Modernong mga Imbento Gigamit sa Pagmantala sa Maayong Balita

100 KA TUIG

GUSTO ba nimong magkinabuhi sa 100 ka tuig nga miagi? Tinong ang kinabuhi niadto lahi. Walay koryente sa kabalayan, walay radyo, walay TV. Walay mga kotse sa kadalanan. Ang biyahe maoy pinaagi sa giguyod-sa-kabayo nga karo, tren nga gipadagan sa alisngaw o bapor—walay mga ayroplano. Imbes tulo ngadto pito ka oras sa pagtabok sa Atlantiko, kadto dangtag duha ngadto tulo ka semana. Apan kadto nagtimaan usab sa usa ka yugto sa dagkong mga imbento nga sa dili madugay mag-usab sa daang paagi sa kinabuhi.

‘Sa Unom ka Bulan Kini Mahimong Daghang Guba’

Ang tuig 1884 maoy linain tungod sa ubay-ubay nga katarongan. Makaiikag, ang basahon sa kasaysayang The People’s Chronology nagdalag duha ka talagsaong pagtumong niadtong tuiga. Ang una nagaingon: “Ang Linotype typesetting nga makina nga gipatentehan sa Alemang-Amerikanong mekaniko si Ottmar Mergenthaler, 30, mag-usab ug dako sa mga lawak sa komposisyon sa peryodiko.” Ang ikaduha mao: “Ang Watch Tower Bible and Tract Society nga gipundar ni Charles Taze Russell sa pagpatik sa iyang mga libro, pulyeto, ug mga basahon. Si Russell . . . nagasangyaw nga ang kalibotan anaa sa ngilit sa pagkalaglag diha sa dako kaayong gubat sa Armagedon.”

Unsa man ang relasyon tali nianang duha ka hitabo sa kasaysayan? Sulod sa 36 ka tuig, sukad 1884 paunahan, ang Watch Tower Bible and Tract Society nagpapatik sa minilyong basahon sa Bibliya pinaagi sa mga tagagawas nga tig-imprenta. Apan sa 1920 gihukom sa Sosyedad ang pag-imprenta sa kaugalingon sa iyang magasin. Kadtong kauswagana nagkahulogan usab nga sa kadugayan pagabatonan ang Linotype nga typesetters. Ang 1884 nga imbento ni Mergenthaler alang sa mas dali nga type composition usa ka panalangin sa patigayon sa pag-imprenta ug sa maong panahon kadto dako kaayong ayuda sa pagpadali sa pagmantala sa maayong balita.

Sa 1922 gihukom sa Sosyedad ang pag-imprenta sa kaugalingon sa mga libro ug mga Bibliya. Ang lokal nga mga tig-imprenta ug tigtahig-libro wala makaangay. Usa ka taho nagaingon: “Ang kompletong kasangkapan sa typesetting, electroplating, makina sa pag-imprenta ug pagtahi, nga kadaghanan niana bag-o, nabatonan. Ang presidente sa usa ka dakong kompaniya sa imprenta nga maoy nagbuhat sa kadaghanan sa trabaho sa Sosyedad nakakita sa kasangkapan ug miingon: ‘Ania sa inyong mga kamot ang primera-klaseng kasangkapan sa pag-imprenta, ug walay mausa dinhi ang may nasayran bahin niana. Sa unom ka bulan kanang tanan mahimong daghang guba; ug inyong hisayrang ang katawhang nagabuhat sa inyong pag-imprenta mao kadtong kanunayng nagbuhat niana.’”

Nabayaw ba kadtong pagkadili-malaomon niadtong negosyanteha? Sa kasukwahi, ang boluntaryong mga trabahante sa hedkuwarter sa Sosyedad daling nakatuon. Sa sinugdan sila nakatahi lamag 2,000 ka libro sa usa ka adlaw. Pagka 1927 kanang numeroha miuswag ngadto sa 12,000 sa usa ka adlaw—apan uban ang lain pang bentaha! Dihang ang mga libro giimprenta sa mga kompaniya sa gawas kadto mikostar sa publiko ug 50 ngadto 75 cents. Gikan sa mga imprentahan sa Sosyedad, ug giimprenta sa boluntaryong mga trabahante, ang mga libro gigama ug gipanagtag sa 25 cents ang matag usa! Ang mga numero sa ibabaw nagapahayag sa kaugalingon.

