«Kuw tipabʼaʼ iwiʼ, majun tslon iwchë»

1, 2. ¿Achkë rma nqaʼij chë röj yoj achiʼel jun chkë ri mamaʼ taq jay ri kʼo Tokio? (1 Corintios 15:58).

PA TAQ junaʼ 1970, chlaʼ Tokio (Japón), xchap rubʼanik jun mamaʼ jay de 60 niveles. Taq ri winäq nkitzuʼ qa, nkikʼutuj qa chkiwäch we xtköchʼ jun nüm slonel. Ye kʼa, ¿achkë xkiʼän ri winäq ri xebʼanö ri jay riʼ rchë ma xtzaq ta? Ryeʼ xkiʼän che rä rchë kuw npaʼeʼ chqä rchë nslon jbʼaʼ taq nslon ri ilew. Röj, ri cristianos, yoj achiʼel ri mamaʼ jay riʼ. ¿Achkë rma nqaʼij riʼ?

² Ri winäq ri nuyaʼ ruqʼij Jehová kʼo chë kuw npaʼeʼ, ye kʼa nkʼatzin chqä achiʼel ta nslon jbʼaʼ. ¿Achkë ntel chë tzij riʼ? Ri winäq riʼ kʼo chë kuw npaʼeʼ taq nkʼatzin nusmajij rupixaʼ Jehová (taskʼij ruwäch 1 Corintios 15:58). Ryä kʼo chë nunmaj rutzij Dios y ma nuqʼäj ta rupixaʼ. Ye kʼa, taq nkʼatzin, ryä kʼo chë achiʼel ta nslon jbʼaʼ taq ma nqʼax ta ruwiʼ ri nukʼutuj chkë ri nkʼaj chik (Sant. 3:17). We röj ke riʼ rubʼanik nqchʼobʼon, ma xtqʼax ta ruwiʼ ri xtqakʼutuj chkë ri nkʼaj chik, ye kʼa ma xtqayaʼ ta chqä qʼij chë ma yesmajïx ta rupixaʼ Jehová. Chpan re tjonïk reʼ xtqatzʼët ajän riʼ taq xtkʼatzin achiʼel ta kuw nqpaʼeʼ. Chqä xtqatzʼët achkë nuksaj Satanás chqij rchë nqaqʼäj rutzij Jehová y achkë rubʼanik nqapabʼaʼ qiʼ chwäch.

¿AJÄN RIʼ TAQ NKʼATZIN NQANMAJ RUTZIJ JEHOVÁ?

3. ¿Achkë pixaʼ nuyaʼ Jehová chqë chpan Hechos 15:28, 29?

³ Jehová ya riʼ ri kʼo más uchqʼaʼ pa ruqʼaʼ rchë yeruyaʼ pixaʼ, y ryä ronojel mul yeruyaʼon pixaʼ che rä rutinamit (Is. 33:22). Jun tzʼetbʼäl, ri molaj ukʼwäy bʼey pa naʼäy siglo xyaʼ kejqalen oxiʼ naʼoj ri akuchï ri cristianos nkʼatzin nkismajij ri naʼoj riʼ. Ri molaj ukʼwäy bʼey xuʼij chë 1) kʼo chë ma nqayaʼ ta kiqʼij tyox chqä xa xuʼ Jehová nqayaʼ ruqʼij, 2) nkʼatzin nqatzʼët ri kïkʼ achiʼel nutzʼët Jehová y 3) nkʼatzin nqasmajij ri pixaʼ yeruyaʼon Jehová chkij ri tzʼil taq bʼanobʼäl (taskʼij ruwäch Hechos 15:28, 29). ¿Achkë nkʼatzin nqaʼän röj komä rchë yeqasmajij re oxiʼ naʼoj reʼ?

4. ¿Achkë ntel chë tzij chë xa xuʼ Jehová nqayaʼ ruqʼij? (Apocalipsis 4:11).

