Gmɔ̀ìn Ðé Jɛhova Gbo Ɓó Hwòɖò Dyi Dè Jè

1. Dè ɖɛ Júù-nyɔ̀ ɓè mɔ̀ kà toɛ̀-kpɔ̃-nyɔ̀ ɓèɛ dyé ma dyíɛɛ mɛ.

POÌN kà Júù-nyɔ̀ ɓè mɔ̀ ma kà toɛ̀-kpɔ̃-nyɔ̀ ɓè ɖé Báɓèɖɔ́ùn-ɓòɖòɔ̀ kɔ̃ɛ hwòɖò nyu ma nìɛ̀ kɛɛ jè hwìɖìi. Wa dyé ma wa ɓíɖí-ɓòɖòɔ̀ mú-gbɔɔ̀-gbɔɔ̀. Sepoɛɖe wa kè waà ɓà nììn ɓà ɓèɔ̀ nyu ma nàmàùn jèɛɛ, wa zà ma wa ɖé wa mìɔùn nììn ɓíɖí-ɓòɖòɔ̀ kɔ̃, ké wa kpa ma wa ɖíà-ɓòɖò ɖò kɔ̃. (2 Ká. 36:​15, 16, 20, 21) Ɔ mɔ̀ jàà kà ɓɛ́ toɛ̀-kpɔ̃-nyɔ̀ ɓè nì ma ɖé Báɓèɖɔ́ùn wɛ̃ɛ ɓɛ́ìn ma ɖɛ ɖíɛ́ ɓè nyuɛ kɛ. (Jɛ̀ɖ. 29:​4-7) Kɛɛ, cĩ́-cĩ́ se ma xwa fɛ̃́ìn, ké ɔ nì ma wáɖáá kà ɔ se ma cĩ́-cĩ́ ɓɛ́ wa mu ma gãùn wɛ̃. Xwɛ̀ wa hwòɖò nyu ma nìɛ̀ ɓá ɖɛ wa nì ma dyí dyéɛń nyɛɛ jè dyíɛ́? Dè ɖɛ jàà-nyɔ̀ ɖò ɓɛ́ ɔ mɔ̀ ma toɛ̀-kpɔ̃-nyɔ̀ ɓèɔ̀ ɖòɛ cɛ̃ ma kɛɛ dyéɖé gbo. Ɔ ɖá: “Ti ɓɛ́ Zádyɔún-hwɔ̀ɖɔ̀ɔ̀ jè dyi ma à hwìɖìiɛɛ, à kò ma ɖé ní ɓè nì ma ɖé Báɓèɖɔ́ùn-ɓòɖòɔ̀ kɔ̃ɛɛ wĩín dyi, ké à nì ma vĩ̀ɛń.” (Wɛ́ɖɛ́ 137:1) Toɛ̀-kpɔ̃-nyɔ̀ ɓè kɔ̃̀ hwòɖò kpá ma ɖé ɖeiɛɛ mɔ́ ma hwòɖò-dyi-dè-dè, kɛɛ dɛ̀ wa muɛ ma dyéɛ ɓɛ́ìn nyɛ́?

2-3. (a) Ðɛ́ Jɛhova nyu ma Júù-nyɔ̀ ɓè mɔ̀ ma kà toɛ̀-kpɔ̃-nyɔ̀ ɓèɛɛ bììɛ́? (b) Ðɛ́ à mu dɔ́ɔ́ kɔ̃in dèìn ɖé cɛ̃́ɛ́-ɖɛ̀ nìà kɛ múɛ́?

² Jɛhova mɔ̀ Geɖepɔɔ “kɔ̃̀ xwaún ɖéɛ̀ nyɔ hwòɖò-dyi-dè-dè séín sɔ̀ìn kà kɛ̀.” (2 Kɔ̀. 1:3) Sepoɛɖe ɔ mɔ̀ ɖɛ̀ɓɛ̀ìn-ɖɛ̀ɓɛ̀ìn Geɖepɔɔ jèɛɛ, ɔ ɖɛ̀ɓɛ̀ ɓɛ́ ɔ ké nyɔ séín ɓè ɓɛ́ wa xwɛ̃́ìn ɔ bũ̀in nyɛɛ hwòɖò dyi dè. Jɛhova dyuòɛ̀ ma dyí kà ɓɛ́ toɛ̀-kpɔ̃-nyɔ̀ ɖíɛ́ ɓè mu ma ɔ kpeɖe-zà-zàɔ̀ dyi kpɔ̃ùn, ɓɛ́ wa ké ma ɔ gbo ɖe dyiɛ. (Àzé. 59:20) Ɔ jèɛɛ, Jɛhova cɛ̃ɛ ma kpáá-ɖɛ̀-cɛ̃-nyɔ̀ Àzédyà gbo, ɓɛ́ ɔ ké ma céè-ɖɛ̀ kpaà ɔ nyɛ́nɛ́ kɛɛ céè, ké zɔ̃ hɔ̃dɛ̀ɖɛ̀ dyúáɖò zi kɔ̃ zi ma hwɛ̀ Júù-nyɔ̀ ɓèɔ̀ jù ma toɛ̀-kpɔ̃-nyɔ̀ ɓè. Ɓó xwíníínɔ̀ nyɛ́ kɔ̃̀ jèɛ́? Àzédyà ɖá: “Ké ɓèà Geɖepɔɔ cɛ̃ɛ ḿ gbo, ké ɔ ɖá, ‘Dè ní nyɔ ɓèɔ̀ hwòɖò dyi! Dè waà hwòɖò dyi!’” (Àzé. 40:1) Ǹdye, dyììn ɖé Àzédyà-cèè-ɖɛ̀ɔ̀ múɛɛ, Jɛhova cɛ̃ ma hwòɖò-dyi-dè-wùɖù ɓè ɓɛ́ Júù-nyɔ̀ ɓèɔ̀ mu ma mɔ́ùn wɛ̃.

