Ang mga Abuno—Ang Yawi sa Kaluwasan?

NIADTONG 1941 gihatag ni Dr. John S. Lundy ang usa ka lagda alang sa mga abuno sa dugo. Siya, nga lagmit walay klinikal nga ebidensiya sa pagsuportar kaniya, miingon nga kon ang hemoglobin sa usa ka pasyente, ang nagadala-sa-oksihenong sangkap sa dugo, mous-os sa lebel nga napulo ka gramo o ubos pa alang sa matag deciliter nga dugo, nan kinahanglan sa pasyente ang abuno. Human niadto kanang numeroha nahimong usa ka lagda alang sa mga doktor.

Kining napulo-ka-gramo nga lagda gilalis sa duolan sa 30 anyos. Niadtong 1988 ang The Journal of the American Medical Association pintok miingon nga ang ebidensiya wala magsuportar sa lagda. Ang anestesiologong si Howard L. Zauder miingon nga kini “giliminan sa tradisyon, gilukoban sa kahanap, ug wala paluyohi sa klinikal o eksperimental nga ebidensiya.” Yanong gitawag kini sa uban nga kasugiran.

Bisan pa ning tanan nga kusganong pagyagyag, ang kasugiran kaylap gihapong gitahod ingon nga maayong lagda. Alang sa daghang anestesiologo ug ubang mga doktor, ang lebel sa hemoglobin nga ubos sa napulo maoy usa ka awhag alang sa abuno aron matul-id ang anemia. Kini halos awtomatiko.

Walay duhaduha, kana nakaamot nga hinungdan sa hinobra kaayong paggamit sa dugo ug sa mga produkto sa dugo karong adlawa. Si Dr. Theresa L. Crenshaw, kinsa nag-alagad diha sa Presidential Commission on the Human Immunodeficiency Virus Epidemic, nagbanabana nga sa Tinipong Bansa lamang, mga duha ka milyong wayhinungdang abuno gidapat kada tuig ug duolan sa katunga sa tanang abuno sa gitipigang dugo ang malikayan. Ang Ministeryo sa Panglawas ug Buhat-sa-Kaluoy sa Hapon mimulo “sa waypiling paggamit sa mga abuno” sa Hapon, ingon man sa “binuta nga pagtuo sa pagkaepektibo niini.”

Ang suliran sa pagsulay sa pagtul-id sa anemia pinaagi sa abuno sa dugo mao nga ang abuno mahimong labi pang makapatay kay sa anemia. Ang mga Saksi ni Jehova, nga nagadumili sa mga abuno sa dugo pinasukad ilabina sa relihiyosong mga hinungdan, nakatabang sa pagpamatuod sa punto.

Tingali ikaw nakakitag mga ulohan sa mantalaan nga nagtaho nga usa sa mga Saksi ni Jehova namatay tungod sa pagdumilig abuno sa dugo. Ikasubo, kanang mga tahoa talagsa rang motug-an sa tibuok estorya. Kadaghanan, ang pagdumili sa doktor sa pag-opera, o dili dayon pag-opera, maoy hinungdan sa pagkamatay sa Saksi. Ang pila ka siruhano modumili sa pag-opera kon walay kagawasan sa pag-abuno kon mous-os ang lebel sa hemoglobin sa ubos sa napulo. Bisan pa niana, daghang siruhano ang malamposong nakaopera sa mga Saksi nga may mga lebel sa hemoglobin nga singko, dos, ug menos pa. Nag-ingon ang siruhano si Richard K. Spence: “Ang akong nasayran sa mga Saksi mao nga ang ubos nga hemoglobin walay labot gayod sa pagkamatay.”

Daghan Kaayong Kapaingnan

‘Dugo o kamatayon.’ Kana ang paagi sa pagbatbat sa pila ka doktor sa mga kapaingnan nga giatubang sa usa ka Saksing pasyente. Hinuon, sa pagkamatuod, adunay daghang kapaingnan sa abuno sa dugo. Ang mga Saksi ni Jehova dili interesadong mamatay. Sila interesado sa kapaingnan nga mga pagtambal. Kay ang Bibliya nagadili sa pagkaon sa dugo, sila yanong wala mag-isip nga ang mga abuno sa dugo usa ka kapaingnan.

