Kon Nganong Gitugotan sa Diyos ang Pag-antos

“Dili iya sa tawo nga nagalakaw ang pagtultol sa iyang lakang. Tul-ira ako, Oh Jehova.”​—Jeremias 10:23, 24.

KANANG mga pulonga gisulat kaliboan ka mga tuig tapos malalang ang mga tawo. Nakaamgo si Jeremias nga hangtod sa iyang adlaw, ang kasaysayan sa tawo maoy trahedya kon itandi sa maayong sinugdanan nga gihatag sa Diyos sa una natong mga ginikanan.

Ang pahayag ni Jeremias gilig-on sa rekord sa kapig 2,500 pang katuigan sa kasaysayan sukad sa iyang panahon. Migrabe pa ang trahedya sa tawo. Unsay deperensiya?

Sayop nga Paggamit sa Kagawasan sa Pagpili

Ang atong unang mga ginikanan wala magkabana sa kamatuoran nga sila wala lalanga nga magmauswagon nga nahibulag sa Diyos ug sa iyang mga balaod. Sila mihukom nga mag-independente sa Diyos, kay naghunahuna nga makapauswag kana sa ilang mga kinabuhi. Apan kadto maoy pag-abusar sa ilang kagawasan. Mitikang sila sa gawas sa gihukom-sa-Diyos nga mga limitasyon sa kagawasan sa pagpili.​—Genesis, kapitulo 3.

Nganong wala laglaga sa Diyos si Adan ug Eva ug magsugod na usab pinaagig laing tawhanong magtiayon? Tungod kay gilalis ang iyang pagkasoberano sa tibuok uniberso ug iyang paagi sa pagmando. Ang iyang pagka Diyos nga Makagagahom sa Tanan ug Maglalalang sa tanang linalang nagahatag niya sa katungod sa pagmando ibabaw kanila. Sanglit siya Maalamon sa Tanan, ang iyang pagmando maoy labing maayo alang sa tanang linalang. Apan ang pagmando sa Diyos sa maong panahon gihagit.

Mas maayo ba ang mahimo sa mga tawo kay sa pagkagimandoan sa Diyos? Ang Maglalalang tinong nasayod sa tubag nianang pangutanaha. Ang tinong paagi aron ang mga tawo mahibalo mao ang pagtugot kanila sa walay-limitasyong kagawasan nga gusto nila. Busa, ang usa ka katarongan, apil sa uban pa, nganong gitugotan sa Diyos ang pagkadaotan ug pag-antos mao ang pagpakitang walay pagduhaduha kon kaha ang tawhanong pagmando nga independente gikan kaniya molampos ba.a

Si Adan ug si Eva maoy nagdala sa pag-antos diha sa ilang kaugalingon ug sa ilang kaliwat. Ilang ‘giani ang ilang gipugas.’ (Galacia 6:7) “Sila nagdaot sa ilang kaugalingon; sila dili mga anak [sa Diyos], ang depekto maoy ilang kaugalingon.”​—Deuteronomio 32:5.

Ang atong unang mga ginikanan gipasidan-an nga ang independensiya gikan sa pagmando sa Diyos mosangpot sa ilang kamatayon. (Genesis 2:17) Kana nakita nga matuod. Pinaagi sa pagbiya sa Diyos, ilang gibiyaan ang ilang tinubdan sa kahimsog ug kinabuhi. Sila nagkadaot hangtod nga naapsan sila sa kamatayon.​—Genesis 3:19.

Human niadto, gitugotan sa Diyos ug igong panahon ang tawhanong pamilya sa pagpasundayag sa bug-os kon kaha bisan hain sa politikanhon, sosyal, o ekonomikanhong sistema nga ilang gimugna nga bulag sa iyang pagmando magpamatuod bang makapatagbaw sa bug-os. Ang bisan hain nianang mga sistemaha magpasulod ba sa malipayon, malinawon nga kalibotan nga walay krimen o gubat? May makaugmad ba sa materyal nga kadagaya alang sa tanan? May makabuntog ba sa sakit, pagkatigulang, ug kamatayon? Ang pagmando sa Diyos gilaraw sa pagtuman nianang tanang butang.​—Genesis 1:26-31.

