Mga Langgam nga Tiglalin Pagbantay: Likayi ang Uropa!
“NAGNGISI sa katagbaw, magarbohong gipresentar sa silbidor ang pangunang sud-an. Diha sa usa ka plato, sa kilid sa nag-aso-aso nga kan-onong mais, tulo ka gagmay, napagod nga mga sungo nagtudlo sa alaot nga kumakaon. Ang giasal nga mga lawas sa langgam inibtag balhibo apan wala kakuhaig tinai. Ang pagod nga mga pako niini ug bukogong nga mga tiil daw mga tiil sa insekto. Nagsinaw kini sa humot nga mantekang olibo.”
Mao kanay sinugdan sa usa ka artikulo sa The Wall Street Journal sa miaging tuig. Kini maoy mapangilinon, mahal nga pagkaon sa tingbakasyon diha mga restawran sa Italya. Ihungit kini nga tibuok, usapon apil ang mga bukog hasta ang tinai. Gawas lang niining higayona dili ingon niana ang nahitabo. Hinunoa, gidughit sa kumakaon, si Piergiorgio Candela, opisyal sa kapunongan sa Italya sa pagpanalipod sa mga langgam, ang tulo ka gagmayng patayng lawas, naningkamot sa pag-ila sa matang sa langgam. Siya mihukom: “Dili legal kining mga langgama.” Sa usa ka pagrunda sa mga awtoridad, siya nakakitag 1,400 ka siloy didto sa kosina nga naibtan nag balhibo.
Ang artikulo mipadayon: “Ang pipila ka matang mahimong patyon ug mabaligya nga legal; ang kadaghanan dili mahimo. Walay sapayan. Matag tuig, 50 ka milyong protektadong mga siloy, mga lark ug ubang langgam mag-aawit mosangko diha mga plato sa mga Italyano. . . . Tanan-tanan, ang pagpangayam ug pagpamitik nakapatay ug mga 15% sa mga langgam nga tiglalin sa Mediteraneo. Sa Espanya, pahiran sa mga mag-uuma sa Catalona ang mga sanga ug papilit aron mopilit ang mga langgam, sa dili pa himoon silang pickle. Duol sa Bergamo, sa Italya, butaan sa mga mamimitik ang mga langgam mag-aawit aron mas maanindot pang moawit ingong binuhi sa balay. Ug sa Malta, 10% sa 300,000 ka molupyo adunay tuig-tuig nga gana sa pagpamosil, pagdakop ug pagdisektar sa upat ka milyong ihalas nga mga langgam.”
Ang tiglaling mga langgam mag-aawit wala na kaayoy maawit karong mga adlawa. Diha sa pipila ka dapit halos wala ka nay madungog nga pagtuwit-tuwit gikan kanila.
[Picture Credit Line sa panid 31]
Letrato kinuha ni G.C. Kelly