Pagpaniid sa Kalibotan
Kabataan Gipalagpot sa mga Tunghaan sa Paraguay
Sulod sa 1984, ang mga awtoridad sa tunghaan sa Paraguay nagpalagpot sa kapin sa 60 ka anak sa mga Saksi ni Jehova tungod kay ang mga bata midumiling moapil sa patriotikanhong pagsaludar-sa-bandera nga mga seremonya ingong paglapas sa ilang binansay-sa-Bibliya nga mga konsensiya. Ang mga pagpalagpot nagpadayon sa 1985. Ang ubang Saksing estudyante wala dawata sa enrolment. Ang gilantugian mao ang pagkakasaligan sa garantiya sa konstitusyon sa Paraguay sa “katungod sa pag-angkon . . . ug ang pagtuman sa relihiyon [sa usa] . . . basta kana dili mosupak sa maayong mga batasan o kahusay sa katilingban.”
Sa Abril 15, 1985, ang ubos nga korte sa Asunción mihukom dapig sa usa ka petisyon sa lima ka ulo sa pamilya nga ang ilang napulo ka anak dawaton pag-usab sa tunghaan. Ang mga abogado malamposang miergo nga “ang kahilom nga gihuptan [panahon sa patriotikanhong mga seremonyas] sa mga estudyante nga mga anak sa mga Saksi ni Jehova giisip nga MATINAHORON ug walay tuyo sa pagsakit.” Apan sa Mayo 8, ang Korte sa Apelasyon nagbalit-ad sa hukom. Dugang pa, sa Abril 17 ang Ministeryo sa Edukasyon ug Pagsimba miluwat sa Resolusyon Num. 1.051, nga nagduso sa pagpalagpot sa kabataang dili mosaludar sa nasodnong emblema. Ang mga ulo sa pamilya karon nagdala sa ilang kaso ngadto sa kinalabwang korte sa Paraguay, ang Korte Suprema sa Hustisya. Kasamtangan, ang separadong desisyon sa ubos nga korte—nga dapig sa mga Saksi ni Jehova—nga naglangkit sa napulo pa ka bata ginahagit sa Ministeryo. Ang umaabot nga mga desisyon sa korte magtino kon kaha ang nasod mosunod kun dili sa mga garantiya sa kagawasan sa relihiyon sa konstitusyon niini.
Bag-ong Hapones nga Bibliya
Ang Watch Tower Society miluwat ug bag-ong Reference Bible sa modernong Hapones. “Ang nahauna sa iyang matang,” mitaho ang Asahi Evening News. Kini nagatawag niining maong Bibliya nga “panalangin sa tanang nagatinguha sa katukma sa hubad,” nga midugang nga kini “sayon basahon.” Ang artikulo miingon usab nga “kining bag-ong basahon dunay 11,400 nga potnot nga dunay kapaingnang mga hubad sa teksto nga nagahimo niining bag-ong Reference Bible nga daghag-bersiyon nga hubad. Kini dunay 125,000 ka reperensiya sa panaplin sa ubang mga teksto nga mopadayag sa naglambiggit nga harmoniya sa 66 ka libro.” Ang Bibliya giluwatan ngadto sa panon sa 28,564 ka Saksi ni Jehova nga nagtigom sa Yokohama Stadium sa Mayo 19. Pinaagi sa mga koneksiyon sa telepono ngadto sa 30 ka laing dapit sa kombensiyon sa tibuok Hapon, ang bug-os nga gidaghanon sa tumatambong misulbong ngadto sa 174,959.
48 Milyong Giyanon
Bisan pa sa paningkamot sa nasyonal ug internasyonal nga mga organisasyon sa pagsumpo sa pag-uswag sa pag-abusar sa droga, kining ika-20ng-siglong hampak nagapadayon sa pagkaylap sa tibuok yuta, matud sa batok-droga nga komperensiya sa Hiniusang Kanasoran sa Vienna. Gibanabana nga dunay labing menos 48 milyong giyanon sa droga. Niini kanila, matud sa Italyanong mantalaang Corriere della Sera, “mga 38 milyon nagagamit ug cannabis, mga 2 milyon nagagamit ug opio, ug ang dili-tinong gidaghanon pero tinong ‘minilyon’ maoy mga biktima sa cocaine, samtang mga siyete cientos mil ang nagagamit nga regular sa heroina.”
