Buta Apan Tugob ang Kinabuhi

AKO niadto diyes anyos nga batang lalaki sa Ecuador dihang kadto nahitabo. Sa usa ka aksidenteng pagbuto, nawad-an ako sa tuo kong kamot ug sa tuo kong mata. Naapektahan, usab, ang wala kong mata, apan tungod sa operasyon naluwas ang mga 50 porsientong panan-aw niana.

Unya anam-anam nga nagkawala ang panan-aw sa akong maayong mata. Sa akong gipasusi kadto, gisultihan ako nga sa pila na lang ka bulan ako mabuta sa bug-os. Nahugno ang akong galamhan. Ang mga pulong dili makabatbat kon unsa ka dakong kaguol ang akong gibati.

Sa maomaong panahon namatay ang akong amahan, nga mibiya sa akong inahan uban sa duha ka batang lalaki: ang akong igsoong lalaki si Eddie, kinsa duha ka tuig ang pagkamagulang nako, ug ako. Tungod sa gugma sa akong inahan ug pagkamasinabtanon sa akong igsoong si Eddie nabuligan ako sa pagsagubang niana sa makadiyut. Bisan pa niana akong gibati nga ako nakapabug-at kanila. Busa gihukom ko nga inigkamatay sa akong inahan, ako maghikog.

Ang panahon gikan sa edad 23 ngadto 30 mao ang labing lisod. Ang sunodsunod nga adlaw akong gigugol sa pagpalandong ug pagpangita sa usa ka matang sa trabaho. Apan ang tubag sama kanunay: Aron motrabaho, kinahanglan sa tawo ang iyang mga kamot ug iyang panan-aw. Daghang panahon sultihan ako sa akong inahan: “Pag-ampo lamang sa Diyos alang sa paglipay.”

“Kon aduna pay Diyos,” ako mopatugbawng mayugtanon, “Dili unta ako mawad-an sa akong kamot o akong mga mata! Unsa ba ang sala nga akong nabuhat sa diyes anyos nga edad nga silotan ako sa Diyos pinaagi sa paghimo kanakong inutil?” Sama sa kanunay, ang maong mga kabildohay magbilin sa akong inahan nga maghilak, nga nakadugang lamang sa akong depresyon.

Sa pagpalandong sa akong kahimtang, ako naghunahuna, ‘Ang akong kinabuhi dili unta masulob-on kaayo kon duna lang akoy pagtuo.’ Niana mihukom ako sa pagduaw sa usa ka relihiyosong orden nga duol sa among balay. Gihatagan nila akog pila ka libro aron basahon alang kanako sa akong igsoong si Eddie. Kadto wala makalipay kanako. Sa kataposan, nangayo ako nilag usa ka Bibliya, ug ako ilang gipahulam niana. Samtang ako namati sa pagbasa ni Eddie, gibati ko ang dakong kahupayan sa kahiladman, bisan pag wala ako makasabot sa bug-os sa gipamulong. Hinuon, sa wala madugay ang Bibliya kinahanglang iuli.

Kahayag sa Unang Panahon

Sa wala madugay ako miduaw sa usa ka higala nga nagtuon sa Bibliya uban sa pila ka Protestante, nga maoy akong paghunahuna. Ang babaye, si Beatriz, mahigalaon kaayo ug misulay sa pag-apil kanako sa panaghisgot, apan ako mabatokon. Giisip ko ang mga Protestante nga mga ahente sa kapitalistang imperyalismo; ako membro sa Partido Komunista sa Ecuador niadtong panahona.

Si Beatriz maoy usa sa mga Saksi ni Jehova ug wala mawad-ig kasibot tungod sa akong tinamdan. Siya mipadayon sa pagpakigsulting maluluton kanako. Ngani, iyang gihatag kanako ang iyang direksiyon ug gidapit ako nga mokontak kaniya kon ako dunay mga pangutana. Wala madugay tapos niadto ako miadto sa iyang balay uban ang pila ka pangutana.

Si Beatriz wala niadto sa balay, apan ang iyang iyaan, si Castorina, nga usa usab sa mga Saksi ni Jehova, nagdawat kanakong maluluton kaayo. Sa iyang gihisgotan ang Diyos kanako, ako mahinumdom nga mitubag, “Dili ako motuo sa bisan unsa pa, ni sa Diyos, ni sa birhen, ni sa mga santos; ug aron ako motuo, kinahanglang hatagan nimo akog pamatuod!” Mibiya ako sa iyang balay nga natingala ug napaubos tungod sa iyang mga tubag, nga misaad sa pagbalik alang sa pagtuon sa Bibliya.

