Panglimbong Diha sa Siyensiya​—Ang Kinadak-ang Panglimbong

Ang mga ebolusyonista miingon: ‘Ang ebolusyon maoy usa ka kamatuoran; ang Diyos maoy usa ka sugilambong.’ Sila walay pamatuod bisan hain niana, apan ang pagpihig dili magkinahanglag pamatuod.

PRIBADONG PROPIDAD. Pahawa. Kini Nagpasabot Ikaw, Diyos! Gipasiugda sa mga ebolusyonista ang ulohan sa biolohiya ug giingnan ang Diyos nga magpahilayo. ‘Ang tanang batid nga siyentipiko nagtuo sa ebolusyon,’ sila miingon. Diin nag-ingon usab, sa pagkamatuod: ‘Ang mga siyentipiko nga dili motuo kulang-sa-katakos; kulang sila sa among kahanas.’ Mahitungod sa Diyos, sila miingon nga siya walay dapit sa siyentipikanhong panghunahuna. Dugang pa, bisan ang iyang paglungtad dili mapamatud-an.

Kining hinanali nga pagsalikway sa Diyos mao ang ilang kinadak-ang panglimbong.

Ang The New Biology, ni Robert Augros ug George Stanciu, nagpasiugda diha sa panid 188 ug pipila ka mga pahayag sa iladong mga siyentipiko kinsa misalikway sa Diyos: “Ang opinyon nga gituohan sa kadaghanan mao nga gikuhaan ni Darwin ang biolohiya sa panginahanglag Diyos sa bug-os. Si Eldredge miingon, si Darwin ‘nagtudlo kanato nga atong masabtan ang kasaysayan sa kinabuhi sa bug-os kinaiyanhong mga termino, nga walay pagdangop sa labaw-tawhanon o sa diyos.’ Si Julian Huxley miingon: ‘Ang teoriya ni Darwin nagkuha sa tibuok ideya bahin sa Diyos ingong maglalalang sa mga organismo gikan sa nataran sa makataronganong panaghisgot.’ Si Jacob misulat: ‘Ang ideya nga ang matag espisye gidesinyo nga separado sa usa ka Maglalalang, gibungkag ni Darwin.’ Ug si Simpson misulat mahitungod sa sinugdanan sa unang organismo: ‘Walay katarongan, bisag unsaon, nga ipatuo ang milagro. Ni kinahanglang ipatuo usab nga ang bag-ong mga paagi sa pagsanay ug mutasyon nagagikan sa materya.’”

‘Apan dili ba nagbilin kini sa kinabuhi sa yuta nga walay Mabubuhat-Tigdisenyo?’ ikaw mangutana. ‘Dili gayod,’ ang mga ebolusyonista motubag. ‘Kini anaa sa sabakan sa sulagma. Ang buta nga sulagma mao ang tigdesinyo. Kini among gitawag nga Natural Selection o Kinaiyanhong Pagpili.’

Apan sa magkadaghan ang atong makakat-on, dugang desinyo ang atong makita. Ang input sa intelehensiya ug kaalam makapahingangha. Dili ba sobra kaayo kini alang sa buta, walay-hunahuna, walay-pangutok nga sulagma sa pag-atiman? Palandonga ang pipila lamang ka gatosang mga gamit sa kinaiyahan nga nagpabanaag sa mamugnaong kaalam​—nga kanunayng ginakopya sa tawhanong mga imbentor.

Ang aerodynamics o paagi sa paglihok sa mga pako sa mga langgam diha sa hangin nag-unag kaliboan ka tuig kay sa barot nga desinyo nga makita diha sa mga pako sa mga ayroplano. Ang tamboli ug ang kulambotan migamit ug mga tangke sa pagpalutaw aron mahuptan ang pagkamalutawon sa bisan unsang giladmon nga sila molangoy, nga mas hanas pa kay sa modernong mga submarino. Ang kugita ug ang nokos maoy mga batid sa jet propulsion o pagsulpot samag jet. Ang mga kuwaknit ug mga lumod mga eksperto sa sonar. Daghang nagkamang nga mananap ug mga langgam sa dagat adunay kaugalingong “mga planta sa pagsala sa asin” nga makahimo kanila sa pag-inom ug tubig sa dagat. Ang pipila ka mikroskopikong mga bakterya dunay nagtuyok nga mga motor nga mopadagan kanilag paabante ug paatras.

