Umaabot sa Relihiyon Tungod sa Iyang Kagahapon

Bahin 21: 1900 paunahan—Mga Sidsid nga Nasabligan ug Dugo

“Walay tino nga patukoranan ang ikapahimutang sa dugo.”—Shakespeare, Ingles nga magbabalak ug dramatista (1564-1616)

NAHINUMDOM ka ba sa trahedya sa Jonestown, Guyana, 11 ka tuig kanhi niining bulana? Kapin sa 900 ka membro sa relihiyosong pundok nga nailhang People’s Temple naghikog nga tingob, nga kadaghanan nila kinabubut-on, pinaagi sa pag-inom sa gibutangag cyanide nga ilimnong prutas.

Kay nakurat, ang mga tawo nangutana: ‘Unsa bang matanga kana sa relihiyon nga mohalad o mosakripisyo sa mga kinabuhi sa mga membro niini mismo?’ Bisan pa niana, ang inosenteng dugo naula sa ngalan sa relihiyon sa halos 6,000 ka tuig. Ugaling lamang, sa ika-20ng siglo, ang dugo giula nga mas subsob ug sa mas daghang paagi kay sa laing panahon sa kasaysayan. Tagda lamang ang usa ka tipik sa ebidensiya.

Tawhanong mga Halad Ngadto sa Usa ka Bakak nga Diyos

Sukad sa 1914, duha ka gubat sa kalibotan ug kapin sa gatos mas gagmayng away nakaulag daghang dugo. Usa ka siglo kanhi, ang Pranses nga magsusulat si Guy de Maupassant miingon nga “ang itlog nga gikan niana napusa ang mga gubat” mao ang patriotismo, nga gitawag niyang “usa ka matang sa relihiyon.” Sa pagkamatuod, ang The Encyclopedia of Religion nagaingon nga ang ig-agaw sa patriotismo, ang nasyonalismo, “nahimong dominanteng matang sa relihiyon diha sa modernong kalibotan, nga mihulip sa bakanteng gibilin sa pagkadaot sa naandang relihiyosong mga sukdanan.” (Italiko amoa.) Kay napakyas sa pagpasiugda sa matuod nga pagsimba, namugna sa bakak nga relihiyon ang espirituwal nga kawalay-sulod nga niana nahabubo ang nasyonalismo.

Walay dapit nga gihulagway kining mas maayo kay sa Nazi nga Alemanya, kansang mga lungsoranon sa sinugdan sa Gubat sa Kalibotan II nag-angkong 94.4 porsientong Kristohanon. Sa tanang dapit, ang Alemanya—ang natawhan sa Protestantismo ug gidayeg niadtong 1914 ni Papa Pio X nga pinuy-anan sa “labing maayong mga Katoliko sa kalibotan”—angay untang naghawas sa labing maayo nga ikatanyag sa Kakristiyanohan.

Makahuloganon, nakaplagan sa Katolikong si Adolf Hitler ang mas andam nga pagpaluyo taliwala sa mga Protestante kay sa taliwala sa mga Katoliko. Ang mga distrito nga naglabi ang Protestante mihatag niyag 20 porsiento sa ilang mga botos sa 1930 nga piliay, ang Katolikong mga distrito 14 porsiento lamang. Ug ang unang bug-os nga mayoriya alang sa Partidong Nazi sa piliay sa estado maoy niadtong 1932 sa Oldenburg, usa ka distritong 75 porsientong Protestante.

Dayag, ang “bakanteng gibilin sa pagkadaot sa naandang relihiyosong mga sukdanan” mas dako diha sa Protestantismo kay sa Katolisismo. Hisabtang ingon. Ang liberal nga teolohiya ug higher criticism sa Bibliya sa panguna produkto sa nagsultig-Aleman Protestanteng mga teologo.

Samang makahuloganon mao ang butang nga sa kataposan naglig-on sa hinayng Katolikong pagpaluyo kang Hitler. Ang Alemang historyano si Klaus Scholder mipatin-aw nga “sa naandan ang Alemang Katolisismo may suod ilabinang koneksiyon sa Roma.” Kay nasabtan nga ang Nazismo usa ka bulwarte batok sa Komunismo, ang Batikano dili supak nga gamiton ang impluwensiya sa paglig-on sa kamot ni Hitler. “Ang pundamental nga mga desisyon sa dugang ug dugang nabalhin ngadto sa Curia,” matud ni Scholder, “ug sa pagkamatuod ang kahimtang ug umaabot sa Katolisismo sa Third Reich sa kataposan gihukman sa bug-os sa Roma.”

