¿Ataman rït reʼ?

¿Achkë kʼo wä chë nuʼän jun winäq ojer qa we nrajoʼ wä nbʼä chpan barco rchë nqʼax jukʼan chik tinamït?

PA RUQʼIJ qa Pablo, ma ye jun ta wä barcos rchë yekeraj winäq. Rma riʼ, ri winäq ri nrajoʼ wä nbʼä jukʼan chik tinamït kʼo wä chë naʼäy nukʼutuj we kʼo jun barco rchë ejqaʼn ri nbʼä akuchï nrajoʼ nbʼä wä ryä. Chqä kʼo chë nukʼutuj we nkajoʼ nkikʼwaj äl (Hech. 21:2, 3). Tapeʼ ri barco ma napon ta akuchï nbʼä wä ri winäq, ri winäq riʼ ütz wä nbʼä äl chpan ri barco riʼ, y akuchï xapon wä ri barco, nkanuj chik jun ri xtukʼwaj äl más naqaj che rä ri tinamït ri akuchï nrajoʼ napon wä (Hech. 27:1-6).

Ri barcos, xa xuʼ wä jojun ikʼ chpan ri junaʼ ütz wä yebʼä pa rwiʼ yaʼ, y ma kan ta kʼo jun hora rchë yeʼel äl. Kʼo mul, ma kan ta chanin wä yeʼel äl rma ma ütz ta rubʼanon ri tiempo o rma ri winäq ri yeʼukʼwan ri barco nkikʼoxaj jun chʼäk chpan ri barco, nkitzʼët jojun peraj rchë jun barco ri xbʼä qa chuxeʼ yaʼ o xa bʼa achkë na chik jun naʼoj ri xa tzʼukün. Riʼ janina wä yekixiʼij ri winäq rma nkinaʼ wä ryeʼ chë kʼo jun itzel xtbʼekilaʼ. Ri barcos xa xuʼ wä yeʼel äl taq kʼo jbʼaʼ kaqʼiqʼ, rma ya riʼ wä yeʼukʼwan pa rwiʼ yaʼ. Rma riʼ, taq jun winäq nrïl wä jun barco ri nukʼwan äl rchë, kʼo wä chë nukʼwaj äl ri rejqaʼn kʼa akuchï ye kʼo wä ri barcos chqä kʼo wä chë nuyoʼej kʼa taq xttel äl ri barco.

Jun etamanel ri rubʼiniʼan Lionel Casson nuʼij: «Ri tinamït Roma kʼo wä jun utziläj toʼïk xyaʼ chkë ri winäq rchë chë ma kʼayewal ta nuʼän chkiwäch nkïl jun barco ri yeʼukʼwan äl. Ri barcos yeʼapon wä akuchï nbʼekʼis wä ri raqän yaʼ rubʼiniʼan Tíber. Chnaqaj chriʼ, chpan ri tinamït Ostia, kʼo wä jun mamaʼ kʼaybʼäl ri ye kʼo oficinas chpan. Kʼïy chkë ri kajaw ri oficinas riʼ, ya riʼ chqä kajaw ri barcos ri yepë jalajöj taq tinamït, achiʼel ri yepë Narbona [komä Francia kʼo wä], ri yepë Cartago [komä Túnez kʼo wä], [...] chqä nkʼaj chik tinamït. Ri winäq xa xuʼ kʼo wä chë nbʼä pa oficinas chqä nukʼutuj we ye kʼo barcos ri yebʼä pa tinamït akuchï nrajoʼ nbʼä wä».

Tapeʼ más chaninäq wä yabʼä jukʼan chik tinamït chpan barco, más wä nxiʼin. Ri apóstol Pablo, taq bʼenäq wä chkichʼbʼexik ri congregaciones, kʼïy mul jbʼaʼ ma xkäm pa yaʼ rma ri barcos xebʼä qa chuxeʼ yaʼ (2 Cor. 11:25).