Patunhaya ang Pakigdait Uban sa Imong Silingan

ARON mapatunhay ang pakigdait sa uban, kinahanglang makigdaiton una ikaw sa imong kaugalingon. Mao kini ang tin-aw nga mga pulong ni Kristo Jesus sa miingon siya: “Higugmaa ang imong silingan sama sa imong kaugalingon.” (Mateo 22:39) Aron imong higugmaon ang imong silingan kinahanglang imong higugmaon ang imong kaugalingon. Dili tungod kay hingpit ka. Nasayod ka nga dili ka hingpit. Ikaw may mga deperensiya, makahimog mga sayop, mobating sad-an. Nasayod ka niining tanan. Apan nasayod usab ikaw nga naguol ka sa imong mga kalapasan, mangayog pasaylo alang niana, ug determinado sa paghimog mas maayo pa, ug niining paagiha imong gipalibre ang imong kaugalingon sa mabug-at nga pagbating sad-an.

Gikan sa kadagaya sa atong kasingkasing kita magasulti ug magalihok. (Mateo 12:34, 35) Kon puno ang atong kasingkasing sa pagbating sad-an ug mga pagpanudya, kining negatibong mga pagbati sa pagkadili-mahigugmaon mapahungaw ngadto sa uban. Aron makahigugma sa uban kinahanglang may pagpabili ka sa kaugalingon, pagtahod sa kaugalingon, makahimo sa pagdawat sa kaugalingon. Makahimo pa gani sa pagkatawa sa kaugalingon. Sa pahigugma sa imong kaugalingon niining paagiha, wala kay kinailadmang kagubot nga makapaaslom sa imong relasyon sa uban. Uban niining kinailadmang kasegurohan, dili nimo bation nga ginahulga ka sa uban ug makapakitag malulutong pagtagad. Aron makigdaitong maabot ang uban, kinahanglang may pakigdait o kalinaw ka sa imong kaugalingon.

Apan, sa malisod inagpas nga pagkinabuhi niining modernong kalibotan, ang kalinaw sa kinailadman nameligro, ug ang malumong arte sa pagkamakigdaiton sa silingan nagakahanaw. Ginaatubang sa mga tawo ang usag usa samag bao nga may mga ulong natago, nga molili gikan sa ilang balay, nga mahadlok sa pagpaggula sa ilang mga liog. Ang pagkamahigalaon nadaot tungod sa kahadlok ug sa kamingaw. Makasubo, apan masabot, tungod kini sa malisod nga panahong atong gikinabuhian.—2 Timoteo 3:1-5.

Bisan pa, kon mangitag paagi ang tawo aron mahimong mahigalaon, ang iyang paningkamot sagad baslan ug maayo. Ang pagtimbaya sa silingan sa molabay ka sa dalan, ang paghapit sa makadiyut aron makigsulti sa usa nga nagtrabaho sa lagwerta, ang pakig-estorya sa usa nga imong tapad sa lingkoranan sa parke—kini maoy makapalipayng mga gutlo. Adunay mga giya nga atong mahimong sundon sa paghimo niining mga okasyona nga makapalipay ug makahatag dugang kalinaw sa atong tawhanong mga relasyon. Tagda ang pila kanila.

Pagpakita nga Maayo Kang Mamiminaw

Pagpakitag pagtahod. Tan-awa kanang nakigsulti kanimo. Kon maglatagaw ang imong mata, ang mensahi nga imong gipakita kaniya mao, ‘Wala koy interes kanimo o sa imong gisulti.’ Tingali wala kana nimo tuyoa. Busa pamati kon unsay iyang isulti ug tubaga siya. Ayaw pagsakgaw, gawas kon may detalyeng gipangayo o kon magbangon ug tukmang mga pangutana. “Kadtong magahatag ug tubag sa wala pa niya madungog, maoy usa ka binuang ug kaulawan alang kaniya.” (Proverbio 18:13) Pamati aron masabtan siya, ang iyang panghunahuna, ang iyang baroganan, ang iyang mga pagbati. Pamati dili lamang sa imong dalunggan kondili sa imong kasingkasing usab. “Magmaabtik sa pagpamati, magmahinay sa pagsulti, magmahinay sa pagkasuko.”—Santiago 1:19.