Mga Tumor Tungod sa Abuno
Ang mga abuno sa dugo mahimong magpahinabog mga tumor diha sa mga pasyente sa kanser, maoy gipaila sa bag-o apan lantugionong mga siyentipikanhong pagtuon. Sumala sa mga taho nga gipahayag sa tinuig nga tigom sa American Association for the Advancement of Science, ang mga abuno sa dugo mopaluya sa sistema sa imyunidad sa pasyente ug sa ingon makapadasig sa pagtubo ug pagbalik sa mga tumor diha sa mga pasyente nga may kanser sa baga, suso, dakong tinai, ug sa lubot. Si Dr. Neil Blumberg, usa ka espesyalista sa abuno sa dugo sa University of Rochester Medical Center sa New York, mituon sa mga pasyenteng may kanser sa dakong tinai ug sa lubot. Ang iyang mga kaplag, nga gipatik sa British Medical Journal, nagpadayag nga ang pagsugmat sa kanser tapos sa operasyon mas kalagmitan diha sa mga pasyenteng may abuno kay sa diha sa susamang mga pasyente nga wala magpaabuno. “Sa among linaing pundok sa mga pasyente, may usa ka asosasyon nga misugyot nga ang abuno maoy usa sa labing dagkong mga hinungdan sa riyesgo,” si Dr. Blumberg miingon sa usa ka dispatso sa balita sa Associated Press.
“Mga Busay” sa Ilalom sa Dagat
Ang mga siyentipiko gikan sa mga laboratoryo sa panukiduki sa Australianong Navy nakadiskobre sa duol sa baybay sa Tasmania sa “busay” sa ilalom sa dagat nga 12 ka beses nga hataas pa kay sa Niagara Falls ug 6 ka beses nga taas pa kay sa Victoria Falls. Ang “busay” maoy 1,970 tiil (600 m) sa gihabogon, nagtaho ang The Evening Post sa Wellington, New Zealand. Sa samang dapit, ang pundok sa tigdukiduki nakadiskobre usab sa 6,560-tiil-gihabogon (2,000 m) ilalom sa dagat nga bolkan nga ang tuktok niana kapin sa usa ka milya ug tunga (2.4 km) sa ilalom.
Mga Saulog sa Adlawng-Natawhan—Kristohanon?
Taliwala sa mga pagano, sumala kang Horst Fuhrmann, propesor sa historya sa edad media sa University of Regensburg, “ang saulog sa adlawng-natawhan maoy sa pagpasidungog sa usa ka anghel nga magbalantay o diyos sa usa, kansang halaran gidekorahan sa mga bulak ug mga koronang bulak; ang mga halad gihimo ngadto sa diyos sa pangilin, ang mga higala mihatag sa mga pahalipay ug nagdalag mga gasa.” Si Propesor Fuhrmann nagpadayon diha sa Alemang mantalaan nga Süddeutschen Zeitung: “Gihatag ang dakong kabantog sa mga saulog sa adlawng-natawhan nga gihimo alang sa emperador, nga kompleto sa mga parada, publikong mga kombira, mga dula sa sirkos, ug pagpangayam sa mga hayop: mga talan-awon nga mangil-ad alang sa mga Kristohanon.” Busa, matud ni Fuhrmann, ang mga Kristohanon “midumili sa pagsaulog sa adlawng-natawhan.”
Kagawian Samtang Binaksan
Ang kabataan mas maayog kagawian nga mga pasahero dihang magbakos sa lingkoran, mao ang angkon sa American Academy of Pediatrics. Ang ilang basahon nag-ingong ang mga pagtuon sa unibersidad nagapadayag nga dihang dili binaksan “ang mga bata naglubaglubag diha sa mga lingkoran, mingtindog, mingreklamo, nakig-away, ug namira sa manibela. Apan, dihang gibaksan sa bakos sa lingkoran may 95% menos nga kaso sa daotang kagawian.” Dugang pa, dihang ang kabataan gibaksan, ang mga ginikanan dili kaayo mabalda ug mapikal, mao nga sila makahatag ug bug-os nga pagtagad sa ilang pagmaneho.
“Dial-a-Shrink”
Idugang ang “dial-a-shrink in New York” ngadto sa nagdakong listahan sa personal nga mga serbisyo nga karon mabatonan pinaagig telepono, matud sa The Medical Post sa Canada. [Ang “shrink” maoy Amerikanhong inato nga pulong alang sa “sikyatrista.”] Sa bili nga $19 (U.S.) alang sa matag diyes minutos, ang usa ka tawong may mga problema makadawat ug propesyonal nga panambag ug singlon kana sa iyang credit card. Ang mga tawag nagaabot sa gidaghanong mga 20 sa usa ka adlaw. Sila kadaghanan nagagikan sa mga babaye nga mga trayenta ug kuwarenta anyos sa edad nga dunay mga suliran sa kabalaka ug depresyon tungod sa “nagkapakyas nga mga relasyon.” Ang mga indibiduwal nga dili makiling nga mainterbiyo sa nawong ug nawong madani sa serbisyo tungod kay kini dili makapaila sa ngalan ug sayon ang pagtawag gikan sa kaugalingong balay o opisina.
