Usa ka Pagpili nga Wala Gayod Ako Magbasol
NABITAS sa hangin ang mga layag gikan sa palo, ug gidala kami sa sulog paingon sa peligrosong mga bato. Daw mga minuto na lang hangtod nga kami malunod.
Disyembre 1937 kadto, ug kami naglawig gikan sa Indonesia paingon sa Australia diha sa Lightbearer, usa ka 16 ka metro, duhay-palo nga barko. Sulod sa tulo ka tuig ang barko gigamit sa pagdala sa mensahe sa Gingharian sa Diyos ngadto sa mga isla sa Indonesia.
Sa dihang daw nasaag kami, ang piloto nahinumdom nga nakabasa nga ang kaabag nga mga makina mas puwersado kon paatras. Dihadiha iyang gipaatras ang makina, ug sa among katingala ug sa dakong kahupayan, kini miobra! Igo lang gayod kami nakahawa gikan sa mga bato!
Kadto maoy kapin na sa 50 ka tuig kanhi. Sa unsang paagi nga ako lamang ang babaye nga nagsakay sa Lightbearer?
Napugos sa Paghimog Kapilian
Niadtong 1926, sa 16 anyos pa ako, nakakat-on ako gikan sa akong apohan mahitungod sa katingalahang mga saad sa Bibliya mahitungod sa usa ka bag-ong kalibotan. Sa ulahi misugod ako sa pakig-ambit niining maayong mga butang sa uban pinaagi sa pagsangyaw gikan sa balay-ug-balay duol sa among balay sa Perth, Australia. Ang akong amahan nasuko tungod kay iyang nakita kini nga usa ka kaulawan sa katilingban. Niadtong 1929, ang tuig nga gibawtismohan ako, gipugos ako ni Papa sa pagpili kon sa paghunong sa akong buluhaton sa pagpamatuod o sa pagpahawa sa balay.
Gimahal kaayo nako ang akong pamilya, ug bisan pa nga nahibalo nga mingawon ako sa akong mga ginikanan, sa duha ka igsoong babaye, ug unom ka igsoong lalaki, mihawa ako sa balay ug misugod sa pagtagamtam sa mga kalipay sa pagpayunir, nga gitawag bug-os panahong ministeryo.
Malisod nga mga Eksperensiya sa Katuigang 1930
Sa makadiyot nag-alagad ako sa Perth, ang kaulohan sa Kasadpang Australia. Apan miabot ang imbitasyon sa pag-uban sa usa ka grupo sa mga payunir nga nagkobre sa halayong mga bahin sa nasod.
Usahay malisod ang among kinabuhi, kasagaran na nga kami walay dapit nga katulogan gawas sa among mga tolda diha sa kasulopan. Ang tibuok-kalibotan nga kanihit sa panalapi miigo sa Australia sayo sa katuigan sa 1930, ug daghang mag-uuma nalisdan sa pagkinabuhi. Busa nagpahiluna kami ug mga basahon baylo sa mga itlog, karne, o mga utanon.
Niadtong 1933 ang among payunir nga grupo miadto sa amihanan. Sa nagkaduol kami sa tunga sa disyerto sa Australia, menos ug tubo ang mga kahoy ug nasalot, ug mipuli ang mga balas sa mga sagbot. Apan ang balos mao nga human sa diyutayng ulan, milya-milya ang mga bulak sa kapatagan. Usahay pahunongon namo ang sakyanan ug motan-aw uban ang lalom nga apresasyon sa hinatag sa Diyos nga katahom sa among palibot.
Aron maabot ang ubang mga uma, huboon namo ang among sapatos ug mga medyas ug moubog sa mga suba ug mga sapa. Among subayon ang mga tawo nga nag-alot sa mga hayop, nagdaro, naggatas, o nagluto. Kasagaran, ang among nahibalag niining paagiha mohatag kanamo ug higayon sa pakigsulti kanila sa taas nga panahon. Malisdan sila sa pagbalibad sa pagpamati sa usa ka tawo nga mitabok sa nagtaas nga suba aron lang makaabot sa ilang uma!