³ Kà Júù-nyɔ̀ ɓè mɔ̀ ma kà toɛ̀-kpɔ̃-nyɔ̀ ɓèɛ nyu ma nìɛ̀ kɛɛ, kàà à mɔ̀ùn mɔ́ hwòɖò-dyi-dè-dè ɖekè sɔ̀ìn ti gbo mu ti gboɛ. Ðé cɛ̃́ɛ́-ɖɛ̀ nìà kɛ múɛɛ, à mu hwìè tã ɓè kɔ̃̀ mú ɓɛ́ Jɛhova dè ma toɛ̀-kpɔ̃-nyɔ̀ ɓèɔ̀ hwòɖò dyiɛɛ dɔ́ɔ́ kɔ̃in dèìn: (1) Ɔ cɛ̃ɛ ma kà ɓɛ́ ɔ mu ma nyɔ ɓè ɓɛ́ wa mu ma waà nàmàùn ɓèɔ̀ dyi táàùn wɛ̃ɛ kɔ̃in zììn nyɛ, (2) ɔ nyí ma ɔ nyɔ ɓèɔ̀ hwòɖò-kɔ̃-dè-ɖɛ̀, ɔ kè (3) ɔ zà ma wa fã̀à hwòɖòùn. Kà à muà ɖɛ ɓè nìà kɛ dɔ́ɔ́ kɔ̃in dèìn nyɛɛ, dè kà à ɓɛ́ìn Jɛhovaa nyɔ-kpéí-po-wùɖù ɓèɔ̀ kpáná kɔ̃ún dyéɛ kɛɛ dyéɖé gbo.

JƐHOVA DYÉ À WÌÌN, KÉ Ɔ ZĨ̀ÌN À KƆ̃IN

4. Xwɛ̀ Jɛhova nyuɛ ma tɛ̀mɛ̀ìn kà ɔ mɔ̀ wìì Geɖepɔɔ kɛ́? (Àzédyà 55:7)

⁴ Jɛhova mɔ̀ “nyɔ-wìì-kɔ̃-ɓéɖé-Ɓà.” (2 Kɔ̀. 1:3) Ɔ tɛ̀mɛ̀ìn ma kpeɖe nìà kɛ ti ɔ cɛ̃ɛ ma Júù-nyɔ̀ ɓè ɓɛ́ wa táà ma waà nàmàùn ɓèɔ̀ dyiɛɛ gbo kà ɔ mu ma wa kɔ̃in zĩ̀ìn nyɛ. (Zà Àzédyà 55:7 wuɖuún.) Ɔ ɖá: “Ní mu m̀ wììn dyéìn ɖe, dyììn ɖé ní ɖɛ̀ɓɛ̀ìn-ɖɛ̀ɓɛ̀ìn se-sèìn-naín-kɔ̃̀ɔ̀ mú.” (Àzé. 54:8) Xwɛ̀ Jɛhova mu ma ɔ wììɔ̀ tɛ̀mɛ̀ìn nyuùn wɛ̃́? Júù-nyɔ̀ ɓèɔ̀ kɔ̃̀ wa ké ma waà nyuu-ɖɛ̀ ɓèɔ̀ gà dyí dyé dyɛo, kɛɛ Jɛhova cɛ̃ɛ ma kà ɓɛ́ wa se ma ɖé Báɓèɖɔ́ùn sèɛ̀ mu kánáá puɛ. Wa mu ma toɛ̀-kpɔ̃-nyɔ̀ ɓè jùùn ɓó ti wè xwíníín pu. (Àzé. 40:2) Wuɖu ɓèa dè ma Júù-nyɔ̀ ɓè ɓɛ́ wa táà ma waà nàmàùn ɓèɔ̀ dyiɛɛ hwòɖò dyi mìɔ cá!