Sa Enero 1965 misugod ako sa pagtuon sa Bibliya, nga migamit sa librong “Pasagding ang Diyos Makitang Maminatud-on.” Makahinumdom ako nga nangutana, “Diin ba nimo makuha ang tanang pangutanang imong gisukna kanako?” Unya gisaysay ni Beatriz ug sa iyang iyaan nga may gipatik nga mga pangutana sa ilalom sa panid ug kana sila gilaraw sa pagpagawas sa pangunang mga punto sa mga parapo. Kadto nakahatag kanakog suliran. Unsaon nako pagpreparar nga abante alang sa akong pagtuon? Ako naikag, ngani, determinado, nga makakat-on. Busa gihangyo ko na usab ang akong igsoong si Eddie sa pagbasag kusog alang kanako.

Sa unang panahon sa 20 ka tuig ang “kahayag” misugod sa pagsulod, dili, dili pinaagi sa akong mga mata, kondili pinaagi sa akong mga dalunggan. Ang kalinaw inanay mihupay sa akong gubot nga kaisipan. Nakigsulti ako sa tanan mahitungod sa bag-ong mga butang akong nakat-onan. Sa natapos kami sa pagtuon sa librong “Pasagding ang Diyos Makitang Maminatud-on,” nakatino ako sa usa ka butang: Adunay Diyos!

Sa maong punto misugod ako sa pagbuhat sa butang wala gayod nako damgoha nga akong buhaton sa nangagi—paglakaw ug pagpakigsulti sa uban mahitungod sa Bibliya! Usa ka adlaw samtang kami nagduaw sa kabalayan, ang usa ka babaye mitubag, “Pakigsulti palihog sa doktor.” Gidahom ko ang usa ka medikal nga doktor. Apan pagkakatingalahan ang paghibalag sa usa ka Katolikong pari nga mihangyo kanamo sa pagbalik sa pagkagabii tungod kay siya puliki!

Niadtong gabhiona kami gidawat nga maluluton sa pari. Misugod ako pinaagi sa pagpangutana, “Puwede bang gamiton ang Bibliya?” Gipasaligan niya ako nga puwede. Gihisgotan namo ang doktrina sa impiyernong-kalayo. Sukad sa sinugdan sa among panaghisgot, masaligon siyang miangkong siya makapamatuod gikan sa Bibliya nga ang impiyerno maoy usa ka dapit sa kalayo ug pagsakit. Kadtong panaghisgota milungtad ug duha ka oras, ug siya wala makapamatuod sa iyang punto gikan sa Bibliya. Sulod sa sunod tulo ka semana, kami nagpadayon sa paghisgot niadto.

“Karon makapakita na ako kanimo sa Bibliya nga adunay walay-kataposang pagsakit sa kalayo,” siya miangkon panahon sa usa ka pagduaw. “Sa Mateo kapitulo 25 si Jesus miingon ngadto sa mga kanding, ‘Pahilayo kamo kanako ngadto sa walay-kataposang kalayo nga giandam alang sa Yawa ug sa iyang mga demonyo.’”

Ako mitubag: “Apan kon ang kalayo giandam alang sa Yawa ug sa iyang mga demonyo, sa imong hunahuna nganong kining pobreng mga hayop igatambog ngadto sa kalayo kauban nila?”

“Ay, ang mga kanding gihisgotan dili literal nga mga hayop. Sila nagasimbolo sa daotang katawhan,” mitubag siya.

“Nan ang kalayo kinahanglang simboliko usab,” ako mitubag.

Sa kataposan siya miangkon: “Tingali kita dili makapamatuod gikan sa Bibliya nga ang impiyerno maoy dapit sa pagsakit, apan sa pilosopikanhong paagi kini kapamatud-an.” Anaa ra ang tubag! Natin-aw kanako nga wala niya ang kamatuoran.

Sa ulahi, may susamang butang nahitabo sa nakigsulti ako sa usa ka Protestanteng misyonaryo. Akong gihisgotan ang doktrinang Trinidad uban kaniya. Tapos sa dugay nga panaghisgot, siya miangkon: “Ang Bibliya tinuod nagaingon nga ang Amahan labaw kay sa Anak, apan palabihon ko gihapon ang pagtuo nga si Jesu-Kristo maoy Diyos.” Ako mopalabi sa pagtuo sa Bibliya! Nasayod na ako niadto nga akong nakaplagan ang kamatuoran. Sa Septiyembre 25, 1965, ako nabawtismohan ingong usa sa mga Saksi ni Jehova.

Kalipay sa Pagtabang sa Uban

Akong nakaplagan ang dakong kalipay sa pagtudlo sa Bibliya sa uban, ug misugod ako sa paggugol sa mas dakong bahin sa akong panahon sa pagbuhat niini. Siyempre, kinahanglang may mokuyog kanako sa pagbasa sa mga bersikulo gikan sa Bibliya. Sama sa kanunay, ang akong minahal nga igsoong si Eddie nagtabang kanako sa pagpreparar daan, nga nagbasang kusog sa mga basahon alang kanako.

