Ri kʼasojixik nukʼüt chë Dios kan nqrajoʼ, kan kʼo runaʼoj chqä kan kʼo kochʼonïk rkʼë

1. ¿Achkë rma Jehová xuʼän chë xjeʼ kʼaslemal?

KʼO jun tiempo, Jehová xa ruyonïl xjeʼ, ye kʼa majun bʼëy xbʼison ta. Jehová ma nkʼatzin ta chë njeʼ jun rachiʼil rchë nunaʼ kiʼkʼuxlal. Ye kʼa ryä xrajoʼ chë nkʼaj chik njeʼ kikʼaslemal rchë nkinaʼ kiʼkʼuxlal chqä. Rma riʼ, ri rajowabʼäl xuʼän chë xchäp kibʼanik ronojel ri kʼo (Sal. 36:9; 1 Juan 4:19).

2. ¿Achkë xkinaʼ Jesús chqä ri ángeles taq Jehová xuʼän ronojel ri kʼo?

² Naʼäy, Jehová xuʼän Jesús, ri Rukʼajol. Chrij riʼ, rkʼë rutoʼik Rukʼajol, Jehová xuʼän ronojel ri kʼo, yajün pa millón chkë ri ángeles (Col. 1:16). Jesús kan kiʼ rukʼuʼx xuʼän rma xsamäj rkʼë Rutataʼ (Prov. 8:30). Y ri ángeles kan kʼo chqä rma xkinaʼ kiʼkʼuxlal rma xkitzʼët achkë rubʼanik xbʼan ri kaj chqä le Ruwachʼulew kimä Jehová chqä Jesús, ri nimaläj rusamajel. Le Biblia nuʼij chë ri ángeles «kan rkʼë nüm kichʼaʼäl xkiyaʼ ruqʼij Jehová», y kan xkiyaʼ ruqʼij rma ronojel ri xuʼän, yajün taq xeruʼän ri winäq, ri nimaläj rusamaj (Job 38:7; Prov. 8:31). Kantzij na wä chë jontir ri rubʼanon qa Jehová nkikʼüt rajowabʼäl chqä chë kan kʼo runaʼoj (Sal. 104:24; Rom. 1:20).

3. Achiʼel nukʼüt 1 Corintios 15:21 chqä 22, ¿achkë utzil nukʼäm pä ri xyaʼ rukʼaslemal Jesús pa qawiʼ?

³ Jehová, ri utziläj Qatataʼ, xrajoʼ chë ri winäq yejeʼ chwäch le Ruwachʼulew chqä chë majun bʼëy yekäm ta. Rma riʼ kan ütz xuʼän qa che rä ri kachoch. Ye kʼa taq Adán y Eva ma xkinmaj ta chik rutzij, xpë ri mak chqä ri kamïk pa kiwiʼ ri winäq (Rom. 5:12). ¿Achkë xuʼän Jehová? Kan chanin xkanuj rubʼanik rchë yeruköl ri winäq (Gén. 3:15). Rchë riʼ, ryä xyaʼ Rukʼajol pa kamïk rchë yeruköl ri kijatzul qa Adán y Eva pa ruqʼaʼ ri mak chqä ri kamïk. Ke riʼ, ryä xyaʼ qʼij chkë ri winäq rchë nkichaʼ we nkajoʼ nkiyaʼ ruqʼij chqä nkïl ri kʼaslemal ri ma xtkʼis ta (Juan 3:16; Rom. 6:23; taskʼij ruwäch 1 Corintios 15:21, 22).

4. ¿Achkë xtqatzʼët chpan re tjonïk reʼ?

⁴ Dios rutzjun chë chqawäch apü xkerukʼasoj pä ri kamnaqiʼ. Riʼ nuʼän chë rkʼë jbʼaʼ yepë re kʼutunïk reʼ pa qajolon: ¿achkë rubʼanik xtbʼanatäj ri kʼasojixik?, ¿xtqatamaj komä kiwäch ri qachʼalal ri xkekʼasöx pä?, ¿achkë rma janina kiʼkʼuxlal xtqanaʼ taq xkekʼasöx pä ri kamnaqiʼ? y ¿achkë rubʼanik ri kʼasojixik nuʼän chqë chë nqaloqʼoqʼej chë Jehová kan nqrajoʼ, kan kʼo runaʼoj chqä kan kʼo kochʼonïk rkʼë? Tqatzʼetaʼ.