5. Xwíníínɔ̀ nyɛ́ kɔ̃̀ jè à dèà Jɛhova wììɔ̀ hwòɖò kɔ̃ mìɔ ké ɔ zià Júù-nyɔ̀ ɓè mɔ̀ ma kà toɛ̀-kpɔ̃-nyɔ̀ ɓèɛɛ dyíɛ́?

⁵ Ðɛ́ à cɛ̃́ kɛ́? Jɛhova mɔ́ ɓɛ́ ɔ ké ɔ ɓiè-nyɔ̀ ɓèɛ̀ ɖɛ gbà séín ɓèɔ̀ kɔ̃in zĩ̀ìn. Zɛ̃̀ɛ̀ kɛɛ, à ɓéɖé xwíníín nɔ̀mɔ̀ dyíin ɓè ɓó jàà nìà kɛ hwòɖò kɔ̃ dè jè, ké ɔ zi Júù-nyɔ̀ ɓè mɔ̀ ma kà toɛ̀-kpɔ̃-nyɔ̀ ɓèɛɛ dyí. Xwíníínɔ̀ nyɛ́ kɔ̃̀ jèɛ́? À dyuò ɖɛ Jɛhovaa nyɔ-kɔ̃in-zĩ̀ìn-zĩ̀ìnɔ̀ ɓá dyíɛɛ dyí. Ti Àzédyà ɖàa ma cɛ̃, ké ɔ ɖà ma zɔ̃ hɔ̃dɛ̀ɖɛ̀ ɓè zĩ̀ìn nyɛɛ, Jɛhova ɖoɓo ma ɔ ɖɛ̀ɓɛ̀-Dyùɔ̀ ɓóɖó-kpàà kɔ̃, ɓɛ́ ɔ ké ma mú-gbààìn-ɖɛ̀ jù ɓó nyɔ séín ɓè ɓɛ́ wa táà waà nàmàùn ɓèɔ̀ dyiɛɛ bìì. Sáa-zà-zà nìà wɛɛ “gbaà”—mɔɔ ɔ sámá ɓó nàmàùn dyi gàná cá. (Àpɔ́. 3:19; Àzé. 1:18; Ìfí. 1:7) Jɛhova mɔ̀ nyɔ-wìì-kɔ̃-ɓéɖé-nyɔ̀ jàà!

6. Xwɛ̀ à ɓɛ́ìn kpáná dyéɛ dyììn ɖé Jɛhovaa wììɔ̀ jè hwìɖìi-poìn-poìn múɛ́? (Dyé dyi-dyé-ɖɛ̀ɔ̀ ɖekè.)

⁶ Jɛhovaa wuɖu ɓè céèà ɖé Àzédyà 55:7 múɛɛ ɓɛ́ìn à hwòɖò dyi dèɛ̀ ɔ jù ké à hwòɖò dyi ɖé ɖei kpá ɓó nàmàùn ɓè à ɖà ma nyuɛɛ jè ní. À ɖíɛ́ ɓè hwòɖò ɓɛ́ìn ɖé ɖei kpáa tee ɓó nàmàùn ɓè à ɖà ma nyuɛɛ jè, kɛbì à mɛ ɖà wa dyi táà kɛ. À hwòɖò ɓɛ́ìn ɖé ɖei kpáa jɛ́ɛ́ ɔ jù ké à dyi à ɖɛ-xwa-bĩ-bĩɔ̀ gà dyí dyéɛń nì ke ní. Kɛɛ, ɔ jù ké à ɖà à nàmàùn ɓèɔ̀ mú wɔ̃́ìn, ké à ɖà wa dyi táà ní, à ɓɛ́ìn hwòɖò kɔ̃ dèɛ̀ kà ɓɛ́ Jɛhova ɖà à kɔ̃in zĩ̀ìn nyɛ. Ké Jɛhova dyi à kɔ̃in zĩ̀ìn ní, à nàmàùn ɓèɔ̀ jè hwɛ̀ ɔ hwìɖìi. (Poɛ̀n kè Jɛ̀ɖèmádyà 31:34 dyí.) Ɔ jèɛɛ, kà à nàmàùn ɓèɔ̀ jè ní nìà Jɛhova hwìɖìi teeɛɛ, à mɔ̀ùn ní ɖá ɓɛ́ à ké wa jè hwìɖìi poìn kánáá pu ɖekè. Ðɛ kpa ɖɛ ɖé Jɛhova gboɛɛ mɔ̀ ɖɛ à nì nyuɛń kàùn wɛ̃, ké ɔ se ɖɛ-xwa-bĩ-bĩ ɓè ɓɛ́ à ɖà ma nyuɛ. (Ìzí. 33:​14-16) Ké ti wè ɖà ziín, à wìì-kɔ̃-ɓéɖé-Ɓàɔ̀ mu à gà-dyé-dyé ɓè ɓɛ́ wa sɔ̀ìn ɖé à ɖɛ-xwa-bĩ-bĩ ɓèɔ̀ múɛɛ xwaún buɛ̀ìn gàná cá.

7. Ðɛ́ ɓɛ́ìn à gbo kpáa ɓɛ́ à ké gbo-kpá-sɔ̃̀ zɔ̀ ɔ jù ké à ɖà nàmàùn ɖò vìɛ̀n hwèɖèìn níɛ́?