Pinaagi sa batid nga pagkadesinyong mga puy-anan ug sa ilang paggamit ug tubig, gihimong air-conditioned sa mga anay ang ilang mga balay. Ang mga insekto, mga mikroskopikong mga tanom, mga isda, ug mga kahoy migamit sa ilang kaugalingong porma sa “kontra-pagbagtok.” Ang gamay nga kausaban sa grado sa temperatura mamatikdan pinaagi sa mga termometro nga anaa sa lawas sa pipila ka bitin, lamok, mallee birds, ug mga pabo. Ang mga tamboboan, buyog, ug mga lampinig nagahimog papel. Ang mga ispongha, fungi, bakterya, glowworms, mga insekto, mga isda​—tanan nagapatunghag bugnawng kahayag, nga sa kasagaran may bulok. Daghang tiglalin nga mga langgam dayag adunay mga kompas, mapa, ug biolohikanhong mga orasan sa ilang mga ulo. Ang mga bakukang sa tubig ug mga tambayawan nagagamit ug himan sa pagsisid sa tubig ug mga kampana sa pagsalom.a​—Tan-awa ang mga ilustrasyon sa panid 15.

Ang paghunahuna niining tanang desinyo ug kinaiyanhong kaalam nagkinahanglan ug intelehensiya nga labaw sa tawo. (Proverbs 30:24) Apan ang pipila sa labing kahibulongang mga pananglitan hipalgan diha sa kalibotan sa gagmay kaayong mga butang​—diin ang mga ebolusyonista nagalaom nga makita ang yanong sinugdanan sa kinabuhi aron sugdan ang ebolusyon sa iyang pagsaka sa komplikado kaayong mga desinyo sa bisan asa​—apil kanato. Yanong sinugdanan? Walay ingon nianang butanga! Palandonga ang mga kakuti nga nagpabanaag sa intelehenting desinyo sa kinagamyang mga selula.

Ang The New Biology miingon sa panid 30: “Ang aberids nga selula nagadalag gatos-gatos ka kemikal nga mga reaksiyon matag segundo ug mosanay sa iyang kaugalingon matag bayente minutos o kapin pa. Apan kining tanan mahitabo sa gamay kaayo nga sukod: kapin sa 500 ka bakterya ang masulod sa luna nga giokupar sa tuldok sa tumoy niining han-ay sa mga pulong. [Ang biologong si François] Jacob nahibulong sa gamay nga laboratoryo diha sa selula nga bakterya, nga ‘nagdalag duolan sa duha ka libong nagkalainlaing mga reaksiyon nga dunay dili-ikatandi nga kahanas, diha sa kinagamyang espasyo nga mahunahuna. Kining duha ka libong mga reaksiyon nagkadaiya ug magkatagbo diha sa kinatas-ang gikusgon, nga dili gayod magkabulibod.’”

Ang The Center of Life​—A Natural History of the Cell, ni L. L. Larison Cudmore, miingon diha sa mga panid 13, 14: “Ang usa ka selula lamang makahimog mga hinagiban, makadakop ug pagkaon, makahilis niini, makawala sa mga hugaw, makalihok-lihok, makatukod ug balay, mohimog seksuwal nga kalihokan nga direkta o kahibudnganan. Kining mga linalanga ania gihapon sa palibot. Ang protists​—mga organismong kompleto ug tibuok, apan adunay usa lamang ka selula nga daghan ug mga abilidad, apan walay mga unod, walay mga organo, walay kasingkasing ug walay mga hunahuna​—sa pagkatinuod nakabaton sa tanan nga atong nabatonan.”

Ang The Blind Watchmaker, ni Richard Dawkins, diha sa panid 116 mikomento sa gidaghanon sa impormasyon nga mapundo diha sa usa ka selula: “Adunay igong kapasidad nga kapundohan diha sa DNA sa usa ka liso sa liryo o sa usa ka binhi sa tabili nga matipig diha sa Encyclopædia Britannica nga kapin sa 60 ka pilo. Ang pipila ka mga espisye nga sayop nga gitawag ‘karaan’ nga amoebas dunay daghang impormasyon diha sa ilang DNA nga sama sa 1,000 ka Encyclopædia Britannica.”

Ang biologo sa molekula nga si Michael Denton misulat diha sa Evolution: A Theory in Crisis, panid 250: “Ang biolohiya sa molekula nagpakita nga bisan ang labing yano sa tanang buhing mga sistema sa yuta karong adlawa, ang mga selula sa bakterya, maoy labihan ka komplikado nga mga butang. Bisan tuod nga ang kinagamyang mga selula sa bakterya maoy hilabihan kaayo ka gamay, nga motimbang ug kubos sa [usa sa ikatrilyon sa usa ka gramo], ang matag usa maoy tinuod gamay kaayong pabrika nga nasudlan sa libolibo maayong pagkadesinyong mga piraso sa makuti nga makinarya sa molekula, nga adunay usa ka gatos ka libo ka milyong mga atomo, nga mas komplikado kay sa bisan unsang makina nga nahimo sukad sa tawo ug wala gayoy katumbas diha sa walay-kinabuhing kalibotan.

