtin gha mwẹ ọghae vbe iwinna na.

Gha mwẹ obọ vbe iwinna akpehuan na ru vbe a gha zobọ nẹ vbe iko. Etẹn mobọ kpolo, iran ghi vbe ru akpehuan kherhe vbe a gha zobọ nẹ vbe iko. Uhukpa vbe uki ẹre etẹn ya mobọ koko ru akpehuan vbe Ọgua Arriọba. Ọdiọn ra ọguọmwadia iwinna ẹre ọ siẹnro iwinna na. Adia na ya ru akpehuan ẹre etẹn na lele. Iwinna ughughan ẹre etẹn ru: eso kpolo, eso kpe otọ, eso ghi khiẹn aga, iran ghi vbe mwamwaẹn, eso khiẹn e windo kevbe avbe ughegbe, eso kpe egbe owa, eso ghi gbẹn irunmwu. Uhukpa vbe ukpo, etẹn vbe koko ru akpehuan, iran ghi vbe dọlọ ako eso yi vbe Ọgua Arriọba. Ọ khẹke ne evbibiemọ gha viọ ivbi iran ye iwinna vbenian, ne emọ nii mieke na gha ya aro nọ ghaan ghee ehe ugamwẹ ọghomwa.—Asan Ibo 5:1.

Gha ru iyobọ vbe a gha khian dọlọ Ọgua Arriọba yi. Emwamwa rrọọ ne etẹn ya ghee Ọgua Arriọba ọghomwa lẹga uhukpa vbe ukpo, ne iran mieke na rẹn vbene ọ ghi vbe ye hẹ. Ọna ẹre ọ ru iyobọ ne iran ya rẹn ako nọ khẹke ne iran dọlọ yi vbọ, na ghẹ mieke na zẹ igho nọ kpọlọ gbe yọ. (2 Krọnikol 24:13; 34:10) Ọgua Arriọba ne mose mose ẹre ọ khẹke ne ima na gha ga Osanobua. Ma ghaa mwẹ ọghae vbe iwinna na, te ima rhiẹre ma wẹẹ ima hoẹmwẹ e Jehova kevbe wẹẹ, aro nọ ghaan ẹre ima ya ghee ehe ne ima na gae. (Psalm 122:1) Ọna ghi vbe gha ya emwa ni rre ẹdogbo nii rhie uyi gie Jehova.—2 Kọrinti 6:3.

• Vbọzẹe nọ ma na khẹke ne ima bizugbe ehe ugamwẹ ọghomwa?

• De emwamwa nọ rrọọ ne ima ya kpe Ọgua Arriọba ọghomwa huan?

Ọ gha kẹ, ọ mwẹ emwi ne u hoo ne u rẹn sayọ vbe Baibol. Ọ sẹtin gha re ako ọkpa vbe Baibol, ọmwa ne Baibol ta okha re, ehe ra ọmwa ne Baibol guan kaẹn. Ọ sẹtin vbe gha re emwi nọ kpokpo ruẹ vbe orhiọn. Ọ ghaa yerriọ, ọ khẹke ne u ru ezanzan. U sẹtin loo aza ebe nọ rre Ọgua Arriọba.

Emadogua nibun na ya ru ezanzan rre evba. Ọ gha kẹ, u i mwẹ ebe hia ne Avbe Osẹe Jehova he gbẹnnẹ ladian vbe urhuẹvbo ruẹ. Ebe nibun na da gbẹnnẹ ladian rre aza ebe nọ rre Ọgua Arriọba. Usun ebe na miẹn vbe aza ebe na ọre: e Baibol na ya urhuẹvbo ughughan gbẹn, ebe nọ rhan otọ emwi kevbe ebe nibun ọvbehe na ya ru ezanzan. U sẹtin loo aza ebe na vbene iko te suẹn, u sẹtin vbe loo ẹre vbe a gha zobọ nẹ vbe iko. Adeghẹ e kọmputa rre aza ebe nọ rre Ọgua Arriọba ne u yo, ọni rhiema wẹẹ, Watchtower Library rre kọmputa nii. Watchtower Library keghi re emadogua nọ mwẹ ebe nibun ne Avbe Osẹe Jehova he gbẹnnẹ ladian. Ẹi lọghọ na loo. A gha sẹtin yae ru ezanzan ye ako ọghe Baibol, ẹmwẹ ni rre Baibol kevbe uhunmwuta ni hẹnhen egbe yan e Baibol.

Ọ ru iyobọ ne etẹn ni mwẹ obọ vbe iko ọghe Uyinmwẹ Kevbe Iwinna Ọghe Ima. Deghẹ u mwẹ ọta vbe iko na, u sẹtin loo aza ebe nọ rre Ọgua Arriọba ya muegbe ẹre yotọ. Ọtẹn nọ siẹnro emwamwa ọghe iko na, ẹre ọ vbe gbaroghe aza ebe na. Ọtẹn na, ẹre ọ viọ avbe ebe na da gbẹnnẹ ladian ye aza ebe nọ rre Ọgua Arriọba, irẹn ẹre ọ vbe mwamwaẹn. Ọtẹn nọ gbaroghe aza ebe na ra ọtẹn nọ gu ruẹ tie ebe, gha sẹtin maa ruẹ re, vbene a ya ru ezanzan hẹ. Vbọrhirhighayehẹ, a ma kue yọ ne ọmwa rhọkpa rhie ebe hin aza ebe na rre. A ma vbe kue yọ na sama yọ ra na gbẹnnẹ emwi ye ebe ni rre aza na.

