RUTH

1 Sa panahon nga mga maghuhukom+ pa ang nagdumala sa katawhan,* dihay gutom sa yuta; ug may usa ka tawo nga taga-Betlehem+ sa Juda nga mibalhig puyo sa yuta* sa Moab+ kauban ang iyang asawa ug duha ka anak nga lalaki. 2 Siya si Elimelek,* ang iyang asawa mao si Noemi,* ug ang iyang mga anak mao si Malon* ug Kilion.* Sila maoy mga Epratahanon nga taga-Betlehem sa Juda. Ug sila nakaabot sa yuta sa Moab ug mipuyo didto.

3 Paglabay sa panahon si Elimelek namatay, mao nga si Noemi na lang ug ang iyang duha ka anak ang nabilin. 4 Sa ulahi, ang iyang mga anak nagminyog mga Moabihanon nga ang ngalan maoy Orpa ug Ruth.+ Sila namuyo didto sulod sa mga 10 ka tuig. 5 Unya ang iyang duha ka anak, si Malon ug Kilion, namatay usab, mao nga si Noemi wala nay bana ug mga anak. 6 Dayon nabalitaan ni Noemi nga si Jehova nagtabang sa iyang katawhan pinaagi sa pagtagana kanilag pagkaon,* busa siya ug ang iyang mga binalaye mibiya sa yuta sa Moab.

7 Siya mibiya sa dapit diin siya nagpuyo kauban ang iyang mga binalaye. Samtang naglakaw sila pauli sa Juda, 8 giingnan ni Noemi ang iyang mga binalaye: “Pauli na lang mo sa inyong tagsatagsa ka inahan. Hinaot si Jehova magpakitag maunongong gugma kaninyo,+ sama nga kamo nagpakita niana kanako ug sa inyong mga bana nga patay na. 9 Hinaot hatagan* mo ni Jehova ug malipayong kinabuhi* uban sa inyong umaabot nga bana.”+ Unya iyang gihalokan sila, ug sila nanghilak pag-ayo. 10 Sila nagsigeg ingon kaniya: “Dili, apan mouban mi nimo ngadto sa imong katawhan.” 11 Apan si Noemi miingon: “Pauli na mo, akong mga anak. Nganong mouban man mo nako? Makabaton pa ba diay kog mga anak nga inyong mabana?+ 12 Lakaw na mo akong mga anak. Tigulang na kaayo ko aron maminyo. Kon maminyo man ugaling ko karong gabii ug manganak, 13 mohulat ba mo hangtod managko sila? Dili ba mo magminyog lain? Ayaw mga anak ko, gisilotan ko ni Jehova+ ug naguol kaayo ko kay naangin mo.”

14 Sila nanghilak na usab, dayon gihalokan ni Orpa ang iyang ugangan ug mibiya. Apan si Ruth nagpabilin. 15 Busa si Noemi miingon: “Tan-awa! Ang imong bilas mibalik na sa iyang katawhan ug sa iyang mga diyos. Pauli uban kaniya.”

16 Apan si Ruth miingon: “Palihog ayaw kog hangyoa nga biyaan ka ug ayaw kog pugngi sa pag-uban kanimo. Kon asa ka moadto, moadto usab ko, ug kon asa ka magpalabayg gabii, didto ko magpalabayg gabii. Ang imong katawhan mahimong akong katawhan, ug ang imong Diyos akong Diyos.+ 17 Kon asa ka mamatay didto ko mamatay, ug didto ko ilubong. Pahamtangan unta kog silot ni Jehova ug dugangan pa kana kon tugotan nako ang bisan unsa nga magbulag kanato gawas sa kamatayon.”

18 Dihang nakita ni Noemi nga desidido gyod si Ruth nga mokuyog niya, wala na niya siya papaulia. 19 Ug sila nagpadayon sa paglakaw hangtod nakaabot sila sa Betlehem.+ Pag-abot nila didto, ang mga tawo sa siyudad naukay,* ug ang mga babaye nagaingon: “Si Noemi ba na?” 20 Ginasultihan niya sila: “Ayaw ko tawgag Noemi.* Tawga kog Mara,* kay gitugot sa Labing Gamhanan nga mahimong pait kaayo ang akong kinabuhi.+ 21 Maayo ang akong kahimtang sa akong paggikan, apan gipapauli ko ni Jehova nga makaluluoy. Nganong tawgon ko ninyog Noemi, nga gisilotan man ko ni Jehova nga Labing Gamhanan ug nagpahinabo siyag katalagman kanako?”+