Ang Pag-abot sa mga Ponograpo ug mga Pelikula

Sa 1887 si Thomas Edison nag-imbento sa unang gipadagan-sa-motor nga ponograpo nga nagpatokar sa silindrikal nga wax records. Niadtong samang tuig si Emile Berliner migamag usa nga mas maayo pinaagi sa paggamit ug flat disc ug sa nagaubay-ang-paglihok nga dagom. Sa ingon natawo ang ponograpo, o record player. Dungan niini may dagkong kauswagan sa paggamag mga pelikula. Sa 1896 ang Tinipong Bansa nakasaksi sa iyang unang pagpasalida sa publiko sa usa ka walay-tingog nga pelikula.

Napulog-unom lamang ka tuig sa ulahi gipahimuslan sa Watch Tower Bible and Tract Society kining duha ka imbento sa paghatag ug labaw nga pagdasig sa pagsangyaw sa mensahe sa Gingharian. Sa 1912 gisugdan ang trabaho sa usa ka ambisyosong mag-uuna nga proyekto. Ang basahong Where Else but Pittsburgh! miingon bahin niadto: “Ang unang pelikula sa panahon. Kadto gitawag ‘The Photo-Drama of Creation,’ ug bisan tuod kadto mipatim-aw 15 ka tuig una magama ang ubang mga pelikula, gitanyag niadto ang kombinasyon sa mosyon ug pondo nga mga letrato nga gipahiuyon sa narekord nga pakigpulong. Kadto maoy sa upat ka bahin, nga gidangtan sa total nga walo ka oras, ug nalantaw sa mga 8,000,000 ka tawo.” Kadto nakahatag sa dako kaayong pamatuod sukad 1914 paunahan.

Ang Imbento ni Marconi Nagpasa sa Maayong Balita

Nadawat ni Guglielmo Marconi ang unang wireless signal gikan sa tabok sa Atlantiko sa 1901. Apan sa 1920 lamang nga ang KDKA, ang unang estasyon sa radyo sa kalibotan nga milihok sa adlaw-adlaw nga eskedyul, misugod sa pagsibya gikan sa East Pittsburgh. Busa dako ang katingala sa daghan diha sa mga estado sa Pennsylvania, New Jersey ug Delaware dihang sa Abril 1922 ilang nabatian ang tingog ni J. F. Rutherford, ang presidente niadto sa Watch Tower Society, nga mihatag sa usa ka pakigpulong nga may temang “Minilyong Buhi Karon Dili na Gayod Mamatay.” Ang pagkabag-o niadtong tanan makita gikan sa pangunang-ulohan diha sa Philadelphia Record: “Pakigpulong ni Judge Rutherford Gisibya Gikan sa Metropolitan Opera House. Midiskurso Ngadto sa Transmitter. Mensahe Gidala Latas sa Milya-milya nga Alambre sa Bell nga Telepono Ngadto sa Howlett’s [Radio] nga Estasyon.”

Ang Watch Tower Bible and Tract Society daling nakakita sa mga posibilidad sa tulin nga pagpasa sa mensahe sa Gingharian pinaagi sa radyo, nga nagkabantog niadto. Busa sa 1922 ang Sosyedad mipalit ug yuta sa Staten Island, New York City, aron sa pagtukod sa kaugalingong estasyon sa radyo. Nakuha ang lisensiya sa gobyerno ug ang estasyon sa Sosyedad gihatagan sa mga letrang ngalan nga WBBR. Ang unang pagsibya gihimo sa Dominggo, Pebrero 24, 1924.

Kadto sinugdanan lamang sa paggamit sa Watch Tower Society sa radyo. Pagka 1925 ang laing estasyon sa radyo, nga ang ngalan maoy WORD, nagsibya sa kamatuoran sa Bibliya gikan sa Batavia, Illinois. Sa kataposan gitukod ang tibuok-kalibotang sistema sa mga estasyon sa radyo sa pagsibya sa girekord nga mga programa ug diskurso sa Bibliya. Pagka 1933 ang kinalab-awng tuig, 408 ka estasyon ang gigamit sa pagdala sa mensahe ngadto sa unom ka kontinente!

