Usa ka Bala Nakausab sa Akong Kinabuhi
ANG kinamaayohang butang nga mahimo sa mga ginikanan sa ilang mga anak mao ang pagsilsil ug kahibalo diha kanila bahin sa ilang Maglalalang ug ang tinguha sa pag-alagad kaniya. Ang trahedya nga akong naagoman sa dihang ako tin-edyer pa nakatabang kanako sa pag-apresyar niining kamatuorana.
Sa dili pa iasoy ang nahitabo niadto—kapin sa 20 ka tuig kanhi—pasultiha akog diyutay bahin sa akong kinabuhi samtang ako nagdako sa habagatang Tinipong Bansa. Direktang nakaapektar kini kon sa unsang paagi nasagubang ko ang grabeng mga kalisod.
Kon Unsay Naghulma sa Akong Kinabuhi
Ako natawo sa Birmingham, Alabama—nga bahin sa nabahin sa rasang Habagatan-Sidlakang mga estado sa T.B.—niadtong Enero 1955. Sa otso anyos pa lamang ako, usa ka bomba mibuto duol sa among balay nga nakagun-ob sa usa ka simbahan panahon sa mga klase sa Sunday-school. Ang nalisang nga mga batang itom, nga ang kadaghanan sama kanakog edad, nanagan nga nagsiyagit; ang uban samdan ug nag-agulo. Upat ang patay—gipatay sa mga puti.
Ang maong mga trahedya maoy kasagarang mga hitabo sa Habagatan. Sa misunod nga ting-init tulo ka mamumuo sa sibil nga mga katungod gipatay sa Mississippi. Makalilisang kadto nga mga adlaw sa kagubot sa rasa nga nakaapektar kanamong tanan.
Ang akong inahan maoy usa sa mga Saksi ni Jehova, ug si Papa nahimong Saksi niadtong 1966. Wala magdugay ang among tibuok pamilya nakigbahin uban sa among mga silingan sa among pinasukad-sa-Bibliya nga paglaom sa usa ka bag-ong kalibotan sa pakigdait. (Salmo 37:29; Proverbio 2:21, 22; Pinadayag 21:3, 4) Matag Sabado sa panahon sa mga ting-init sa hinapos sa katuigang 1960, giadto namo ang wala pa maabot nga teritoryo gawas sa Birmingham aron sa pagsangyaw. Didto, ang mga tawo wala pa gayod makadungog sa mga Saksi ni Jehova o sa mensahe sa Gingharian nga among gisangyaw. Wala gani sila mahibalo sa ngalan sa Diyos, si Jehova. (Salmo 83:18) Niadtong gubot nga mga panahon, ako nalipay gayod makigsulti sa mga tawo bahin sa katuyoan ni Jehova nga pulihan kining dunot daang kalibotan ug usa ka yutan-ong paraiso.—Lucas 23:43.
Naghimog Tumong sa Kinabuhi
Niadtong Disyembre 1969, gisimbolohan nako ang akong pagpahinungod kang Jehova pinaagi sa bawtismo sa tubig. Nag-ampo ako kang Jehova ug nagpahayag sa akong tim-os nga tinguha nga ipadayon ang bug-os panahong ministeryo ingong usa ka karera. Sa milabay ang pipila ka semana, si Papa gitudlo sa pagtabang sa gamayng kongregasyon nga nahimutang sa Adamsville, pipila ka milya gikan sa Birmingham. Kining kausaban sa teritoryo nagpadako sa akong tinguha nga mahimong usa ka payunir, o bug-os panahong ministro. Sa matag higayon sa tibuok nakong mga tuig sa hayskul, ako nagtemporaryo payunir, nga naglangkit sa paggugol ug labing menos 75 ka oras sa ministeryo kada bulan.
Midesider ako nga magtuon ug usa ka trabaho aron maandam ako alang sa bug-os panahong pag-alagad inigraduwar nako. Apan sa akong kataposang tuig sa hayskul, nakaatubang ako ug usa ka hagit. Usa ako sa grupo nga dagko ug mga grado, ug busa usa ka adlaw gidala ako sa duol nga kolehiyo alang sa pipila ka akademikong eksaminasyon. Human niadto gipatawag ako sa opisina sa magtatambag. Siya naikag ug nalipay alang kanako. “Ikaw ang nanghawod!” siya miingon. “Makatungha ka sa bisan unsang kolehiyo nga imong pilion!” Buot niya nga sugdan nako pagsulat ang mga aplikasyon sa pagkaeskolar dihadiha.