Kaminyoon ug Langyaw nga Kanataran
Sa 1935 si Clem Deschamp, usa ka batan-ong payunir nga nakatabang sa pagbukas sa buluhatong pagsangyaw sa Java, ang labing daghang molupyo nga isla sa Indonesia, miabot sa Perth sa iyang pagpaingon sa usa ka kombensiyon sa Sydney. Siya kanunay mokuyog sa buluhatong pagsangyaw sa among payunir nga grupo. Ako niadto 25, ug siya 29. Alang nako siya taas, itomon, ug guwapo. Human nga nagkailhanay sa usa ug usa, kami naghunahuna: ‘Unsa pay labing maayong paagi sa pag-alagad kang Jehova kondili ang magkauban?’ Busa midesisyon kaming magpakasal ug dayon mitambong sa kombensiyon sa Sydney nga magtiayon na. Wala pa sukad nga mibati ako ug dakong kalipay.
Human sa kombensiyon, gitudlo kami sa pagpayunir sa Melbourne. Sa ulahi niadtong tuiga, si Clem natudlo ingong nagapanawng magtatan-aw sa tibuok estado sa Victoria, ug kami nakapribilehiyo sa pagduaw sa tanang kongregasyon sa estado. Unya nalipay kami sa dihang gidapit si Clem sa pagdumala sa buluhatong pagsangyaw sa Indonesia. Milawig kami sa kasadpang dagat sa Australia, ug sa kataposan miabot sa Hunyo 1936 sa Surabaja, usa sa labing dakong siyudad sa Java.
Indonesia—Laing Kalibotan!
Sa usa nga kilid sa dalan maoy mga awto nga Cadillac, ang mga lalaki nagbestig puti, ug ang mga babaye sa ilang mga seninang may mga parapara. Sa pikas kilid mao ang mga karomata nga giguyod sa kabaw—kasagaran may mga drayber nga nakatulog sa karomata. Dihay postorawo nga mga babaye nga nagsul-ob ug mabulokong mga sarong ug ang mga lalaki nanagdalag mga basket sa pagkaon ug mga gamit nga tumbaga nga gisung-ay diha sa taas nga tukon. Sila nagdalidali uban sa ilang kinaiyanhon mauntolon apan nagsagadsad nga lakang.
Misakay kami ug taksi ug mipaingon sa balay sa usa ka tawo nga nagpakitag interes sa mensahe sa Gingharian samtang si Clem didto pa sa Surabaja. Usa ka dako, nagsul-ob ug puting kapa nga lalaki nga mihaom sa akong hundurawan sa panagway ni Moises misugat namo uban sa nagdupa nga kamot, sama sa mga patriarka sa karaan. Ang maong kainit ug kadasig mibati namo nga tinuod nga gidawat.
Ang among tagbalay milyonaryo niadto, apan tungod sa pag-us-os sa prisyo sa kalamay, siya nagkaproblema sa pinansiyal. Bisan pa niana, ang iyang kasibot alang sa kinabuhi dili-matarog, ug mainitong midawat sa kamatuoran sa Bibliya. Miestar kami makadiyot sa ila sa wala pa mibalhin sa kaulohan, sa Batavia, nga karon gitawag Djakarta. Didto si Clem ang mipuli kang Frank Rice, kinsa mibalhin ngadto sa French Indochina.
Usa ka Makawiwili nga Tinudlong-Buluhaton
Nakakat-on kami sa pagsangyaw sa Olandes ug Malay, maingon man sa mga balay sa mga sapian ug sa pundok sa gagmayng mga payag nga gitawag kampongs. Samtang nagsangyaw kami niining mga balangaya, usahay duolan sa 50 ka bata nga nagkagidlay, gision ug mga senina ang mosunodsunod namo gikan sa pultahan ug pultahan. Daghang libro ang naapod-apod gikan sa usa ka tumoy sa Java ngadto sa lain.
Ang barkong Lightbearer gigamit sa pagsangyaw diha sa daghang mga isla sa Indonesia, apil ang Celebes ug Borneo. Sa misulod kami sa gamay nga pantalan, paandaron sa tripulante ang transcription machine ug patukaron ang mga pakigpulong ni J. F. Rutherford, nga maoy presidente niadto sa Watch Tower Society. Hundurawa ang katingala sa hilit nga mga balangay nga Malay sa pagkakitag dakong barko nga miabot sa ilang pantalan ug unya makadungog ug makusog, gamhanang tingog nga migawas gikan sa hangin. Ang flying saucer dili gani makapukaw ug labaw nga kaikag.