Sa 1957, tapos sa 33 ka tuig nga pagsibya, gibaligya sa Sosyedad ang WBBR. Nganong may pag-usab sa polisa? Kay sa maong panahon may daghan nang kongregasyon sa mga Saksi ni Jehova diha sa lugar nga gisibyahan sa estasyon, ug sila nakaarang sa paghatag ug labaw pang epektibong tawo-sa-tawo nga pagsangyaw pinaagi sa pagduaw sa kabalayan sa katawhan. (Buhat 20:20) Dugang pa, ang estasyon ug mga programa nakapugong sa mga tawo ug salapi nga magamit nga labi pang maayo sa ubang paagi, ilabina sa misyonaryong natad. Tungod sa susamang mga katarongan ang telebisyon talagsa rang gamiton.

Pagsangyaw Pinaagi sa mga Ponograpo

Ang paggamit sa mga rekord diha sa radyo mitultol sa laing bag-ong paagi—ang pagsangyaw sa balay-balay pinaagi sa ponograpo! Sa 1934 ang Watch Tower Society mipasiugda sa maong paggamit sa madaladala nga mga ponograpo ug 78-rpm nga mga disc alang sa balaybalay nga pagsangyaw, nga migamit sa hamubong mensahe sa Bibliya. Ang linain gaang madaladala nga mga ponograpo gidesinyo sa hedkuwarter sa Sosyedad sa Brooklyn ug 20,000 ang gigama sa planta sa Brooklyn! Busa sa dihang ang Sosyedad mihunong sa paggamit sa komersiyal nga mga estasyon sa radyo sa 1937, ang trabaho sa ponograpo nakatabang sa paghulip sa kal-ang.

Apan, pagka 1944 ang mga Saksi ni Jehova nahimong mas kuwalipikado sa personal nga paghatag sa binaba nga mga sermon, mao nga ang trabaho sa ponograpo gihunong. Sama sa radyo, ang maong imbento nakaalagad na sa iyang katuyoan.

Usa ka Talagsaong Sistema

Maingon nga ang Linotype typesetter nahimong bag-o kaayong panalangin alang sa kalibotan sa imprenta niadtong 1884, mao usab ang kombinasyon sa offset nga pag-imprenta ug phototypesetting nga mikusog sa katuigang 1960. Sa halos paglabay sa gabii, ang photocomposition naghimong hupas sa init-tingga nga paagi sa typesetting. Sa pag-ilustrar sa bentaha sa phototypesetting, ang 600-panid nga libro nga kasagaran dangtag tuig sa pagtypeset pinaagi sa karaang metodo naphototypeset sa 12 ka oras!

Ang Watch Tower Bible and Tract Society nagbantay sa mga kaugmaran sa maong natad ug misulod sa phototypesetting dihang ang kadaghanang suliran nasulbad na sa sistema. Sukad 1978 ang Sosyedad nag-imprenta na diha sa rotary offset nga mga makina ug nakagama sa kaugalingong daghag-pinulo ngang dekompiyutir, prepress nga sistema gitawag MEPS, o Multilanguage Electronic Phototypesetting System.a Kini usa sa labing moderno, bug-os de-makinang prepress nga mga sistema sa kalibotan.

Nganong ang Sosyedad dulot nalangkit sa pagkompiyutir, sa punto nga kini nagbaton sa iyang kaugalingong laboratoryo sa panukiduki? Ang inilang Seybold Report on Publishing Systems nagahatag sa usa ka timailhan, nga nagaingon: “Ang ekstraordinaryong daghag-sinultihang mga kinahanglanon sa Watchtower magkahulogan sa dakong pagpahiuyon, tingali sa pagdesinyo pag-usab, alang ni bisan kinsang tigbaligya. . . . Ang pang-imprenta ug pagpamatik sa Watchtower nagagamag ginatos ka minilyong kopya sa mga libro ug pulyeto kada tuig. Ang kamatuorang kining mga basahona gigama diha sa tinagkawhaang nagkalainlaing pinulongan alang sa tibuok-kalibotang pagpanagtag mao ang hinungdan sa pila ka talagsaong suliran sa typesetting.”