Pakigkomunikar, Pakigsulti

Ang pakigkomunikar nagkahulogan “sa pagpasa ug impormasyon, hunahuna, o pagbati aron bug-os nga madawat o masabtan.” Magmatin-aw ug laktod sa punto, dili daghang pulong o magpatakag sulti. Paneguroa nga nasabtan sa tawo ang imong punto. Ang pagsultihay nagkahulogan “sa pagbayloay sa mga hunahuna ug mga opinyon pinaagi sa binabang nga mga pulong.” Ang pagsultihay dili pagpakigpulong; kini maoy pagbayloay. Kon napatin-aw na nimo ang punto, pamatia ang tubag sa imong gikaestorya. Ikaw ang mamiminaw kon may mag-asoy ug eksperyensiya o maghatag taho. Sa pagsultihay usa ikaw ka entrante. Pakigbahin niana, ug tugoti usab ang uban nga makigbahin. Ug pakig-angay, bukas sa bag-ong mga ideya. Ang nahunahuna nang daang panglantaw, nga dogmatikong gituohan, makabuta sa imong mga mata, makapabungol sa imong mga dalunggan, ug makapagahi sa imong kasingkasing.—Mateo 13:15.

Magmahigalaon, Magmatinud-anon, Magmatinagdanon

Ayaw ug kaulaw. Abuta ang uban. Ang imong pagkamahigalaon makadanig samang pagsanong kanila. Mananakod ang mga pagbati. Batia ang buot nimong bation sa uban. Lihok sa buot nimong ilihok sa uban. Tagda ang uban sa buot nimong itagad diha kanimo. Pagpugas sa butang nga buot nimong anihon. Lihok sa normal. Magmatinud-anon. Pagpakitag tinuod nga kaikag sa uban, matinagdanon sa uban, maalagaron sa uban.

Tagda ang Uban_

Sa usa sa mga nobela ni Booth Tarkington, naghinugilon siya bahin sa usa ka grupo sa mga bata nga nagdula sa tugkaran. Ang usa sa mga magdudula, si Little Orvie, mibating wala siya matagad, misugod sa pagdagandagan ug pagluksolukso ug misinggit, “Tan-awa sab ako! Tan-awa sab ako!” Dili kaayo madayganon ang mga edad-edaran bahin niini, apan gusto usab sila nga tagdon. Ang mga masuso ug mga tigulang mamatay gani kon wala kini. Busa tan-awa ang mga tawo, pamati kanila, matikdi sila! Sinatia ang imong mga silingan, magmahigalaon, dayega ang ilang iro, ang ilang tanamang rosas, ang ilang bag-ong senina—apan sa pagkasinsero, dili aron ingnon lamang.

Likayi ang Pagpanaway

Kini walay kapuslanan. Makasakit kini sa garbo ug makapukaw ug kasuko. Moabot nga samag pag-atake kini ug makapahimo sa tawo nga mapanalipdanon. Mangatarongan gayod sila ug mobalos kanimo. Sige panaway, ug magkaproblema ka. Hinumdomi, mas emosyonal ang tawo kay sa makataronganon, ilabina kon sila atakehon—ug mao kanay ilang paghunahuna sa pagpanaway. Imbes manaway, magmasinabuton. Ang mga pulong sa pagpadasig makahimog mga katingalahan. Tan-awa ang ilang maayong mga katakos kay sa ilang mga sayop. “Ang pagpalabay sa mga kasaypanan maoy himaya sa tawo.”—Proverbio 19:11, The New English Bible.