⁷ Ðɛ́ à mɛ nyu ɔ jù à ké à hwòɖò-xwíníín-hwòɖò-dyùàɔ̀ dyi à zaa kpɔ̃̀ìn, sepoɛɖe à nì nàmàùn ku wɔ̃ ɖò vìɛ̀n jè níɛ́? Baɓoɔ po à kpéí ɓɛ́ à ké ɛ́ɖɔ̀ ɓèɔ̀ gbo-kpá-sɔ̃̀ zɔ̀ìn. (Jĩ́ìn 5:​14, 15) Kɛɛ, ɔ se dyɛ̀ xwa fɛ̃́ɛ̀n mu, ɓɛ́ à ké à nàmàùn ɓèɔ̀ mú wɔ̃́ìn. Kɛɛ, à mu kpéí kpáùn ɓɛ́ à ké ɛ́ɖɔ̀ ɓèɔ̀ gbo mu ɔ jù ké à dyi à nàmàùn ɓèɔ̀ dyi táà mɔ́, ké ɔ dyi à hwìɖìi nì kà Jɛhova kè gàa ɓè ɓɛ́ ɔ gãà ɓɛ́ wa kéà à gbo kpá kɛɛ mu à wìì kɔ̃ ɓéɖéìn ní. Poìn kà Jɛhovaa wììɔ̀ nyu ma ɖíí-gàà ɖò mɔ̀ Atɔ́a kɛ hwòɖò dyi dèɛ̀ kɛɛ jè hwìɖìi. Ɔ hwòɖò-xwíníín-hwòɖò-dyùàɔ̀ dè ma ɔ fũ̀à-fṹá dyí mìɔ cá. Ɔ cɛ̃ɛ ma, ké ɔ ɖá, “Ḿ dyé ma gbàɖàùn-po-po dyi-dyé-ɖɛ̀ dyi ɓó zɔ̃ dyúáɖò xwíníín. Kɛɛ, ti ḿ wɔ̃́ ma wáɖáá-wùɖù ɖò ɓá hwòɖò-xwíníín-hwòɖò-dyùàɔ̀ jè dyíɛɛ, ḿ wɔ̃́ìn ma ní nàmàùnɔ̀ mú ɖé ní gmàà kè ɛ́ɖɔ̀ ɓèɔ̀ gbo. Sɔ̀ìn ɓóɛ gboɛɛ, ní hwòɖòɔ̀ dè ma dyi ɖɛ wè, kɛɛ ní hwòɖòɔ̀ kpá ma ɖé ɖei ke ɓó ɖɛ ḿ ɖà ma nyuɛɛ jè. Ɛ́ɖɔ̀ ɓèɔ̀ dyàà ma ḿ hwìɖìi kà ɓɛ́ Jɛhova séè ma ḿ ɓɔ́ keɛ. Ɔ zà à kpeɖe, sepoɛɖe ɔ ɖɛ̀ɓɛ̀ à mú jè. Waà wuɖu ɓɛ̀ɖɛ̀ɛ̀-ɓɛ̀ɖɛ̀ɛ̀ ɓèɔ̀ tó ma ní hwòɖòɔ̀ dyi, ké ɔ kpá ma ḿ gbo ɓɛ́ ḿ ké ma ní hwìɖìi-poìn-kàɔ̀ dyí sɛ́ɖɛ́ìn.” Atɔ́ mɔ̀á pàníɛ̀ kè mìnìsíwɔ́ɖɔ̀ sɛ́vɛ́ìn kàùn. Ɔ mɔ̀ hwòɖò-dyi-dè-ɖɛ̀ ɖò cá ɓɛ́ à kéɛ dyí dyuò kà ɓɛ́ Jɛhova mu à wìì kɔ̃ ɓéɖéìn ɔ jù ké à dyi à nàmàùn ɓèɔ̀ dyi táà níɛ!

JƐHOVA NYÍ À HWÒÐÒ-KƆ̃-DÈ-ÐƐ̀

8. (a) Ðɛ́ mɔ̀ hwòɖò-kɔ̃-dè-ɖɛ̀ ɖò ɓɛ́ Jɛhova nyí ma Júù-nyɔ̀ ɓèɔ̀ kɛ́? (b) Kà Àzédyà 40:​29-31 nyuà cɛ̃ɛ kɛɛ, ɖɛ́ hwòɖò-kɔ̃-dè-ɖɛ̀ ɓɛ́ìn ma Júù-nyɔ̀ ɓè táà ma kà waà nàmàùn ɓèɔ̀ dyiɛɛ bìì nyuɛ kɛ́?

⁸ Ðé nyɔùn-dyù dyéɖéín nyɛɛ, Júù-nyɔ̀ ɓè mɔ̀ ma kà toɛ̀-kpɔ̃-nyɔ̀ ɓèɛɛ se ma hwòɖò-kɔ̃-dè-ɖɛ̀ ɖò ɓéɖé ɖe fɔɔ. Báɓèɖɔ́ùn-nyɔ̀ ɓèɔ̀ ní zà ma toɛ̀-kpɔ̃-nyɔ̀ ɓè sɔ̃ kɔ̃ fɔɔ cá. (Àzé. 14:17) Kɛɛ, Jɛhova nyí ma ɔ nyɔ ɓèɔ̀ hwòɖò-kɔ̃-dè-ɖɛ̀. Ɔ cɛ̃ɛ ma kà ɓɛ́ ɔ mu ma ɔ nyɔ ɓèɔ̀ buɛ̀ìn, ké ɖɛ ɖò se ma ɔ ɓɔ́í poɛ ɓɛ́ìn muɛ. (Àzé. 44:26; 55:12) Ðé Jɛhova dyéɖéín nyɛɛ, Báɓèɖɔ́ùn nì ma kà púu-púu nìà kɛ. (Àzé. 40:15) M̀ dyiɛ pìɔ̀ dyí po ní, ɔ gbɛ̀ìn dyi nyɛ̀nɛ̀ɛ̀. Ðɛ́ hwòɖò-kɔ̃-dè-ɖɛ̀ mu ma Júù-nyɔ̀ ɓèɔ̀ bìì nyuùn wɛ̃́? Ɔ mu ma wa hwòɖò dyi dèìn. Kɛɛ, ɔ ɓɛ́ìn ma ɖɛ pàɖà nyuɛ. Àzédyà céèɛ̀ ma, ké ɔ ɖá: “Nyɔ ɓè ɓɛ́ wa dè [Jɛhova] hwòɖò kɔ̃ɛɛ, kpé ɖìè ɖò mu wa dyí kpáùn ɖe.” (Zà Àzédyà 40:​29-31 wuɖuún.) Ǹdye, hwòɖò-kɔ̃-dè-ɖɛ̀ mu ma wa kpéí poùn; wa mu ma “pìɔ̀-kpà ɓéɖéìn ɓɛ́ wa ké wã kà ke nyuà kɛ.”