Kining mga sulirana gisulbad sa mga Saksi ni Jehova sa punto nga pagka Enero 1, 1985, ang mga sulod sa magasing Watchtower igapatik nga dungan diha sa kadaghanang dagkong mga pinulongan. Tungod sa maong dako kaayong kauswagan, kapin ug 90 porsiento sa mga magbabasa sa kalibotan makabaton sa hinungdanong impormasyon sa Bibliya sa samang panahon.

Laing Mapuslanong Tabang

Sa daghang katuigan ang usa ka seryosong babag diha sa daghang kanasoran mao ang pagkadili-makabasa ug makasulat o halos dili makabasa o makasulat. Kini nakapugong sa daghang sinserong tawo sa pagkahibalo sa personal sa Bibliya. Bisan tuod ang Watch Tower Society nagpasiugdag mga klase sa pagbasa ug pagsulat sulod sa tinagpulo ka katuigan sa tibuok kalibotan, nasabot niini ang panginahanglan sa paggamit sa lain pang kauswagan sa teknolohiya sa pagsabwag sa kahibalo sa Bibliya—ang mga tape recorder ug mga tape cassette. Busa gitukod sa Sosyedad ang departamento sa pagduplikar sa teyp sa Brooklyn, sugod sa 1978. Sukad niadto, kapin ug 18 ka milyong cassette recordings ang nagama!

Ang mga estudio sa pagrekord giandam alang sa espesyal nga mga panginahanglan sa pagrekord sa mga pagbasa sa Bibliya, mga drama sa Bibliya ug Kristohanong musika. Ingong sangpotanan ang tanang kongregasyon sa mga Saksi ni Jehova sa tibuok kalibotan makaawit sa ilang Kristohanong mga awit duyog sa mao mismong narekord nga musika sa piano. Aduna say symphonic nga mga bersiyon niining mao mismong musika, gitawag Kingdom Melodies, nga bantog sa tibuok kalibotan. Daghang tawo, apil ang mga buta, nagbaton sa mas lalom nga apresasyon sa Bibliya gikan sa pagpamati sa cassette recordings sa mga basahon sa Bibliya diha sa ilang mga pinulongan mismo, dugang pa sa mabatonang mga basahon diha sa Braille.

Dili pa dugay, usa ka negosyante sa Florida nga nagabaligyag makinaryang nagagamag teyp misulat sa mosunod tapos sa pagduaw sa mga tinukod sa pagduplikar sa teyp sa Watch Tower Society: “Dili na mistil isulti, ako nakadayeg sa inyong kompletong kalihokan. Wala pa ako sukad makakitag pabrika nga sama ka limpiyo ug kaepisyente sama sa inyoha. Sa akong hunahuna ang katawhan nagatrabahong mas maayo ug mas magarbohon diha sa ilang ginabuhat sa dihang ilang nabatonan ang laing motibo gawas sa salapi.”

Ang talaan sa 100 ka tuig sa Watch Tower Bible and Tract Society nagapamatuod nga kini nagagamit sa bag-ong mga imbento sa pagtuman sa katuyoan sumala sa karta niini sa pagsangyaw sa maayong balita sa kagamhanang Gingharian sa Diyos sa tibuok kalibotan. Apan kana dili ingon nga walay mapintas nga pagsupak gikan sa relihiyoso ug politikanhong mga kaaway. Kini usa ka talagsaong kasaysayan sa relihiyosong paglutos sa tibuok kalibotang gidak-on, sumala sa imong makita gikan sa sunod nga mga artikulo.

[Footnote]

[Letrato sa panid 6]

Kining mga imbensiyona gigamit sa pagsabwag sa mensahe sa Gingharian

[Letrato sa panid 7]

Ang mga kauswagan sa teknolohiya may tibuok-kalibotang epekto