Pagpaniid sa Kalibotan
ANG KINAMAAYOHANG GATAS
Usa ka bag-ong pagtuon sa Taga-Scotland nga mga inahan ug sa ilang bag-o pang natawo nga mga bata nagapakita nga ang sustansiya sa gatas sa inahan ug ang panalipod nga ginahatag niini dili masundog sa komersiyal nga mga gatas sa bata. Ang pagtuon nga gipatik sa Le Figaro, usa ka Pranses nga mantalaan, nagapakita nga ang mga masuso nga gipatutoy sulod sa 13 ka semana o dugay pa tin-awng may diyutay rang impeksiyon panahon sa una nilang tuig sa kinabuhi kay niadtong bug-os nga gilutas sa wala pa ang 13 ka semana o gipabeberon sukad sa pagkatawo. Ang gatas sa inahan nagapabor sa pagkaporma sa usa ka matang sa bakterya nga nagapukgo sa pagtubo sa makadaot nga bakterya diha sa tinai sa masuso. Ang komplikadong sangkap sa gatas sa inahan nagakadaiya usab sa adlaw-adlaw sumala sa edad ug mga panginahanglan sa masuso, nga nagatugot pa sa nagatutoy nga masuso sa pagpahiuyon sa kausaban sa klima. Ang Le Figaro miingon: “Kini walay katumbas.”
DILI-EPEKTIBONG MGA OBISPO
Ang Nasodnong Komperensiya sa Katolikong mga Obispo sa Tinipong Bansa karong bag-o nagpahibalo sa mga plano niini nga gamiton ang mga serbisyo sa usa ka internasyonal nga kompaniya sa kalabotang publiko. Ang tumong, sumala sa National Catholic Reporter, mao “ang pagpasabot sa usa ka moral nga mensahe nga dili ikapasabot sa mga obispo mismo.” Ang isyu nga gihisgotan mao ang baroganan sa simbahan bahin sa aborsiyon, nga wala tuohi sa daghang Katoliko. Ang National Catholic Reporter miingon nga “uban sa 342 ka obispo, 53,000 ka pari, 20,000 ka parokya, 100,000 ka madre, kapin sa 230 Katolikong kolehiyo ug unibersidad, 7,000 ka parokiyal nga tunghaan ug kapin sa 50 milyong laiko—ang mga obispo sa U.S. dili gihapon makahaylo sa mga tawo nga ang aborsiyon angay idili.”
“BAKAK NGA MGA SUKDANAN”
Sa 22 anyos, si Boris Becker maoy usa sa hawod nga mga magdudulag tennis sa kalibotan; siya usa usab sa labing dato—nga may mga kabtangan nga gikalkulong $75 milyon (U.S.). Ang iyang katigayonan natukod sa pagdaog sa mga bangga sa tennis. Bisan pa niana, ang batan-ong Alemang atleta nagtuo nga siya gibayran nga hinobra: “Kataw-anan kon imo kining hunahunaon—kon pilay imong madawat tungod sa pag-igo sa bola sa tennis sa ibabaw sa net.” Sumala sa Parade Magazine, siya miingon nga sa katilingban karong adlawa “daghan kaayo ang salapi sa palibot nga walay mausa ang angay gutomon o walay puy-anan. Ang mga tawo nagasobra sa pagtagad sa bakak nga mga sukdanan.”
PLATINUM NGA NOBYA
Ang platinum mas mahal kay sa bulawan ug ingong butang pangapitalan, gitinguha pag-ayo. Sumala sa Times sa London, sa usa ka promosyonal nga presentasyon sa Platinum 1990, ang tinuig nga basahon sa industriya, ang usa ka boda sa kasal nga ginama sa platinum gipasundayag sa publiko. Ang boda gidesinyo ug gigama sa Hapon sa bili nga £300,000 ($500,000, U.S.). Ang labihan ka nipis nga platinum foil, nga gihapinan sa papel-Hapon, gitabas nga tag-as nga 0.33 mm para hablonon. Ang estriktong mga instruksiyon gikan sa Hapon nag-apil sa mubong pamulong: “Ang pagplantsa sa biste estriktong gidili.”