“Ang biolohiya sa molekula nagpakita usab nga ang paninugdang desinyo sa sistema sa selula managsama diha sa tanang buhing mga sistema sa yuta nga gikan sa bakterya ngadto sa mga hayop nga sus-an. Diha sa tanang organismo ang mga obra sa DNA, mRNA ug protena managsama. Ang kahulogan sa genetikanhong kodigo sa pagkatinuod pareho usab sa tanang mga selula. Ang gidak-on, pagkagama ug ang bahin sa desinyo sa makinarya sa sentitikong protena halos managsama sa tanang mga selula. Kon bahin sa ilang paninugdang nga biokemikal nga desinyo, hinunoa walay buhing sistema nga isipong kinaraan o tigulang maylabot sa ubang sistema, ni adunay diyutayng timaan sa ebolusyonaryong pagkasunod-sunod taliwala sa tanang nagkadaiya kaayong mga selula sa yuta.”

Si George Greenstein midawat sa tanan niining intelehensiyang nalangkit sa pagkatukod sa yuta. Diha sa iyang librong The Symbiotic Universe, siya naghisgot bahin sa misteryoso ug katingad-anang mga seryal sa mga sulagma nga dili matukib, mga kaatolan nga kon wala kini ang kinabuhi sa yuta mahimong imposible. Ang mosunod nga mga pahayag, nga makita sa tibuok nga mga panid 21-8, nagpabanaag sa iyang kabalaka sa mga kahimtang nga nagpakitag panginahanglan ug usa ka intelehensiya ug may katuyoang Diyos:

“Ako nagtuo nga nagaatubang kita ug usa ka misteryo​—usa ka dako ug malisod nga misteryo, ug usa nga dakog kahulogan: ang misteryo sa pagkamapuy-an sa kalibotan, sa ikasarang sa palibot.” Siya misugod “sa pagdetalye sa daw katingad-anang seryal sa dako kaayo ug sa dili mga sulagmang mga aksidente nga nagabukas sa dalan sa pagtungha sa kinabuhi.b Adunay listahan sa kasulagmaan, nga ang tanan kanila hinungdanon sa atong paglungtad.” Apan “ang listahan padayong nagkataas . . . Pagkadaghan sa mga kaatolan! Sa dugang nga ako nagbasa, dugang nga ako nakombensir nga ang maong ‘kaatolan’ dili gayod mahitabo pinaagig sulagma.” Usa ka makahugnong kamatuoran nga atubangon sa ebolusyonista, ingon sa iyang sunod nga gidawat:

“Apan samtang modako kining pagtuoha, dunay laing butang ang modako usab. Bisan karon malisod nga ipahayag kining ‘butanga’ sa mga pulong. Makapakurat kaayo kadto, ug may mga panahong kadto maoy halos pisikal sa kinaiyahan. Gipangilogan ako niini. Ang paghunahuna gani sa katakos sa kalibotan alang sa kinabuhi nga hayan usa ka misteryo nga nagkinahanglag solusyon maoy kataw-anan, binuang alang kanako. Dili ako makadawat sa ideya nga dili mokulismaot sa kalagot . . . Ni nahanaw kining reaksiyona sa paglabay sa katuigan: Nakigbisog ako kanunay batok niini samtang nagsulat ako niining libroha. Nagtuo ako nga ang samang reaksiyon nagalihok usab sa ubang siyentipiko, ug nga kini maoy hinungdan sa kaylap nga kawalay-pagtagad nga gihatag sa ideya karon. Ug labaw pa niana: Ako karon nagtuo nga ang mopatim-awng kawalay-pagtagad sa pagkamatuod nakatabon sa grabe nga pagbatok.”

Unsa nga pagbatok? Pagbatok sa hunahuna nga ang katin-awan hayan nahasandig diha sa may-katuyoang Maglalalang. Sama sa gipahayag ni Greenstein niini: “Samtang among gituki ang tanang ebidensiya, ang ideya kanunayng motungha nga adunay labaw-tawhanong ahensiya​—o, hinunoa, Ahensiya​—ang nalangkit gayod. Posible ba nga sa kalit, nga wala tuyoa, kami aksidenteng nakakitag siyentipikanhong pamatuod sa paglungtad sa usa ka Supremong Persona? Ang Diyos ba ang nangilabot ug gilarawg maayo ang kalibotan alang sa atong kaayohan?” Apan si Greenstein naulian gikan nianang inerehes nga hunahuna ug mibarog sa iyang ortodoksiya sa ebolusyonaryong relihiyon, gipahayag ang usa sa ilang mga doktrina: “Ang Diyos dili katin-awan.”