⁴ Ma nqayaʼ ta kiqʼij tyox chqä xa xuʼ Jehová nqayaʼ ruqʼij. Jehová xuʼij chkë ri israelitas chë xa xuʼ ryä nkʼatzin nkiyaʼ ruqʼij (Deut. 5:6-10). Taq ri Diablo xrajoʼ chë Jesús xqʼäj ta rutzij Dios, Jesús xuʼij che rä chë xa xuʼ Jehová nkʼatzin nyaʼöx ruqʼij (Mat. 4:8-10). Rma riʼ, ma nqayaʼ ta kiqʼij tyox nixta ruqʼij jun winäq. Röj ma nqaʼän ta qa-dios che rä jun ukʼwäy bʼey pa jun religión, che rä jun qʼatöy tzij, che rä jun winäq ri tamatäl ruwäch rma kʼo chpan jun atzʼanen o ntel pa jun película o nbʼixan. Pa rukʼexel riʼ, ri qa-Dios röj ya riʼ Jehová, ri xbʼanö jontir ri kʼo chqä xa xuʼ ryä nqayaʼ ruqʼij (taskʼij ruwäch Apocalipsis 4:11).

5. ¿Achkë rma nqatzʼët ri kʼaslemal chqä ri kïkʼ kan achiʼel nutzʼët Jehová?

⁵ Nqatzʼët ri kʼaslemal chqä ri kïkʼ kan achiʼel nutzʼët Jehová. ¿Achkë rma? Rma Jehová nuʼij che ri kïkʼ ya riʼ ri kʼaslemal, y ri kʼaslemal ya riʼ jun utziläj spanïk ruyaʼon ryä chqë (Lev. 17:14). Taq Jehová xyaʼ qʼij chkë ri winäq rchë yekikamsaj chköp rchë yekitäj, ryä xuʼij chkë chë ma ütz ta nkitäj kïkʼ (Gén. 9:4). Chrij riʼ, xkamluj chik rubʼixik riʼ taq xyaʼ rupixaʼ chkë ri israelitas (Lev. 17:10). Y, pa naʼäy siglo, ryä xuʼän chë ri molaj ukʼwäy bʼey xuʼij chkë ri cristianos chë ma ütz ta nkitäj kïkʼ (Hech. 15:28, 29). Röj chqä nqanmaj re pixaʼ reʼ taq nkʼatzin nqachaʼ achkë aqʼon xtqakʼän.b

6. ¿Achkë xtqtoʼö rchë xtqasmajij rupixaʼ Jehová?

⁶ Nqatäj qaqʼij rchë ma nqaqʼäj ta ri pixaʼ yeruyaʼon Jehová chkij ri tzʼil taq bʼanobʼäl (Heb. 13:4). Ri apóstol Pablo nuyaʼ re naʼoj reʼ chqë: «Tikamsaj jontir ri peraj rchë ri ichʼakul». Kikʼë re tzij reʼ ri apóstol nuʼij chë nkʼatzin nqesaj äl pa qan ri itzel taq raynïk. Jun tzʼetbʼäl, ma nqatzʼët ta jun achbʼäl o ma nqaʼän ta xa bʼa achkë jun ri xa xtuʼän chë xtqqä chpan jun tzʼil bʼanobʼäl (Col. 3:5; Job 31:1). Y, taq nukʼüt pä riʼ jun mak chqawäch, kan chanin nqesaj äl pa qajolon jun tzʼil chʼobʼonïk o ma nqaʼän ta xa bʼa achkë jun ri xa xttzʼlaʼ qachbʼilanïk rkʼë Jehová.

7. ¿Achkë nkʼatzin nqayaʼ chwäch qan nqaʼän, y achkë rma?

⁷ Jehová nrajoʼ chë kan rkʼë ronojel qan nqanmaj rutzij (Rom. 6:17). Ri rupixaʼ kan kʼïy utzil nkikʼäm pä pa qawiʼ chqä kan nkʼatzin yeqasmajij (Is. 48:17, 18; 1 Cor. 6:9, 10). Röj nqajoʼ nqaʼän jontir ri kʼo pa qaqʼaʼ rchë nqaʼän ri nqä chwäch Jehová y rchë nqaʼij achiʼel xuʼij ri salmista: «Nyaʼon chwäch wan chë ronojel mul xtinmaj atzij chpan nkʼaslemal» (Sal. 119:112). Kantzij na wä chë Satanás xttäj ruqʼij chqij rchë xtqaqʼäj rutzij Jehová. ¿Achkë rubʼanik nuʼän riʼ?