22 Kini ang nahitabo pagpauli ni Noemi gikan sa yuta sa Moab+ kauban ang iyang Moabihanong binalaye nga si Ruth. Sila miabot sa Betlehem sa pagsugod sa pagpangani sa sebada.+

2 Karon ang bana ni Noemi nga si Elimelek may paryente nga dato kaayo; siya mao si Boaz.+

2 Si Ruth nga Moabihanon miingon kang Noemi: “Palihog tugoti kong moadto sa kaumahan aron manghagdaw+ ug mga uhay, nga magsunod sa mga mangangani nga magpakitag kaayo nako.” Busa si Noemi miingon kaniya: “Lakaw, anak ko.” 3 Ug siya milakaw ug nanghagdaw sa uma, nga nagsunod sa mga mangangani. Ug nahitabo nga ang naadtoan niya uma diay ni Boaz,+ nga paryente ni Elimelek.+ 4 Unya si Boaz miabot gikan sa Betlehem ug miingon sa mga mangangani: “Hinaot si Jehova mag-uban kaninyo.” Ug sila mitubag: “Hinaot panalanginan ka ni Jehova.”

5 Dayon si Boaz nangutana sa batan-ong lalaki nga nagdumala sa mga mangangani: “Kinsa kanang batan-ong babaye?” 6 Siya mitubag: “Siya usa ka Moabihanon+ nga miuban kang Noemi pag-uli gikan sa yuta sa Moab.+ 7 Mihangyo siya nako, ‘Puwede ba kong manghagdaw+ ug manigom gikan sa pinutol nga mga uhay* nga nabilin sa mga mangangani?’ Buntag pa siya nagsugod sa pagpanghagdaw ug bag-o lang siya miadto sa payagpayag aron mopahulay kadiyot.”

8 Unya si Boaz miingon kang Ruth: “Paminaw anak ko. Ayaw na lag panghagdaw sa laing uma, ug ayawg palayo sa akong sulugoong mga babaye.+ 9 Tan-awa kon asa sila mangani, ug uban nila. Akong giingnan ang akong sulugoong mga lalaki nga dili ka samokon. Kon uhawon ka, inom lang gikan sa mga banga sa tubig nga ilang kinalos.”

10 Niana siya miluhod ug miyukbo ug miingon: “Nganong maayo man ang imong pagtagad nako nga usa man ko ka langyaw?”+ 11 Si Boaz mitubag: “Nahibaloan nako ang tanan nimong gibuhat alang sa imong ugangan human mamatay ang imong bana ug nga ikaw mibiya sa imong amahan ug inahan ug sa imong yutang natawhan aron mopuyo uban sa katawhan nga wala nimo mailhi.+ 12 Hinaot gantihan ni Jehova ang imong gibuhat,+ ug hinaot hatagan kag hingpit nga suhol* ni Jehova nga Diyos sa Israel kay midangop ka ilalom sa iyang mga pako.”+ 13 Si Ruth miingon: “Hinaot padayon kang magpakitag kaayo kanako, akong agalon. Gihupay ko nimo ug gipasaligan* bisag dili ko usa sa imong mga sulugoon.”

14 Sa tingkaon na, giingnan ni Boaz si Ruth: “Dali ngari, pagkuhag tinapay ug ituslo kana sa aslom nga bino.” Busa siya milingkod tapad sa mga mangangani. Dayon gitunolan siya ni Boaz ug sinangag nga mga lugas. Siya mikaon ug nabusog, ug naa pa gyod siyay sobra. 15 Dihang mitindog siya aron manghagdaw,+ giingnan ni Boaz ang iyang sulugoong mga lalaki: “Pahagdawa siya bisan sa pinutol nga mga uhay,* ug ayaw siyag pugngi.+ 16 Kuhai usab ninyog uhay ang inyong mga binangan ug ibilin kana aron iyang mahagdaw, ug ayaw ninyo siyag badlonga.”

17 Busa nagpadayon siya sa pagpanghagdaw hangtod sa gabii.+ Paggiok niya sa iyang hinagdaw, miabot kinig mga usa ka epah* nga sebada. 18 Unya gidala niya kini ug siya miuli sa siyudad, ug nakita sa iyang ugangan ang iyang hinagdaw. Gikuha usab ni Ruth ang sobra sa iyang pagkaon dihang siya nabusog na ug gihatag kini kaniya.+

19 Dayon ang iyang ugangan miingon kaniya: “Diin man ka nanghagdaw karong adlawa, ug kang kinsang uma? Hinaot panalanginan siya nga nagpakitag kaayo kanimo.”+ Busa giingnan niya ang iyang ugangan: “Nanghagdaw ko sa uma ni Boaz.” 20 Niana si Noemi miingon sa iyang binalaye: “Hinaot panalanginan siya ni Jehova, kinsa kanunayng nagpakitag maunongong gugma sa mga buhi ug mga patay.”+ Si Noemi midugang: “Paryente nato siya.+ Usa siya sa atong mga manlulukat.”*+ 21 Unya si Ruth nga Moabihanon miingon: “Giingnan usab ko niya, ‘Ayawg palayo sa akong mga sulugoon hangtod mahuman silag pangani.’”+ 22 Si Noemi miingon sa iyang binalaye: “Mas maayo, anak ko, nga mouban ka sa iyang sulugoong mga babaye kay basig samokon ka didto sa laing uma.”