¿ACHKË RUBʼANIK RKʼË JBʼAʼ XTBʼANATÄJ RI KʼASOJIXIK?

5. ¿Achkë rma ütz nqaʼij chë ma jontir ta winäq junan xkekʼasöx pä?

⁵ Jehová xtksaj ri Rukʼajol rchë xkerukʼasoj pä pa millón winäq ye kamnäq äl. Ye kʼa rkʼë jbʼaʼ ma junan ta xkekʼasöx pä jontir. ¿Achkë rma manä? Rma we chaq kʼateʼ yekʼasöx pä jontir, rkʼë jbʼaʼ xa nsach kikʼuʼx o xa njeʼ chʼaʼoj chkiwäch. Y Jehová ma nqä ta chwäch chë ma pa rubʼeyal ta nbʼan che rä jun samaj. Ryä retaman chë rchë ma njeʼ ta chʼaʼoj chkiwäch ri winäq nkʼatzin pa rubʼeyal nbʼan che rä ronojel (1 Cor. 14:33). Jehová xkʼüt chë kan kʼo runaʼoj chqä chë retaman nyoʼen taq eqal xuʼän le Ruwachʼulew rkʼë Jesús rchë yejeʼ ri winäq chwäch. Y Jesús xkerukʼüt chqä ri naʼoj riʼ chpan ri Mil Junaʼ taq xtqʼät tzij pa ruwiʼ le Ruwachʼulew. Ryä xtkʼatzin xkerutoʼ ri xkekʼaseʼ qa chrij ri Armagedón rchë nkichojmij le Ruwachʼulew rchë ütz kikʼulik nkiʼän chkë ri xkekʼasöx pä.

6. Rkʼë ri nuʼij Hechos 24:15, ¿achkë ye kʼo chkikojöl ri winäq ri xkekʼasöx pä?

⁶ Ye kʼa ri más ruqʼij ri kʼo chë xtkiʼän ri winäq ri xkekʼaseʼ qa chrij ri Armagedón, ya riʼ xtkikʼüt chrij ri Ruqʼatbʼäl Tzij Dios chqä chrij ri rupixaʼ chkiwäch ri winäq ri kʼa xkekʼasöx pä. ¿Achkë rma xtkʼatzin xtkiʼän riʼ? Rma le Biblia nuʼij chë kan konojel bʼaʼ ri winäq ri xkekʼasöx pä, ma xkikʼwaj ta jun jïk kʼaslemal chwäch Dios (taskʼij ruwäch Hechos 24:15). Ryeʼ xtkʼatzin xtkijäl ri rubʼanik kʼaslemal xkikʼwaj rchë xtkïl utzil rma rukʼaslemal xyaʼ Jesús pa kamïk. Riʼ kantzij na wä chë kan kʼïy samaj xtkʼwaj rma xtkʼatzin xtqakʼüt ri kantzij chrij Dios chkiwäch pa millón winäq. Reʼ nuʼän chë rkʼë jbʼaʼ yepë re kʼutunïk reʼ pa qajolon: ¿Chkijujnal komä xtqayaʼ kitjonik ri winäq achiʼel wä nqaʼän komä taq yeqatjoj chrij le Biblia? ¿Xkeyaʼöx komä ri winäq riʼ chkipan congregaciones chqä xketjöx rchë ryeʼ xkekowin xkekitjoj ri xkekʼasöx pä chkij ryeʼ? Ma qataman ta na. Ye kʼa qataman chë taq xtbʼekʼis ri Mil Junaʼ ri Xtqʼät Tzij Cristo, «le Ruwachʼulew kantzij na wä chë xtnuj rkʼë retamabʼal Jehová» (Is. 11:9). Kantzij na wä chë chkipan ri mil junaʼ riʼ, kan kʼïy qasamaj xtjeʼ chqä kan jaʼäl xtqanaʼ xtqaʼän ri samaj riʼ.