E Baibol gi ima rẹn wẹẹ, ne ima mieke na sẹtin gha mwẹ irẹnmwi ọghe Osanobua, te ima gha ya ẹtin hia gualọe, vbene ima gha ya “gualọ esiliva ra emwi ighobioye ne a rhie lẹre.” (Itan 2:1-5) Aza ebe nọ rre Ọgua Arriọba gha ru iyobọ nuẹn ya gha ru agualọ na.

• De emadogua na ya ru ezanzan ni rre aza ebe nọ rre Ọgua Arriọba?

• De ọmwa nọ gha sẹtin ru iyobọ nuẹn ya gha loo aza ebe na vbe odẹ nọ khẹke?

Jesu keghi tama erhuanegbe ẹre wẹẹ: “Wa gie ukpa [uwa] gha ba ẹse vbe odaro agbọn, ne iran miẹn ehe na lekpa uyinmwẹ esi ne uwa yin, gha rho Erha uwa nọ rre ẹrinmwi.” (Matiu 5:16) E tẹknọlọgi ughughan kevbe intanẹt ne ima loo, ọre odẹ ọkpa ne ukpa ọghe ima ya ba. E wẹbsait ọghomwa nọ re jw.org, ẹre a na miẹn ayahọmwaehọ nibun ni dekaẹn iyayi kevbe iwinna ọghe Avbe Osẹe Jehova. De usun emwi ni rre wẹbsait na?

Ewanniẹn ọghe avbe inọta ne emwa mobọ nọ. U gha miẹn ewanniẹn ọghe avbe inọta ne kpataki ne emwa mobọ nọ vbe wẹbsait na. Vbe igiemwi, u gha miẹn asobọrrie eva na, vbe urhuẹvbo nọ gberra 700 vbe wẹbsait ọghe ima: Usẹ Gha Fo Ẹdẹ Ra? kevbe Emwa Ni Wulo Nẹ, Gha Gele Werriegbe Do Ghaa Rrọọ Ra? U gha vbe miẹn e Baibol ọghe ima, nọ re New World Translation kevbe avbe ebe na ya maa emwa emwi, vbe na ghee De Emwi Ne Baibol Gha Sẹtin Maa Ima Re? vbe urhuẹvbo nọ gberra 150 vbe wẹbsait na. Avbe ebe Owa Ọkhẹ kevbe Awake! ni da ladian vbe rre evba. U sẹtin tie avbe ebe na vbe wẹbsait ọghe ima, u sẹtin danmwehọ re, u sẹtin vbe danlod ẹre vbe odẹ ughughan, vbe na ghee MP3, PDF ra EPUB. U gha vbe sẹtin print ipapa eso ladian vbe urhuẹvbo ọghe ọmwa nọ mwẹ ẹkorhiẹnrhiẹnmwẹ ye iwinna ima. E vidio wa vbe bun vbe urhuẹvbo ekhakha (sign language). U gha vbe sẹtin danlod ako ọghe Baibol na tiere vbe na ghee ikueta, ikueta ọghe Baibol kevbe ihuan nibun na ya sọyẹnmwẹ egbe.

Ẹmwata nọ dekaẹn Avbe Osẹe Jehova. Emwi ọvbehe na miẹn vbe wẹbsait ọghe ima, ọre vidio ni da ladian kevbe iyẹn ni dekaẹn iwinna ima vbe uhunmwu otagbọn hia, emwi nọ sunu daa etẹn ima eso kevbe iyobọ ne ima ru ne etẹn kevbe emwa ọvbehe ni gele gualọ iyobọ. Ayahọmwaehọ nọ dekaẹn asikoko nọkhua nọ dee kevbe efon nọmba ọghe abotu ughughan vbe rre wẹbsait ọghomwa.

E wẹbsait ọghomwa wa ya ukpa ọghe ẹmwata ba sẹ ehe ni wa kakabọ khian fua vbe otagbọn na. Emwa ni rre otọ ẹvbo nọ ghi khian fua sẹ kevbe nọ ghi gbe oni sẹ, na tie ẹre Antarctica, wa vbe miẹn afiangbe vbe wẹbsait na. Erhunmwu ne ima na, ọre ne ẹmwẹ Osanobua gha vẹwae khian kevbe ne emwa hia gha rhie uyi ne Osanobua vbe otagbọn hia.—2 Tẹsalonaika 3:1.

• De odẹ ne jw.org ya ru iyobọ ne emwa nibun ya do rẹn odẹ ọghe ẹmwata?

• De emwi eso ne u gha hoo ne u ya gualọ vbe wẹbsait ọghe ima?