23 Busa padayon siyang nakig-uban sa sulugoong mga babaye ni Boaz ug nanghagdaw hangtod nahuman ang pagpangani sa sebada+ ug sa trigo. Ug padayon siyang nagpuyo uban sa iyang ugangan.+

3 Karon si Noemi nga iyang ugangan miingon kaniya: “Anak ko, dili ba angay kong mangitag kaminyoan* nimo+ aron momaayo ang imong kahimtang? 2 Dili ba paryente nato si Boaz,+ ang agalon sa batan-ong mga babaye nga imong nakauban? Karong gabii, magpalid siya ug sebada didto sa giokanan. 3 Busa kaligo ug panghaplas ug humot nga lana; unya pagsul-ob ug nindot nga sinina* ug adto sa giokanan. Ayawg pakita niya hangtod mahuman siyag kaon ug inom. 4 Dayon panid-i kon asa siya mohigda; ug adtoa siya ug walisa ang tabon sa iyang tiil ug higda sa iyang tiilan. Sultihan ra ka niya kon unsay imong buhaton.”

5 Niana siya mitubag: “Buhaton nako ang tanan nimong gisulti.” 6 Busa miadto siya sa giokanan ug gibuhat ang tanang gisugo sa iyang ugangan. 7 Sa kasamtangan, si Boaz mikaon ug miinom ug siya nalipay. Unya siya mihigda sa kilid sa tinapok nga sebada. Dayon si Ruth mihinayhinayg duol ug iyang giwalis ang tabon sa tiil ni Boaz ug mihigda. 8 Pagkatungang gabii si Boaz nakamata nga nagkurog, ug siya mibangon ug nakakitag babaye nga naghigda sa iyang tiilan. 9 Si Boaz miingon: “Kinsa man ka?” Siya mitubag: “Ako si Ruth nga imong alagad. Hatagig proteksiyon ang imong alagad* kay ikaw usa ka manlulukat.”+ 10 Si Boaz miingon: “Hinaot panalanginan ka ni Jehova, anak ko. Mas nadayag karon ang imong maunongong gugma+ kay wala ka mopili sa batan-ong mga lalaki, kabos man o dato. 11 Busa ayawg kahadlok, anak ko. Buhaton nako ang tanan nimong gisulti,+ kay ang tanan sa siyudad* nahibalo nga ikaw maayo kaayo nga babaye. 12 Tinuod manlulukat ko,+ apan duna pay manlulukat nga mas duol ninyo nga paryente.+ 13 Pabilin dinhi karong gabhiona, ug kon lukaton ka niya pagkabuntag, maayo! Tugoti siya nga lukaton ka.+ Apan kon dili siya, akoy molukat nimo. Ipanumpa nako kini sa ngalan ni Jehova. Higda dinhi hangtod sa buntag.”

14 Busa siya mihigda sa tiilan ni Boaz, ug siya mibangon samtang ngitngit pa aron walay makakita niya. Dayon si Boaz miingon: “Walay angayng mahibalo nga may babayeng mianhi sa giokanan.” 15 Siya usab miingon: “Kuhaa ang kupo nga imong gisul-ob ug bukhara.” Busa kini gibukhad ni Ruth ug gibutangan ni Boaz ug unom ka takos* nga sebada ug gipadala kini kaniya. Human niana si Boaz miadto sa siyudad.

16 Si Ruth miadto kang Noemi, kinsa miingon: “Komosta man,* anak ko?” Gisulti ni Ruth ang tanang gihimo ni Boaz alang kaniya. 17 Si Ruth midugang: “Gihatag niya kining unom ka takos nga sebada ug miingon, ‘Ayawg uli sa imong ugangan nga way dala.’” 18 Niana si Noemi miingon: “Paabota anak ko kon unsay resulta, kay dili mopahulay si Boaz karong adlawa hangtod nga dili mahuman kining butanga.”