Sa Hunyo 1988, ang Report of the Presidential Commission on the Human Immunodeficiency Virus Epidemic nagsugyot nga ang tanang pasyente hatagan sa gihangyo sa mga Saksi sa daghang katuigan, nga mao: “Ang may-kahibalo nga pagtugot sa abuno sa dugo o sa mga sangkap niini angay mag-apil sa katin-awan sa mga riyesgo nga nalangkit . . . ug ang impormasyon mahitungod sa nahiangay nga mga kapaingnan sa terapiya sa abuno sa managsamang tipo sa dugo.”

Sa laing mga pulong, ang mga pasyente angay papilion. Usa sa maong mga kapilian mao ang usa ka matang sa autologous nga abuno. Ang kaugalingong dugo sa pasyente tigomon panahon sa operasyon ug ipabalik sa pagpasirkular sa kaugatan sa pasyente. Kon ang maong paagi maoy yanong sumpay sa kaugalingong sistema sa sirkulasyon sa pasyente, kana madawat sa kadaghanang Saksi. Ang mga siruhano nagapasiugda usab sa bili sa pagpauswag sa gidaghanon sa dugo sa pasyente pinaagig dili-dugo nga mga tigpadaghan ug pasagdang ang lawas magpuli sa kaugalingong mga pulang selula. Ang maong mga teknik gigamit nga puli sa mga abuno nga dili mopadaghan sa kamatayon. Ngani, makapauswag kana sa pagkaluwas.

Ang masaarong droga nga gitawag recombinant erythropoietin karong bag-o giaprobahan alang sa limitadong paggamit. Kini mopakusog sa paggama sa lawas sa pulang mga selula sa dugo, sa pagkamatuod motabang sa usa ka tawo sa paggama sa iyang kaugalingong dugo.

Ang mga siyentipiko nagapangita pa sa usa ka epektibong kapuli sa dugo nga magasundog sa talagsaong katakos niini sa pagdalag oksiheno. Sa Tinipong Bansa, ang mga tiggama sa maong mga kapuli maglisod sa pagkuhag pag-uyon alang sa ilang mga produkto. Bisan pa niana, sumala sa gisupakan sa usa sa maong tiggama: “Kon maghunahuna ka sa pagdalag dugo ngadto sa FDA [Food and Drug Administration] aron aprobahan, ikaw walay purohan nga kini masusi nga kini makahilo kaayo.” Bisan pa niana, dako ang paglaom nga makaplagan ang usa ka epektibong kemikal nga maaprobahan ingong nagadalag-oksihenong kapuli sa dugo.

Busa adunay mga kapilian. Kadtong gihisgotan dinhi maoy pipila ra sa mga mabatonan. Sumala sa gisulat ni Dr. Horace Herbsman, usa ka propesor sa klinikal nga siruhiya, diha sa magasing Emergency Medicine: “May . . . pagkaklaro nga kita dunay mga kapaingnan sa kapuli sa dugo. Sa pagkamatuod, tingali ang atong kasinatian uban sa mga Saksi ni Jehova mahubad nga magkahulogan nga dili kinahanglang mosalig kita sa mga abuno sa dugo, uban sa tanang lagmit nga komplikasyon niini, sama sa atong gihunahuna sa nangagi.” Hinuon, walay mausa niini ang tinuod nga bag-o. Sumala sa giingon sa The American Surgeon: “Ang kamatuoran nga ang dagkong mga operasyon luwas nga mahimo nga walay mga abuno sa dugo napamatud-an nga igo sa miaging 25 ka tuig.”

Apan kon peligroso ang dugo, ug adunay luwas nga mga kapaingnan sa paggamit niini, nan nganong milyonmilyong tawo ang giabunohan sa wayhinungdan​—nga daghan kanila walay kasayoran niana, nga ang uban supak pa gayod sa ilang kabubut-on? Ang taho sa presidensiyal nga komisyon sa AIDS mipahayag sa bahin sa kapakyasan sa pag-edukar sa mga doktor ug sa mga ospital mahitungod sa mga kapaingnan. Gibasol usab niini ang laing hinungdan: “Ang pila ka rehiyonal nga sentro sa dugo nagpanuko sa pagpasiugda sa mga estratehiya nga magpamenos sa paggamit sa mga tambal nga abuno, sanglit ang ilang kinitaan sa pagpalihok naggikan man sa pagbaligya sa dugo ug sa mga produkto sa dugo.”

Sa laing mga pulong: Dakong negosyo ang pagbaligyag dugo.