¿ACHKË NUKSAJ SATANÁS CHQIJ RCHË NQAQʼÄJ RUTZIJ JEHOVÁ?

8. ¿Achkë rma Satanás nuyaʼ kʼayewal pa qawiʼ?

⁸ Ri kʼayewal nyaʼöx pa qawiʼ. Rchë nqaqʼäj rutzij Jehová, Satanás nuyaʼ kʼayewal pa qawiʼ chqä nrajoʼ nuʼän chqë chë nqbʼison. Ri nrajoʼ ryä ya riʼ nuʼän chë nchaʼ chiʼ ri qachbʼilanïk rkʼë Jehová (1 Ped. 5:8). Ri cristianos pa naʼäy siglo xeyaʼöx kʼayewal pa kiwiʼ, xechʼay chqä xekamsäx rma kiyaʼon wä chwäch kan nkinmaj rutzij Jehová (Hech. 5:27, 28, 40; 7:54-60). Kan ya riʼ chqä nuʼän Satanás qkʼë röj komä. Jun tzʼetbʼäl chrij riʼ ya riʼ ri kʼayewal yaʼon pa kiwiʼ ri qachʼalal aj Rusia chqä pa kiwiʼ qachʼalal ri ye kʼo jukʼan chik tinamït. Y, chwäch jontir le Ruwachʼlew, ye kʼïy qachʼalal yaʼon jalajöj kʼayewal pa kiwiʼ.

9. Taksaj jun tzʼetbʼäl rchë nakʼüt achkë rma nkʼatzin nqachajij qiʼ rchë ma nqaqʼäj ta rutzij Jehová.

⁹ Ri kʼayewal ri rkʼë jbʼaʼ xtkiʼän chqë chë xtqaqʼäj rutzij Jehová. Satanás ma xa xuʼ ta nuyaʼ kʼayewal pa qawiʼ, xa kan kʼo chik nkʼaj ri yeruksaj chqij (Efes. 6:11). Tqatzʼetaʼ ri xbʼanatäj rkʼë Roberto, ri xjeʼ pan hospital rma xkʼatzin xbʼan jun nüm operación che rä. Ryä xuʼij chkë ri doctores chë tapeʼ xa bʼa achkë na xtbʼanatäj rkʼë ma xtkʼän ta kïkʼ. Ri doctor xuʼij che rä chë xtnmaj rutzij. Ye kʼa ri aqʼaʼ taq majanä tbʼan operar, taq xebʼä yän äl ru-familia, xapon chik jun doctor chutzʼetik. Ryä xuʼij che rä chë ma xtyaʼöx ta kïkʼ che rä, ye kʼa xtkiyaʼ qa ri kïkʼ chriʼ naqaj we xtkʼatzin che rä. Rkʼë jbʼaʼ ri doctor xquʼ chë Roberto xtjäl ri xuʼij chkë, rma xa ruyonïl chik kʼo qa. Ye kʼa Roberto ma xjäl ta rutzij, y xuʼij chë tapeʼ xa bʼa achkë na xtbʼanatäj rkʼë ma xtkʼän ta kïkʼ.

10. ¿Achkë rma nkʼatzin nqachajij kiʼ chwäch ri rubʼanik yechʼobʼon ri winäq ri ma nkiyaʼ ta ruqʼij Jehová? (1 Corintios 3:19, 20).