Ang bahin nga gidula sa Kakristiyanohan sa duha ka gubat sa kalibotan misangpot sa grabeng kapildihan sa dungog. Sumala sa gipatin-aw sa Concise Dictionary of the Christian World Mission: “Diha sa atubangan sa mga mata sa mga dili-Kristohanon . . . ang dayag nga kamatuoran nga ang kanasoran uban ang usa ka libo ka tuig nga Kristohanong pagtulon-an sa ilang luyo napakyas sa pagpugong sa ilang init nga mga pagbati ug gisunog ang tibuok kalibotan aron tagbawon ang dili dalayegong mga ambisyon.”

Hinuon, dili bag-o ang mga gubat nga gisibahan sa relihiyon. Apan katugbang sa nangagi sa dihang ang kanasoran sa lainlaing mga relihiyon naggubatay sa usag usa, sa ika-20ng siglo makita nga ang kanasoran nga parehog relihiyon nalambiggit sa mapait nga away. Ang diyos sa nasyonalismo tin-aw nga nakamaneobra sa mga diyos sa relihiyon. Busa, panahon sa Gubat sa Kalibotan II, samtang ang mga Katoliko ug mga Protestante sa Gran Britanya ug sa Tinipong Bansa nagpatay sa mga Katoliko ug mga Protestante sa Italya ug Alemanya, ang mga Budhista sa Hapon nagbuhat sa sama ngadto sa ilang Budhistang mga igsoon sa habagatan-silangang Asia.

Bisan pa niana, tungod sa biste nga namantsahan sa dugo, ang Kakristiyanohan dili makatulisok sa uban sa pagpakamatarong sa kaugalingon. Pinaagi sa pagpasiugda, pagpaluyo, ug usahay pagpilig dihingpit tawhanong mga gobyerno, ang nag-angkong mga Kristohanon ug dili-Kristohanon samang magpas-an sa responsabilidad alang sa dugo nga giula sa maong mga gobyerno.

Apan unsang matang sa relihiyon ang magbutang sa gobyerno labaw sa Diyos ug magatanyag sa kaugalingong mga membro niini ingong politikanhong mga halad diha sa halaran sa diyos sa gubat?

“Nagpadayon Sila sa Pag-ulag Inosenteng Dugo”

Kanang mga pulonga, nga gisulti mahitungod sa apostatang Israel kasiglohan kanhi, mapadapat sa tanang bakak nga relihiyon ug ngadto ilabina sa Kakristiyanohan. (Salmo 106:38) Ayawg hikalimti ang minilyong kinabuhi nga gilaglag sa Holocaust, usa ka trahedya nga niana ang mga iglesya sa Kakristiyanohan dili ingong walay sala.—Tan-awa ang Pagmata! Abril 8, 1989.

Ang Alemang mga klerigo nagpabilin usab nga hilom bahin sa laing isyu, nga dili kaayo ilado, apan samang makapasubo. Niadtong 1927, duha ka tuig tapos ipahayag ang iyang mga hunahuna bahin sa rasa diha sa Mein Kampf, ang Katolikong editor ug teologo nga si Joseph Mayer mipatik sa usa ka libro nga nagdala sa episcopal imprimatur nga miingon: “Ang mga masakiton sa utok, moral nga mga buangon, ug ubang menos nga mga tawo wala nay katungod sa pagsanay sama ra sa pagpanilab.” Ang Luteranong pastor nga si Friedrich von Bodelschwingh nag-isip nga ang paghimong dili na makaanak sa mga baldado nahiuyon sa kabubut-on ni Jesus.

Kining tinamdana nga gipaluyohan sa relihiyon mitabang sa paghatag ug dalan alang sa 1939 “euthanasia nga lagda” ni Hitler, nga misangpot sa kamatayon sa kapin sa 100,000 buangong mga lungsoranon ug sa pinugos nga paghimong dili makaanak sa gibanabanang 400,000.a

Niadto lamang 1985, 40 anyos sa pagkatapos sa gubat, nga miangkon ang opisyales sa Luteranong Iglesya sa Rhineland: “Ang among iglesya wala mosupak nga may igong kakusog sa paghimong dili na makaanak, sa pagpatay sa mga tawong masakiton ug baldado, ug sa paghimo sa mapintas medikal nga mga eksperimento diha sa mga tawo. Mangayo kamig pasaylo sa mga biktima nga buhi pa ug sa ilang buhi pang mga paryente.”

Tinuod nga mihinay gayod ang kampanya sa gobyerno bahin sa euthanasia human sa pagpahayag sa Katolikong obispo sa Münster sa usa ka hait-ug-pinulongang pag-atake niadtong Agosto 3, 1941, nga nagtawag sa polisa nga pagbuno. Apan nganong gidangtag 19 ka bulan ug 60,000 ka kamatayon una madungog ang usa ka publikong pagsaway?