Nasuko ako tungod kay dili ako andam alang niini. Dihadiha gipatin-aw ko ang akong mga plano sa pagkahimong usa ka bug-os panahong ministro ug mangitag dili bug-os panahong trabaho sa pagsuportar sa akong kaugalingon sa ministeryo. Giingnan pa nako siya nga sa ngadtongadto, sama sa gibuhat sa ubang mga Saksi, ako mahimong mag-alagad ingong misyonaryo sa langyawng nasod. Apan daw wala siya makadungog nako. Misugyot siya nga mag-major ako ug siyensiya ug nga kon ako motungha sa lokal nga kolehiyo, iyang tinoon nga ako makatrabaho sa science center.
“Limitahe ang imong relihiyosong kalihokan sa mga hinapos sa semana, Gloria,” miingon siya, “ikapasigarbo ka gihapon sa imong mga ginikanan.” Nainsulto ako nga tingalig nagtuo siya nga ang akong tumong sa bug-os panahong ministeryo maoy resulta sa pag-agda sa akong mga ginikanan. Gipit-os ako niya, nga daw gitalikdan ko ang tanang itom nga rasa tungod sa pagdumili niining dakong higayon. Ugaling, ako nagpabiling malig-on. Human sa graduwasyon, imbes ipadayon ang edukasyon sa kolehiyo, nagsugod ako sa pagtrabaho nga dili bug-os panahon ingong sekretarya.
Nangita akog ikauban nga payunir apan walay nakita. Sa miduaw ang nagapanaw nga magtatan-aw sa among kongregasyon, gisultihan ko siya bahin sa akong problema. “Wala ka magkinahanglan ug kauban,” siya miingon. Dayon misulat siyag eskedyul diin akong mahimo ang mga kaakohan sa akong sekular nga trabaho ug usab may igong panahon sa pagpayunir. Gibati ko nga maayo kaayo ang eskedyul. Nalipay kaayo ako nga gitakda ko ang Pebrero 1, 1975, ingong akong petsa sa pagsugod ug payunir.
Apan, pipila ka adlaw sa ulahi, niadtong Disyembre 20, 1974, samtang naglakaw sa pagpauli sa balay gikan sa usa ka tindahan, naigo ako sa nasaag nga bala.
Nag-ungaw sa Kamatayon
Samtang ako nagbay-ad sa yuta, nakita ko nga nag-agas ang akong dugo nga naghatag ug kinabuhi. Nahinumdom ako nga naghunahunang mamatay na. Gihangyo ko si Jehova nga hatagan pa ako ug taastaas nga kinabuhi aron tabangan ang akong Mama nga makasabot nga ang maong grabeng aksidente mahitabo bisan sa usa ka pamilya nga bug-os nga naghatag ug pagtagad sa pag-alagad kang Jehova. Bisag pamilyar kami sa teksto sa Bibliya nga ang “panahon ug wala-damhang panghitabo modangat sa tanan kanato,” wala ako naghunahuna nga andam kami sa pagdumala niining grabeng trahedya.—Ecclesiastes 9:11.
Ang bala nakaigo kanako sa wala nga kilid sa liog, nga nagputol sa mga ugat sa akong dugokan. Ang akong pagsulti ug pagginhawa naapektahan. Wala ako laoming mabuhi pa kapin sa duha ka adlaw. Dayon sila miingon nga “duha ka semana.” Apan ako buhi gihapon. Sa mitakboy ang pulmoniya, gibalhin ako sa mas komplikadong makina sa pagginhawa. Sa ngadtongadto, miarang-arang ang akong kahimtang, ug ang mga plano gihimo alang sa rehabilitasyon.
