Mga Kasulatan Gibasang May Tukmang Pagpasiugda

SA DIHANG mosulti ka sa uban bahin sa mga katuyoan sa Diyos, pribado man o gikan sa plataporma, ang imong paghisgot angayng masentro sa kon unsay anaa sa Pulong sa Diyos. Kasagarang naglangkit kini sa pagbasag mga kasulatan gikan sa Bibliya, nga kinahanglang maayo nga pagkabasa.

Ang Tukmang Pagpasiugda Naglangkit sa Pagbati. Ang mga kasulatan angayng basahon uban ang pagbati. Tagda ang pipila ka pananglitan. Sa dihang imong basahog kusog ang Salmo 37:​11, kinahanglang ipaila sa imong tingog ang malipayon nga pagkahinam sa pakigdait nga gisaad didto. Sa dihang imong basahon ang Pinadayag 21:4 mahitungod sa pagkawala nay pag-antos ug kamatayon, kinahanglang ipabanaag sa imong tingog ang mainitong apresasyon sa kahibulongang kahupayan nga gitagna. Ang Pinadayag 18:​2, 4, 5, uban sa paghangyo niini sa paggula gikan sa punog-sala nga “Dakong Babilonya,” angayng basahon uban ang tono sa pagkadinalian. Siyempre, ang pagbating gipahayag angay nga kinasingkasing apan dili pasobrahan. Ang tukmang gidak-on sa emosyon pagatinoon sa teksto mismo ug sa pagkagamit niini.

Ipasiugda ang Hustong mga Pulong. Kon ang imong mga komento bahin sa usa ka bersikulo gisentro sa usa lang ka bahin niana, angay nga ipatugbaw mo kanang bahina dihang magabasa sa maong teksto. Pananglitan, sa pagbasa sa Mateo 6:​33, ayaw hatagig pangunang pagpasiugda ang “iyang pagkamatarong” o “kining tanang ubang mga butang” kon ang imong tuyo mao ang pag-analisar sa ipasabot sa “pagpangita pag-una sa gingharian.”

Sa usa ka pakigpulong diha sa Tigom sa Pag-alagad, basin imong gihunahuna nga basahon ang Mateo 28:19. Unsang mga pulonga ang angay nimong ipasiugda? Kon buot nimong idasig ang pagkakugihan sa pagsugod ug mga pagtuon sa Bibliya sa balay, ipasiugda ang “paghimog mga tinun-an.” Sa laing bahin, kon imong gihunahuna ang paghisgot sa Kristohanong responsabilidad nga ang kamatuoran sa Bibliya ipaambit sa katawhang imigrante o buot nimong dasigon ang pipila ka magmamantala aron mag-alagad sa dapit nga dako ang panginahanglan, ikapasiugda mo ang “katawhan sa tanang kanasoran.”

Masubsob, ang usa ka kasulatan ipresentar ingong tubag sa pangutana o aron pagsuportar sa usa ka argumento nga giisip sa uban nga lantugionon. Kon ang tanang ideyang gipahayag diha sa teksto hatagan ug parehong pagpasiugda, ang koneksiyon dili masabtan sa imong mamiminaw. Ang punto basin dayag alang kanimo apan dili alang kanila.

Pananglitan, sa pagbasa sa Salmo 83:18 gikan sa usa ka Bibliyang anaa ang balaang ngalan, kon imong ibutang ang bug-os nga pagpasiugda diha sa pamulong “ang Labing Hataas,” ang tagbalay basin dili makasabot sa maorag dayag nga kamatuoran nga ang Diyos adunay personal nga ngalan. Angay nga imong ipasiugda ang ngalang “Jehova.” Bisan pa niana, sa dihang magagamit ka sa samang kasulatan diha sa paghisgot bahin sa pagkasoberano ni Jehova, kinahanglang imong ihatag ang pangunang pagpasiugda diha sa pamulong “ang Labing Hataas.” Mao man usab, sa magagamit sa Santiago 2:24 aron ipakita ang kahinungdanon nga ang pagtuo pagaubanan ug mga binuhatan, ang paghatag ug pangunang pagpasiugda diha sa “igapahayag nga matarong” inay diha sa “binuhatan” basin magpahinabo nga ang pipilang nagpatalinghog kanimo dili makasabot sa punto.