9. Ðɛ́ ɓɛ́ìn ma nyuɛ ɓɛ́ Júù-nyɔ̀ ɓèɔ̀ ké ma Jɛhovaa nyɛ́nɛ́ín-ɖáìn-ɖɛ̀ ɓèɔ̀ hwòɖò kɔ̃ dè kɛ́?

⁹ Jɛhova nyuɛ ma ɖekè ɓɛ́ Júù-nyɔ̀ ɓèɔ̀ ké ma ɔ nyɛ́nɛ́ín-ɖáìn-ɖɛ̀ ɓèɔ̀ hwòɖò kɔ̃ dè. Xwɛ̀ kɛ́? Poìn kpáá-ɖɛ̀ ɓè ɓɛ́ wa ɖà ma jàà kpá kɛɛ jè hwìɖìi. Wa dyuòɛ̀ ma dyí kà ɓɛ́ Àsíwíɖíà-ɓòɖòɔ̀ ɖà ma Éézùɖùɛ̀ xwéɖé-dù ɓaɖa-bùè ɓèɔ̀ toún ɖu, ké wa ɖà ma nyɔ ɓèɔ̀ toɛ̀-kpɔ̃-nyɔ̀ ɓè mú nyuɛ. (Àzé. 8:4) Wa dyeɛ ma ké Báɓèɖɔ́ùn-nyɔ̀ ɓèɔ̀ gbɔɔ̀ ma Jùɖúsɛ̀ɖɛ̀ìn-hwɔ̀ɖɔ̀ɔ̀ mú, ké wa nyu ma nyɔ ɓèɔ̀ toɛ̀-kpɔ̃-nyɔ̀ ɓè mú. (Àzé. 39:​5-7) Wa gã̀ ma ɓó dyi ti wa zà ma kà Kã́á Zɛ̀ɖɛ̀kíà dyéɖé dú, ké wa kpa ma ɔ ɖé Báɓèɖɔ́ùn-ɓòɖòɔ̀ kɔ̃ɛ. (Jɛ̀ɖ. 39:7; Ìzí. 12:​12, 13) Ðɛ séín ɓè ɓɛ́ Jɛhova ɖà ma nyɛ́nɛ́ ɖá kɛɛ kpá ma jàà nyɛ̀nɛ̀ɛ̀. (Àzé. 42:9; 46:10) Ðɛ séín ɓè nìà kɛ kùìn ma waà hwìɖìi-taɓa-taɓaɔ̀ dyi kà ɖɛ Jɛhova cɛ̃ ma ɓá wa buɛ̀ jè dyíɛɛ mu ma jàà kpáùn ɖekèɛ!

10. Ðɛ́ ɓɛ́ìn à gbo kpáa ɓɛ́ à ké ɖɛ hwòɖò kɔ̃ dè kánáá pu ɖé wé hwɛ̀ìn-gbɔ ɓè nìà kɛ múɛ́?

¹⁰ Ðɛ́ à cɛ̃́ kɛ́? À hwòɖò dyi ɖé ɖei kpá ní, ɖɛ-hwòɖò-kɔ̃-dè-dè ɓɛ́ìn nyuɛ ɓɛ́ à hwòɖò ké dyi dè, kè ɓɛ́ kpé ɖìè ɖò ké à dyí kpá ɖe. À cĩ́ ti-kàmàùn-kàmàùn ɓè mú, ké à nì mú-nyɛ́-nyɔ̀ kui-kui ɓè gbo vɔ̃uń. Ɔ nì ná dyɛo, kɛɛ à hwòɖò mɛ ɓɔ́ ɖé ɖei kpáa mìɔ. Jɛhova ɖà à hwòɖò-kɔ̃-dè-ɖɛ̀ kpa ɖɛ—mɔ̀à sè-ná-sèɛ̀ fɛ̀ɛ̀ kè gìɖìi kɛɛ nyí. À mɛ poìn hwòɖò-kɔ̃-dè-ɖɛ̀ ɓè nìà wɛ jè hwìɖìi tee. Ɔ se ná nììn, à hwòɖò-kɔ̃-dè-ɖɛ̀ɔ̀ se wáɖáá nìɛ̀ mu kà dyéɖéín-dèìn-ɖɛ̀ wùu ɖò nìà kɛ, sepoɛɖe ɔ kpɔ̃ zɛ̀nɛ̀ ké à dèɛ̀ dyéɖéín jè. Xwɛ̀ à ɓɛ́ìn “dyéɖéín-dè-ɖɛ̀ɔ̀ dyíin sámáa,” mɔɔ ɖɛ́ à ɓɛ́ìn nyuɛ ɓɛ́ à hwòɖò-kɔ̃-dè-ɖɛ̀ɔ̀ ké wáɖáá nì kɛ́? À ɓɛ́ìn ti dyi mɔ́ɔ ɓɛ́ à ké kà à cĩ́-cĩ́ɔ̀ mu dyíin nɔ̀mɔ̀ùn ɖé ɓóɖó ɖìèɔ̀ múɛɛ jè hwìɖìi nàìn. À ɓɛ́ìn céè-ɖɛ̀ ɓè wuɖuún zàà kè víɖò ɓè dyi dyéɛ ɔ kè wɛ́ɖɛ́ ɓè ɓɛ́ wa cɛ̃ à hwòɖò-kɔ̃-dè-ɖɛ̀ɔ̀ jè kɛɛ ɖùù gbo tòɛ̀. Ké à ɓɛ́ìn Jɛhova gbo wùɖùɛ̀ ɖé ɓaà-ɓaà mú ɓá nyɛ́nɛ́ín-ɖáìn-ɖɛ̀ ɓè kɔ̃̀ jàà kpá jè à nì hwìì gmɔ̀ùn wɛ̃ɛ jè dyí.