Mga Pagsulay sa Rehabilitasyon
Wala ako mawad-ig paglaom sa unang lima ka semana. Gibati ko lang ang pagpaminhod. Ang tanan sa Spain Rehabilitation Center sa Birmingham maluloton ug naghago alang kanako. Nahibaloan ko gikan sa mga kawani sa ospital nga ang mga doktor nagtuo nga ako bug-os nga maparalisar, maghigda na lamang, sa nahibilin ko nga kinabuhi. Giklasipikar ako nga C2 quadriplegic, nga nagpasabot nga sila nagtuo nga dili ako makahawa sa makina sa pagginhawa sa nahibilin ko nga kinabuhi, nga dili makasulti kondili hagawhaw lamang.
Gisuksokan sa mga doktor ug tubo ang akong tutonlan nga pinaagi niana ako nakaginhawa. Sa ulahi gibutangan kinig mas gamayng tubo sa espesyalista sa pulmoniya aron matino kon kini makaarang kanako sa pagsulti. Ugaling, ang gidak-on walay epekto. Busa sila mihinapos nga ang akong pagkadili-makasulti maoy tungod sa kadaot sa ugat. Nianang panahona misugod ako sa pagbati nga wala nay paglaom, ug walay gayoy bisan unsa nga isulti kanako ang makapaarang-arang sa akong gibati. Ang matag malulotong pulong alang kanako daw usa ka insulto. Busa nagsige akog hilak.
Nakaamgo ako nga kon may makadaot sa imong espirituwalidad, duha ka butang ang makatabang—makanunayong pag-ampo kang Jehova ug pagkahimong aktibo diha sa ministeryo, nga makigsulti sa uban bahin sa mga kamatuoran sa Bibliya. (Proverbio 3:5) Aw, sayon ang pag-ampo. Makahimo ako niana. Apan sa unsang paagi ako, sa akong kahimtang, mahimong mas aktibo diha sa ministeryo?
Gihangyo ko ang akong pamilya sa pagdalag mga kopya sa mga magasing Bantayanang Torre ug Pagmata! ug ubang mga tabang sa pagtuon sa Bibliya nga among gigamit niadto diha sa ministeryo, sama sa Ang Kamatuoran nga Motultol sa Kinabuhing Dayon, Matuod nga Kalinaw ug Kasegurohan—Asa Gikan?, ug Mao ba Lamang Kini ang Kinabuhi? Kini gibutang sa nagkalainlaing mga bahin sa akong lawak. Ang mga kawani sagad motan-aw kanako nga mabination ug nangutana: “Pinangga, may mahimo ba ako alang kanimo?”
Motan-aw ako sa usa ka literatura, ug pinaagi sa pagbuka sa akong baba, akong hangyoon ang tawo nga basahan ako. Iphon nako ang oras nga gigugol sa tawo sa pagbasa ingong akong mga oras diha sa ministeryo. Aron ipakita ang akong pasalamat sa tawo nga nagbasa alang kanako, sagad igasa ko ang libro o magasin. Giihap ko kini ingong akong mga napahimutang. Kon may mobasa kanako sa ikaduhang higayon, giihap ko kining pagbalik duaw. Ang pagpakigbahin niining paagiha diha sa ministeryo padayong nagdasig kanako, sama sa makapadasig nga mga kard, mga bulak, ug mga pagduaw sa akong daghang Kristohanong mga igsoong lalaki ug babaye.
Human sa mga bulan sa rehabilitasyon, nakahimo lamang ako sa pag-isa ug diyutay sa akong ulo. Apan ako determinado nga makalihoklihok pa. Busa ako mihangyo alang sa dugang panahon sa pisikal ug okupasyonal nga terapiya. Sa dihang ako mihangyo nga ibutang sa wheelchair, gisultihan ako nga kini imposible, nga dili nako igong maisa ang akong ulo aron makalingkod. Gihangyo ko sila sa pagsulay gihapon.
Human tugoti sa mga doktor, gitabangan ako sa tagdumala nga terapista sa paglingkod sa wheelchair. Gibendahean nila ako gikan sa dughan ngadto sa hawak, gikan sa paa ngadto sa tuhod, ug gikan sa tuhod ngadto sa tiil. Ako morag mummy nga tan-awon. Kini maoy usa ka panagana sa pagpaneguro nga magpermanente ang akong presyon sa dugo ug aron sa pagsanta sa kalit nga pag-usab sa presyon ug gidaghanon sa dugo. Kini misaler! Bisan pa, gitugotan lamang ako sa paglingkod sulod sa usa ka oras sa matag panahon. Apan ako nakalingkod—human naghigda sulod sa 57 ka adlaw!
