Mga Batan-on Nangutana . . .

Pagminyog Sayo​—Molampos Kaha Kami?

“Kami nagsige nag deyt sukad nga ako nag-edad pa ug 16. Sa edad nga 18 kami nagpakasal. Gilaoman nga magmalipayon ang among kaminyoon​—sa walay kataposan! Apan human sa mga upat ka bulan, natugaw kaayo ako tungod sa kalisod.”​—Tonya.a

ANG pagminyo sa bisan unsang edad seryoso. Matud sa Bibliya: “Kadtong magminyo makabatog kasakit ug kaguol.” (1 Corinto 7:28, The New English Bible) Apan alang sa daghan nga nagminyo panahon “sa pagbuswak sa pagkabatan-on,” ang kasakit ug kaguol sagad daw moabot nga masubsob nga dili maagwanta.​—1 Corinto 7:36.

Tungod kini kay ang mga tin-edyer nagtubo pa; sila dili pa andam sa pagpas-an sa papel sa pagkahimong bana o asawa. Si Dr. Jane K. Burgess nag-ingon: “Ang mga batan-on idealistiko kaayo bahin sa kaminyoon. Sila dili maghunahuna bahin sa matag adlawng trabaho ug paningkamot nga gikinahanglan sa usa ka malamposong kaminyoon.” Busa ang magtiayon daw tamparoson sa mga kamatuoran sa kaminyoon.

“Ikaw nagdahom nga ang tanan maayo ug mahapsay, samag handurawan,” matud sa batan-ong si Kim. “Apan, ang kalipay sa bag-ong minyo mohupas, ug unya anaa ang pagluto, paghugas sa plato, pagpangompra, paglaba​—samtang ang imong bana maglingkod lang sa sopa. Siya wala sukad motrabaho niana tungod kay ang iyang inahan mao may nagtrabaho nianang tanan alang kaniya. Wala nimo hunahunaa ang kakapoy ug kalagot sa nagdeyt pa kamo. Ug sa dihang namabdos ka, misamot pa ang kalisod sa napulo ka pilo!”

Kasagaran, usab, ang mga tin-edyer magdalidali sa pagminyo. “Ako nagpakasal sa usa ka tawo nga akong gituohang usa ka tinuod nga Kristohanon,” nahinumdom si Helen. “Tungod kay ako walay kasinatian, wala ko kaayo siya mailhi. Human sa napulo ka bulan sa kaminyoon, dili na ako makaagwanta sa iyang dili-Kristohanong pamatasan.” Ang kapakyasan sa kaminyoon ni Helen dili talagsaon. Sa Tinipong Bansa, ang kadaghanan sa mga kaminyoon nga tin-edyer mapakyas sulod sa lima ka tuig.

Bisan pa sa makalilisang nga estadistika, milyonmilyong mga tin-edyer ang nagdalidali sa pagminyo. Tingali usa ka kanila. Kon mao, tingali mibati ka na nga nahupngan sa mga kabug-at sa kaminyoon.

Wala Nay Sulbad?

Bisag dili maalamon ang pagminyo nga bata pa, dili gayod kini kasal-anan. Ang kaminyoon maoy dungganon sa panan-aw sa Diyos. (Hebreohanon 13:4) Tinuod, ang pila ka grabeng mga kahimtang mahimong magpakamatarong sa panagbulag o diborsiyo. (Mateo 19:9; 1 Corinto 7:12-15) Apan, sa katibuk-an gibaod sa Diyos nga ang magtiayon mag-uban sa tibuok kinabuhi. (Mateo 19:6) Samtang kana daw estriktong kinahanglanon, nagpasabot usab kini nga buot sa Diyos nga ikaw molampos.

Usa ka tin-edyer nga bana miingon: “Ulahi na kaayo nga mangutana, ‘Ako ba bata pa kaayo? Tinuod ba nga angay kami sa usag usa?’ ug ang tanang uban pang pagduhaduha. Minyo ka na!” Busa inay magbagolbol sa imong gidangatan, nganong dili maningkamot sa pagpangitag paagi aron molampos ang imong kaminyoon?

Kinsa ba ang Nangulo Dinhi?