11. Ðɛ́ kpá ɖíí-màà ɖò ɓɛ́ ɔ ɓéɖé wɛ́ ku wɔ̃ ɓèɛɛ gbo ɓɛ́ ɔ ké kpé ɖìè ɖò ɓéɖé ɖeɛ́?

¹¹ Poìn kà ɖɛ-hwòɖò-kɔ̃-dè-dè ɖà ɖíí-màà ɖò kɔ̃̀ nyɛ́nɛ́ mɔ̀ Múà ɓɛ́ ɔ ɓéɖé wɛ́ ku wɔ̃ ɓèɛɛ hwòɖò dyi dè kè ɔ kpéí poɛɛ jè hwìɖìi. Ɔ ɖá: “Fũ̀à-fṹá dyi ḿ dyí dè ní, ḿ cɛ̃ ní hwòɖòɛ̀-kpɔ̃-ɖɛ̀ ɓèɔ̀ Jɛhova gbo, ké ḿ dèɛ̀ hwòɖò kɔ̃ kà ɔ wɔ̃́ ní jè múin nyɛ. Ké Jɛhova ɖà ḿ ‘kpé zi dyí ɓúáuń mìɔ’ kɛɛ nyí.” (2 Kɔ̀. 4:7) Ké ɖeɛɛ, Múà dyé ma ɔ mìɔùn ɖé ɓóɖó ɖìèɔ̀ mú, dɛ̀ ɓɛ́ nyɔ ɖò seà ‘wɛ́ɛ mu ɖe fɔɔ’ kɛ.” (Àzé. 33:24) Ɔ jù ké à mɔ̀ùn dyi à hwòɖòɛ̀-kpɔ̃-ɖɛ̀ ɓèɔ̀ Jɛhova gbo cɛ̃, ké à dyi à hwòɖò-kɔ̃-dè-ɖɛ̀ ɓèɔ̀ jè hwìɖìi poìn ní, à ɓɛ́ìn kpé ɖìè ɖò ɓéɖéɛ ɖe.

12. Ðɛ́ mɔ́ xwíníín ɓè ɓɛ́ à ɓéɖé ɓó Jɛhova nyɛ́nɛ́ín-ɖáìn-ɖɛ̀ ɓèɔ̀ hwòɖò kɔ̃ dè jè kɛ́? (Dyé dyi-dyé-ɖɛ̀ɔ̀ ɖekè.)

¹² Kà Jɛhova nyuɛ ma kà Júù-nyɔ̀ ɓèɔ̀ bììɛɛ, kàà ɔ ɖà à xwíníín pàɖà ɓè nyí ɓó ɔ nyɛ́nɛ́ín-ɖáìn-ɖɛ̀ ɓèɔ̀ hwòɖò kɔ̃ dè jè. Poìn kpáá-ɖɛ̀ ɓè kɔ̃̀ jàà-kpá-kpá à nìà dyéɛń nyɛɛ jè hwìɖìi. Ɔ hwɔìn-kà, à dyéɛ ké nyɔùn-gɔ̃̀mànà vɛ̀nɛ̀ ɖòɛ̀ kpéɔ̀ ‘wáká ɖò kùmù, ké wáká ɖò nì mùɛ̀-mùɛ̀.’ (Dàn. 2:​42, 43) Ké ɖeɛɛ, à nì ɓóɖó-kpàà dà kò-kò ɓè ‘dyi túò’ jè wɔ̃́uń, ké à nì Geɖepɔɔ Kã́á-ɓòɖòɔ̀ jè cɛ̃iń ɖé “ɓóɖó-kpàà dà séín.” (Máf. 24:​7, 14) Kpáá-ɖɛ̀ ɓè nìà kɛ kè ɔ tɔ̀ɔ̀ ɓè kùìn à hwìɖìi-taɓa-taɓaɔ̀ dyi ɓá Jɛhovaa nyɛ́nɛ́ín-ɖáìn-ɖɛ̀ ɓè ɓɛ́ wa muà jàà kpáùn wɛ̃ɛ jè dyí.

JƐHOVA ZÀ À FÃ̀À HWÒÐÒÙN

13. (a) Ðɛ́ mɔ̀ fũ̀à-fṹá-ɖɛ̀ ɓè ɓɛ́ Júù-nyɔ̀ ɓèɔ̀ mu ma dyí dyéìn ɖé waà buɛ̀-tìɔ̀ múɛ́? (b) Kà Àzédyà 41:​10-13 nyuà cɛ̃ɛ kɛɛ, xwɛ̀ Jɛhova nyu ma Júù-nyɔ̀ ɓèɔ̀ hwòɖò dyi dèɛ̀ kɛ́?