4 Karon si Boaz miadto sa ganghaan* sa siyudad+ ug milingkod didto. Unya ang manlulukat nga gihisgotan ni Boaz+ milabay. Ug si Boaz miingon kaniya:* “Hapit una diri ug lingkod.” Busa siya mihapit ug milingkod. 2 Dayon si Boaz mitawag ug 10 ka ansiyano sa siyudad+ ug miingon: “Lingkod mo dinhi.” Busa sila milingkod.

3 Si Boaz miingon sa manlulukat:+ “Miuli na si Noemi gikan sa yuta sa Moab+ ug kinahanglan niyang ibaligya ang yuta ni Elimelek nga atong paryente.+ 4 Mao nga naghunahuna ko nga pahibaloon ka ug ingnon, ‘Palita kini atubangan sa mga molupyo ug sa mga ansiyano.+ Kon lukaton nimo kini, lukata. Apan kon dili, pagsulti kay ako ang sunod nga may katungod sa paglukat niini.’” Siya mitubag: “Lukaton nako kini.”+ 5 Unya si Boaz miingon: “Kon imong paliton ang yuta kang Noemi, paliton usab nimo kini kang Ruth nga Moabihanon, ang asawa sa namatay, aron ang panulondon sa namatay magpabilin sa iyang ngalan.”+ 6 Busa ang manlulukat miingon: “Dili nako kana malukat kay basig mameligro ang akong kaugalingong panulondon. Ihatag nako nimo ang akong katungod sa paglukat, kay dili ko makalukat niana.”

7 Kini ang kostumbre sa Israel kaniadto sa paglig-on sa bisan unsang kasabotan maylabot sa katungod sa paglukat ug sa pagbalhin niini nga katungod: Huboon sa usa ka tawo ang iyang sandalyas+ ug ihatag kini sa iyang kasabot. Kini ang paagi sa Israel sa pagpalig-on sa kasabotan. 8 Busa sa dihang ang manlulukat miingon kang Boaz, “Palita kana,” gihubo niya ang iyang sandalyas. 9 Unya si Boaz miingon sa mga ansiyano ug sa tanan nga tua didto: “Saksi mo+ karong adlawa nga akong paliton kang Noemi ang tanan nga iya ni Elimelek ug ang tanan nga iya ni Kilion ug Malon. 10 Pangasaw-on usab nako si Ruth nga Moabihanon, ang biyuda ni Malon, aron ang panulondon sa tawong namatay magpabilin sa iyang ngalan+ ug ang iyang ngalan dili mahanaw taliwala sa iyang mga igsoon ug sa ganghaan sa siyudad sa iyang dapit. Saksi kamo niining adlawa.”+

11 Dayon ang mga tawo nga tua sa ganghaan sa siyudad ug ang mga ansiyano miingon: “Saksi kami! Hinaot panalanginan ni Jehova ang imong maasawa sama kang Raquel ug Lea nga maoy gigikanan sa nasod sa Israel.+ Hinaot molambo ka sa Eprata+ ug makabaton kag maayong ngalan* sa Betlehem.+ 12 Hinaot ang imong banay, pinaagi sa anak nga ihatag ni Jehova kanimo gikan niining bayhana,+ mahisama sa banay ni Perez+ nga anak ni Juda kang Tamar.”

13 Busa giminyoan ni Boaz si Ruth. Unya siya nakigdulog kaniya, ug gipahinabo ni Jehova nga siya mamabdos ug siya nanganak ug lalaki. 14 Ug ang mga babaye miingon kang Noemi: “Dalayegon si Jehova kay iya kang gihatagan ug manlulukat niining adlawa. Hinaot ang ngalan niining bataa mainila sa Israel! 15 Tungod kaniya* nahibalik ang imong kalagsik ug siya mag-atiman nimo sa imong pagkatigulang kay siya gipanganak sa imong binalaye, nga nahigugma kanimo+ ug mas maayo pa kay sa pito ka anak nga lalaki.” 16 Gikuha ni Noemi ang bata ug gikugos kini, ug siyay nag-atiman niini.* 17 Unya gihatagan kini sa silingang mga babaye ug ngalan. Sila miingon, “Natawo alang kang Noemi ang usa ka lalaki,” ug ginganlan nila kinig Obed.+ Siya ang amahan ni Jese, nga amahan ni David.+

18 Karon mao kini ang kaliwatan ni Perez:+ si Perez ang amahan ni Hesron;+ 19 si Hesron ang amahan ni Ram; si Ram ang amahan ni Aminadab;+ 20 si Aminadab+ ang amahan ni Nason; si Nason ang amahan ni Salmon; 21 si Salmon ang amahan ni Boaz; si Boaz ang amahan ni Obed; 22 si Obed ang amahan ni Jese;+ ug si Jese ang amahan ni David.+