Sa Abril 1966, ako nahimong regular payunir (bug-os-panahong magsasangyaw). Ako nalipay kaayo sa paggamit sa akong kinabuhi sa maong mapuslanong paagi! Upat ka bulan sa ulahi ang akong igsoon naminyo, ug wala madugay ako gidapit nga mahimong espesyal payunir, nga migahig 150 ka oras sa matag bulan sa pagsangyaw sa maayong balita. Apan unsaon ko paghimo kana? Unsaon nako pagdumalang nag-inusara sa mga pagtuon sa Bibliya?

Sa dihang ang librong Ang Kamatuoran nga Motultol sa Kinabuhing Dayon napatik sa 1968, akong gisag-ulo ang tanang tubag sa mga pangutana sa 22 ka kapitulo. Nianang paagiha ako nakagamit sa libro sa pagtudlo sa uban. Gisag-ulo ko usab ang mga tubag sa mga pangutana sa nagkalainlaing tabang sa pagtuon sa Bibliya nga gipatik sa Watchtower Society. Sa dihang ang daghag-ilustrasyong basahong Akong Basahon sa mga Estorya sa Bibliya giluwatan sa 1978, sa wala madugay akong gisag-ulo ang mga panid nga niana hikaplagan ang mga ilustrasyon.

Dayon, dihang ang bag-ong ilustradong basahong tun-anan nga Ikaw Mabuhing Walay Kataposan sa Paraiso sa Yuta naluwatan sa 1982, akong giugmad ang susamang paagi sa pagtudlo. Wala ko gayod makita ang mga hulagway, apan ako nahibalo kanila nga kinasingkasing mao nga makapatin-aw ako kanila sa dihang magatudlo sa uban. Dihang magagamit sa libro, sa yano akong ihapon ang mga panid paingon sa usa ka tinong ilustrasyon ug dayon isaysay kana. Pinaagi niini labi pang sayon ang akong pagdumalag mga pagtuon sa Bibliya sa tabang sa maong basahon.

Lain pay ato, tapos misugod ako sa espesyal nga payuniring gihukom ko ang pagdani kang Eddie nga magbaton ug regular nga pagtuon sa Bibliya uban kanako. Misugot siya, bisan tuod dili kaayo madasigon. Natingala ako nga masayrang siya halos walay nasabtan sa iyang mapailobong gibasa kanako sa maong tanang panahon. “Eddie, naunsa ba nga diyutay kaayo ang imong nahibaloan sa Bibliya dihang kana imong gibasa kanako sa dugay kaayong panahon?” ako siyang gisukna usa ka adlaw. Ang iyang tubag nga iya lang gibuhat kadto sa pagtabang kanako nakapaamgo kanako nga labaw pa sa pagkamaayo sa akong igsoon. Apan, wala madugay siya nakapabili sa bililhong mga kamatuoran sa Bibliya ug inanay nga miuswag sa espirituwal.

Mga Kapeligrohan ug mga Kalisdanan

Sumala sa imong mahanduraw, ang pagkadili makakita may iyang mga suliran. Aw, sa daghang panahon ako hapit mamatay tungod niana. Pananglitan, ako naglakaw nga nagpauli sa balay usa ka gabii dihang ako nahibangga sa usa ka lalaki. Masuk-anon niyang gibabagan ang akong dalan. Sa kalit gibati ko ang butang gahi sa akong abaga. Ang akong kuwelyo gipatindog tungod sa katugnaw, mao nga wala ko maila kon unsa kadto. Misulay ako sa pagpamalibad pinaagi sa pagsaysay nga ako buta.

Apan ang lalaki nakainom ug siya wala mamati kanako. Gibati ko nga iyang gialsa ang ambut unsa kadto gikan sa akong abaga ug miingon sa mabaharong tono, “Unya unsa man karon?” Akong gihangad ang akong ulo ug nangutana, “Unsa man?” Niana, lagmit iyang naamgohang ako tinuod nga buta ug nausab ang tono sa iyang tingog. Dayon akong nasabtan ang kapeligrohang akong nasum-okan. Ang gahing butang iyang gibutang sa akong abaga mao ang sulab sa sundang. Hapit diay niyang mapunggot ang akong ulo! Wala ko ipakita ang kahadlok tungod kay sa yano wala ako makaamgo sa kapeligrohan. Ang lalaki nagpadayon sa iyang lakaw, ug ako mipauli sa balay nga luwas.