Kon Unsay Ginatudlo sa Paglabay sa Panahon

Ang kasaysayan wala madugay nakapasabot sa kamatuoran sa Roma 5:12: “Ang kamatayon mikuyanap ngadto sa tanang tawo.” Kining bersikuloha nagapatin-aw nga “pinaagi sa usa ka tawo ang sala misulod sa kalibotan ug ang kamatayon pinaagi sa sala.” Sa dihang ang una natong mga ginikanan mirebelde batok sa pagmando sa Diyos, sila nahimong depektoso, dili hingpit. Ang maong pagkadepektoso mao lamay ilang gikapasa ngadto sa ilang mga anak. Ingong sangpotanan, kitang tanan natawo nga depektoso, nga makiling sa sakit ug sa kamatayon.

Ang paglabay sa panahon nagpadayag usab unsa ka ngil-ad ang punog-salang mga tawo nagagawi sa usag usa. May mapintasong mga gubat nga daghan kaayo nga dili maihap, etniko ug relihiyosong mga dinumtanay, mga inkisisyon, ngilngig nga mga krimen sa tanang matang, ug mga buhat sa kahakog ug kadalo. Dugang pa, ang kakabos ug kagutmanan nagbiktima sa dili-maihap minilyon nga tawo.

Sa miaging kaliboan ka tuig, gisulayan sa mga tawo ang tanang mahunahunaan nga matang sa gobyerno. Bisan pa niana, ang sunodsunod nga matang wala makatagana sa mga panginahanglan sa tawo. Karong bag-o, ang Komunistang mga gobyerno gisalikway diha sa daghang kayutaan. Sa demokratikong mga nasod anaa ang kaylap nga krimen, kakabos, ekonomikanhong kahuyang, ug kahiwian. Sa pagkamatuod, ang tanang matang sa tawhanong kagamhanan napamatud-an nga kulang.

Dugang pa, gitugot sa Diyos ang panahon aron ang mga tawo mahidangat sa ilang kinalabwan siyentipikanhon ug materyal nga kalamposan. Apan tinuod ba nga kauswagan kini sa dihang ang pana ug gapasan gipulihan ug nukleyar nga mga missile? sa dihang ang mga tawo makabiyahe paingon sa wanang apan dili makapuyo nga magkahiusa sa yuta? sa dihang ang milyonmilyong tawo mahadlok mogawas sa magabii tungod sa krimen?

Ang ginapakita sa tigi sa panahon mao nga dili posible nga ang mga tawo ‘magatultol sa ilang mga lakang’ nga malamposon sama ra nga sila dili mabuhi kon walay pagkaon, tubig, ug hangin. Kita gilaraw nga magdepende sa giya sa atong Magbubuhat sama ka tino nga kita gilalang aron magdepende sa pagkaon, tubig, ug hangin.​—Mateo 4:4.

Pinaagi sa pagtugot sa pagkadaotan ug sa pag-antos, ang Diyos sa makausa ug sa tanang panahon nagpakita sa makapasubong sangpotanan sa sayop nga paggamit sa kagawasan sa pagpili. Kini bililhon kaayong gasa nga inay kuhaon ang kagawasan sa pagpili gikan sa mga tawo, gitugotan sa Diyos nga ilang makita kon unsay kahulogan sa sayop nga paggamit niini.

Mahitungod sa kagawasan sa pagpili, ang basahong “Statement of Principles of Conservative Judaism” nagaingon: “Kon wala ang tinuod nga posibilidad sa pagpili nga sayop sa tawo sa dihang moatubang sa maayo ug daotan, ang tibuok nga ideya sa pagpili mawalay kahulogan. . . . Ang kadaghanan sa pag-antos sa kalibotan laktud maoy sangpotanan sa sayop natong paggamit sa kagawasan sa pagpili nga gihatag kanato.”

Sa tinuoray, si Jeremias husto sa miingon siya: “Dili iya sa tawo nga nagalakat ang pagtultol sa iyang lakang.” Ug si Solomon usab husto sa miingon siya: “Ang tawo nagagahom sa tawo sa iyang kadaotan.”​—Ecclesiastes 8:9.

Sa kusganong paagi, kana nagailustrar sa pagkawalay-katakos sa tawo sa pagpapas sa pag-antos. Bisan si Solomon, uban sa tanan niyang kaalam, bahandi, ug gahom dili makatul-id sa kalisdanan nga gikan sa tawhanong pagmando.

Nan, sa unsang paagi taposon sa Diyos ang pag-antos? Baslan ba sa Diyos ang mga tawo tungod sa ilang pag-antos sa nangagi?

[Footnote]

[Hulagway sa panid 9]

Gihatagan sa Diyos ang katawhan ug hingpit nga pagsugod, apan ang kasaysayan nagapakita nga kon bulag sa Diyos ang mga tawo dili ‘makatultol sa ilang mga lakang’ nga malamposon