Relihiyon Diha sa Politika—Kabubut-on ba sa Diyos?
“SI Judas nga Galileanhon mitungha sa mga adlaw sa pagparehistro, ug iyang gipasalaag ang pipila sa mga tawo ngadto kaniya. Apan kanang tawhana nalaglag, ug nagkatibulaag ang tanang misunod kaniya.” (Buhat 5:37) Dinhi kita may lain na usab nga pananglitan sa pag-apil-apil sa relihiyon sa politika.
Sa wala pa matawo si Jesus, si Judas ‘nagpatabang kang Saddok, nga usa ka Pariseo, ug siya misaad nga motabang sa kawsa sa pag-alsa.’ Bisag si Judas maoy “usa ka rabbi nga adunay iyang kaugalingong sekta,” siya “naningkamot sa pagpukaw sa mga tawo sa pag-alsa, nga nag-ingon nga sila talawan kon mosugot sila sa pagbayad ug buhis ngadto sa mga Romano.”—The Jewish War ni Josephus.
Buhaton ba Kini ni Jesus?
Wala magdugay human nga gibawtismohan si Jesus, misulay ang Yawa sa paglangkit kaniya sa politika. Gitanyag kaniya ni Satanas ang “tanang mga gingharian sa kalibotan ug ang ilang himaya.” Wala ilimod ni Kristo nga ang Yawa may gahom ibabaw sa mga kagamhanan. Hinunoa, gisalikway ni Jesus kining kahigayonan sa politika, ug makapangatarongan unta siya nga pinaagi sa gahom sa politika nga siya makahimog maayo alang sa mga tawo.—Mateo 4:8-10.
Sa ulahi pa gayod niana, nakita sa mga tawo ang katakos ni Jesus sa pagtaganag kalan-on. Hayan nangatarongan sila, ‘Kon anaa pa sa kagamhanan si Jesus, makasulbad gayod siya sa atong problema sa ekonomiya.’ Matikdi kon unsay nahitabo. “Si Jesus, nga nakamatikod nga taliabot na sila ug sakmiton siya aron himoon siyang hari, mipahilit.” (Juan 6:10-15) Oo, midumili si Jesus nga malangkit sa politika, bisan pa sa iyang mga kuwalipikasyon.
Sa kataposan, ang ubang mga Hudiyo nga gusto kaayog politika misulay sa paglit-ag kang Jesus maylabot sa isyu sa politika: mga buhis. Taas ra ba kaayo ang buhis sa mga Romano? Kon mobayad ug buhis ang mga Hudiyo, dili ba pag-uyon kini sa paggamit sa buhis sa pagsuportar sa mga gubat sa Roma? May makat-onan kita sa tubag ni Jesus: “Bayri ninyo si Cesar sa mga butang nga iya ni Cesar, ug ang Diyos sa mga butang nga iya sa Diyos.” (Marcos 12:13-17) Sa kasukwahi, 225 ka obispong Romano Katoliko sa Tinipong Bansa mibotar sa miaging Nobyembre sa pagsagop ug 115-panid nga pahayag bahin sa ekonomiya nga nag-ingon, sa lakbit: “Kinahanglang bag-ohon ang sistema sa buhis aron mapakubsan ang palas-anon sa kabus. . . . Kadtong may dakong pinansiyal nga kahinguhaan kinahanglang mobayad ug mas taas nga porsiento sa buhis.”
Bisan unsa pay atong hunahuna bahin sa atong mga buhis, nagpabiling neyutral si Jesus bahin sa politika sa buhis. Ang iyang mga disipulo, sama kang apostol Pablo, sama usab ug gihimo. (Roma 13:1-7) Bisag bahin pa sa mainit nga sosyal nga isyu sama sa pagpaulipon, sila neyutral gihapon. Imong mahanduraw kon unsa ka sayon alang sa Kristohanon, nga mapukaw sa tungod kalulot, sa pagreklamo batok sa pagkaulipon, sama sa paglaban karon sa mga klerigo sa pagpalegal sa aborsiyon, sa pagpinig sa rasa, sa mga katungod sa mga babaye, ug uban pa. Apan ang tinuod nga mga Kristohanon nagapabiling neyutral!