¹⁰ Ri rubʼanik yechʼobʼon ri winäq. We nqchʼobʼon achiʼel yechʼobʼon ri winäq ri ma nkiyaʼ ta ruqʼij Jehová, rkʼë jbʼaʼ xa xtqayaʼ qa qij chwäch Jehová chqä ma xtqasmajij ta chik rupixaʼ (taskʼij ruwäch 1 Corintios 3:19, 20). Ri naʼoj yekikʼüt ri winäq xa nkiʼän chqë chë yë ri nqajoʼ röj ya riʼ nqayaʼ más ruqʼij. Tqatzʼetaʼ ri xbʼanatäj chpan ri congregaciones ri xejeʼ Pérgamo chqä Tiatira. Jojun cristianos xkikʼän kinaʼoj chkij ri winäq, ri yekiʼän wä tzʼil taq bʼanobʼäl chqä xa kiqʼij tyox nkiyaʼ. Jesús xeruqʼïl re kaʼiʼ congregaciones reʼ rma chaq ütz chkë yebʼan tzʼil taq bʼanobʼäl (Apoc. 2:14, 20). Pa qaqʼij komä, rkʼë jbʼaʼ ri winäq nkitäj kiqʼij chqij rchë nqchʼobʼon achiʼel yechʼobʼon ryeʼ. Rkʼë jbʼaʼ ri qa-familiares o ri winäq ri qataman kiwäch nkiʼij chqë chë tqabʼanaʼ ri nqä chqawäch röj y ma nkʼatzin ta nqasmajij rupixaʼ Jehová. Rkʼë jbʼaʼ xtkiʼij chqë chë ma xajan ta nqaʼän ri nqarayij chqä chë ri naʼoj ye kʼo chpan le Biblia ma nkʼatzin ta chik komä.

11. ¿Achkë riʼ ri ma ütz ta nqaʼän?

¹¹ Rkʼë jbʼaʼ, kʼo mul nqaquʼ chë ri naʼoj ri nuyaʼ Jehová chqë nkʼatzin más ütz rubʼanik yeqʼalajsäx chqawäch. Rkʼë jbʼaʼ nqajoʼ nqayaʼ «ruwiʼ ronojel ri tzʼibʼatäl qa» (1 Cor. 4:6). Ya riʼ xkiʼän ri ukʼwäy taq bʼey judíos pa ruqʼij qa Jesús. Ryeʼ xekiyaʼ nkʼaj chik pixaʼ ri ma ye tzʼibʼatäl ta qa chpan Rupixaʼ Moisés, y ya riʼ xbʼanö chë ri winäq kan kʼayewal xuʼän chkiwäch xekismajij (Mat. 23:4). Ye kʼa Jehová nksaj Ruchʼaʼäl chqä rutinamit rchë nuʼij chqë achkë nkʼatzin nqaʼän. Ma nkʼatzin ta nqayaʼ ruwiʼ ri nbʼix chqë (Prov. 3:5-7). Rma riʼ ma nqayaʼ ta ruwiʼ ri tzʼibʼatäl qa chpan le Biblia nixta nqatzʼük jun pixaʼ chrij ri nqaquʼ röj chë ya riʼ nkʼatzin nbʼan.

12. ¿Achkë rubʼanik nukʼüt Satanás ri naʼoj ri xa ye tzʼukun?

¹² Ri tzʼukün taq naʼoj. Satanás nuksaj ri «naʼoj ri xa ye tzʼukun chqä majun ta kiqʼij» yetzjöx chqä «ri xa kikʼë ri winäq ye petenäq wä» rchë yeruqʼöl chqä yerujäch ri winäq (Col. 2:8). Jun tzʼetbʼäl. Pa naʼäy siglo, ryä xeruksaj jojun naʼoj ri xa kikʼë winäq ye petenäq wä, xksaj ri nkinmaj wä ri judíos ri ma chpan ta le Biblia xkesaj wä chqä xuʼij chë ri cristianos kʼa nkʼatzin na nkismajij Rupixaʼ Moisés. Jontir riʼ xa tzʼukün taq naʼoj rma xa xkiʼän chë ri winäq ma xkiyaʼ ta kixkïn che rä Jehová, ri nyaʼö kinaʼoj jontir. Pa qaqʼij komä, Satanás nuksaj ri noticias, ri radio, ri prensa chqä ri redes sociales rchë yerukʼüt tzʼukün taq naʼoj. Chqä yeruksaj jojun rutzjol ri ma ye tzij ta ri nkiʼij ri qʼatöy taq tzij. Taq najin ri COVID-19, kan kʼïy tzʼukün taq naʼoj xetjöx.c Ri Testigos ri xkinmaj ri xuʼij pä rutinamit Jehová chkë, ma xchʼpü ta kikʼuʼx chqä ma xkïl ta ri kʼayewal ri xkïl ri winäq ri xkiyaʼ kixkïn chkë re tzʼukün taq naʼoj reʼ (Mat. 24:45).