Sa kadugayan, gisulsolan sa klero, ang pagbatok sa mga awtoridad sa among buluhaton misangpot sa pagsira sa tanang mga pantalan sa Indonesia sa mga pagduaw sa Lightbearer. Busa nadesisyonan nga ibalik ang barko sa Australia. Samtang mahingawaon nga makabalik sa Sydney alang sa pagduaw ni Igsoong Rutherford, milawig kamig balik sa barko. Mao kadtong higayona nga hapit kaming malunod.
Ang Makapadasig nga Pagduaw ni Rutherford
Ang mga ulohan sa mantalaan nag-ingon: “Gibalibaran ang mga Saksi ni Jehova sa Town Hall sa Sydney—si Judge Rutherford Wala Tugoti sa Pagkanaog sa Ayroplano.” Siyempre, siya mikanaog, apan bisan pa sa mga paningkamot, gibalibaran kami sa paggamit sa Town Hall sa Sydney. Apan maayo hinoon nga wala ihatag ang permiso, sanglit ang 4,000 ka lingkoranan sa Town Hall kulang man gihapon.
Ang dili-makataronganong pagtutol misumbalik! Napukaw ang dakong interes, busa 25,000 ka tawo ang mitambong sa tigom nga sa ulahi gihimo diha sa dako nga Sydney Sports Ground. Napadasig sa kasinatian, mahingawaon kami sa pagbalik sa among tinudlong-buluhatong misyonaryo.
Kulbahinam nga Pagsangyaw sa Sumatra
Wala magdugay human sa among pagbalik sa Indonesia, si Clem mihukom nga ang isla sa Sumatra kinahanglang sangyawan pag-usab. Busa si Clem ug ako, uban kang Henry Cockman, laing Australiano, nagsangyaw ingon nga usa ka tem, nagwali sa tanang kabukiran ug sa mga basakan sa isla. Midayon kami sa mga otel sa mga biyahedor. Samtang komportable ang uban namong mga katulogan, ang uban bati kaayo.
Sa nagsangyaw sa usa ka balangay nga dunay pipila lamang ka tindahan sa Intsik, among napahimutang ang tibuok karton sa mga basahong Inintsik sa usa lamang ka oras. Pipila lamang sa mga tigbantay sa tindahan ang nakakitag puti nga babaye, ug wala pa gayoy nakaduaw sa ilang gamay nga mga negosyo. Kon mao ba kadto ang rason nga nakapahimutang ako ug libro sa kada tindahan, ako wala mahibalo, apan daghan kaayong libro ang akong napahimutang nga tungod niana nagugol ni Clem ug Henry ang ilang panahon sa pagdalag bag-ong mga suplay alang kanako gikan sa awto.
Diha sa laing balangay sa nagpaingon ako sa awto aron sa pagkuha ug dugang basahon, nakita nako nga gilibotan kini sa nagsinggit, nagwarawara nga mga tawo. Daw kagubot kini nga tan-awon. Nagdalidali ako sa pag-adto, nabalaka, ug natingala sa pagkakita kang Clem, nga nagbarog nga katunga sa gawas ug sa sulod sa awto, nagtunol sa mga magasin nga madali. Ang mga kontribusyon gipasa sa ibabaw sa ulo sa usa ka tawo ngadto sa lain, ug dayon itunol ni Clem ang magasin sa ibabaw sa ulo sa usa nga nakahatag ug sensilyo. Katingalahan kadto nga talan-awon, ang mga tawo nag-ilogay aron makabaton ug basahon.
Sa usa ka gabii sa miabot kami sa gamayng lungsod sa Banko. Sanglit ang balsa nga tigtabok sa suba wala mobiyahe niadtong adlawa, nakakita kami ug katulogan sa lokal nga balay-sa-bisita. Gitambagan kami sa tag-iya sa pagkaligo dayon, nga daw katingalahang hangyo gikan sa mga tawo nga sa naandan manggitahuron. Nangutana si Clem kon may panahon kami nga may mainom, apan giawhag kami sa tag-iya sa pagkaligo dayon, sanglit ang kaligoanan atua man sa gawas.