¹³ Jɛhova dè ma toɛ̀-kpɔ̃-nyɔ̀ ɓèɔ̀ hwòɖò dyi dyììn ɖé hwòɖò-kɔ̃-dè-ɖɛ̀ nɔ̀mɔ̀ dyíin ɖò mú dyɛo, kɛɛ ɔ dyuòɛ̀ ma dyí kà ɓɛ́ wa mu ma fũ̀à-fṹá-ɖɛ̀ ɓè dyí dyéìn ɖé waà buɛ̀-tìɔ̀ múɛ. Jɛhova ɖàa ma cɛ̃ kà ɓɛ́ Júù-nyɔ̀ ɓèɔ̀ buɛ̀-tìɔ̀ ɖà ma dyi xwɛ̃́ìn ní, kã́á ɓéɖé kpé ɖò mu ma ɓóɖó-dù ɓè nì ma Báɓèɖɔ́ùn-hwɔ̀ɖɔ̀ɔ̀ ɖeiɛɛ toún ɖuùn, ɓɛ́ ɔ ké ma Báɓèɖɔ́ùn-hwɔ̀ɖɔ̀ɔ̀ to kɔ̃ kpa kɛ. (Àzé. 41:​2-5) Júù-nyɔ̀ ɓèɔ̀ kɔ̃̀ wa ké ma hwòɖò dyií gbàìnǹ? Jɛhova sè ma ti ɖé dyúa, ké ɔ dè ma ɔ nyɔ ɓèɔ̀ hwòɖò dyi, ké ɔ ɖá: “Ɓè ɓɔ́ fɛ̃̀ìn, sepoɛɖe ḿ nì ɓó ɓè gbo. Ðɛ ɖò ní ɖá ɔ ké ɓè fã̀àùn po, sepoɛɖe mɔ mɔ̀ ɓèɛ̀ Geɖepɔɔ.” (Zà Àzédyà 41:​10-13 wuɖuún.) Ðɛ́ Jɛhova kpàìn ma hwòɖò, ɓɛ́ ɔ dyià níiń, “mɔ mɔ̀ ɓèɛ̀ Geɖepɔɔ” kɛ́? Jɛhova seɛ ma Júù-nyɔ̀ ɓèɔ̀ gbo cɛ̃iń nì ɓɛ́ wa ké ma ɔ ɓiè—sepoɛɖe wa kɔ̃̀ wa kéɛ ma náa nyu. Kɛɛ, ɔ nìɛ̀ ma wa hwìɖìi dyàùn kà ɓɛ́ ɔ nì ma ɓó wa gbo keɛ.—Wɛ́ɖɛ́ 118:6.

14. Xwɛ̀ kà kò ɖò Jɛhova nyu ma Júù-nyɔ̀ ɓèɔ̀ fã̀à hwòɖòùn zàà kɛ́?

¹⁴ Jɛhova zà ma toɛ̀-kpɔ̃-nyɔ̀ ɓèɔ̀ fã̀à hwòɖòùn ɖekè dyììn ɖé ɔ kpé vɛ̀nɛ̀ɔ̀ kè ɔ fɔ̀nɔ̀-hwòɖòɔ̀ jè wa hwìɖìi-dyà-dyà mú. Ɔ cɛ̃ɛ ma Júù-nyɔ̀ ɓèɔ̀ gbo ɓɛ́ wa ké ma dɛ̀nɛ̀ mɛ́nɛ́ɛ́ ɓèɔ̀ dya gmɔ̀ ɖé dyɔɔ̀ dyí. Ɔ cɛ̃ɛ ma wa gbo kà ɓɛ́ ɔ se ma dɛ̀nɛ̀ mɛ́nɛ́ɛ́ ɓèɔ̀ mɛ ɖòùn puɛ, kɛɛ ɔ dyuò ma wa ɖò-ɖò séínɛ̀ nyɛ́nɛ́ ɖekèɛ̀. (Àzé. 40:​25-28) Kà ɔ nìà náa, nìí, Jɛhova dyuò ɔ ɓiè-nyɔ̀ ɓèɔ̀ ɖò-ɖò séín nyɛ́nɛ́! Ké kà Jɛhova ɓéɖéà kpé ɓɛ́ ɔ kéà dɛ̀nɛ̀ mɛ́nɛ́ɛ́ ɓèɔ̀ mɛ kɛɛ, nìí, ɔ ɓéɖé kpé ɓɛ́ ɔ ké ɔ nyɔ ɓèɔ̀ gbo kpá ɖekè. Ǹdye, Júù-nyɔ̀ ɓèɔ̀ se kɔ̃̀ wa ké ma hwòɖò dyií gbàìn mɔɔ fã̀à ɖò peɖe fɔɔ.