NAGAUYOG SA MGA TINUKOD
Sumala sa Tokyo nga mantalaang Asahi Shimbun, ang ubay-ubayng molupyo sa siyudad sa Kawasaki, Hapon, nagpahayag ug kabalaka bahin sa ilang gihunahunang serye sa mga linog. “Adunay mga panahon dihang mabatyagan namo ang uyog nga makaabot ug 5 sa seismic nga sukdanan,” matud sa usa ka tag-iyag tindahag sushi. Ang tubig gikan sa tangke diin siya nagbuhig isda alang sa sushi motuasik nganha sa iyang mga suki. Ang Buro sa Pagpanalipod sa Silinganan sa siyudad sa Kawasaki nagsusi niana ug nakakaplag sa epicenter—usa ka bag-ong gibuksang tigomanan alang sa mga konsiyertong rock. “Ang hinungdan sa mga linog,” mitaho ang Asahi Shimbun, mao “ang paglukso sa mga mahiligon sa rock nga nagkausa nga daw usa ka tawo.” Ang ginama-sa-tawong “mga linog” gibati sulod sa radius nga 250 metros sa konsiyertohanan.
AIDS SA TSINA
“Usa ka makapasubong kamatuoran nga ang virus sa AIDS mipatim-aw sa Tsina,” miingon ang magasing China Today. Oo, kining dako kaayong yuta karong bag-o gidugang sa taas nga listahan sa kanasorang natakdan sa AIDS. Ang magasin miingon nga “sa Tsina, ang siyentipikanhon ug medikal nga mga singkamot padulong sa pagpukgo sa AIDS sa ingon nagaduyog sa mga paningkamot sa pagpapas sa mangil-ad talagsaong mga hitabo nga mahimong motultol sa sakit sa unang bahin—pornograpiya, prostitusyon, pag-abusar sa droga ug uban pa.” Ang pila ka biktima natakdan pinaagi sa pag-ineksiyon sa mga produkto sa dugo. Busa, sa paningkamot sa pagpahinay sa pagsabwag sa AIDS, ang gobyernong Insek naglimite sa pag-angkat ug blood plasma.
UMAABOT NGA PAMATASAN SA NEGOSYO
Ang usa ka pagtuon nga gihimo taliwala sa 1,100 ka estudyante sa tibuok Uropa nagpakita nga ang kalibotan sa negosyo sa umaabot mahimong mailalom sa pagkontrol sa “usa ka bag-ong kaliwatan sa batan-ong mga lalaki ug mga babaye, nga padayon-sa-pag-asenso, hilig-sa-ganansiya ug wala kanunay giyahi sa maayong pamatasan,” sumala sa Alemang mantalaan nga Wiesbadener Tagblatt. Ang mantalaan midugang nga may tin-awng tendensiya sa pagsakripisyo sa maayong pamatasan sa negosyo sa pagpangagpas sa kalamposan. Kapig 70 porsiento niadtong gisukot nagtuo nga ang pamatasan may diyutay ra o kaha walay dapit sa kinabuhi sa negosyo.
PUMAPATAY NGA MGA MIKROBYO
“Sukwahi sa kaylap nga impresyon, ang pulmonya wala gayod mahanaw ingong usa ka dakong pumapatay tapos sa pagpailaila sa antibiotiko. Kini nagapabiling labing kasagarang hinungdan sa kamatayon gumikan sa mga impeksiyon ug mao ang ikaunom pangunang pumapatay sa mga Amerikano,” nagtaho ang The New York Times. Bisan tuod ang ubay-ubay modernong mga lakang maylabot sa kahimsog, sama sa antibiotiko ug mga bakuna, nakapamenos pag-ayo sa pagkahitabo sa impeksiyon sa bakterya, ang maong mga lakang “dili kanunay masaligan ingong kataposang-minutong kaluwasan, ilabina kon ang mga mikrobyo nakakontrolar na pinaagi sa pagkaylap sa tibuok lawas.” Ang Times midugang nga “sa gikalkulong 500 ka motakod nga mga sakit, walay epektibong tambal ang nagalungtad alang sa mga 200.”