Misugod kami sa paghunahuna nga nagduhaduha siya bahin sa among personal nga kahinlo sa dihang siya misaysay: “Nasod kini sa mga tigre, ug sa kadaghanang gabii inig-ngitngit na, magsuroysuroy ang mga tigre sa gawas.” Nagbarog kami sa lawak dawatanan diin unom ka dagkong mga panit sa tigre ang gipasundayag. Ang mga panit tibuok, nga napasundayag gihapon sa dako may ngipong mga ulo niining matahom nga mga linalang. Dili na isulti pa, dalidaling naligo kami, ug kadto tingali mao ang labing dali nga kaligo nga akong nahimo!
Ang Pagsupak sa Atong Buluhaton Midako
Ang kadaghanan sa atong basahon gidili, ug kon makakita ang mga awtoridad sa bisan hain sa atong gidili nga libro, ilang embargohon kini. Kas-a miinsister ang polis sa pagsusi sa mga karton sa mga libro nga anaa sa among awto sa lingkoranan sa luyo. Nahugno ang among mga kasingkasing, kay bag-o pa lamang namong nadawat ang bag-ong pinadala gidiling librong Enemies. Iyang gisusi pag-ayo ang tanang mga karton sa ibabaw nga kamada apan wala makakita sa gidili nga libro.
Sa nagsugod siya diha sa ubos nga kamada sa mga karton diin didto ang mga librong Enemies, kalit nga mibunok ang ulan. Ang polis ug si Clem midagan sa duol nga silonganan, ang duha nabasa bisan nianang mubo nga distansiya. Apan ang tropikal nga mga ulan kalit lang mohunong sama sa pagsugod niini, busa mibalik ang polis ug mipadayon sa pagsusi sa mga karton. Handurawa lang ang iyang kabalo ug ang katingala ni Clem nga wala makita ang mga basahon!
Wala gayod ako mangahas sa paghisgot niini nga “milagro” hangtod nga nakalayo na kami gikan didto—akong nabalhin ang duha ka kamada sa mga karton, gibutang ang mga karton sa mga librong Enemies sa ibabaw nga kamada nga nasusi na sa polis. Busa siya sa walay pagkamatikod nakasusi sa mao gihapong mga karton makaduha!
Sa sinugdan ang rason nga gihatag sa pagdili sa atong mga publikasyon nga kini maoy anti-Hitler. Human nga gisulong sa Alemanya ang Holland, nasuko ang mga opisyal nga Olandes kang Hitler. Busa nangutana kami kon ang among unang mga publikasyon ipagawas, ug kini gipagawas tuod. Apan ang kagawasan sa pagdala sa atong buluhatong pagsangyaw nga walay-babag wala molungtad ug dugay.
Naglingkod ako nga nagmakenilya sa opisina sa usa ka buntag sa dihang ang mga pultahan naabli ug misulod ang tulo ka Olandes nga mga opisyal nga nagbesti sa kompletong uniporme sa militar—balahibo sa ilang mga kalo, mga espada, ug mga medalya. Sayo niana ang buluhaton gidili sa Australia, ug karon gidili sa Indonesia. Niadtong Nobyembre 1941 misugyot ang Sosyedad nga ang tanang mga misyonaryo papaulion sa Australia, ug mao kanay among gihimo.
Pagkakatingalahang bation nga maglingkod sa mga tigom nga mamati sa Iningles nga dugay na nakong wala madunggi sa daghang katuigan! Laing dakong kausaban nahitabo sa dihang gipanalanginan kami ug usa ka matahom nga batang lalaki. Wala magdugay gidapit si Clem sa Perth aron sa pag-atiman sa bodega sa Sosyedad, nga gikan dinhi ang basahon ginapadala ngadto sa tanang estado sa Kasadpang Australia, ug nagpadayon kami sa payunir nga pag-alagad.