May ubang kalisdanan, apan sila nagpadayag lamang kanako nga dili hamubo ang kamot ni Jehova. Sa maong panahon, may pito na sa among pamilya—akong inahan, akong igsoong si Eddie, iyang asawa ug tulo ka anak, ug ako. Tungod sa kanihit sa trabaho, si Eddie napugos sa pagdawat ug trabaho sa laing lungsod, nga kaming tanan mikuyog kaniya. Ugaling, migrabe ang kahimtang sa panarbaho didto. Si Eddie nawad-an sa iyang trabaho ug walay trabaho sulod sa halos usa ka tuig.

Maayo na lang, ako nakapadayong espesyal payunir. Kami wala mawad-ig igong pagkaon ug biste bisan sa usa ka adlaw. Pagkadako sa akong pagpabili sa mga pulong ni Jesus: “Nan, ipadayon ninyo ang pagpangita pag-una sa gingharian ug ang iyang pagkamatarong, ug ang tanang ubang butang igadugang ra kaninyo”!—Mateo 6:33.

Usa ka Mabungahong Ministeryo

Latas sa katuigan, nabatonan ko ang ubang ebidensiya sa pagpanalangin ni Jehova sa akong ministeryo. Akong mahinumdoman usa ka adlaw nga miduaw sa balay sa usa ka Protestanteng pamilya, ug misunod gilayon ang panaghisgot bahin sa doktrina sa impiyernong-kalayo. Ilang gitawag ang pastor, nga nagpuyo sa duol. Mipugos ang pastor nga husto ang iyang pagtulon-an, ug ang kabildohay susama niini:

“May usa ka hari kanhi sa mga Inca nga ginganlag Atahuallpa nga namatay daghang katuigan nga miagi,” ako misugod. “Siya usa ka tigsimbag diyosdiyos ug usa ka poligamista, ug siya mamumuno sa iyang mga paryente. Busa diin ba ang iyang kalag?”

“Nan siya tua gayod sa impiyernong-kalayo,” mitubag ang pastor.

“Apan ang maong hari walay kasayoran sa matuod nga Diyos. Siya wala gayod makabasa sa Bibliya o makakuhag kahibalo niana.”

“Nan tua siya sa langit,” siya mitubag.

“Apan ang 1 Corinto 6:9 nagaingong ang mga tigsimbag diyosdiyos dili magapanunod sa Gingharian sa Diyos,” mitubag ako.

Kahilom. Kay wala makadungog ug tubag, ang usa ka magtutudlo sa hayskul nga miuban sa pastor mitingog ug miingon, “Kon ang pastor dili makatubag sa imong pangutana, nan mahimo bang sultihan mo kami? Hain ba gayod ang kalag ni Atahuallpa?”

Unya akong gipakita kanila gikan sa Bibliya nga ang mga patay walay hunahuna diha sa lubnganan ug ang Diyos nagtakda sa usa ka panahon sa umaabot sa pagkabanhaw ug paghukom. (Ecclesiastes 9:5, 10; Juan 5:28, 29; Buhat 17:31) Ang katin-awan nakabatog malungtarong epekto sa magtutudlo tungod kay sa ulahi siya, nga kinaugalingon, nangita sa mga Saksi ni Jehova. Karon siya nagaalagad ingong ministeryal nga alagad sa usa sa mga kongregasyon sa mga Saksi ni Jehova dinhi sa Ecuador.

Ang akong kasingkasing nahupong sa kalipay, sanglit ang tibuok kong pamilya karon mga Saksi ni Jehova. Si Eddie, iyang asawa ug iyang igsoong babaye, kinsa nangandam nga mahimong madre, nabawtismohan sa 1969. Ang akong inahan misunod sa 1970. Ako mapasalamaton kaayo sa akong pamilya, ingon man sa ubang Saksi, tungod sa ilang kalulot kanako. Apan, labaw sa tanan, ako mapasalamaton kang Jehova nga Diyos, kinsa nag-abli sa akong mga mata (siyempre, sa espirituwal nga paagi) ug naghatag ug kahulogan sa akong kinabuhi. Uban sa iyang tabang ako nakabaton ug tugob nga kinabuhi bisan pa sa akong pagkabuta.—Sumala sa giasoy ni Rodrigo Vaca.

[Blurb sa panid 23]

“Kon may Diyos, dili unta ako mawad-an sa akong kamot o akong mga mata!” ako mopatugbaw nga mayugtanon

[Blurb sa panid 25]

Pinaagi sa pagsag-ulo sa tanang tubag ug sa mga panid nga niana hikaplagan ang mga ilustrasyon, ako makadumalag mga pagtuon sa Bibliya

[Blurb sa panid 25]

Ako nangutana, ‘Hain ang kalag ni Atahuallpa, nga tigsimbag diyosdiyos ug poligamista?’

[Letrato sa panid 24]

Ako nakakaplag ug dakong kalipay sa pagtudlo sa Bibliya sa uban