Unsay Makapabuto Kanila?

KITA mahingangha inigkakita natog mga letrato sa mga pagbuto sa bolkan. Sa samang panahon, kita mahibulong, ‘Unsay nagakahitabo sa ilalom?’

Ang mga geopisiko wala masayod sa tukma kon unsay nagakahitabo sa ilalom. Hinuon, sumala sa teoriyang plate tectonics ang nawong sa tibuok yuta nabahin ngadto sa ubay-ubayng dagkong mga plato. Ang maong mga plato nagalihok samag conveyor belts paingon sa mga utlanan sa ubang mga plato, ug ang usa mahadigyas nga mailalom sa lain sa utlanan. Kon ang usa ka plato sa dagat mahadigyas nga mailalom sa plato sa mamala, motaas ang mga presyon ug mga temperatura. Samtang mapiga pagawas ang tubig sa mga plato sa dagat, kana makapakunhod sa punto sa pagkatunaw sa mga bato. Kon may pagkataas nga igo ang temperatura, ang bato matunaw nga mahimong magma.

Ang natunawng bato, o magma, mapugos sa pagpataas ug matigom sa pondohanan pila ka milya sa ilalom sa nawong sa yuta. Inigkadako sa presyon sa pondohanan sa magma, kini ipagawas pinaagi sa mga pagbuto. Depende sa matang sa natunawng bato ug sa unod niining gas, ang mga pagbuto makaguba sa tuktok sa bukid, nga magpahinabog mga pagbuto sa alisngaw ug gas, o mobugag lava.

Bisan pag ang mga geopisiko nagsusig maayo sa mekanismo sa bolkan, sila wala gihapon mahibalo sa mga detalye kon sa unsang paagi maporma ang magma. Kon mahitungod sa kahibalo sa pagkaporma sa mga bukid, kita dili gihapon makatubag sa hagit sa Maglalalang kang Job: “Diin ka ba sa gitukod ko ang yuta? Suginli ako, kon ikaw may pagsabot.”—Job 38:4.

[Tinubdan sa Letrato sa pahina 31]

Mga letratong gisal-ot: C. W. Stoughton/National Park Service