Nakapauli sa Balay sa Kataposan!
Sa kataposan, human sa lima ka bulan, gikuha ang tubo sa akong tutonlan, ug gitugotan ako sa pagpauli sa balay. Sa Mayo 1975 kadto. Human niadto, ako mongadto-nganhi sa sentro sa rehabilitasyon aron magpatambal. Sayo sa ting-init sa 1975, misugod ako sa paggula sa Kristohanong ministeryo pinaagi sa akong wheelchair. Wala kaayo akoy mahimo, apan labing menos ako atua didto uban sa mga higala.
Sa sayong bahin sa 1976, gihangyo ako sa pag-adto aron magpasusi pag-usab sa VRS (Vocational Rehabilitation Services), ang ahensiya nga maoy nangabaga sa galastohan sa akong rehabilitasyon. Naghunahuna ako nga ako miarang-arang na. Nakakat-on ako sa pagdibuho sa brutsa nga hawiran ko sa akong ngipon. Ginamit ang lipak sa samang paagi, ako nagsugod sa pagmakenilya ug diyutayng pagsulat pinaagig lapis. Sanglit ang VRS mao may nagbayad halos tanan sa akong pagtambal, gipangitaan nila ako ug paagi nga makakitag trabaho ug mahimong usa ka mabungahong membro sa katilingban.
Ang magtatambag daw mahunahunaon sa sinugdan, apan nagsugod siyag hangyo kanako sa pagsulay sa pagsultig mas kusog. Niadtong panahona hinagawhaw lamang ang akong pagsulti. Dayon siya nangutana: “Dili ka ba makatul-id sa paglingkod?”
Dili ako makahimo.
“Palihoka ang bisan usa lang ka tudlo,” siya miingon.
Sa dihang bisan kana dili ko mahimo, gibundak niya ang iyang pluma sa lamesa ug miingon sa nahigawad nga tingog: “Wala kay silbi!”
Gisultihan ako sa pagpauli ug hulaton ang iyang tawag. Nakasabot ako sa iyang problema. Wala pay pasyente sukad sa Spain Rehabilitation Center ang may mga limitasyon nga sama kanako ka grabe. Ang bayranan sa aparato nga gigamit didto mahal kaayo, ug ang tawo nga maoy responsable sa paghimog mga desisyon walay mga polisa kon unsay himoon sa usa ka pasyente nga limitado ang paglihoklihok sama kanako. Bisan pa, masakit nga tawgong walay silbi, sanglit misugod na ako sa pagbati ug ingon niana.
Pipila ka adlaw sa ulahi, nakadawat ako ug tawag ug gisultihan nga ako dili na bahin sa programa. Gibati ko nga sinalikway. Ug kana misangpot ug laing hugna sa sobrang kaguol.
Pagbuntog sa Sobrang Kaguol
Dayon gipalandong nako ang teksto sa Salmo 55:22, nga nag-ingon: “Itugyan ang imong palas-anon diha kang Jehova mismo, ug siya mismo magasapnay kanimo.” Ang usa ka butang nga akong gikabalak-an mao ang pinansiyal nga palas-anon sa akong mga ginikanan, ug giampo ko kini.
Ang akong magul-anong kahimtang dili maayog epekto sa akong panglawas, busa sa distritong kombensiyon niadto nga ting-init dili ako makalingkod. Namati ako sa programa nga naghigda. Ang gitawag nga oksilyare payunir nga buluhaton gipailaila niadtong kombensiyona sa 1976, ug nakadani kini sa akong pagtagad. Sa pag-oksilyare payunir kinahanglang mogugol lamang ug 60 ka oras sa usa ka bulan sa ministeryo, sa aberids nga 2 ka oras lamang sa usa ka adlaw. Gibati ko nga ako makahimo niana. Sa ulahi, gihangyo ko ang akong manghod nga babaye nga si Elizabeth sa pagtabang kanako sa pag-oksilyare payunir. Abi niya ug nagtiaw ako, apan sa dihang gitunol ko ang akong aplikasyon sa pagpayunir sa Agosto, gitunol usab niya ang iyang aplikasyon.