Ang Bibliya nagtambag sa mga magtiayon: “Papasakopa ang mga asawa sa ilang mga bana sama ug ngadto sa Ginoo . . . Ang bana maoy ulo sa iyang asawa.” (Efeso 5:22, 23) Apan, kon ang usa ka batan-ong lalaki sukad sa iyang pagkabata nagsalig lang sa iyang inahan ug amahan, ang pagkahimong ulo sa pamilya mahimong usa ka dako kaayong responsibilidad.

Usa ka batan-ong asawa nahinumdom mahitungod sa iyang bana: “Si Tom dili gusto nga molakaw ako bisan asa nga mag-inusara lang. Gibati ko nga naipit, napriso. Abi niya nga sa matag higayong pangutan-on nako siya, usa ka hagit kini sa iyang awtoridad.” Sa laing bahin, ang pipila ka asawa malisdan sa paglantaw sa ilang batan-ong mga bana ingong ilang ulo. Ang uban maglagot sa diyutayng pasabot sa desisyon sa bana, nga modumili sa pagkooperar kon sila dili magkasinabot.

Kini tinuod nga makapaluya kaayo kon ikaw wala pay kasinatian nga bana. Apan dili kinahanglang mabalaka tungod lang kay ang imong asawa dili dayon mosunod sa matag sugo nimo. Nagkinahanglag panahon ang imong asawa aron mobating may kompiyansa ubos sa imong pagkaulo. Kasamtangan, paningkamoti nga maangkon ang iyang pagtahod, dili pinaagi sa pagkontrolar kaniya, kondili pinaagi sa pagpanguna ug paghimog timbang nga mga desisyon.​—Itandi ang 1 Corinto 16:13.

Ang Bibliya dugang nagtambag: “Manguna sa pagpakitag pasidungog sa usag usa.” (Roma 12:10) Oo, pasidunggi ang imong asawa pinaagi sa pag-una sa iyang mga interes kay sa imoha. (Filipos 2:4) Hatagi siyag kagawasan, trataha siya ingong usa ka tinahod nga kauban, dili ingong usa ka ulipon. (Tan-awa ang Malaquias 2:14.) Kon mahimo, konsultaha siya kon adunay dagkong mga desisyon nga kinahanglang himoon. (Proverbio 13:10) Magpasayon kini kaniya sa pagpasakop sa imong pagkaulo.

Apan, komosta man kon ikaw usa ka batan-ong asawa? Hayan masulayan ang imong pailob sa pagpasakop sa imong batan-ong bana kon ang iyang kakulang sa kahamtong usahay sa makauulaw madayag o kon siya dili magpakitag maayong panghukom. Ugaling, ang pagkasuko kaniya o pagrebelde dili makatabang sa pagpauswag sa inyong situwasyon. “Kon magpunay siyag pangasaba kanako, dili na hinuon ako motingog,” miangkon ang usa ka batan-ong bana. Paningkamoting ipakita ang pasidungog pinaagi sa pagpasensiya sa iyang kawalay-kasinatian. Basig mosanong siya pinaagig pagpakitag dugang pagtahod sa imong panglantaw. Kon siya mohimog desisyon nga makapalagot kanimo​—apan wala man poy nalapas nga mga sukdanan sa maayong pamatasan​—nganong dili na lang mokooperar? “Ang kaalam gikan sa itaas maoy . . . andam mosunod.” (Santiago 3:17) Pinaagi sa pagpakitag pagkamapaluyohon sa iyang pagkaulo, matabangan nimo siya nga mahimong mas may katakos.

Mga Problema sa Panalapi

Ang uban nag-ingon nga ang numero-uno nga problema sa batan-ong magtiayon mao ang salapi. Ang mga magtiayon sagad makurat sa kon unsa ka mahal nga mabuhi. Si Ray ug Lora, pananglitan, “walay pagkaon o kuwarta” human sa ilang kasal. “Kami natulog sa salog,” sila miingon. Si Brad ug Tonya nag-antos sa samang kalisod sa panalapi sa dihang si Brad nawad-an sa iyang trabaho​—ug si Tonya ang nangabaga sa pagbayad sa mga balayronon.