Pagkasad-an sa Dugo sa Relihiyon

Ang kadaghanang relihiyon nagaangkon nga nagatahod sa kinabuhi ug interesado sa pagpanalipod sa mga tawo batok sa kadaot. Apan ang klero ba kanunay nagapasidaan sa ilang mga panon sa mga kapeligrohan nganha sa lawas nga nalangkit sa pagtabako; sa pag-abusar sa mga droga, apil ang alkohol; sa pagpaabunog dugo sa lawas; ug sa seksuwal nga kamahilayon? Labi pang hinungdanon, nagasaway ba sila sa maong mga buhat sa unod sama sa ginahimo sa Bibliya, nga nagapatin-aw nga kana makahikaw kanato sa pag-uyon sa Diyos?—Buhat 15:28, 29; Galacia 5:19-21.

Hinuon, ang pipila nagabuhat niana. Ug ang Iglesya Katolika ingon man daghang Pundamentalistang mga simbahan nagapakitag pagtahod sa kinabuhi sa gidak-on nga nagasaway sa aborsiyon ingon nga pag-ulag inosenteng dugo. Bisan pa niana, ang balaod sa aborsiyon sa Katolikong Italya maoy usa sa labing liberal sa Uropa.

Ang Buddhismo nagasaway usab sa mga aborsiyon. Apan sa Hapon sa usa ka tuig, 618,000 ang gitahong gibuhat, bisan pag 70 porsiento sa populasyon nagasunod sa Buddhismo. Kini mopatungha sa pangutana: Pinasukad sa unsa nga atong pagahukman ang usa ka relihiyon, pinaagi sa ginaingon sa opisyal nga mga basahon ug sa pila ka klerigo niini o pinaagi sa ginabuhat sa kinabag-ang membro niining may maayong baroganan?

Ang laing panig-ingnan sa pagkapakyas sa pagpasidaan sa daotan maoy kabahin sa kronolohiya sa Bibliya ug sa katumanan sa tagna sa Bibliya. Ang duruha nagapaila nga sa 1914 ang langitnong Gingharian sa Diyos natukod diha sa mga kamot ni Jesu-Kristo.b Bisan pag ang Kakristiyanohan nagasaulog sa giingong adlawng-natawhan ni Kristo kada Disyembre, ang klero wala na magproklamar kaniya ingong nagamandong Hari sama rang ang mga pangulo sa Judaismo wala magdawat kaniya ingong Tinudlong-Hari 19 ka siglo kanhi.

Ang mga klerigo, sa bisan unsang relihiyon, nga mapakyas sa pagpasidaan sa sangpotanan sa pagsupak sa mga balaod sa Diyos bahin sa moralidad ug sa pagdumili sa pagpasakop sa nagamandong Gingharian sa Diyos, sumala sa Ezekiel 33:8, nagapahamtang sa pagkasad-an sa dugo sa ilang kaugalingon. Ang ilang pagpakahilom motumbas sa sama ra sa nagabarog nga walay ginahimo samtang ang minilyon sa ilang panon mahimong sad-an sa dugo.

Busa, tungod sa pagsablig sa ilang mga sidsid sa inosenteng dugo, ang bakak nga relihiyon wala motuo sa nagahatag-kinabuhing giula nga dugo ni Kristo Jesus. (Tan-awa ang Mateo 20:28 ug Efeso 1:7.) Tungod niana, ang dugo nga nasablig sa mga sidsid sa bakak nga relihiyon nga duol na—duol na kaayo—maoy iyang kaugalingon!—Pinadayag 18:8.

“Ang Bakak nga Relihiyon—Naapsan sa Iyang Kagahapon!” dili maluwas. Pasagding ang among sunod nga gula mosaysay.

[Mga footnote]

[Kahon sa panid 21]

“Ang relihiyon, sa daghang bahin sa kalibotan karong adlawa, nahimong sulugoon sa rebolusyon . . . Nagapadayon kini sa pagsiba sa pagpamatay sa Amihanang Irlandiya sama ra diha sa Indian nga subkontinente ug sa Pilipinas.”—The Encyclopedia of Religion

[Letrato sa panid 20]

Ang pagkasad-an sa dugo sa nangagi sa bakak nga relihiyon, sumala sa gihulagway niining ika-15ng-siglong kinulit sa masang mga pagsunog sa mga erehes, nalupigan kaayo sa rekord niining ika-20ng siglo

[Mga Letrato sa panid 21]

Ang mga kampana sa Alemang mga simbahan gitunaw alang sa mga katuyoan sa gubat sulod sa Gubat sa Kalibotan I

[Tinubdan]

Bundesarchiv Koblenz