15. Xwɛ̀ Jɛhova nyu ma Júù-nyɔ̀ ɓè mɔ̀ ma kà toɛ̀-kpɔ̃-nyɔ̀ ɓèɛɛ ti dyéɛ̀n ɓó ɖɛ mu ma kpáùn ɖé dyúa kɛɛ jè kɛ́?

¹⁵ Jɛhova dyéìn ma ɔ nyɔ ɓèɔ̀ ti ɓó ɖɛ mu ma kpáùn ɖé dyúa kɛɛ jè. Ðé Àzédyà-cèè-ɖɛ̀ɔ̀ gbɔ-dè-dè múɛɛ, Geɖepɔɔ cɛ̃ɛ ma ɔ nyɔ ɓèɔ̀ gbo, ké ɔ ɖá: “Ɓè mu, ɓɛ́ ɓè ké ɖé ɓèɛ̀ ɓí-dyù ɓèɔ̀ mú wáɖáìn, ɓɛ́ ɓè kéɛ kã, ɓɛ́ ɓè ké ɓè mìɔùn vìe ɖɛ wè, ɓɛ́ Geɖepɔɔ dyoɖo-hwòɖòɔ̀ ké wáɖá hwɛ̀.” (Àzé. 26:20) Wuɖu ɓè nìà kɛ ɓɛ́ìn ma jàà kpáa kĩ́ín ti Kã́á Sáwàɖà ɖu ma Báɓèɖɔ́ùn-ɓòɖòɔ̀ toún wɛ̃. Gíɖíì-gàà ɖò ɓɛ́ ɔ mɔ̀ ɓóɖó-sùàùn-ɖɛ̀ céè-nyɔ̀ kɛɛ cɛ̃ɛ kà ɓɛ́ ti Sáwàɖà dyá ma Báɓèɖɔ́ùn-hwɔ̀ɖɔ̀ɔ̀ kɛɛ, ɔ “cɛ̃ɛ ma ɔ sójà ɓèɔ̀ gbo ɓɛ́ wa ké ma nyɔ séín ɓɛ́ wa mu ma píé dyéín nyɛɛ ɖáɓá.” Nàìn kà Báɓèɖɔ́ùn-nyɔ̀ ɓèɔ̀ nyu ma fɛ̃̀ìn nyɛɛ jè hwìɖìi! Kɛɛ, Júù-nyɔ̀ ɓèɔ̀ ɓɛ́ìn ma póɛ dyɛ̀, sepoɛɖe wa nyu ma Jɛhova wuɖu jè.

16. Xwíníínɔ̀ nyɛ́ kɔ̃̀ jè à mɛ ɓɔ́à hwòɖò dyií gbàìn mìɔ ɓá ɖé dyúa jè dyíɛ́? (Dyé dyi-dyé-ɖɛ̀ɔ̀ ɖekè.)

¹⁶ Ðɛ́ à cɛ̃́ kɛ́? À mu gà-dyé-dyé vɛ̀nɛ̀ ɖò ɓɛ́ ɔ séè kpá ɖòɛɛ dyí dyéìn kàùn. Ɔ dyi gbɔ dè ní, hwòɖò mu ɓóɖó-kpàà nyɔ ɓè kɔ̃in kpèìn, ké díɖí mu wa taɓaùn. Kɛɛ, Jɛhovaa nyɔ ɓèɔ̀ se ná nìɛ̀ mu. À dyuòɛ̀ dyí kà ɓɛ́ Jɛhova mɔ̀ à Geɖepɔɔ kɛ. À mu dyi nyànàùn gãun-gãun, sepoɛɖe à dyuòɛ̀ dyí kà ɓɛ́ “[à] pó-póɔ̀ ɖà dyi xwɛ̃́ìn” nyɛ. (Ðúù 21:28) Ké ɔ jù ké ɓóɖó-dù poìn-dyí ɓèɔ̀ dyi à to kɔ̃ dyà ní, à mu dyi nyànàùn gãun-gãun. Jɛhova mu ínjà ɓèɔ̀ ɖoɓoùn ɓɛ́ wa ké à dyí gmɔ̀, ké ɔ mu hwìè-da-zàìn-wùɖù ɓè mu à póìn nyɛɛ à nyíìn. Xwɛ̀ hwìè-da-zàìn-wùɖù ɓè nìà wɛ mu à gbo dyiɛ nyuùn wɛ̃́? À séè dyuò ke. Kɛɛ, à mu dyɛ̀ hwìè-da-zàìn-wùɖù ɓè nì kà wɛ dyéìn dyììn ɖé à dyí-poìn-kpòò ɓèɔ̀ mú. Ɔ xwíníín mɔ̀, ɖɛ ɓè nìà kɛ mu dyɛ̀ à “ɓí-dyù” ɓè kɔ̃̀ mú ɓɛ́ à pó-pó mu sɔ̀ìn nyɛɛ jùùn. Xwɛ̀ à ɓɛ́ìn ti dyéɛ ɓó ɖɛ ɓè mu kpáùn ɖé dyúa kɛɛ jè kɛ́? À ɓéɖé ɓɛ́ à ké à ɖíí ɓèɔ̀ bũ̀in xwɛ̃́ìn, kè ɓɛ́ à ké hwìè-da-zàìn-wùɖù ɓè sɔ̀ìn ɖé kpooɔ̀ gboɛɛ kíɖíí sí, ɔ kè ɓɛ́ à kéɛ jàà po jɛ́ɛ́ cá kà ɓɛ́ Jɛhova nì à kpooɔ̀ nàìn nyɛ.—Híì. 10:​24, 25; 13:17.

17. Xwɛ̀ m̀ ɓɛ́ìn ɖé Jɛhova gbo gmɔ̀ìn ɓó hwòɖò dyi dè jè kɛ́?

¹⁷ Júù-nyɔ̀ ɓèɔ̀ mu ma ti-kàmàùn-kàmàùn dyí dyéìn dyɛo, kɛɛ Jɛhova nyí ma wa hwòɖò-dyi-dè-dè ɓɛ́ wa mu ma mɔ́ùn wɛ̃. Ɔ mu ɖɛ dyúáɖòɔ̀ nyuùn ɓó à bìì. Ɔ jèɛɛ, kɛbì ɖɛ séín ɖò mɛ kpá ɖé dyúa kɛɛ, gmɔ̀ìn ɖé Jɛhova gbo tee ɓó hwòɖò dyi dè jè. Ǹdye, dè ɔ wììɔ̀ hwòɖò kɔ̃, ké kùìn nì ɖɛ-hwòɖò-kɔ̃-dè-dèɔ̀ dyi. Ɔ mɛ nì m̀ hwìɖìi kà sepoɛɖe Jɛhova mɔ̀ nì Geɖepɔɔ jèɛɛ, m̀ se ɖɛ ɖòɛ̀ fã̀à peɖeɛ́ muɛ.