Paghatag ug Tambag

Magmainiton, mahigalaon, mahigugmaon. Pasagdi siya nga mouna sa pagsulti sa taas-taas nga panahon. Sayri nganong mao kanay iyang hunahuna o paglihok. Pagpakitag pagkamabination sa iyang mga tinguha. Paminawa ang iyang panghunahuna. Sabta ang emosyonal nga katarongan sa iyang batasan. Ipadayag nga ikaw usab makahimog mga kasaypanan, nga parehas kamong duha nga mga dili-hingpit. Dayon “pahiulia kining tawhana uban sa espiritu sa kalumo, samtang ginabantayan mo ang imong kaugalingon, kay basi ikaw matintal usab.” (Galacia 6:1) Isentro lamang ang imong tambag sa isyu. Ipaangay kini sa indibiduwal, malulutong tabangan siya sa pagkasabot sa punto, ug sulting mataktikahon. “Himoa nga sa kanunay magamadanihon ang inyong sinultihan, tinimplahan ug asin, aron makahibalo kamo kon unsaon ninyo sa pagtubag kang bisan kinsa.” (Colosas 4:6) Paghatag positibong pagpalig-on, dayega ang kauswagan.

Pagbaton ug Empatiya, Ipakita Kana

Nagkahulogan kini nga imong ibutang ang imong kaugalingon sa kahimtang sa uban. Panid-i ang iyang mga panginahanglan. Batia ang iyang gibati. Unsay buot nimong ipatagad kanimo kon ikaw pa ang anaa sa iyang kahimtang? Kinahanglang makahibalo ka niining tanan kon buot nimong sundon ang bulawanong lagda: ‘Ang tanang butang nga maoy buot nimong buhaton sa tawo kanimo, mao usay ibuhat ngadto kanila.’ (Mateo 7:12) Dili kini masayon. Sa ubang mga kahimtang imposibleng isulti ang imong gibati—mahimo lamang kining buhaton pinaagi sa mga luha. Misugyot si apostol Pablo niini nga empatiya sa miingon siya: “Pagkalipay kamo duyog sa nagakalipay; panghilak kamo duyog sa nagapanghilak.”—Roma 12:15.

Tapos nga namatay si Lazaro, si Maria miduol kang Jesus. Ang asoy nagpadayon: “Busa, sa pagkakita ni Jesus kaniya nga naghilak ug ang mga Hudiyo nga nangabot uban kaniya naghilak, siya miluom diha sa espiritu ug naguol; ug siya miingon: ‘Hain ba ninyo siya hayaa?’ Sila miingon kaniya: ‘Ginoo, aria ug tan-awa.’ Ug si Jesus mihilak.” (Juan 11:33-35) Nahibalo si Jesus kon unsay iyang buhaton, apan sa pagtan-aw sa ilang kaguol, nadala siya sa paghilak uban kanila. Siya mipakitag empatiya.

Ayawg Basli ang Daotan ug Daotan

Ayaw ug ‘buhata sa uban ang butang nga ilang ginabuhat diha kaninyo,’ matud pa sa pila nga nagtuis sa bulawanong lagda. Hinunoa, ayaw ug basli ang daotan ug daotan, apan dag-a ang daotan sa maayo. Giawhag kita ni Jehova sa paghigugma tungod sa iyang gugma alang kanato. “Kita nahigugma, tungod kay siya ang unang nahigugma kanato.” (1 Juan 4:19) Praktikal kini nga pangatarongan; tawhanong kinaiyahan kini. Ang malumong tubag makapahupay sa kasuko. Ang pagtahan sa pikas aping hayan makapugong sa pag-atake. Sama nga makatunaw ang baga sa karbon sa palibot sa karaang mga hurnohan sa metal gikan sa ore, sa ingon nga paagi ang imong pagbalos ug maayo sa daotan makapahupay sa kasuko sa imong kaaway ug makatunaw niini, busa nadaog kini. Sa laing bahin, tingali padayon nimong antuson ang iyang daotang buhat, apan gihimo na nimo ang imong maarangan aron sa pagpatunhay sa pakigdait. Nagmatinud-anon ka sa imong kaugalingon, sa imong mga prinsipyo. Wala nimo tugoti ang mamumuhat ug daotan sa paghimo kanimong mamumuhat ug daotan.—Roma 12:17-21.

