“Pagpuyo sa Pamilyang May Hinablos”

—Usa ka interbiyo sa direktor sa Stepfamily Foundation

Si Gng. Jeannette Lofas, direktor sa Stepfamily Foundation ug kaubang magsusulat sa Living in Step, nakatuon sa talagsaong mga kapit-osan sa pamilyang may hinablos. Ang mosunod nga pag-interbiyo kaniya sa usa ka magsusulat sa Pagmata! nagasugilon kon sa unsang paagi kini malamposong masagubang.

P. Gng. Lofas, nganong lisod kaayo ang pagkahimong amaama o inaina?

T. Kadaghanang ang usa ka amaama o inaina mosugod uban ang dili-tinuod nga daotang dungog ug mosangpot sa pagbaton sa tinuod nga daotang dungog. Ang kadaghanang amaama o inaina nagalaom nga ilhon sama sa tinuod nga ginikanan. Sa linangkob, sila dili ilhong ingon. Nga tinuyo kun dili tinuyo, sila halos kanunayng mosulay sa pagpamatuod sa ilang kaugalingon. Kadaghanan ang mga hinablos mosalikway niining tanang pagpakaginikanan tungod kay mobating nagaluib sa ilang mibulag nga ginikanan. Ang tinuod nga ginikanan dunay bakanteng dapit. Sa sinugdan antoson sa ginikanan ang pagdaot. Kini dili kanunayng mahitabo, ‘Kon gihigugma mo ako, imong higugmaon ang akong mga anak.’

P. Nganong ang mga hinablos kadaghanan dili mahigalaon?

T. Lisod alang sa usa ka bata ang pagkasinati sa usa ka diborsiyo. Masakit ang bata nga mibulag si Mama o nga si Papa wala diha sa paghatag ug igong pagtagad. Kadaghanan ibalhin sa mga bata kining mga kasakit ngadto sa amaama o inaina. Kini gitawag pagkawala sa lugar (displacement). Busa ang mga amaama o inaina daling mahimong mga dakdakanan niining tanang daotang mga pagbati. Sa kalit lamang, ang bata magagawing ngil-ad kanimo.

P. Sa unsang paagi katabangan nimo ang bata sa pagsagubang niining “daotang” mga pagbati?

T. Una, kinahanglang ilhon sa ginikanan ug sa mga bata nga kanang mga pagbatia normal nga bahin sa naandang mga kinaiya sa pamilyang may hinablos. Kon imong pasanginlan ang bata o ang amaama o inaina inay ang naandang mga kinaiya, ikaw may dakong suliran. Kinahanglang hisabtan sa mga bata nga sa sinugdan maoy normal nga maglagot ug masuko ug mobatig kapakyasan. Kadaghanan, ang pagtabang lamang sa bata sa pag-ila nganong kana ang iyang pagbati ug pagsimpatiya kaniya maoy dakong tabang. Angay ipasalig sa tinuod nga ginikanan ngadto sa bata nga siya kanunayng may espesyal nga posisyon ug busa walay rason nga mahadlok nga basin ilogon sa amaama o inaina ang ‘posisyon ug teritoryo.’

P. Makadisiplina ba gayod ang amaama o inaina sa usa ka hinablos?

T. Oo, pinaagi sa pagpahimutang ug ‘mga lagda sa balay’ sukad sa sinugdan. Ang gugma nagkahulogang imong hatagan ang mga bata ug mga utlanan ug dili pasagdang sila dili makontrolar. Ang disiplina ug ang gugma kinahanglang matimbang, diha sa pamilyang may hinablos o sa walay hinablos. Apan sa pagpuyo sa pamilyang may hinablos, kadaghanan lisod mabati ang gugma. Wala diha ang pagkakadugo ug ang kasaysayan, mao nga ang amaama o inaina tingali masobrahan sa pagsanong, o mayugot ang hinablos sa disiplina gikan sa “estranghero.” Ang amaama angay magtukod sa iyang awtoridad pinaagi sa pagpanguna inay sa pagmando.

P. Unsay mopahinabog seryosong mga suliran sa pagsilot?

T. Kon ang amahan ug inahan dili magkauyon atubangan sa mga anak. Ang pagkawala-magkauyon sa duha ka hamtong nga tawo sa iyang kinabuhi maoy pinakadaotang butang alang sa usa ka bata. Unya ang bata walay kadangpan. Kon ang pamilyang may hinablos walay ‘polisa sa kompaniya,’ kana malaglagon. Hinungdanon kaayong hisgotan, ug pagauyonan sa mga ginikanan kon unsa ang mga sukdanan sa panimalay ug ang mga sangpotanan niini kon kini pagalapason. Unya kini ilang tin-awon ngadto sa bata. Usa ka amaama nagpahayag niini niining paagiha: “Nindot nga butang dihang ang inahan magaingon, ‘Siya ang akong bana, ang imong amaama. Kaming duha ang magmatuto kanimo.’”

P. Unsa ka bililhon ang relasyon sa magtiayon?

T. Kini mao ang pangunang relasyon, ug kinahanglang kini lig-on; kay kon dili ang nahibiling bahin dili moobra. Kinahanglang inyong tukoron ang gitawag namong kalig-on sa magtiayon. Kini momugna sa usa ka nahiusang pamilya. Kon wala kana, dili lamang nga inyong ikahatag sa mga anak ang makalibog nga mga mensahe kondili kana mohimog kal-ang ninyong duha. Panglakaw kamo ingong magtiayon. Kalipayi ang mga bata ingong magtiayon, nga dili pabug-atan ang usa ra ka ginikanan.

P. Makatabang ba ang relihiyosong mga prinsipyo?

T. Oo, dakong tabang. Kana makapaarang kanimo nga dili magtagad sa ginagmayng mga sayop nga mabuhat batok sa usag usa. Pananglitan, ang bana tingali usahay mopabor sa iyang tinuod nga anak nga maoy sayop. Masuko ang asawa. Karon, dili ba niya balihon ang way-hinungdang kabingkilan, nga dili magpabilin sa kalibog sa nahitabo? Tinuod, nasayop ang iyang bana. Busa unsa man? Kadto nahitabo na. Asa kita mopaingon gikan dinha? Ang relihiyosong mga prinsipyo sa asawa magatabang kay siya maghunahuna: ‘Unsa kaha ang kabubut-on sa Diyos? Nga palamposon namo ang pamilya. Busa unsa ang kinahanglang buhaton namo karon aron mahitabo kana? Pinaagi sa sinserong paningkamot sa pagsunod sa kabubut-on sa Diyos, kami makapalampos sa kahikayan.’