13. ¿Achkë rma nkʼatzin ma nbʼä ta qan chrij ri xa nkiʼän chqë chë ma nqayaʼ ta chik ruqʼij Jehová?

¹³ Ri nbʼä qan chrij xa bʼa achkë chik jun. Röj nkʼatzin nqʼalajin chqawäch achkë riʼ ri «kʼo más kiqʼij» (Filip. 1:9, 10). Taq nqayaʼ qan chubʼanik ri ma kan ta kʼo kiqʼij ya riʼ xa nkileqʼaj qa-tiempo rchë yeqaʼän ri kʼo utzil nkikʼäm pä pa qawiʼ. We nqayaʼ más kiqʼij ri yeqaʼän ronojel qʼij achiʼel ri nqwaʼ, nqkʼuyaʼ, nqkʼastan chqä nqsamäj, rkʼë jbʼaʼ ya riʼ xtbʼanö chë ma xtqayaʼ ta chik Jehová naʼäy pa qakʼaslemal (Luc. 21:34, 35). Chqä, ri winäq nkichʼojij ri nkajoʼ chë nbʼan y ye kʼo jojun jalajöj nkiquʼ chrij ri política. Röj nkʼatzin ma nqatïtzʼ ta qiʼ rkʼë ri yekiʼän ri winäq. We ma xtqaʼän ta riʼ, rkʼë jbʼaʼ xkeqʼatö tapeʼ xa xuʼ nqaquʼ o nqanaʼ chë nkʼatzin nbʼan ri nkiʼij ryeʼ. Satanás nuksaj jontir reʼ chqij rchë ma nqaʼän ta chik ri nqä chwäch Dios. Tqatzʼetaʼ achkë xtqtoʼö rchë xtqapabʼaʼ qiʼ chwäch chqä rchë xtqanmaj rutzij Jehová.

¿ACHKË ÜTZ NQAʼÄN RCHË NQANMAJ RUTZIJ JEHOVÁ?

14. ¿Achkë xtqtoʼö rchë xtqanmaj rutzij Jehová?

¹⁴ Tqaquʼ achkë rma xqajäch qiʼ pa ruqʼaʼ Jehová chqä xqqasäx pa yaʼ. Röj xqaʼän riʼ rma nqajoʼ nqanmaj rutzij Jehová. Tnatäj chawä achkë xbʼanö chawä chë xanmaj chë ya reʼ rutinamit ryä. Rït xatamaj ruwäch Jehová, xatzʼët ryä achiʼel jun utziläj tataʼaj chqä xawajoʼ; xakʼuqbʼaʼ más akʼuʼx chrij y ya riʼ xbʼanö chawä chë xatzolij awiʼ chkë ri amak. Rït xayaʼ qa rubʼanik ri itzel nutzʼët Jehová chqä xachäp rubʼanik ri nqä chwäch ryä. Kan jaʼäl xanaʼ taq xatamaj chë Dios xküy amak (Sal. 32:1, 2). Chrij riʼ, xayaʼ chawäch yabʼä pa qamoloj chqä natzjoj chkë ri nkʼaj chik ri utziläj taq naʼoj najin wä natamaj. Komä ri xajäch yän awiʼ pa ruqʼaʼ Jehová chqä xaqasäx yän pa yaʼ, yït bʼenäq chpan ri bʼey ri nqrkʼwaj chpan ri kʼaslemal y ayaʼon chawäch majun bʼëy yatel qa chpan (Mat. 7:13, 14).

15. ¿Achkë rubʼanik nqrtoʼ ri nqatjoj qiʼ chrij Ruchʼaʼäl Dios chqä nqchʼobʼon chrij?