Si E. P. Sanders nga propesor sa Oxford misulat: “Karon halos gidawat sa tibuok-yuta nga wala gayoy ebidensiya nga makapatuo kanato nga si Jesus adunay militar/politikanhong mga ambisyon, ug maingon man usab ang iyang mga tinun-an.”
Pagpahamtang sa Paghukom sa Diyos
Sumala sa atong nakita sa sinugdan, gibati sa kadaghanang mga lider nga Hudiyohanon nga alang sa ilang labing ikaayo nga magpalangkit sa mga magmamandong Romano, nakiglabot bisan sa husay ug sa pagsilot kang Jesus nga Mesiyas. (Mateo 27:1, 2, 15-31) Gihubit sa Pinadayag ang pag-impluwensiya ug ang paggamit sa relihiyon sa politikanhong elemento sama sa usa ka ‘babaye nga nagkabayo sa mapintas nga mananap.’ Wala ba kana magsugyot kanimo kon unsay hunahuna sa Diyos niining pag-apil-apil sa mga klero?—Pinadayag 17:1-5.
Ania ang paghukom sa pipila ka mga tumatan-aw niining butanga:
Si Malachi Martin, usa ka eskolar sa Batikano, nakakita nga ang mga klerigo “nga nangilabot sa politikanhon ug sosyal nga mga kawsa napakyas sa ilang Num. 1 nga papel: sa pagkahimong hawas ni Jesu-Kristo.” Siya miingon: “Ang mga obispo, pananglitan, walay katungod sa pagsulat mahitungod sa ekonomiya o sa pagsulti sa presidente sa dili pagpadalag mga missile sa Uropa.”
Apan unsay mahitabo dihang mapul-an na ang mga politiko ug ang mga tawo sa pagpanghilabot sa mga klero? Sa miaging tuig gihisgotan sa basahong Liberty kon giunsa ni Imperador Constantino sa ika-upat nga siglo sa ‘pag-apil sa politika ug relihiyon, nga nakamugna ug “iglesya-estado” nga mananap.’ Kini nag-ingon mahitungod sa situwasyon karon: “Sama sa panahon ni Constantino, gigamit sa iglesya ang estado aron makab-ot ang mga tumong niini.”—Italiko amoa.
Ang Pulong sa Diyos tin-awng nagpakita kon unsay resulta niini. Moabot ra ang panahon dihang ang politikanhong elemento mobali ug molaglag sa kalibotang imperyo sa bakak nga relihiyon, nga dugay nang migamit sa politika alang sa kaugalingong mga tumong niini. Ang Pinadayag 19:2 nag-ingon nga kini mao unya ang kapahayagan sa silot sa Diyos.
Makapabilin Ka Bang Neyutral?
Ikaw tingali dili makapugong sa mga lider sa relihiyon gikan sa pagpangilabot sa politika. Apan sa tagsatagsa imong maabot ang kapahayagan sa Bibliya mahitungod sa tinuod nga magsisimba. Si Jesus miingon mahitungod sa iyang mga disipulo: “Sila dili bahin sa kalibotan, sama nga ako dili bahin sa kalibotan.” Tapos niadto iyang gisultihan si gobernador Pilato: “Ang akong gingharian dili bahin niining kalibotana. Kon ang akong gingharian bahin pa niining kalibotana, ang akong mga ulipon makig-away unta aron dili ikatugyan ngadto sa mga Hudiyo.”—Juan 17:16; 18:36.
