Halfpoint Images/Moment via Getty Images
¡KIXKʼASEʼ APÜ!
Ri paʼäl pa ruwiʼ ri Salud Pública rchë Estados Unidos nuʼij chë ri redes sociales yerutzʼlaʼ ri qʼopojiʼ kʼojolaʼ | ¿Achkë nuʼij le Biblia chrij riʼ?
Ri 23 de mayo rchë ri junaʼ 2023, ri achï ri paʼäl pa ruwiʼ ri salud pública rchë Estados Unidos xuʼij chë ri redes sociales najin yerutzʼlaʼ ye kʼïy qʼopojiʼ kʼojolaʼ.
«Tapeʼ ri redes sociales kʼo utzil nukʼäm pä pa kiwiʼ jojun akʼalaʼ chqä qʼopojiʼ kʼojolaʼ, kan kʼïy nkʼutü chë xa najin chqä yerutzʼlaʼ» (Social Media and Youth Mental Health: The U.S. Surgeon General’s Advisory [Ri redes sociales chqä ri nbʼanatäj kikʼë ri qʼopojiʼ kʼojolaʼ: Rutzjol ri xyaʼ ri paʼäl pa ruwiʼ ri Salud Pública rchë Estados Unidos], 2023).
Chpan ri rutzjol riʼ ntzjöx kij jojun ri xtzʼet chkij ri qʼopojiʼ kʼojolaʼ ri nukʼüt chë kan kʼo rma nchʼpü qakʼuʼx:
Ri qʼopojiʼ kʼojolaʼ ri kʼo 12 kʼa 15 kijunaʼ «ri nkitzʼët ri redes sociales más oxiʼ horas chpan jun qʼij más chaq bʼaʼ nkïl kiyabʼil, achiʼel ri npë jun mamaʼ bʼis pa kan o kan kowan nchʼpü kikʼuʼx».
Chkij ri qʼopojiʼ kʼojolaʼ ri 14 kijunaʼ, «xtzʼet chë taq más nkiksaj ri redes sociales, ya riʼ nuʼän chë ma kan ta ntok kiwaran, yeyoqʼ pa internet, ma kiʼ ta kikʼuʼx rkʼë kichʼakul, nkinaʼ chë majun ta kiqʼij chqä npë jun mamaʼ bʼis pa kan; más ri qʼopojiʼ».
¿Achkë ütz nkiʼän ri teʼej tataʼaj rchë yekichajij kalkʼwal? Le Biblia yeruyaʼ utziläj taq naʼoj.
Ri ütz nkiʼän ri teʼej tataʼaj
Kan kachʼpü chrij awalkʼwal. Taquʼ achkë kʼayewal rkʼë jbʼaʼ nrïl we nuksaj ri redes sociales; chrij riʼ, tatzʼetaʼ we nayaʼ qʼij che rä rchë nuksaj o manä.
Texto bíblico: «Takʼutuʼ chwäch ri akʼal achkë bʼey kʼo chë nukʼwaj» (Proverbios 22:6).
We nawajoʼ natamaj más, taskʼij ruwäch ri peraj «¿Deberían mis hijos usar redes sociales?».
We nayaʼ qʼij che rä awalkʼwal rchë nuksaj ri redes sociales, kan tatzʼetaʼ achkë yeruʼän chpan. ¿Achkë rubʼanik naʼän riʼ?
Tachajij awalkʼwal chwäch ri ye kʼo pa internet ri xa nutzʼlaʼ. Takʼutuʼ chwäch achkë ütz y achkë ma ütz ta nutzʼët pa internet.
Texto bíblico: «Kan ma titzjoj ta kij ri tzʼil taq bʼanobʼäl o xa bʼa achkë jun ri xa yixurtzʼilbʼisaj nixta ri nbʼanö chiwä chë yixjakʼäkʼ. Chqä ma tiʼän ta jun ri xa kʼixbʼäl y ma tiksaj ta tzij ri xa nukʼüt chë majun ta inaʼoj nixta keʼiksaj tzʼil taq tzij xa xuʼ rchë ri nkʼaj chik yetzeʼen» (Efesios 5:3, 4).
Xtawïl jojun utziläj taq naʼoj chpan ri peraj «Enséñele a su hijo adolescente a usar con seguridad las redes sociales».
Kʼo taqʼataʼ chwäch. Rkʼë jbʼaʼ ütz naʼij che rä awalkʼwal ajän ütz nuksaj ri redes sociales y jaruʼ tiempo.
Texto bíblico: «Kan tichajij iwiʼ rchë ma niʼän ta achiʼel nkiʼän ri winäq ri majun ta kinaʼoj, xa kan tibʼanaʼ achiʼel nkiʼän ri ajnaʼoj taq winäq, y kan ütz ruksaxik ri i-tiempo tibʼanaʼ» (Efesios 5:15, 16).
Junan tatzʼetaʼ rkʼë awalkʼwal ri video ri kʼo chpan ri peraj «Achbʼäl ri nkiyaʼ anaʼoj» ri rubʼiniʼan Taq naksaj ri redes, ma natzaq kʼa chpan rchë natoʼ rchë nqʼax chwäch achkë rma kʼo jojun nkʼatzin naqʼät chwäch taq nuksaj ri redes sociales.