Ang astropisikong si Fred Hoyle diha sa iyang librong The Intelligent Universe, sa panid  9, naghisgot mahitungod niadto, sama kang Greenstein, kinsa nahadlok nga mosulod ang Diyos sa hulagway: “Ang ortoduksong mga siyentipiko mas nabalaka sa pagsumpo sa pagbalik sa relihiyosong mga paghingapin sa nangagi kay sa pagpangita sa kamatuoran [ug kining maong kabalaka] mao ang nangibabaw sa siyentipikanhong hunahuna sa nangaging siglo.”

Diha sa iyang libro iyang gihisgotan kining samang misteryosong mga bahin nga nakahasol kang Greenstein. “Ang maong mga kinaiyahan,” siya miingon, “daw nahitagik sa kalibotan sa kinaiyahan sama sa usa ka hilo sa makalipay nga dili-tinuyong mga hitabo. Apan adunay daghan kaayong mga katingad-anang mga kaatolan nga hinungdanon sa kinabuhi nga daw gikinahanglan ang pipila ka katin-awan ingon nga hinungdan kanila.” Si Hoyle ug Greenstein miingon nga ang sulagma dili makapatin-aw niining daghang “dili-tinuyong mga kaatolan.” Unya miingon si Hoyle nga ang hinungdan kanila, ‘ang sinugdanan sa uniberso nagkinahanglag intelehensiya,’ usa ka ‘intelehensiya sa taas-taas nga matang,’ ‘usa ka intelehensiya nga labaw pa kanato ug kana mosangpot sa tinuyong buhat sa paglalang sa mga katukoran nga angayan sa kinabuhi.’

Dili sabton dinhi nga si Hoyle naghunahuna sa Diyos sa Bibliya, apan siya nakakita nga luyo sa uniberso ug sa yuta ug sa kinabuhi nga diha niana, duna gayoy dakong labaw-tawhanong intelehensiya. Samtang siya miingon nga ang “‘Diyos’ maoy usa ka gidiling pulong sa siyensiya,” siya nagtugot nga mahimong atong “ikabatbat ang intelehensiya nga superyor kanato ingong diyos.” Siya nangagpas nga “pinaagi sa atong kaugalingong hunahuna nga giprogramang-daan nga kahimtang,” hayan adunay “natuhog nga intelehensiya, nga gipaabot paingon sa ubos . . . ngadto sa mga tawo sa Yuta.”

“Adunay daghang mga timailhan,” matud pa niya, “nga tingalig maingon niini. Ang atong pagkadili-mahimutang maoy usa na ka timailhan. Ingon nga daw kita adunay kinaiyanhong pagsabot nga adunay usa ka butang hinungdanon alang kanato nga buhaton. Ang pagkadili-mahimutang maoy modangat tungod kay wala pa nato madiskobrehe kon unsa gayod ang kinaiyahan.” Sa laing dapit matud pa niya: “Ang pangagda sa relihiyon daw talagsaon diha sa tawo . . . Kon hukasan sa daghang mga dayandayan diin ang relihiyon nalibotan sa tradisyon, dili ba katumbas kini sa usa ka intruksiyon sa sulod nato nga gipahayag sa yanong pagkasulti nga mabasa sama sa mosunod: Ikaw kinuha gikan sa usa ka butang ‘didto’ sa langit. Pangitaa kana, ug ikaw makakita ug labaw pa kay sa imong gilaoman.”

Ang tawo nagpangita. Ang iyang gipangita nga wala lang masayod niana mao ang Biblikanhong kamatuoran nga kita binuhat diha sa dagway ug kaamgid sa Diyos, nga nagkahulogan nga kita dunay usa ka sukod sa maong mga hiyas sa Diyos sama sa kaalam, gugma, gahom, hustisya, katuyoan, ug ubang mga hiyas nga maoy hinungdan sa dakong kal-ang tali sa mga tawo ug sa mga hayop. Ang atong mga hunahuna naprogramang-daan alang sa maong balaang mga hiyas ug alang sa matuod nga pagsimba sa Diyos. Hangtod nga kining daghang hiyas anaa sa hustong pagkatimbang ug ang koneksiyon ginahimo uban sa Diyos pinaagi sa pag-ampo ug sa iyang matuod nga pagsimba, ang pagkadili-mahimutang magpabilin. Sa dihang kining espirituwal nga mga panginahanglan nga niini kita gilalang matagan-an, ang pagkadili-mahimutang mohatag dalan alang “sa kalinaw sa Diyos nga molabaw sa tanang pagpanabot.”​—Filipos 4:7; Genesis 1:26-28.

