Ang Paglangan Nakapatay!
TULO ka pamilya, pito ka dagkong mga tawo ug unom ka bata, mingdagan taman sa ginhawa alang sa ilang mga kinabuhi. Lagmit nga nagdasok sila nga namasilong sa balay sa laing tawo, kay naglaom nga maluwas sa makahahadlok nga ulan sa mga bato. Apan sa dihang nahilom ang daguok sa nangatagak nga mga bato, miabot ang bag-ong makalilisang nga butang—itom nga panganod sa abo nga makapuot sa gininhawa. Niadtong panahona wala nay kapaingnan gawas ang pagdalagan.
Ang nag-una maoy usa ka lalaki, tingalig usa ka sulugoon, kinsa midagan nga nag-ambilay ug usa ka putos sa pagkaon sa iyang abaga. Gisundan siyag duha ka batang lalaki, ang usa mga upat ka tuig, ang lain lima, nga nagkinuptanay sa pagdalagan. Ang uban pa nagsunod—nga nalisang, nagkalisod, nagkadagmadagma, nga sa labihan nagtinguha nga makalingkawas. Naningkamot silang makaginhawa, apan imbes hangin, nahanggab nila ang umog nga abo. Sunodsunod, silang tanan nga 13 nangapukan ug nanagbuy-od nga way-lihok ug sa kataposan nalubong sa nangatagak nga abo. Ang ilang makaluluoy nga mga patayng lawas nagpabiling natago hangtod nga nakubkoban sila sa mga arkeologo halos 2,000 ka tuig sa ulahi ug natukib ang makapasubong mga detalye sa ilang kataposang mga gutlo.
Kadtong 13 ka biktima maoy pipila lamang sa gibanabanang 16,000 nga namatay sa karaang siyudad sa Pompeii, Italya, niadtong Agosto 24, 79 K.P. Ang daghan naluwas pinaagi sa paggawas sa siyudad sa dihang mibuga ang Bukid Vesuvius sa iyang una gayong pagbuto. Apan, kadtong naglangan—kadaghanan mga tawong dato nga dili gustong mobiya sa ilang mga balay ug mga kabtangan—nahilubong ilalom sa unom ka metros nga bato ug abo.
Ang nahitabo sa Pompeii halos 2,000 ka tuig kanhi tingali maoy karaang kasaysayan. Apan sa daghang paagi kini maoy sama sa kahimtang nga giatubang karong adlawa sa tibuok tawhanong banay. Usa ka tibuok-yutang ilhanan, nga labaw pa kaayong mahulgaon kay sa daguok sa Bukid Vesuvius, nagahatag ug pasidaan nga kining kahikayan karon sa kalibotan nag-atubang sa duol nga kalaglagan. Aron maluwas, kinahanglang kita molihok dayon. Ang paglangan makapatay. Kon unsa ba gayod kanang maong ilhanan ug sa unsang paagi sa kamaalamon kita makasanong niana mao ang ulohan sa sunod namong artikulo.
[Picture Credit Line sa panid 2]
Cover photo by National Park Service
[Picture Credit Line sa panid 3]
Soprintendenza Archeologica di Pompei