Sumala sa Imong Takos nga Maarangan, Makigdinaitay

Aktibong “makigdinaitay uban sa tanang tawo.” (Hebreohanon 12:14) Dili kini motungha sa kaugalingon. Dili kanunayng posible ang pagpangagpas niana. Sa ubang mga kahimtang kinahanglang mohunong ka usab sa pagpangagpas niana. “Ayaw pagpakig-uban sa usa ka tawo nga masuk-anon; ug sa tawo nga moulbo dayon ang kasuko ayaw pagpakigkuyog.” (Proverbio 22:24) Apan, “kon mahimo, sumala sa imong takos nga maarangan, makigdinaitay kamo uban sa tanang tawo.”—Roma 12:18.

Ang Gregong pulong sa matang sa gugma nga gisulti ni Jesus nga ipakita sa imong silingan mao ang a·ga’pe. Ang paghubit ni apostol Pablo niining hiyasa, a·ga’pe, nagpatin-aw sa mga giya sa pagpatunhay sa pakigdait uban sa imong silingan: “Ang gugma mapailobon, ug mapuanguron. Ang gugma dili abughoan, dili manghambog, dili kini tigpaburot, dili magabuhat ug malaw-ay, dili mangita sa kaugalingong kaayohan, dili masuk-anon. Kini dili modumot. Kini wala magakalipay tungod sa dili matarong, apan nagakalipay sa kamatuoran. Kini moantos sa tanang butang, motuo sa tanang butang, molaom sa tanang butang, mopailob sa tanang butang. Ang gugma dili gayod mapakyas.”—1 Corinto 13:4-8.

[Kahon sa panid 5]

Mga giya sa tawhanong mga relasyon, gikan sa basahon sa Bibliya sa Proverbio, kapitulo ug bersikulo

“Ang tubag, kon malumo, makapahupay sa kasuko, apan ang pulong nga mahait makapapukaw sa kasuko.”—15:1.

“Ang kasingkasing sa maalamon magapahamangno sa iyang baba, ug nagadugang sa kinaadman sa iyang mga ngabil.”—16:23.

“Ang makalilipay nga mga pulong sama sa dugos, matam-is sa kalag ug makalig-on sa mga bukog.”—16:24.

“Kadtong nagatabon sa kalapasan nagapangita ug gugma, apan kadtong nagabutyag sa usa ka butang nagapabulag sa suod nga higala.”—17:9.

“Ang sinugdanan sa panagkabingkil ingon sa usa nga nagahuwad sa tubig; busa sa dili pa masugdan ang panag-away, lumakaw ka.”—17:14.

“Kadtong nagapugong sa iyang pulong may kahibalo, ug ang tawong may salabotan may mabugnawng espiritu.”—17:27.

“Ang kaalam sa tawo makapahinay sa iyang kasuko, ug maoy iyang himaya ang pagpasaylo sa kalapasan.”—19:11.

“Maoy usa ka kadungganan alang sa usa ka tawo ang pagpahilayo gikan sa pagpakig-away, apan ang buangbuang magakaaway.”—20:3.

“Ang tambag sa kasingkasing sa usa ka tawo sama sa halalom nga tubig, apan ang tawo nga may salabotan magatimba niini.”—20:5.

“Husaya ang imong panagkabingkil uban sa imong isigkatawo lamang, ug ayaw pag-ibutyag ang tinagoan sa usa.”—25:9.

“Ayaw pagkanunaya ang imong tiil sa balay sa imong isigkatawo, tingali unya siya pul-an kanimo ug magdumot kanimo.”—25:17.

“Nakakita ba ikaw ug tawo nga madalidalion sa iyang pulong? Aduna pay paglaom ang usa ka buang kay kaniya.”—29:20.