¹⁵ Tqatjoj qiʼ chrij Ruchʼaʼäl Dios chqä qchʼobʼon chrij. Jun cheʼ nkʼatzin nbʼä rukʼamal kʼa chuxeʼ ilew rchë kuw npaʼeʼ. Ke riʼ chqä röj, we kuw rubʼanon qakʼuqbʼäl kʼuʼx chrij Jehová, majun ta jun xtslon qchë. Taq jun cheʼ nkʼïy pä, ri rukʼamal chqä yekʼïy y más kuw nkichäp ri ilew. Taq röj nqatjoj qiʼ chrij Ruchʼaʼäl Dios chqä nqchʼobʼon chrij, más kuw nuʼän ri qakʼuqbʼäl kʼuʼx, y ya riʼ nqrtoʼ rchë nqayaʼ más chwäch qan chë ri tjonïk ri nuyaʼ Dios ya riʼ ri más ütz (Col. 2:6, 7). Tqatzʼetaʼ achkë utzil xkïl ri rusamajelaʼ Jehová ri xejeʼ ojer taq xkikʼän ri naʼoj xyaʼ ryä chkë chqä taq xeruchajij. Jun tzʼetbʼäl, Ezequiel xtzʼët taq ri ángel najin wä nretaj ri templo ri xtzʼët chpan jun visión. Re visión reʼ ma xa xuʼ ta xkʼuqbʼaʼ rukʼuʼx Ezequiel, xa kan nukʼüt chqä chqawäch röj achkë rubʼanik nqaloqʼoqʼej ri pixaʼ yeruyaʼon Jehová chrij ruyaʼik ruqʼij (Ezeq. 40:1-4; 43:10-12).d Röj chqä kan kʼïy utzil nqïl taq nqatjoj qiʼ chrij Ruchʼaʼäl Dios chqä nqchʼobʼon chrij.

16. Rma ma xuʼän ta kaʼiʼ ran, ¿achkë rubʼanik xtoʼ ya riʼ Roberto? (Salmo 112:7).

¹⁶ Ma kaʼiʼ ta tuʼän qan. Chpan jun bʼix, ri qʼatöy tzij David xuʼij chë ronojel mul xtrajoʼ Jehová. Ryä ke reʼ rubʼanik xuʼij ya riʼ: «Nimaläj Dios, rïn ma kaʼiʼ ta rubʼanon wan» (Sal. 57:7). Röj chqä nqkowin ma nuʼän ta kaʼiʼ qan, ntel chë tzij, nqakʼuqbʼaʼ qakʼuʼx chrij Jehová (taskʼij ruwäch Salmo 112:7). Tqatzʼetaʼ chik jmul ri xbʼanatäj rkʼë Roberto, ri xqatzjoj qa chpan ri peraj 9. ¿Achkë rubʼanik xtoʼ ryä ri ma xuʼän ta kaʼiʼ rukʼuʼx chrij Jehová? Taq xbʼix che rä chë xtyaʼöx qa kïkʼ naqaj rkʼë we xtkʼatzin che rä, ryä xuʼij chkë chë, we nkajoʼ nkiyaʼ kïkʼ che rä, ryä xttel äl chpan ri hospital riʼ. Roberto nuʼij: «Rïn ma kaʼiʼ ta xuʼän nkʼuʼx y ma xinxiʼij ta wiʼ chwäch ri xtbʼanatäj wkʼë».

17. ¿Achkë nqatamaj qa chrij Roberto? (Keʼatzʼetaʼ chqä ri achbʼäl).

¹⁷ Roberto ma kʼa pa hospital ta xyaʼ chwäch ran nunmaj rutzij Jehová, ryä kan ruyaʼon wä chik chwäch ran nuʼän riʼ. Roberto nrajoʼ wä chë Jehová kiʼ rukʼuʼx nuʼän rkʼë. Chqä xnukʼuj achkë nuʼij chpan le Biblia chqä ri qa-publicaciones chrij ri kʼaslemal chqä ri kïkʼ. Y pa rukʼisbʼäl, ruyaʼon wä chwäch ran chë Jehová xtyaʼ utzil pa ruwiʼ we ma xtqʼäj ta rutzij. Achiʼel xuʼän Roberto, röj chqä nqkowin ma kaʼiʼ ta nuʼän qan taq nqïl jun kʼayewal.