7. ¿Achkë rma ri rusamajelaʼ Dios kan rkʼë ajowabʼäl xkekitoʼ ri kʼa xkekʼasöx pä?

⁷ Chkipan ri mil junaʼ, rchë chë Jehová kiʼ rukʼuʼx xtuʼän kikʼë ri rusamajelaʼ, ryeʼ kʼo chë xtkijäl na jojun naʼoj ri ma kan ta ütz kʼo kikʼë. Rma riʼ, kan rkʼë ajowabʼäl xkekitoʼ ri winäq ri kʼa xkekʼasöx pä rchë xtkesaj ri itzel taq chʼobʼonïk pa kijolon chqä ri itzel taq raynïk ri kʼo pa kan, y ke riʼ xtkikʼwaj jun kʼaslemal kan achiʼel nqä chwäch Jehová (1 Ped. 3:8). Ri rusamajelaʼ Dios xtkiqasaj kiʼ chqä xtkitäj kiqʼij rchë xtkijäl jojun naʼoj ri ma kan ta ütz kʼo kikʼë rma xtkajoʼ chë Dios kiʼ rukʼuʼx xtuʼän kikʼë. Taq ri winäq xtkitzʼët riʼ, ryeʼ chqä xtkajoʼ xtkiyaʼ ruqʼij Dios (Filip. 2:12).

¿XTQATAMAJ KOMÄ KIWÄCH RI QACHʼALAL RI XKEKʼASÖX PÄ?

8. ¿Achkë rma ütz nqaʼij chë ri xkekʼulü apü ri winäq ri xkekʼasöx pä xkekowin xtkitamaj kiwäch ri kichʼalal o ri kichiʼil ye kamnäq äl?

⁸ Kan kʼo kʼïy rma nqaʼij chë ri xkekʼulü apü ri winäq ri xkekʼasöx pä kan xtkitamaj kiwäch ri kichʼalal. Tqaquʼ rij reʼ: ri winäq ri xekʼasöx ojer kan achiʼel wä yetzuʼun, yetzjon chqä yechʼobʼon taq kʼa ye kʼäs na, kan ke riʼ chqä kibʼanik taq xekatäj pä chik. Rma riʼ, ütz nqaʼij chë chqawäch apü ke riʼ chqä xtbʼanatäj. Chqä tnatäj chqë chë Jesús xuʼij chë ri kamïk achiʼel xa ta jun waran y chë ri kʼasojixik achiʼel xa ta nunaʼ pä riʼ awäch chë waran (Mat. 9:18, 24; Juan 11:11-13). Taq ri winäq yebʼewär, ri kachbʼäl, ri kichʼaʼäl chqä ri kʼo pa kijolon ma yejalatäj ta taq nunaʼ pä riʼ kiwäch. Tqaquʼ rij ri xbʼanatäj rkʼë Lázaro. Taq Jesús xapon kikʼë María chqä Marta, ryä kajiʼ wä chik qʼij kamnäq äl. Riʼ ntel chë tzij chë ri ruchʼakul ya najin wä chik nchaʼ chiʼ. Ye kʼa taq xkʼasöx pä rma Jesús, ri ranaʼ kan chanin xkitamaj ruwäch y ryä chqä ma xmestaj ta kiwäch ri ranaʼ (Juan 11:38-44; 12:1, 2).