Busa posible ba sa atong panahon nga mahimong maania sa kalibotan, nagakinabuhi diha sa kalibotan ingong legal nga mga lungsoranon sa usa ka nasod, ug sa gihapon “dili bahin sa kalibotan,” aron mahimong neyutral? Ang modernong kasaysayan sa mga Saksi ni Jehova nagatubag ug oo. Ilang gisunod ang sugo sa Bibliya nga mahimong masinundanon sa balaod nga mga lungsoranon, apan neyutral kon bahin na sa politikanhon ug militaryong mga kalihokan sa daghang mga nasod nga niini sila nanagpuyo.
Ang librong The Shaping of American Religion miingon: “Samtang nagadumili sa pagsaludo sa bandera ug sa pakigbahin sa walay kapuslanang mga gubat taliwala sa mga nasod nga nagapadulong sa kalaglagan, sila sa ubang bahin masinundanon sa balaod nga mga lungsoranon. Pipila lamang ka pundok ang nakasulbad sa problema sa pagpabilin ‘diha’ sa sekular nga katilingban nga wala usab mahimong ‘bulag’ gikan niini.” Tinuod kini sa tibuok yuta ug diha sa daghang politikanhong mga kahimtang. Bisan atubangan sa grabeng pag-ipit sa pagbiya sa ilang neyutralidad, gihatag sa mga Saksi ang ilang pagkamaunongon una sa Gingharian sa Diyos.
Ang manalaysay nga si Brian Dunn misulat: “Ang mga Saksi ni Jehova dili-magkauyon sa Nazismo . . . Ang labing dakong pagtutol sa Nazi sa sekta mao ang kaisipan sa mga Saksi sa estado ug sa ilang pagkahimong neyutral sa politika. . . . Kini nagpasabot nga walay magtutuo nga nagdalag armas, mibotar, may katungdanan sa politika, nakigbahin sa mga kapiyestahan, o sa paghimog bisan unsang timaan sa pagkamaunongon.”—The Churches’ Response to the Holocaust (1986).
Ang maong neyutralidad nagpadayon. Atong mabasa kini diha sa The Modern Encyclopedia of Russian and Soviet History, tomo 15: “Gidumtan pag-ayo ni Hitler ang mga Jehovist ug gibilanggo ang duolan sa 10,000 kanila . . . Mas naantos sa malig-on ug kaisipang mga Saksi ang mga kampong konsentrasyon sa Alemanya kay sa uban . . . Wala tugoti sa Sobyet nga kagamhanan ang mga Saksi sa legal nga paglungtad, tungod kay kini nakakita diha sa kalihokan, nga labaw pa kay sa ubang relihiyosong tinuohan, ug ideolohiya nga bug-os nagapaluya sa mga sumusunod niini sa pagkamaunongon ngadto sa estado. . . . Sila wala nakigbahin sa mga eleksiyon; midumili sa pagserbisyo sa militar; ilang gilimitihan ang ilang pagkaladlad sa opisyal nga palumagian sa balita.”
Ang librong Christian Religion in the Soviet Union (1978) midugang: “Ang mga Saksi sa Sobyet midumili sa pagserbisyo sa militar, sa mga eleksiyon, ug sa ubang politikanhon” nga mga kalihokan, nga maoy gilaomang buhaton sa mga lungsoranon.
Busa posibleng masundog ang pagkaneyutral ni Jesus maylabot sa politikanhon ug sa militaryong kalihokan sa Romano ug Hudiyohanong mga kagamhanan. Ang paghimo niini karon mahimong panalipod dihang ipahamtang na sa Diyos ang iyang mapintas nga silot batok sa pag-apil-apil sa relihiyon sa politika.
[Kahon sa panid 10]
“Panahon na sa pagpagawas sa politika gikan sa pulpito ug ang pulpito gawas sa politika. Ang mga kadagkoan sa relihiyon adunay katungod sa bisan unsang sekular nga huhahuna nga ilang gituohan. [Apan] daotan kon gamiton ang pulpito sa sekular nga mga isyu.”—Luyoluyong Kalihim sa Estado sa T.B. Langhorne Motley, Hunyo 1985.