Kinaulahiang Balita Bahin sa Tabako
NIKOTINA—ISOG NGA DROGA. Unsang drogaha ang usa sa labing karaan, mao ang labing kaylap gigamit, ug sa samang mga gidaghanon, mas isog ug mas makagiyan kay sa cocaine? Kini ang nikotina. Sumala kang Jack Henningfield, usa ka siyentipiko sa National Institute of Drug Abuse Addiction Research Center, Baltimore, Maryland, ang makapalalim sa pagbati nga epekto sa nikotina susama sa morpina ug cocaine. Sa usa ka balita sa Gannett News Service, si Henningfield miingong ang nikotina “may ginabuhat nga biyolohikanhon sa utok.”
MAKAPATAY NGA MGA BINUGA. Ang pasibong pagtabako, nga makasuyop sa aso nga ibuga sa mga hinabako, nagapatayg kaliboan sa usa ka tuig, sumala sa independenteng mga pagtuon sa Inglaterra ug Amerika del Norte. Ang London Daily Telegraph, sa pagsuma sa usa ka komperensiyang gipatawag sa Britanikong Departamento sa Panglawas, mitaho: “Abot ug 5,000 ka dili-hinabako mamatay kada tuig ingong resulta sa pagsuyop sa aso sa sigarilyo sa ubang tawo.” Ug si James Repace, usa ka tigdukiduki alang sa U.S. Environmental Protection Agency, misulti sa Canadianhong pederal nga husay nga ang aso sa tabako diha sa dapit-trabahoan nagapatay sa gibanabanang 5,000 dili-hinabako sa usa ka tuig sa Tinipong Bansa ug mga 500 sa Canada tungod lamang sa kanser sa baga, sumala sa The Globe and Mail sa Toronto. Kana midugang: “Ang mga banabana sa ubang mga siyentipiko sa tanang kamatayong nalangkit sa molukop diha-sa-trabaho nga aso sa tabako moabot pa sa 50,000 kada tuig sa Tinipong Bansa ug 5,000 sa Canada.”
PALABIHON ANG MGA DILI-HINABAKO. Ang nagkadaghang dagkong mga kompaniya sa Tinipong Bansa—Grumman, Boeing, ug Goodyear—nagakuyog sa kampanya batok sa pagtabako sa mga dapit-trabahoan. Ngano man? “Ang pagpatrabaho sa usa ka hinabako mokostar ug dugang $1,000 [U.S.] sa usa ka tuig kay sa dili-hinabako tungod sa nagkadaiyang mga hinungdan,” nakutlo sa ingon si Marvin Kristein, usa ka propesor sa ekonomiks sa State University of New York, diha sa The New York Times. Kana mokabat sa usa ka dakong kantidad alang niining dagkong mga kompaniya. Pananglitan, ang The New York Times mitaho nga “Ang Boeing makadaginot ug abot sa $10 milyon [U.S.] sa usa ka tuig dihang ipatuman na niini ang iyang pagdili sa pagtabako.” Kini sila ug ang ubang hinungdan mitultol sa tsirman sa Goodyear, si Robert Mercer, sa pagtagna sa miaging tuig: “Kita moabot sa punto diin ang dili-pagtabako mahimong usa ka kondisyon sa pagpatrabaho.”
Pinansiyal nga Baha
Kap-atan ka tuig tapos mapildi sa Gubat sa Kalibotan II, ang Hapon hapit nang mahimong pangunang tigpautang sa kalibotan, matud sa Detroit Free Press. Ang baha sa salapi, nga naghawas sa mga tinigom sa Hapones nga mga tigkonsumo ug ganansiya sa Hapones nga industriya, nagabul-og nganha sa ekonomiya sa kalibotan sa proporsiyong $50 bilyon ngadto $100 bilyon (U.S.) matag tuig, duolag katunga niana mosangko sa Tinipong Bansa. Sumala sa taho, ang katingalahang hitabo maoy tungod ilabina sa presenteng Amerikanhong ekonomiya, “sa talagsaong lig-ong dolyar, ang mga alkansi sa pederal nga badyet niini, ang tag-as nga mga interes, ug ang talagsaong mga alkanse sa pamatigayon niini.” Si Gn. C. Fred Bergsten, direktor sa Institute for International Economics, nagbanabana nga, sa presenteng mga kiling, sa lima ka tuig ang Tinipong Bansa mautangan sa Hapon ug usa ka trilyong dolyar (U.S.), ug ang nahibilin sa kalibotan mautangan sa Hapon ug $500 bilyon (U.S.).
Labing Maayong mga Papel de Bangko sa Kalibotan
Ang mga papel de bangko nga ginama sa Brazil maoy apil sa labing maayo sa kalibotan, sa kalidad ug sa seguridad, mao ang pangangkon sa presidente sa tiggamag kuwarta sa Brazil, si Carlos Alberto Direito. Ang mga papel de bangko sa Brazil, nga ginama gikan lamang sa materyales sa nasod, giimprenta sa espesyal lugas-sa-gapas nga papel. Sila tabason sa elektronik nga paagi ug maampingong susihon sa 120 ka hanas babayeng mga trabahante. Ang Brazil nagaimprenta usab ug kuwarta alang sa mga nasod sa Angola, Bolivia, Peru, ug Venezuela.