Bisag tinuod nga ang mga batan-on sagad maglisod sa pagpangitag trabaho nga dakog suweldo, ang mga problema sa panalapi usahay maoy resulta sa dili maayong paggamit niana. Palandonga ang usa ka batan-ong asawa nga nag-ingon: “Gastohon nako ang kuwarta hangtod nga mahurot ug dayon wala nay mabilin kanako sa kataposang semana sa bulan.” Ang ubang magtiayon naglisod tungod kay napakyas sila sa pagkomunikar. “Ako migawas ug mipalit ug kotse nga wala ipakigsulti kini uban kaniya,” miangkon ang usa ka bana nga ginganlag Jake. “Ang gikinahanglan gayod namo mao ang muwebles,” mimulo ang iyang asawa.

Pamilyar bang pamation? Nan tingali wala pa nimo wagtanga “ang mga kinaiya sa usa ka bata” maylabot sa paggamit sa salapi. (1 Corinto 13:11) Mahinaykon ka bang mamalit? Nan paningkamot sa paghimog listahan sa mga palitonon, ug sunda kana. Ipakigsulti ang dagkong mga palitonon. (Proverbio 15:22) Isulat ang imong mga gastos, ug paghimog makataronganong badyet.b Malikayan ang pinansiyal nga kalisod kon imong buhaton kana.

Mahimo Bang Estoryahan Nato Kana?

Dalhon kita niini sa gitawag sa uban nga ikaduhang problema taliwala sa batan-ong mga magtiayon: ang komunikasyon. Ang pipila ka magtiayon magpakahilom na lamang. Ang uban magtinubagay. “Ang kinadak-ang butang nga [among] lalisan maoy bahin sa walay hinungdang mga butang,” nahinumdom si Sylvia, usa ka diborsiyada. “Mga butang sama sa pagbutang sa iyang sapatos bisan asa lang sa balay, o sa pagkaon nako gikan sa iyang plato.”

Ang mga dipagsinabtanay ug mga kasungian seguradong mahitabo gayod. Apan “ang madaoton nga kapaitan ug kasuko ug kapungot ug sininggitay ug maabusohong sinultihan” magdaot lamang sa kaminyoon. (Efeso 4:31) Batasana nga ipakigsulti ang mga butang samtang gamay pa ang butang nga makapasuko. Kon buhaton mo kana, atakeha ang problema​—dili ang tawo. Kon ang mga butang daw dili makontrolar, ayawg halingi ang panaglalis. “Kon walay kahoy ang kalayo mapalong,” nag-ingon ang Proverbio 26:20. Sa ulahi, sa dihang kamong duha kalmado na, sulayi nga ipakigsulti pag-usab ang mga butang.

Ang maayong komunikasyon mao usab ang yawi sa pagsulbad sa usa pa ka kasagarang problema: ang pagkadili-tagbaw sa sekso. Usahay ang batan-ong magtiayon gikapoy na kaayo sa ilang bag-ong rotina aron pahimuslan pa ang pagkarinyohay. Ang librong Building a Successful Marriage nag-ingon: “Ang mga bana ug mga asawa mosulod sa kaminyoon nga may daghan kaayong sayop nga impormasyon bahin sa papel ug buluhaton sa sekso.” Kay nalimbongan sa propaganda sa kalibotan, daghang magtiayon adunay tuman ka dili-reyalistikanhong mga pagdahom niining bahina. Ang kahakog ug kawalay-pagpugong sa kaugalingon nakaamot usab sa problema. Ang prangkang komunikasyon, uban sa panahon ug pailob, hinungdanon. Sa dihang ang matag usa ‘nagapangita sa kaayohan sa lain,’ ang sekso talagsa rang mahimong seryoso nga suliran.​—1 Corinto 10:24.

Nan, tin-aw nga ang kaminyoon dili gayod alang sa mga bata. Kon ikaw minyo na, ikaw aduna pay paglaom. “Ang akong unang tuig sa kaminyoon gubot gayod kaayo,” nag-ingon ang usa ka minyong babaye. “Apan tungod sa pagpadapat sa mga prinsipyo sa Bibliya, kami karon nagkinabuhi sa usa ka tagbaw, malipayong kinabuhing minyo.” Mahimo usab nimo kana.

[Mga footnote]

[Hulagway sa panid 26]

Ang pagpaluyo nga ipakita diha sa usa ka batan-ong lalaki sa iyang papel isip bana magpalambo sa iyang kinamaayohang mga hiyas