MGA KATOLIKO UG ANG BIBLIYA
Usa ka pari paroko sa Sydney, Australia, sa dayag miangkon nga ang mga Katoliko sa naandan diyutay rag kahibalo sa Bibliya, sumala sa Sydney Daily Mirror. Sa pagtabang pagtul-id niining kanihit sa kahibalo sa Bibliya, mihukom ang Iglesya Katolika sa pagtanyag ug mga kurso bahin sa Bibliya diha sa napulo ka sentro sa gawas sa tibuok siyudad sa Sydney. Ang giplanong kurso magakobre sa upat ka taglima-ka-semanang mga tagal, ug gilaoman nga mga 2,000 ang mopalista. Ang Daily Mirror mikomento nga ang Iglesya Katolika ug ang Bibliya “wala magakuyog alang sa daghang tigsimba” ug mao nga haom nagtitulo sa artikulo niini: “Balik sa mga Paninugdan Alang sa mga Matinuohon.”
ALKOHOLISMO UG GENETIKA
Sa usa ka bag-ong siyentipikanhong pagtuon nga gitaho diha sa The Journal of the American Medical Association, ang mga siyentipiko nangangkon nga nakapunting sa usa ka gene nga nagapameligro sa mga tawo nga mahimong mga alkoholiko. Bisan pa niana, nagpasidaan ang mga siyentipiko nga walay usa ka gene ang motultol sa alkoholismo. Ang pangulo sa pundok nga tigdukiduki miingon: “Ang Ginoo wala magbuhat ug alkoholikong gene, apan sa usa nga morag nalangkit sa mga kagawian nga nagapangitag kalingawan.” Hinunoa, “ang pila ka tawong may gene nga ilang gitun-an wala mahimong mga alkoholiko, samtang ang pipila nga wala nianang maong gene nangahimong mga alkoholiko, [ang mga tigdukiduki] miingon. Ang sosyal ug kultural nga mga hinungdan basin makatukbil sa sakit alang sa daghang alkoholiko nga malagmit madutlan [niini] sa genetikanhong paagi.”
TENSIYON SA BATA
Ang mga bata wala mahigawas sa hinobrang tensiyon. Ang Brazilianong magasin nga Superinteressante mitaho nga sumala sa World Health Organization, “usa sa matag lima ka bata sa Kasadpanhong kalibotan natensiyon.” Ang labing kasagarang mga hinungdan nga gilista alang sa tensiyon diha sa mga bata mao “panagbulag sa mga ginikanan ug hinobrang trabaho sa eskuylahan.” Ang magasin nagkutlo kang Francisco De Fiore, usa ka propesor sa pedriatics sa University of São Paulo nga mipatin-aw nga “ang cardiovascular nga mga suliran dili madayag diha sa mga bata sanglit ang nagatubo-pa nga kasingkasing makadumala sa sobrang tensiyon. Ugaling, kini dili mao ang kahimtang sa tungol ug sa sistema sa imyunidad. Busa, ang tensiyon diha sa mga bata kasagarang susamag kahulogan sa wala-kahilisi, sigeng sip-on, ug tanang matang sa alerdyi.”
MGA MORAL SA KLERO
Sumala sa The Toronto Star, ang arsidiosisis sa Ottawa sa Iglesya Romana Katolika sa Canada karong bag-o gimandoan sa mga korte sa pagbayad ug $150,000 kay napakyas sa paghimog aksiyon sa usa ka reklamo batok sa usa sa mga pari niini. Ang pari gisumbong sa pag-atake sa seksuwal nga paagi sa batang mga lalaki. Ang mga pamilya sa mga biktima “gibati nga naduso sa pagtinguhag sibil nga kasulbaran tungod, kay nakaadto na sa simbahan alang sa tabang tapos sa mga pangatake, sila wala tagda sa opisyales, apil sa arsobispo,” miingon ang usa ka abogado. Sumala sa Star, ang laing abogado miingon nga ang opisyales sa Iglesya Katolika, sa pagdiskobre sa mga reklamo sa pag-abusar sa bata, sa makasaysayanhon naghawid sa mga pari nga membro sa klero. Siya miingon: “Inay sa pagtaho kanila ngadto sa polisiya o pagpalagpot kanila sama sa kadaghanang ubang institusyon, sila, tungod sa pagkamaunongon sa ilang mga kauban, sa sekreto nagabalhin ra kanila.”