9. Tapeʼ ri xkekʼasöx pä majun ta chik kiyabʼil, ¿achkë rma riʼ ma ntel ta chë tzij chë kan xel ri mak chkij?

⁹ Jehová nuʼij chë taq xtqjeʼ chuxeʼ ri Ruqʼatbʼäl Tzij Cristo, majun ta jun winäq xtbʼin: «Yïn yawaʼ» (Is. 33:24; Rom. 6:7). Reʼ nukʼüt chë taq Dios xkerukʼasoj pä ri winäq, ri kichʼakul xtyaʼ majun ta wä chik yabʼil rukʼwan. Ye kʼa kan achiʼel wä kibʼanik xekäm äl, kan ke riʼ chqä kibʼanik xkekʼastäj pä, rma we ma nbʼanatäj ta riʼ, ri kichʼalal rkʼë jbʼaʼ ma xtkitamaj ta chik kiwäch. Le Biblia nukʼüt chë ri winäq achiʼel ta eqal eqal xttel ri mak chkij chpan ri Mil Junaʼ ri Xtqʼät Tzij Cristo. Taq xtbʼekʼis ri mil junaʼ, Jesús xttzolij ri Qʼatbʼäl Tzij pa ruqʼaʼ ri Rutataʼ. Taq xtbʼanatäj riʼ, ntel chë tzij chë ri Ruqʼatbʼäl Tzij Dios xuʼän ronojel ri nrajoʼ wä Jehová chë nuʼän, yajün chë ri winäq ntel ri mak chkij (1 Cor. 15:24-28; Apoc. 20:1-3).

¿ACHKË RMA JANINA KIʼKʼUXLAL XTQANAʼ TAQ XKEKʼASÖX PÄ RI KAMNAQIʼ?

10. ¿Achkë rkʼë jbʼaʼ xtqanaʼ taq xkekʼasöx pä ri kamnaqiʼ?

¹⁰ Tqaquʼ rij achkë komä xtqanaʼ taq xkeqatzʼët chik jmul ri qachʼalal o ri qachiʼil ye kamnäq äl. Rkʼë jbʼaʼ xtqtzeʼen o xtq-oqʼ rma ri kiʼkʼuxlal xtqanaʼ, o rkʼë jbʼaʼ ri kiʼkʼuxlal xtuʼän chqë chë kan rkʼë ronojel qan xtqbʼixan che rä Jehová. Röj kan xtqanaʼ jun nimaläj ajowabʼäl chrij ri utziläj Qatataʼ chqä chrij ri Rukʼajol rma xkiʼän chë nbʼanatäj ri kʼasojixik.

11. ¿Achkë xuʼij qa Jesús chpan Juan 5:28 chqä 29 chë xtkïl ri winäq ri xkekʼasöx pä chqä xtkinmaj rutzij Dios?

¹¹ Tqaquʼ chqä rij ri kiʼkʼuxlal xtkinaʼ ri winäq ri xkekʼasöx pä taq xkekowin xtkiyaʼ qa ri rubʼanik kʼaslemal ri xkikʼwaj ojer rchë xtkikʼwaj jun kʼaslemal ri nqä chwäch Dios. Ri winäq ri xkebʼanö riʼ, xkekʼasöx pä rchë «xtkïl kʼaslemal», ye kʼa ri ma xkejowan ta xtkinmaj rutzij Dios ma xtyaʼöx ta qʼij chkë rchë xkekitzʼlaʼ ri winäq ri xkejeʼ chwäch ri Kotzʼijaläj Ulew (taskʼij ruwäch Juan 5:28, 29; Is. 65:20).

12. ¿Achkë utzil xtyaʼ Jehová chkë jontir ri xkekʼaseʼ chwäch ri Kotzʼijaläj Ulew?

¹² Chuxeʼ ri Ruqʼatbʼäl Tzij Dios, jontir ri rusamajelaʼ xtkitzʼët chë ri nuʼij Proverbios 10:22 kantzij nbʼanatäj. Chriʼ nuʼij: «Ri rutzil Jehová ya riʼ ri nbʼanö chë jun winäq nbʼeyomär, y ryä ma nuyaʼ ta pä kʼayewal rkʼë riʼ». Rkʼë rutoʼik ri loqʼoläj ruchqʼaʼ Jehová, ri kinaʼoj ri rusamajelaʼ eqal eqal xtuʼän achiʼel rchë Cristo chqä eqal eqal xttel ri mak chkij (Juan 13:15-17; Efes. 4:23, 24). Ronojel qʼij ri xkeqʼax más ütz kinaʼoj xtkiʼän chqä ri kichʼakul más xtkowïr chwäch yabʼil. ¡Kantzij na wä chë kan xtkinaʼ kiʼkʼuxlal! (Job 33:25). Komä tqaquʼ rij reʼ, ¿achkë utzil nqïl we xtqajäm qawäch rchë nqchʼobʼon chrij ri kʼasojixik?

