Génesis
Faraón naa-i kipitaa tsaiñuba José wainmi.
41 Pai añu puinu tinbunu, ma bijee faraón kipimi. Tsenñu faraón kipibi, Nilo pi kelunu uyunaren, 2 pisha mandishpai wagara faala naraa nakululuu tene. Tsejtu ñañi chundala ishtape fifikentsula. 3 Tsa denaren yalaꞌ benesha bain mandishpai wagara ejkekee firuundene defaatu, pi kelunu uyudila ajkeꞌ faamulaꞌ keesha. 4 Tsanatun, ¡entsa ejkekee firuu wagaalaya juntsa naraa nakululuu wagaalanu defikila!
Tsenmalan faraón mandengakemi. 5 Tsejturen manen kasuꞌ manguipiñu, umaa ma trigu lura narai awamin, mandishpai ali viꞌ trigu tene nandiyaimi. 6 Tsenmala bene bain mandishpai ali mafaala pajlanu deechusha jamu ishuwachi dejuyaꞌ ejke jupeendene. 7 Tsenmin entsa ejke ali trigu jumula naraa trigu aa ali jumulanu defikila.
Tsenñu faraón mandengatu mijami naa kipibi tsaiñuba.
8 Tsejtu ayunchi kepenene yuj pensandyami. Tsandyatu, kumuinchi Egiptoꞌ chumu mirukulanu demikatu, faraón kuinda kemi ya naa-i kipiꞌba. Tsenñuren naa-i kipitaa tsaiñuba muba aseetanguiꞌtu waintyula. 9 Tsenñu binu kikareꞌ faraónnu kuwa kuwakemulaꞌ bale ruku, faraónnu entsandimi: Naa iya pashiitu mandengatyuꞌ firuꞌ kikeñuu kendu bain challaa mandengayu. 10 Ñu kaspele, ñuchi tiba kiikemu rukulanu ajaatyatu, naa pan kiikemu bale rukunu bain, naa inu bain peesu pumuwaave peesu pumulanu washnaꞌ keekeenamulaꞌ bale rukuꞌ yasha. 11 Tsenñu ya bain, i bain manguepe dekipiwayu. Tsejtu vee vee dekipiwayu, tsenmin main main naa-i depikitaa tsaiñuba aseetanguenuu juwa. 12 Tsenñu washnaꞌ keenamulaꞌ bale rukuchi manda-iꞌ taawasha kemu main hebreo musu laaba puwa. Tsejtu juntsa musu lala naa naa-i dekipiñuba main main aseetangueꞌ kuinda kiwa. 13 Tsenñu ya naati pañu bain juntsa deiyu. Tsejtu iya engu taawasha manjañun, mainya tutaꞌ yangaraive, timi.
14 Tsenñu faraón yaꞌ chachillanu Josénu peesusha mangalaanu uudenguiñu, jei mangalaajila.
Tsejtu José malutu, tyaipu mangueꞌ, jali vera manbanaꞌ, faraónꞌ ajuusha jimi.
15 Tsenñu faraón tsandimi: Iya kipiñuren muba aseetangueꞌ wainnu dekiꞌve, tsaaren ñuya naa-i dekipiñuba aseetangueꞌ wainmuve detiñu mijayu, timi.
16 Tsenñu José pakatu tsandimi: Iya maali aseetangueꞌ tsanguityu juyu; Diosya ñu naa-i kipitaa tsaiñuba wandiꞌ ñuchi uraanuu mijakaanu juve, timi.
17 Tsenñu Josénu faraón patu tsandimi: Iya kipibi Nilo pi kelunu uyunayu. 18 Tsanaren pisha mandishpai wagara naraa nakululuu tene defaleꞌ ñañi chundala ishtape findetsuwa. 19 Tsadenan juntsalaꞌ bendala mandishpai wagara demafaave mafiruu ejkekee tene. Tsaaren naa-uwanuba Egiptosha juntsaa firuu wagaraya kataꞌ kerajtuyu. 20 Tsejtu juntsa ejkekee firuu wagaala juntsa ajkeꞌ faamu mandishpai wagaa nakululuu jumulanu defidekiwa. 21 Tsaaren juntsangueꞌ defituren, maliiba jayu aawaꞌ mangueraindetyuꞌ, kaspele naaju ejkeke dejuꞌba juntsaaren ne judeewa. Juntsai kipitu mandengayu.
