Nan Nganong Buhaton Man?
“Ingong hinabako mismo, dili ako makalalis sa kamatuoran nga binuang kaayo ang paghimo niini nga bisyo. Si bisan kinsang may katungang pangutok karon nasayod nga ang pagtabako maoy peligroso sa panglawas sa usa. Kini hugaw, tigni nga bisyo nga dakog gasto. . . . Alang sa mga hinabako, ang kinabuhi maoy taas nga serye sa hugaw nga mga taltaganan, mga mantsa sa nikotina, mga marka sa paso ug dagkong mga bayranan sa labada—ang sangpotanan sa mga sinina nga manimahong sigarilyo.”—Diane Francis, Maclean’s nga magasin, Canada.
“Ang mga hinabako makadahom sa mugbong mga kinabuhi kay sa mga dili-hinabako: pananglitan, ang kinabuhi sa usa ka 25-anyos nga nagatabako ug 2 ka pakete sa usa ka adlaw maoy 8.3 ka tuig nga mas mubo kay sa iya sa dili-hinabako. Ang hinabako maoy 3 ka pilo nga lagmit mamatay sa kanser kay sa mga dili-hinabako.”—The Columbia University College of Physicians and Surgeons Complete Home Medical Guide.
“Kada tuig ang mga sigarilyo mopatayg mas daghang Amerikano kay sa napatay sa Gubat sa Kalibotan I, sa Koreanong Gubat, ug sa Vietnam nga tapoon; halos sama ka daghan sa namatay sa panggubatan sa Gubat sa Kalibotan II. Kada tuig ang mga sigarilyo mopatayg lima ka pilo nga mas daghang Amerikano kay sa mamatay sa mga aksidente sa trapiko. Ang kanser sa baga lamang mopatayg sama ka daghan sa mamatay sa karsada. Ang industriya sa sigarilyo nagabaligyag makapatayng hinagiban.” (Senador Robert F. Kennedy, Unang Komperensiya sa Kalibotan sa Pagtabako ug Panglawas, Septiyembre 11, 1967)—The Cigarette Underworld, nga giedit ni Alan Blum, M.D.
“Ang tabako mopatayg mga duha ka milyon ug tunga ka tawo kada tuig sa tibuok kalibotan. Kini mao ang kinadak-ang bugtong, masanta nga hinungdan sa kamatayon sa kalibotan karong adlawa. . . . Kon ipasulod sa lawas sa bisan unsang dagway, kini peligroso, mahal ug makagiyan nga batasan.”—Dr. Judith Mackay, ehekutibong direktor sa Hong Kong Council on Smoking and Health, nga gikutlo diha sa World Health nga magasin.
“Kon ang kamot nga sa nangagi maoy nagpakaon kanako mao ang industriya sa tabako, nan ang mao mismong kamot nakapatay sa minilyong tawo ug mopadayon sa pagpatay sa minilyong dugang pa gawas kon ang mga tawo mahigmata sa mga kapeligrohan sa mga sigarilyo. . . . Buot ko nga ang mga tawo mahigmata bahin sa kon unsa ka makahilo ang mga sigarilyo.”—Patrick Reynolds, apo sa magtutukod sa R. J. Reynolds Tobacco Company.
Nan nganong ang minilyong lalaki, mga babaye, ug mga batan-on nagatabako? Alang sa pipila ang tubag tingali mao ang pagpit-os sa isigkaingon, ang tinguha nga tan-awong maartihon. Apan alang sa daghan ang tubag maoy yanong pagkagiyan nga motultol sa agda. Sumala sa giingon sa usa ka medikal nga awtoridad sa panambag: “Ang tinuod nga hinungdang kadaghanang tawo nagatabako mao nga sila nagiyan sa usa ka gamhanang droga nga makita diha sa tabako—ang nikotina.”
Unya sa unsang paagi makahunong ang hinabako? Pinaagi sa pagbatog kusganong motibasyon, nga mas kusganon kay sa pangandoy sa lawas alang sa nikotina. Alang sa usa ka tawong naningkamot sa pagkab-ot sa Kristohanong mga sukdanan, kana magkahulogan sa pag-ugmad sa gugma alang sa Diyos ug silingan nga molupig sa hakog nga pangandoy sa unod.—Mateo 22:37-40; 1 Corinto 13:5, 7, 8.
Sumala sa giingon sa gikutlo ganina nga basahong medikal: “Ang mga hinabako nga buot moundang angay mahinumdom sa makapagiyang kinaiyahan sa drogang nikotina ug maandam sa pagdawat sa mga simtoma sa pag-undang ingong kinaiyanhong sangpotanan sa pag-undang. Ang mga simtoma sa pag-undang, angay silang mahinumdom, maoy temporaryong kahimtang nga, bisan tuod dili kahimut-anan, dili makadaot. Ang matag tiggamit ug tabako, bisan unsa ka nagiyan, makahimo sa paghunong sa tabako.”—The Columbia University College of Physicians and Surgeons Complete Home Medical Guide.
Kon buot nimo ang tabang sa pagbaton sa matang sa motibasyon nga gikinahanglan aron sa pag-undang sa pagtabako, palihog ayaw pagpanuko sa pagkontak sa mga Saksi ni Jehova diha sa ilang lokal nga Kingdom Hall o pinaagi sa adres sa mga magpapatik niining magasina.