TQALOQʼOQʼEJ RI RAJOWABʼÄL JEHOVÁ

13. Achiʼel nuʼij chpan Salmo 139:1 kʼa 4, ¿achkë rma nqaʼij chë ri kʼasojixik nukʼüt chë Jehová kan ütz ütz retaman qawäch?

¹³ Achiʼel xqatzʼët pä, taq Jehová xkerukʼasoj pä ri kamnaqiʼ, ri winäq riʼ ma xtjalatäj ta kinaʼoj chqä ma xtkimestaj ta jontir ri kʼo wä pa kijolon taq kʼa ye kʼäs na. Tqaquʼ rij achkë ntel chë tzij riʼ. Jehová janina nqrajoʼ chqajujnal y rma riʼ nutzʼët pä chqä ma numestaj ta ri yeqaquʼ, ri yeqanaʼ, ri yeqaʼij chqä ri yeqaʼän. Reʼ nukʼüt chë we nkʼatzin nqrkʼasoj pä, ryä ma kʼayewal ta xtuʼän chwäch xtqrkʼasoj pä kan achiʼel wä qabʼanik ojer. David, ri qʼatöy tzij, retaman wä chë Jehová kan ütz ütz retaman qawäch chqajujnal (taskʼij ruwäch Salmo 139:1-4). ¿Achkë nqanaʼ röj taq nqʼax chqawäch chë Jehová kowan nqrajoʼ?

14. ¿Achkë kʼo ta chë nqanaʼ taq nqaquʼ chë Jehová kan ütz ütz retaman qawäch?

¹⁴ Majun rma nchʼpü qakʼuʼx taq nqaquʼ chë Jehová kan ütz ütz retaman qawäch. ¿Achkë rma manä? Ma tqamestaj ta chë Jehová janina nqrajoʼ chqä chë janina nqrloqʼoqʼej chqajujnal. Y xa bʼa achkë qanaʼoj komä rma ri qaqʼaxan pä pa qakʼaslemal, ryä rutzʼeton chqä ma rumestan ta ronojel riʼ. ¡Kantzij na wä chë riʼ kan nukʼuqbʼaʼ qakʼuʼx! Majun bʼëy tqaquʼ chë xa qayonïl yoj kʼo, rma ronojel mul Jehová kʼo qkʼë chqä nukanuj rubʼanik rchë nqrtoʼ pä (2 Crón. 16:9).

TQALOQʼOQʼEJ CHË JEHOVÁ KAN KʼO RUNAʼOJ

15. ¿Achkë rma nqaʼij chë ri kʼasojixik nukʼüt chë Jehová kan kʼo runaʼoj?

¹⁵ Komä kan ye kʼïy winäq nkixiʼij kiʼ chwäch ri kamïk. Y ri winäq ri ye kʼo pa ruqʼaʼ Satanás nkiksaj ri xbʼïn-ïl riʼ rchë yekichaqtiʼij ri winäq rchë yekiʼän bʼanobʼäl ri ma ütz ta o rchë yekiyaʼ qa ri kichiʼil. Ye kʼa ryeʼ ma yekowin ta nkiʼän riʼ qkʼë röj. Röj qataman chë Jehová xtqrkʼasoj pä we ri winäq ri itzel nkinaʼ chqë nkesaj qakʼaslemal (Apoc. 2:10). Röj qayaʼon chwäch qan chë majun ta achkë xtkowin xtqjachö rkʼë ri qa-Dios (Rom. 8:35-39). Kantzij na wä chë Jehová xkʼüt chë kan kʼo runaʼoj rma rutzjun chë xkerukʼasoj na pä ri winäq chqawäch apü. Riʼ nuʼän chë röj ma nqaxiʼij ta qiʼ taq ri winäq ri ye kʼo pa ruqʼaʼ Satanás nkiʼij chqë chë xtkesaj qakʼaslemal we ma xtqaʼän ta ri nkajoʼ ryeʼ, chqä nqrtoʼ rchë ma nqayaʼ ta qa Jehová tapeʼ nyaʼöx xa bʼa achkë kʼayewal chqij.