22 Tsejtu manen kasuꞌ manguipiñu, umaa mandishpai ali trigu tene narai de-awave ma lura juunuren. 23 Tsenñu bene yalaꞌ benesha mandishpai trigu ali pajlanu deechusha jamu ishuwachi dejuyaꞌ ejke jupeendene de-awave. 24 Tsejtu entsa ejkekee ali jumula aa ali naraa jumulanu defidekiwa. Entsai kipitaa mirukulanu iya entsandi kuinda keñuren, maliiba aseeta dekityuꞌ inu dewandiꞌve naa-i kipitaa tsaiñuba, timi.
25 Tsenñu José faraónnu pakatu tsandimi: Ñu pai bijee kipiiñushu juntsa main juuren tsaave. Dios wajturen tyee kenu juꞌba ñunu mijakaatunguiñuve. 26 Mandishpai wagara naraashu juntsala mandishpai añu juve tiꞌ keewarave. Tsenmala mandishpai trigu ali naraashu juntsala bain tsaren mandishpai añu juve tiꞌ keewarave. Tsajuꞌ juntsa kipiñu jumula main juuren tsaave. 27 Tsenmala mandishpai wagara ejkekee firuu jumula bendala faamula bain, mandishpai añu juve tiꞌ keewarave. Tsenmala mandishpai ali ejke jupe deeve tishu juntsala bain mandishpai añu tiba yamuj inu juve tiꞌ keewarave. 28 Tsaꞌ mitya iya ñunu naati pañuba, Dios bene juntsanguenu tsuyu tiꞌ ñunu keewaatunguiñuve. 29 Kumuinchi Egipto tusha mandishpai añuꞌ mityaya pureꞌ bui tinbu juu tiyanu tsuve. 30 Tsejturen bene mandishpai añuꞌ mityaya tiba yamuj juu tiyanu tsuve. Tsainmala naa Egiptosha tiba bui tinbu iꞌ puimuwaañuba mandengan dejutyuve. Entsa yamujka tinbu nuka bain tiba finutsumu millangue dekikaanu tsuve. 31 Juntsa-iꞌ aa yamuj tiyanmala, naajulaba kaspele bui tinbu iꞌ puimuwaañuba jaiba mandengaiꞌnu detsuve. 32 Tsejtu ñunu juntsaren pai bijee kipikaamiya, Diosya ura uwain tsanguenbera kenu juꞌ, wajturen tsanguenu jutaa tsanguiñuve. 33 Tsaꞌ mitya ñu, faraón, main bibuꞌ aseeta juunu miꞌkeꞌ kade, tsangueꞌ yanu Egipto tunu washnaꞌ keenakaanu tireñu urave. 34 Tsejtu ñu entsanguide: uñi detireꞌ naa nukaba de-eetu chachilla ti de-iwareꞌ kañu bain man pela veekareꞌ ma pela kalareꞌ ñuchi waꞌkaakaa kikaade, matyu juntsa mandishpai añu tiba inu tinbu pullaindyuya. 35 Tsejtu kumuinchi juntsa finutsumi jumula juntsa mandishpai añu tiba de-inu tinbunu dekaꞌ pebulutala de-uukareꞌ, faraónꞌ tyaapasha puiteꞌ washkikaade, bene chachilla finudetsu. 36 Tsenmala entsa fikenuu jumula uukaraꞌ tsananu tsuve juntsa mandishpai añu yamuj tinbu janmala chachilla finudetsu, matyu Egiptosha chumula pandachi yamuj detiyaꞌ peyan jutyu, timi.
José Egipto uñi tiyami.
37 José entsandiñu, faraón bain, naa yaꞌ kelunu miꞌnaꞌ tiba kiikemu chachilla bain pensangueꞌ keetu, uraa tyala. 38 Tsenñu faraón yachi tiba kiikemu chachillanu entsandimi: ¿Veelaba entsaa Diosaꞌ espirituchi kivetaa chachi katawanu jun? timi.
39 Tsejtu Josénu tsandimi: Ñu tsaa bibuꞌ pensa juu, tsenmin tsamantsa aseeta juuya dejutyuve, matyu Diosya ñunu entsaa mijakaanu tireñuꞌ mitya. 40 Ñaa in chunu yanu bale ruku mandiyanu juve. Tsenmala kumuinchi in chachilla ñuꞌ uudennu tene meedinu detsuve. Tsaaren iyaa reiꞌ mitya iren ñunu kayu pullaa bale ruku chunanu tsuyu, timi. 41 Tsanditu: Iya ñunu kumuinchi entsa Egipto tusha washkemu uñi tirentsuyu, timi.
