Ang Pagpangitag Kasegurohan sa Katuigan sa Bomba

SA GABII sa Hulyo 27, 1943, libolibong mga bomba midabodabo sa Hamburg, Alemanya. Ang resulta maoy usa ka bag-ong butang sa gubat: usa ka dako, nagalamoy nga impiyerno, usa ka unos sa kalayo. Ang hangin nga mipaibabaw miresultag makusog nga hangin nga nakadabdab sa kalayo sa tanang bahin, nga mingsuyop sa mga tawo ngadto sa kalayo. Grabe kaayo ang kainit. Ang mga silonganan sa air-raid nahimong mga hudno, nga nakaluto ug nakapakaging sa mga tawo nga anaa sa sulod niini. Ang uban namilit sa natunawng espalto. Kapin sa 40,000 ang nangamatay, kapin sa 20 ka pilo nga kalabawon sa gidaghanong nangamatay sa usa ka ordinaryong pagpamomba sa ayroplano.

Sa milabay ang duha ka tuig, sa pikas bahin sa globo, laing unos sa kalayo ang milamoy sa Hiroshima, Japan. Kining panahona ang sunog giduslitan sa usa ka ayroplano nga naghulog ug usa lamang ka bomba.

Ang bomba, usa ka bomba atomika, gianggaan ug Little Boy. Apan dili gamay ang epekto niini. Makahahadlok kadto. Makabuta ang masanag nga kahayag niadto. Kadto nakamatay ug nakaangol tungod sa kalayo ug kainit ug pagbuto. Kadto makahilo tungod sa makamatayng radyasyon.

Sa milabay ang tulo ka adlaw, laing bomba, nga ginganlag Fat Man, nakapapas sa katunga sa Nagasaki. Ang bukid nga anaa sa sentro niining bukirong siyudad nakapanalipod sa pikas bahin.

Ang Nukleyar nga Hinagiban Karon

Karon, adunay duolan sa 50,000 niining mga hinagibana nga makalaglag sa masa. Palandonga:

□ Kon mogamit lamang ang duha ka dagkong kagamhanan ug 5 porsiento sa ilang estratehikong nukleyar nga mga hinagiban batok sa usag usa ka siyudad, sa usa ka minuto 200 ka milyong tawo ang mangamatay, upat ka pilo nga kalabawon sa gidaghanong nangamatay sa Gubat sa Kalibotan II. Ang dakong gidaghanon sa mangasamdan dili makapaabot nga matambalan sa managhuot nga mga sentro nga tambalanan.

□ Ang usa lamang ka submarinong Trident sa U.S. adunay igong nukleyar nga misil nga makapabuto sa 192 ka nagkalainlaing mga puntariya. Ang kada usa nianang mga pagbutoha maoy walo ka pilo nga mas kusog kay sa bomba sa Hiroshima.a

□ Ang pundo sa kalibotan sa nukleyar nga hinagiban maoy 2,600 ka pilo nga gamhanan sa pagbuto kay sa tanang mga hinagiban nga gigamit sa Gubat sa Kalibotan II.

Kining mga estadistika makalibog sa hunahuna, ug ilang gipasamot ang kadakoon sa suliran.

Ang sanglitanan sa Kasadpang Aprika nag-ingon: “Kon mag-away ang mga elepante, maapektohan usab ang mga balili.” Sa susama, ang mga sangpotanan sa nukleyar nga gubat dili lamang makaapekto sa mga sundalo. Diha sa bag-ong gisulat sa magasing Foreign Affairs, ang siyentistang si Carl Sagan miingon nga ang nukleyar nga gubat “nagapameligro sa tanang maluwas sa planeta. Adunay tinuod nga hulga sa pagkapuo sa tawo.”

[Footnote]

[Dayagram sa panid 3]

(Alang sa aktuwal nga pagkahan-ay, tan-awa ang publikasyon)

Karon ang pundo sa nukleyar may 2,600 ka pilo nga gahom sa pagbuto kay sa gigamit sa Gubat sa Kalibotan II

16,000 ka milyong tonilada

6 ka milyong tonilada