18. ¿Achkë nukʼüt qa chqawäch ri xuʼän Barac? (Tatzʼetaʼ ri achbʼäl ri kʼo pa chwäch re revista reʼ).

¹⁸ Tqakʼuqbʼaʼ qakʼuʼx chrij Jehová. Qchʼobʼon chrij ri ukʼwäy bʼey Barac chqä chrij ri utzil xrïl rma ma kaʼiʼ ta xuʼän rukʼuʼx chrij ri xuʼij pä Jehová che rä. Chpan ri tiempo riʼ, ri israelitas ma yetjon ta rchë yebʼä pa chʼaʼoj. Ryeʼ majun ta wä ki-escudo ni ki-lanza. Tapeʼ ke riʼ, Jehová xuʼij che rä Barac chë tbʼä pa chʼaʼoj rkʼë Sísara chqä kikʼë ru-soldados. Ryeʼ kʼo jontir kisamajbʼal rchë chʼaʼoj (Juec. 5:8). Ri profetisa Débora xuʼij che rä Barac chë tqä pä pa ruwiʼ ri juyuʼ Tabor rchë nbʼerubʼanaʼ chʼaʼoj rkʼë Sísara chqä ri 900 ruchʼichʼ rchë chʼaʼoj chwäch jun liʼon juyuʼ. Tapeʼ chwäch jun liʼon juyuʼ más ütz yebʼiyïn ri chʼichʼ, Barac xnmaj tzij. Taq ri soldados najin wä yeqä pä pa ruwiʼ ri juyuʼ Tabor, Jehová xuʼän chë xpë jun nüm jöbʼ. Ri chʼichʼ xeqʼateʼ qa pa chʼabʼäq y Jehová xuʼän chë Barac xeruchʼäk ri kikʼulel (Juec. 4:1-7, 10, 13-16). Ke riʼ chqä xtuʼän ryä qkʼë röj we nqakʼuqbʼaʼ qakʼuʼx chrij ryä chqä nqaʼän ri nuʼij pä rutinamit chqë (Deut. 31:6).

TQAYAʼ CHQAWÄCH NQANMAJ RUTZIJ JEHOVÁ

19. ¿Achkë rma nawajoʼ rït nanmaj rutzij Jehová?

¹⁹ Rma yoj kʼo chwäch re ruwachʼlew reʼ, nkʼatzin nqatäj qaqʼij rchë nqanmaj rutzij Jehová (1 Tim. 6:11, 12; 2 Ped. 3:17). Majun bʼëy tqayaʼ ta qʼij chë ri kʼayewal yeyaʼöx pa qawiʼ, ri kʼayewal ri xa nkiʼän chqë chë nqaqʼäj rutzij Jehová, ri rubʼanik yechʼobʼon ri winäq, ri tzʼukün taq naʼoj chqä ri nbʼä qan chrij xa bʼa achkë chik jun, nkiʼän chqë chë nqaqʼäj rutzij Jehová (Efes. 4:14). Kuw qpaʼeʼ y majun ta jun tslon qchë, y tqayaʼ chwäch qan chë ronojel mul xtqajoʼ Jehová chqä xtqasmajij rupixaʼ. Ye kʼa, nkʼatzin chqä ma nqʼax ta ruwiʼ ri nqajoʼ nqaʼän chqä ri nqakʼutuj chkë ri nkʼaj chik chë tkibʼanaʼ. Chpan ri jun chik tjonïk xtqatzʼët achkë rubʼanik Jehová chqä Jesús nkiquʼ kij ri nkʼaj chik chqä ma nkikʼutuj ta chkë ri ma yekowin ta nkiʼän. Chqä xtqatzʼët achkë rubʼanik nqakʼän qanaʼoj chkij.