Dili ba Hinungdanon ang Bibliya?

DAGHAN ang motubag nga oo ug moingon: “Kini dili siyentipikanhon. Kini tinumotumo ug sugilambong. Kini karaan na. Kini dili-praktikal. Ang mga magtutuo niini nagkinabuhi diha sa usa ka kalibotan sa damgo.”

Apan, Unsa ang mga Kamatuoran?

• Ang Bibliya nag-ingon nga ang kinabuhi gilalang sa Diyos. Ang siyensiya nag-ingon nga ang kinabuhi nagsugod pinaagi sa usa ka sulagma nga kombinasyon sa mga kemikal ug enerhiya. Ang The World Book Encyclopedia nag-ingon: “Gipakita ni Pasteur nga ang kinabuhi dili mahimong motungha ra sa iyang kaugalingon.” Ang libro sa biyologong si Michael Denton nga Evolution: A Theory in Crisis nag-ingon: “Tali sa buhing selula ug sa labing husay kaayong dili-biyolohikanhon nga sistema, . . . adunay usa ka dako ug bug-os nga kang-a nga posibleng mahunahunaan.” Walay ebolusyonista ang makahatag ug bisan unsang siyentipikanhon makataronganong katin-awan nga ang kinabuhi mahimong motungha ra sa iyang kaugalingon.

• Ang ebolusyon nag-ingon nga kining orihinal nga selula anam-anam nga miugmad diha sa tanang buhing mga linalang sa yuta. Ang rekord sa fossil o nabato nga mga hayop ug mga tanom sa una-pa-sa-kasaysayan nga panahon nagpakita nga wala gayod kanang maong kabalhinan diin ang usa ka matang sa pamilya mahimong laing matang sa pamilya. Ang siyentipikong si Francis Hitching diha sa iyang librong The Neck of the Giraffe nagsulat: “Kon mangita ka ug koneksiyon tali sa dagkong mga pundok sa mga hayop, wala gayoy makita niini.” Kini magkatukma sa giingon sa Bibliya​—nga ang usa ka pamilya mosanay “ingon sa ilang matang.”​—Genesis 1:12, 25.

• Sa daghang higayon gipamatud-an sa arkeolohiya nga tinuod ang makasaysayanhong mga asoy sa Bibliya.

• Ang mga tawo sa karaan nagtuo nga ang yuta gisangga diha sa wanang sa tanang matang sa katingalahang mga paagi. Si Isaac Newton mao ang nagpamatuod pinaagi sa siyensiya nga pinaagi sa mga balaod sa paglihok ug grabidad, ang yuta libreng naglutaw diha sa wanang. Ang Bibliya nagpakita niana sa halos 3,200 ka tuig nga mas sayo, nga nagrekord sa Job 26:7 nga ang Diyos “nagbitay sa yuta sa wala.”

• Ang The Encyclopedia Americana nag-ingon: “Ang ideya nga ang yuta lingin dili kaylap nga gidawat hangtod sa Renaissance,” apan sa ikawalong siglo W.K.P., ang Bibliya nag-ingon mahitungod sa Diyos: “Siya naglingkod ibabaw sa lingin nga yuta.”​—Isaias 40:22, Moffatt.

• Ang Moisesnong Kasugoan (ika-16 nga siglo W.K.P.) nagpadayag ug kasayoran bahin sa mga kagaw sa sakit nga mananakod libolibo ka tuig una pa ilangkit ni Pasteur ang mga kagaw ug sakit.​—Levitico, kapitulo 13, 14.

• Usa ka libo ka tuig una pa kang Kristo, si Solomon misulat sa mahulagwayong pinulongan bahin sa sirkulasyon sa dugo, apan naghulat pa ang medikal nga siyensiya hangtod nga gipatin-aw kini ni William Harvey sa ika-17ng siglo K.P.​—Ecclesiastes 12:6.

• Si Solomon misulat mahitungod sa mga hulmigas nga adunay mga kamalig sa ilalom sa yuta diin didto ilang ipundo ang mga lugas nga magamit latas sa tingtugnaw. (Proverbio 6:6-8) Ang mga kritiko sa Bibliya miingon nga walay ingon nianang matanga sa hulmigas ang naglungtad. Hinuon, sa 1871, nakaplagan sa usa ka Britaniko nga naturalista ang mga hulmigas ug ang ilang mga kamalig.

• Ang Salmo 139:16 nagpadayag sa kahibalo bahin sa henetikanhon nga kodigo: “Ang imong mga mata nakakita na kanako sa gisabak pa ako, ug diha sa imong basahon nahisulat na ang tanan.”

• Sa ikapitong siglo W.K.P., sa wala pa madiskobrehi sa mga siyentipiko ang mga paglalin sa mga langgam, ang Bibliya diha sa Jeremias 8:7 nagbutyag: “Ang talabon sa langit nahibalo sa panahon sa paglalin, ang salampati ug ang sayaw ug ang lapay nahibalo sa panahon sa pagbalik.”​—The New English Bible.

• Sa unang siglo K.P., gitagna sa Bibliya nga sa “kataposang mga adlaw,” daoton sa mga tawo ang kalikopan sa yuta, ug tungod niini, ang Diyos “magalaglag niadtong nagalaglag sa yuta.”​—2 Timoteo 3:1; Pinadayag 11:18.

• Ang Bibliya ba dili-praktikal? Kini adunay labing praktikal nga kaalam sa tanan alang niining peligrosong mga panahon, apan kinahanglang gamiton sa mga tawo ang ilang libreng kabubut-on sa pagsunod niana aron sila makabenepisyo. ‘Himoa ang inyong mga espada nga mga lipya sa daro ug ang inyong bangkaw himoa nga mga galab.’ ‘Buhata ngadto sa uban ang buot nimo nga buhaton sa mga tawo nganha kanimo.’ Higugmaa ang imong silingan sama sa imong kaugalingon. Kadtong mosunod niini nga mga sugo dili makiggubat, dili mohimog mga krimen. Kon ang mga tawo sa yuta mosunod sa pagmando sa Gingharian sa Diyos diha sa mga kamot ni Kristo Jesus, nan ang paglaom sa mga magtutuo sa Bibliya mapamatud-an nga, dili usa ka imposible nga damgo, kondili usa ka praktikal nga kamatuoran.​—Miqueas 4:2-4; Mateo 7:12; Pinadayag 21:3-5.

[Picture Credit Line sa panid 21]

Sa maayong kabubut-on sa Shrine of the Book, Israel Museum, Jerusalem