Pagbalik-Duaw sa Indonesia
Niadtong 1971 si Clem ug ako mibalik sa Java alang sa usa ka kombensiyon. Oh, pagkadakong kalainan na didto! Alang sa usa ka butang; ako dili na 31. Ako 61 na. Nalipay kami sa pagkakita ug daghan kaayo nga among nailhan. Usa ka tawo nakapahinumdom kanamo nga gibawtismohan siya ni Clem sa basakan sa dihang 16 anyos pa siya. Karon sa edad nga 46 gipailaila niya kami sa iyang mga apo. Human sa kombensiyon natulog kamig usa ka gabii uban sa karaan nga higala. Mao ra gihapon ang tanang butang—midayon kami sa mao gihapong balay, sa mao gihapong lawak, ug sa mao gihapong katre. Bisan ang goldfish sa danaw mao ra gihapong tan-awon. Maorag nakatulog kami ug nakamata sa 30 ka tuig sa ulahi.
Sa Bandung, nga 96 ka kilometros paingon sa kabukiran, mao ang balay sa lain nga minahal nga mga higala. Gisultihan ako sa ginang sa panimalay sa iyang kalipay nga midako ako nga himsog! Siya miingon nga nabalaka siya sa mga katuigan kanhi bahin sa niwang nga babaye nga nagsangyaw sa tropiko. Mipahiyom ako sa kultural nga kalainan sa among opinyon kon unsa ang angay nga katambok sa usa ka tawo.
Samtang nagpadayon kami sa among mahidlawon nga panaw, ang usa ka higala miingon nga ang kadaghanang libro nga naapod-apod sa mga tawong Olandes sa unang mga adlaw midangat sa segunda-manong mga tindahan human nga mibiya ang mga Olandes ug gipalit kini sa mga tawo nga nagapangitag materyal nga mabasa. Ang uban nga nakabaton ug materyal niining paagiha nakaugmad ug lalom nga pagsabot sa Bibliya ug nalipay sa pagsulod sa buluhatong pagsangyaw sa dihang nakontak sila.
Diha sa usa ka dapit gipakitaan sa usa ka Saksi ang iyang amahan sa mga kamatuoran sa Bibliya nga iyang nakat-onan. Ang iyang amahan, hinunoa, miingon nga nakaplagan na niya ang matuod nga relihiyon. Nakatigom siya ug duolan sa usa ka gatos ka tawo sa pagsimba sumala sa paagi nga iyang nadiskobrehan. Hunahunaa ang katingala sa Saksi sa pagkaplag nga kining grupoha nagtuon sa basahon sa Watch Tower Society! Wala sila masayod nga dunay tibuok-kalibotang organisasyon nga nagasimba kang Jehova sumala niini nga paagi!
Malipayon sa Akong Nahimong Pagpili
Karon maoy 60 na ka tuig sukad nga gibawtismohan ako, ug naangkon ko ang kalipay sa pagpayunir sulod sa 58 niadtong mga tuiga. Ang akong kauban sa kinabuhi, si Clem, sa makasubo gitakboyan ug Parkinson’s disease ug anam-anam nga nagkaluya ug walay pagtagad hangtod siya nagkinahanglan ug dakong tabang bisan sa paglungtad diha sa lingkoranan sa bakol. Siya malinawong namatay diha sa iyang katulog niadtong 1987. Nalipay ako sa iyang pagkalingkawas, apan dako kaayo ang kal-ang. Gimingaw kaayo ako kaniya.
Ang pagpayunir maoy dako gihapon nga kalipay ug naghatag kanako ug lalom nga kalipay ug katagbawan. Ang kinabuhi puliki kaayo, ug sa akong daklit nga panahon, makapan-aw ako ug balik uban ang gugma sa tugob nga kinabuhi nga giambitan nako ug sa akong minahal nga bana, si Clem. Malipayon kaayo ako nga mao kini ang akong napili sa 60 ka tuig sa miagi.—Sumala sa giasoy ni Jean Deschamp.
[Letrato sa panid 11]
Ang Lightbearer, Enero 1935
[Letrato sa panid 13]
Uban kang Clem sa batan-on pa kami
[Letrato sa panid 15]
Ako karong adlawa