42 Tsejtu faraón, yaꞌ muute chujtintsumi suutes kalaatu, Joséꞌ tyamishunu pukemi. Tsanguemin balelaꞌ pannu ura linu jali pangaanu uudenguikemi, tsenmin kutunu panantsumi bain uru tene juu pandekaami. 43 Tsanguetu bene yaꞌ kelunu jijiimu naraa karu kawalluchi juꞌllaa jumunu eꞌlareꞌ eekemi. Tsenñu yaꞌ chachilla ajkesha utis jijiitu, chachillanu entsa entsandila: Yaꞌ ajuusha teediꞌ balengureꞌ keewaadei, tiitila. Entsaitaa José kumuinchi Egiptochi uñi tiyami.
44 Tsenñu faraón bene entsandimi: Iyaa faraónyu, tsaaren muba ñunu uuden paꞌtyumujchiya Egiptoꞌ chulla tiba kenu dejutyuve, timi.
45 Tsejtu faraón Josénu vee mumu manbutu Egipto palaachi Safenat-panéah timi. Tsenmin, Josénu faraón supungumi On pebulubi chumu, pajtanu dyus kureꞌ balenguumishtimu ruku Potiferaꞌ naꞌma, Asenatnu. Tsenñu José kumuinchi Egipto tusha bale ruku tiyami.
46 José 30 añu juunu uwanaa faraónchi taawasha kemu tiyami. Tsejtu José nukaba luꞌ jiꞌ deneimi Egiptosha. 47 Juntsa mandishpai añunu tiba pureꞌ bui tinbu tiyaimi. 48 Tsenñu José juntsa bui tinbu jañu kumuinchi tiba imula mandishpai añunu dekaꞌ waꞌkaatu nutsa pebulusha kalen juñuba junga tajiꞌ tsutsungaakaami. 49 José juntsangueꞌ, bui inu tinbu jañu dekaꞌ waꞌkaatu, finutsumi trigu pureꞌ kakeꞌ fera ñiipe tsun tsangue dekaꞌ waꞌkaami, tsejtu tsamantsangue waꞌkaatu naakeꞌ miken tsai tiyami.
50 Kayu yamuj tinbu jaindyuren, José yaꞌ shinbu Asenatba pai na miyandimi. Asenatya On pebulubi chumu, pajtanu dyus kureꞌ balenguumishtimu ruku Potiferaꞌ naꞌma juwaami. 51 Tsejtu José ajkeꞌ nanuya Manasés mumu pumi, Dios yanu naa taaju keꞌ puiñuba demanbashwareꞌ, naa yaꞌ paandelaꞌ mitya bain pensandyawaatyuve titu. 52 Tsenmin yaꞌ bene nanuya Efraín mumu pumi, Diosya yaꞌ taaju-iꞌ puinu tunuren tiba yaichi uraanuu dekikareꞌ, naa na bain miyandiwaave, titu.
53 Tsenñu Egiptosha yumaa mandishpai añuya bui tinbu de-iꞌ puiñu, 54 umaa mandishpai añu yamuj tinbu tene jumu bain tiyami, José naati pamuwaañuba juntsaitu. Tsenñu naa nuka bain ti fin tsai tiyala. Tsaaren Egiptoshaya tiba fikenuu jumula tsumi. 55 Tsenñu bene Egiptoꞌ chulla ti fin tsai tiyatu, faraónꞌ junga jiꞌ panda paꞌ jila. Tsenñu faraón kumuinchi Egiptosha chullanu tsandimi: Joséꞌ jungaa jiꞌ dekeetu, ya naatiñuba tsanguidei, timi.
56 Tsejtu naa nuka bain ti fin tsaa tiya deiñu, José nuka nuka fikenuu buli uukaraꞌ tsuñuba majuukeꞌ atintsumi Egiptoꞌ chullanu, matyu nukaba kayu yamujka ne tiyaintsuñuꞌ mitya. 57 Tsenñu naa nuka tuꞌ chulla bain ti fin tsandyatu Egiptosha buli atiꞌkanu Joséꞌ junga jijiila, matyu nuka bain tiba fikenuu tsutyuñuꞌ mitya.