16. ¿Achkë kʼutunïk kʼo chë yeqaʼän qa chqawäch, y achkë xtqʼalajin chqawäch rkʼë ri kiqʼalajsaxik xtqayaʼ?

¹⁶ We ri itzel nkinaʼ che rä rutinamit Jehová nkiʼij chqë chë xtkesaj qakʼaslemal, ¿xtqakʼuqbʼaʼ komä qakʼuʼx chë Jehová nkowin nuyaʼ chik jmul qakʼaslemal? Rchë nqatamaj riʼ tqakʼutuj qa reʼ chqawäch: «¿Nkikʼüt komä ri nbʼän ronojel qʼij chë nkʼuqbʼan nkʼuʼx chrij Jehová?» (Luc. 16:10). «¿Nkʼüt komä rkʼë ri rubʼanik kʼaslemal nkʼwan chë nkʼuqbʼan nkʼuʼx chrij Jehová chë xtyaʼ ri nkʼatzin chwä we xtinyaʼ pa naʼäy ri Ruqʼatbʼäl Tzij?» (Mat. 6:31-33). We nqanaʼ röj chë ke riʼ, ri kʼuqbʼäl kʼuʼx riʼ xtqrtoʼ rchë xtqapabʼaʼ qiʼ chwäch xa bʼa achkë kʼayewal xtkʼüt pä riʼ chqawäch (Prov. 3:5, 6).

TQALOQʼOQʼEJ RI RUKOCHʼONIK JEHOVÁ

17. a) ¿Achkë rma nqaʼij chë ri kʼasojixik nukʼüt chë Jehová kʼo kochʼonïk rkʼë? b) ¿Achkë rubʼanik nqakʼüt chë nqtyoxin rma rukochʼonik Jehová?

¹⁷ Jehová ruchaʼon chik achkë qʼij xtchüp ruwäch ronojel ri itzelal chwäch le Ruwachʼulew (Mat. 24:36). Tapeʼ kan nurayij yerukʼasoj pä ri kamnaqiʼ, ryä ma xtikʼo ta rukʼuʼx xtyoʼej rchë xtuʼän riʼ chqä ma rma ta riʼ kan chanin xkerukʼasoj pä (Job 14:14, 15). Ryä ruyoʼen chë kan pa ruqʼijul xtbʼanatäj riʼ (Juan 5:28). Kan kʼo kʼïy rma ri nqtyoxin che rä Jehová rma ri rukochʼonik. Xa xuʼ tqaquʼ rij reʼ: rma Jehová kʼa rukochʼon na, ye kʼïy winäq yaʼon qʼij chkë rchë nkitzolij kiʼ, yajün röj (2 Ped. 3:9). Jehová nrajoʼ chë jontir winäq nkïl ri kʼaslemal ri majun bʼëy xtkʼis ta. Rma riʼ, xtqakʼüt chë nqatyoxij ri rukochʼonik we xtqatäj qaqʼij chpan ri samaj ruyaʼon qa chqë rchë yeqakanuj ri winäq ri nkajoʼ nkïl ri kʼaslemal ri majun bʼëy xtkʼis ta. Chqä xtqakʼüt riʼ we xkeqatoʼ ri winäq riʼ rchë xtkajoʼ Jehová chqä rchë xtkiyaʼ ruqʼij (Hech. 13:48). Ke riʼ ryeʼ chqä xtkïl utzil rma ri rukochʼonik.

18. ¿Achkë rma kʼo chë ma nikʼo ta qakʼuʼx kikʼë ri nkʼaj chik?

