Ang Panginahanglan ug Kuwarta

“ANG salapi mao ang gamot sa tanang pagkadaotan.” May nadunggan ka na bang misulti niana? Sa tinuod, bahin lamang kini sa pahayag: “Ang pagkamahigugmaon ug salapi mao ang gamot sa tanang pagkadaotan.”a

Oo, tinuod nga daghang kadaotan ang miresulta gikan sa hakog nga kauhaw ug bahandi. Ug ang kadaghanan sa mga krimen nahimo aron makuha kini. Apan, diin na man kita karon kon wala pay kuwarta?

Sa pagkatinuod, dihay panahon nga wala gamita ang kuwarta. Ug tapos nga gipailaila kini, ang paggamit niini limitado ug dili regular. Ang mga mag-uuma niadto walay gisaligan ug nakaatiman sa ilang kaugalingong mga panginahanglan. Ilang ibaylo ang bisan unsang butang nga dili nila matagana sa ilang kaugalingon, ibugti ang ilang mga abot sa uban. Apan, dihay mga problemang mitungha, ilabina niadtong usa lamang ka matang sa pangabuhi ang giespesyalisar o usa ka sinuholang mamumuo.

Naghisgot si Jesus niining matanga sa mamumuo diha sa usa ka ilustrasyon sa tagbalay nga nanuhol ug mga mamumuo sa iyang parrasan. (Mateo 20:1-16) Ang mga sinuholan nakadawat ug gikasabotang kantidad sa kuwarta, nga nagpakita nga ang paggamit sa kuwarta gihimo na niadtong panahona. Apan handurawa lang kon ikaw pa ang maong mamumuo ug inay makadawat ug kuwarta ingong suhol, parras hinuon ang imong madawat!

Karon, tingali gusto kag parras, apan siyempre dili ka gusto nga parras na lang ang imong kaonon kanunay. Gusto kag ubay-ubay ug nagkalainlaing pagkaon, lakip sa karne ug mga utanon. Nagkinahanglan usab ikaw ug sapatos, sapot, ug sugnod, ug maingon man sa ubang mga butang ug mga serbisyo. Busa mangita kag mga tawo nga andam sa pagbugti niadtong mga butanga.

Apan komusta kon kadtong mga tawhana dili gusto o wala magkinahanglag parras? Nan mangita kag tawo nga nagkinahanglan sa imong parras ug hatagan kag laing butang nga imong ikabaylo alang sa mga butang nga imong gikinahanglan. Kining palakawa sa negosyo nagkinahanglag daghang panahon kay sa panahon nga imong nagugol aron makaanig parras!

Laing problemang motungha mao kanang pagprisyo sa mga butang nga ibaylo. Pananglitan, pila ka daghana sa parras ang ibaylo sa usa ka manok? Pila ka parisan sa sapatos? Ang matag butang nga ibugti kinahanglang tugbangan sa bili sa matag butang. “Kon, pananglitan, adunay 1,000 ka nagkalainlaing mga butang ug mga serbisyo sa tindahan,” miingon ang librong Money, Banking, and the United States Economy, “imbes 1,000ng kantidad sa dolyar nga maoy katugbang nga prisyo sa ilang paninda, nagkinahanglag 499,500 nga katugbang bili sa pagbaylo!”

Dili lang daghan kag hinumdoman, kondili nagkinahanglang usbon mo kanunay ang listahan ug ipasibo sa nagkalainlaing mga situwasyon. Ug kon ang butang nga buot nimong ibaylo, sama sa baka, labaw ug kantidad kay sa wasay nga gusto nimong mabatonan, unsaon nimo sa paghusay niini? Kinsay makaangkon sa baka kon nagplano kang gamiton ang bili niini aron makapalit kag nagkalainlaing mga butang gikan sa nagkalainlaing mga tawo? Pagkalisod nga makignegosyo niining kahimtanga! Ang sukdanan sa pagbaylo sa mga paninda kun mga serbisyo gikinahanglan gayod. Dinhi mosulod ang panginahanglan ug kuwarta.

Busa, ang kuwarta, nagsilbi sa pangunang mga obra nga mosunod:

● Kini maoy paagi sa pagbaylo aron sayon natong mabatonan ang mga paninda ug mga serbisyo sa uban.

● Kini nagsilbing sukdanan sa bili—usa ka sukdanan sa kuwenta—nga pinaagi niini ang bili sa tanang mga paninda ug mga serbisyo matandi ug masulti.

● Kini nagsilbing kantidad sa naipon, usa ka paagi diin ikaw makatipig, kun makatigom, sa imong mga kita sa ulahi nga kagamitan.

Ang pagkamugna sa kuwarta nakapaposible sa dako, industriyalisadong mga patigayon uban sa ilang nagkalainlaing mga paninda. Pinaagi niana, atong mabatonan ang labing bag-o ug labing maayo nianang mga panindaha ug mga serbisyo. Kini maoy kinabuhi sa kauswagan sa ekonomiya, ang basehanan nga pinaagi niini nagadepende ang mga negosyo. Tungod niini, adunay kaylap nga pag-espesyalisar sa usa ka matang sa patigayon sa nagkalainlaing natad.

“Apan ang kuwarta, nga mapuslanon ug gikinahanglang ulipon, usahay modaot,” misulat si John A. Cochran diha sa iyang librong Money, Banking, and the Economy. “Ang kuwarta mahimong dakong panalangin ug dakong tunglo.” Tinuod kini ilabina maylabot sa malisod nga ekonomiya sa atong modernong panahon, diin ang mga manggad mahimong makab-ot ug mapildi sa usa lang ka gabii, ang mga negosyo mahimong mosaka ug matumba, ug ang mga kagamhanan mahimong mouswag ug mapakyas. Sa sentro niini mao kadtong mga pundohanan sa kuwarta—ang mga bangko. Karong bag-o, nangahapay ang mga bangko sa proporsiyon nga wala pa mahitabo sukad. Angay bang ikalisang kini?

[Mga footnote]