Gipaila sa Buhat 17:27, 28 kining pagpangita, nga nagaingon, “aron sila mangita sa Diyos, nga basin sila makakita kaniya ug makaplagan siya, apan ang tinuod mao nga siya dili halayo gikan sa matag usa kanato. Kay diha kaniya kita may kinabuhi ug nagalihok ug nagalungtad.” Pinaagi kaniya, ang Maglalalang sa uniberso, apil ang yuta ug kita nga ania niini, nga kita nabuhi ug nagalihok ug nagalungtad. Ang paghubo sa mga dayandayan ug bakak nga mga doktrina sa ortodoksong mga relihiyon​—diin ang maong mga relihiyon nakapatalikod sa milyon-milyon gikan sa Diyos, apil ang daghang mga siyentipiko​—ug mosunod sa matuod nga pagsimba kang Jehova nga Diyos, kita makabaton ug kinabuhing dayon sa paraisong yuta, nga maoy katuyoan ni Jehova sa paglalang sa yuta sa sinugdan.​—Genesis 2:15; Isaias 45:18; Lucas 23:43; Juan 17:3.

Nagkinahanglag dakong pagkamatuohan ang paghunahuna nga ang intelehensiya niining gidak-ona nagpuyo sa buta, walay-utok nga sulagma. Kini maoy pagtuo nga ikatandi sa pagtuo sa paganong mga relihiyonista sa mga adlaw ni propetang Isaias: “Apan kamo nga mibiya kang Jehova, nga nakalimot sa akong balaang bukid, nga nanag-andam sa usa ka lamesa alang sa diyos sa Maayong Suwerte ug nga nanagpaawas sa bino nga sinambogan alang sa diyos sa Kapalaran.” (Isaias 65:1) Ang mga ebolusyonista naglantaw sa milyon-milyon nga “suwerte” nga mga sulagma aron makahimog tawo gikan sa bato, apan sila wala pa gani makabiya gikan sa yuta aron maabot ang unang ang-ang sa ilang ebolusyonaryong hagdanan. Ang ilang “diyos sa Maayong Suwerte” maoy usa ka tigbaw nga nagupok.

Gibati ni Fred Hoyle ang daotang tilimad-on niining tanan: “Ang laing butang nga naghasol kanako mao ang pagtuo nga ang bintana sa kahigayonan alang sa tawhanong matang tingalig mogamay unya kaayo inig-abot sa panahon. Ang high technology gikinahanglan aron mabuksan ang bintana, apan ang high technology sa iyang kaugalingon, nga dili magtukod ug usa ka relasyon tali sa atong matang ug sa kalibotan sa gawas sa Yuta, hayan mahimong usa ka dalan alang sa kalaglagan sa kaugalingon. Kon may mga panahon niining libroha ang akong pagbatok sa teoriya ni Darwin daw mapintas ra, tungod kini sa akong pagbati nga ang usa ka katilingban nga gitudloan nianang maong teoriya malagmit nagsunod ug dalan sa kalaglagan sa kaugalingon.”

Si Alice, diha sa sugilanong Through the Looking-Glass, nga dili makatuo sa katingalahang katarongan sa Puting Rayna, mikatawa lamang. “Walay kapuslanan pang mosulay,” miingon siya. “Walay makatuo ug imposibleng mga butang.” Ang rayna mitubag: “Wala akoy pagduhaduhang moingon kanimo nga ikaw wala kaayoy praktis. Sa sama pa ako kanimog edad akong gihimo kini tunga sa oras sa usa ka adlaw. Gani motuo usahay ako ug unom ka imposibleng mga butang sa dili pa mamahaw.”

Ang mga ebolusyonista mao ang Puting mga Rayna karong adlawa. Sila walay limitasyong nagpraktis sa pagtuo sa imposibleng mga butang.

[Mga footnote]

[Blurb sa panid 12]

Kining tanang desinyo ug kinaiyanhon nga kaalam nagkinahanglag intelehensiya

[Blurb sa panid 13]

Ang usa ka selula sa bakterya adunay usa ka gatos ka libo ka milyong mga atomo

[Blurb sa panid 14]

‘Ang sinugdanan sa uniberso nagkinahanglag intelehensiya’

[Mga hulagway sa panid 15]

Pagsulpot samag jet

Pagsala sa asin

Paggamag-papel

Sonar