Ang laing makatabang nga pananglitan makaplagan sa Roma 15:7-13. Kini maoy bahin sa sulat ni apostol Pablo ngadto sa usa ka kongregasyong gilangkoban sa mga Hentil ug sa kinaiyanhong mga Hudiyo. Ang apostol nangatarongan dinhi nga ang ministeryo ni Kristo makahatag ug kaayohan dili lang ngadto sa tinuli nga mga Hudiyo kondili sa katawhan usab sa kanasoran aron “ang mga nasod makahimaya sa Diyos tungod sa iyang kaluoy.” Unya si Pablo mikutlog upat ka kasulatan, nga nagpunting sa pagtagad sa maong kahigayonan alang sa mga nasod. Unsaon nimo pagbasa ang maong mga pangutlo aron ipasiugda ang puntong diha sa hunahuna ni Pablo? Kon ikaw nagamarka sa mga ekspresyon nga ipasiugda, imong ikapasiugda “ang mga nasod” sa bersikulo 9, “kamong mga nasod” sa bersikulo 10, “kamong tanang kanasoran” ug “tanang katawhan” sa bersikulo 11, ug “mga nasod” sa bersikulo 12. Sulayi ang pagbasa sa Roma 15:7-13 uban ang maong pagpasiugda. Samtang imong himoon kana, ang enterong paagi sa pagpangatarongan ni Pablo mas matin-aw ug daling masabtan.

Mga Metodo sa Pagpasiugda. Ang nagdala-sa-ideyang mga pulong nga buot nimong ipatugbaw ikapasiugda sa daghang paagi. Ang paaging imong gamiton angay nga mahiuyon sa kasulatan ug sa tagboanan sa pakigpulong. Aniay pipila ka sugyot.

Pagpasiugda pinaagi sa tingog. Kini naglangkit sa bisan unsang pag-usab sa tingog nga magpalahi sa nagdala-sa-ideyang mga pulong gikan sa ubang bahin sa tudling-pulong. Ang pagpasiugda makab-ot pinaagi sa pag-usab sa gidak-on sa tingog​—pinaagi sa pagpadako o pagpahinay niini. Sa daghang pinulongan, ang pag-usab sa tono makadugang sa pagpasiugda. Bisan pa niana, sa pipila ka pinulongan kana basin bug-os makausob sa kahulogan. Sa dihang ang mas hinay nga paso maoy gamiton alang sa pangunang mga ekspresyon, madugangan ang kabililhon niini. Sa mga pinulongan nga dili mahimo ang pagpasiugda sa tinong mga pulong pinaagi sa pag-usab sa tingog, basin himoon ang bisan unsang naandan sa maong pinulongan aron makab-ot ang gitinguhang mga resulta.

Paghunong. Mahimong himoon kini sa dili pa o human sa pagbasa sa pangunang bahin sa kasulatan​—o nianang duruha ka kahimtang. Ang paghunong sa dayon nimong pagbasa sa pangunang ideya makamugnag kahinam; ang paghunong pagkahuman makapadulot sa impresyon niana. Bisan pa niana, kon ang paghunong daghan ra kaayo, walay ikapalutaw nga ideya.

Pagsubli. Makabutang ka sa pasiugda diha sa linaing punto pinaagi sa pagsalga sa imong kaugalingon ug pag-otrog basa sa pulong o mga pulong. Usa ka metodo nga kasagarang pilion maoy pagkompletog basa sa teksto ug unya pagsubli sa pangunang mga pulong.

Mga kompas. Ang lihok sa lawas ug ekspresyon sa nawong kasagarang makadugang ug emosyon diha sa usa ka pulong o grupo sa mga pulong.

Tono sa tingog. Sa pipila ka pinulongan, ang mga pulong basin basahon usahay diha sa tono nga makaapektar sa ilang kahulogan ug makapalahi kanila. Dinhi, usab, kinahanglang ipadayag ang kamaalamon, ilabina sa pagkantalita.

Sa Dihang Uban ang Magbasa sa mga Teksto. Sa dihang ang tagbalay magbasag usa ka kasulatan, basin ipasiugda niya ang dili-tukmang mga pulong o walay ipasiugda. Nan unsay himoon nimo? Kasagarang labing maayo nga tin-awon ang kahulogan pinaagi sa imong pagpadapat sa mga teksto. Human sa pagpadapat, ikasentro nimo ang linaing pagtagad nga direkta sa nagdala-sa-ideyang mga pulong diha sa Bibliya.