¹⁸ Jehová ma xtikʼo ta rukʼuʼx xtyoʼej chë kʼa taq xtbʼekʼis na ri mil junaʼ kʼa riʼ xttel ri mak chqij. Loman nbʼanatäj riʼ, ryä ma nukʼewaj ta yeruküy ri qamak. Rma riʼ, xtqakʼüt chë najin nqakʼän qanaʼoj chrij we xa xuʼ ri ütz taq naʼoj xtqatzʼët chkij ri nkʼaj chik chqä we ma xtikʼo ta qakʼuʼx kikʼë. Tqatzʼetaʼ achkë xbʼanatäj rkʼë jun qachʼalal ixöq. Ri rachjil xpë jun itzel yabʼil che rä ri xuʼän chë ma xbʼä ta chik pa moloj. Ryä nuʼij: «Ri xbʼanatäj rkʼë wachjil kan janina bʼis xyaʼ chwä, rma ri qachʼobʼon wä nqaʼän rkʼë, kan ma xqkowin ta chik xqaʼän». Tapeʼ najin nuqʼaxaj riʼ, ri qachʼalal ronojel mul xkʼüt chwäch rachjil chë nrajoʼ chqä chë ma xikʼo ta rukʼuʼx rkʼë. Ryä xkʼuqbʼaʼ rukʼuʼx chrij Jehová y majun bʼëy xyaʼ ta qʼij chë ri kʼayewal xchʼakon chrij. Chqä, achiʼel nuʼän Jehová, ryä ma xa xuʼ ta ri kʼayewal xtzʼët, xa xyaʼ chqä ran chrij ri utziläj taq naʼoj ye kʼo rkʼë ri rachjil. Ryä nuʼij: «Ri wachjil kan ye kʼo utziläj taq naʼoj rkʼë y najin nuʼän ronojel ri kʼo pa ruqʼaʼ rchë eqal eqal nkʼachöj pä». Reʼ nukʼüt chqawäch chë janina rejqalen chë ma nikʼo ta qakʼuʼx kikʼë ri qachʼalal pa qachoch o pa congregación ri najin yeqʼax chkiwäch kʼayewal.

19. ¿Achkë kʼo chë nqayaʼ chwäch qan nqaʼän?

¹⁹ Jesús chqä ri ángeles kan janina kiʼkʼuxlal xkinaʼ taq xkitzʼët xbʼan le Ruwachʼulew chkiwäch. Komä tqaquʼ rij ri kiʼkʼuxlal xtkinaʼ taq xtkitzʼët chë jontir ri winäq ri ye kʼo chwäch le Ruwachʼulew kan majun chik mak chkij, chqä ri winäq riʼ kan xtkajoʼ chqä xtkiyaʼ ruqʼij Jehová. Y tqaquʼ rij ri kiʼkʼuxlal xtkinaʼ ri xkeqʼatö tzij rkʼë Jesús chlaʼ chkaj taq xtkitzʼët chë jontir winäq kan xtkïl utzil rma ri samaj xtkiʼän (Apoc. 4:4, 9-11; 5:9, 10). Tqaquʼ chqä rij achkë xtuʼän qakʼaslemal taq pa rukʼexel nq-oqʼ rma tyowen, xa xtq-oqʼ rma kiʼkʼuxlal, chqä taq ma xtjeʼ ta chik yabʼil, bʼis chqä kamïk (Apoc. 21:4). Loman nbʼeqä ri qʼij riʼ, tqayaʼ chwäch qan nqakʼän qanaʼoj chrij ri Qatataʼ ri kʼo chkaj rma ryä janina nqrajoʼ, kan kʼo runaʼoj chqä kan kʼo kochʼonïk rkʼë. We xtqaʼän riʼ, xa bʼa achkë na kʼa kʼayewal xtpë chqij, röj ma xtkʼis ta ri kiʼkʼuxlal nqanaʼ (Sant. 1:2-4). Janina nqtyoxin che rä Jehová rma rutzjun pä chqë chë «xkekʼastäj na pä ri kamnaqiʼ» (Hech. 24:15).