Si Elizabeth mobangon ug sayo aron atimanon ang akong personal nga mga panginahanglan. Dayon magsugod kami sa pagsangyaw pinaagig telepono. Kini naglangkit sa pagtawag sa mga tawo sa telepono ug makigsulti kanila bahin sa mga panalangin nga gitagana sa Diyos alang sa mga tawo ilalom sa pagmando sa iyang Gingharian. Nagsulat usab kami ug mga sulat, ilabina sa mga tawo nga nagkinahanglag paglipay. Sa mga hinapos sa semana dalhon ako sa pamilya o mga higala sa pultahan-ug-pultahan nga ministeryo sakay sa akong wheelchair. Siyempre, sanglit dili nako magamit ang akong mga tiil ug kamot, wala akoy mahimo gawas sa pagsulti sa mensahe sa Gingharian, pagkutlo sa mga kasulatan, o paghangyo sa uban sa pagbasa niana gikan sa Bibliya.
Sa kataposang adlaw sa bulan, nagkinahanglan pa akog 6 ka oras aron makab-ot nako ang gikinahanglang 60. Si Elizabeth wala diha sa pagtabang kanako, busa gihangyo ko ang akong inahan sa pagpahiluna sa sandiganan sa akong wheelchair aron makalingkod ako nga tul-id. Unya, ginamit ang lipak sa baba, ako nagmakenilyag mga sulat sulod sa unom ka oras. Walay dili maayong epekto ang misangpot! Ang gibati ko lang nga ako gikapoy pag-ayo!
Gitubag ang Akong Pag-ampo
Sa pagkasunod semana, tul-id nga naglingkod sa akong wheelchair, miadto ako sa Spain Rehabilitation Center aron magpahiling. Ang akong doktor, nga wala makakita kanako sukad nga ako gitaktak sa programa sayo niadtong tuiga, nakurat. Siya dili makatuo sa akong pag-uswag. “Unsay imong gihimo?” siya nangutana. Wala pa gani ako makatapos sa pag-asoy bahin sa akong ministeryo, gitanyagan niya akog trabaho.
Giinterbiyo ako sa iyang luyoluyo ug nakadayeg sa akong ginahimo diha sa ministeryo. Gihangyo ako niya sa pagpakigbahin diha sa gitawag nga modelong programa sa pasyente. Iparis ako niini sa laing pasyente nga akong tabangan. Naghisgot bahin sa among ministeryo, siya miingon: “Mao man kini ang ginabuhat sa inyong kaubanan, dili ba?” Gitudlo ako sa pagtabang sa usa ka pasyente nga halos sama nako ka limitado sa paglihoklihok.
Ang balita bahin sa akong nahimo diha sa ministeryo pinaagi sa tabang sa akong pamilya nakaabot sa VRS. Sila nakadayeg kaayo nga girekomendar nga ako ibalik pag-usab sa programa. Kini nagpasabot nga ang among pamilya makadawat ug pinansiyal nga tabang nga ibayad alang sa linaing kasangkapan ug pag-atiman nga akong gikinahanglan aron makapadayon sa akong kalihokan. Gibati ko nga gitubag sa Diyos ang akong mga pag-ampo.
Miarang-arang ang Akong Kahimtang
Ingon niana ang akong pisikal nga pagkaayo nga makahimo na ako sa pag-isa sa akong ulo, pagliso niini, ug paglingkod. Sa mapasalamaton, ako naulian sa halos bug-os nga katakos sa pagsulti. Ginamit ang lipak sa baba, ako makasulat, makamakenilya, makaoperit ug speakerphone, ug makadibuho. Ang pipila sa akong mga dibuho gisalmot sa mga eksibit sa mga dibuho pinaagig baba. Makasuroysuroy ako diha sa de-motor nga wheelchair nga akong gimaneho pinaagi sa kontrol nga anaa sa akong suwang. Ang dekoryenteng pang-alsa magtaas sa akong wheelchair diha sa among sakyanan, ug pinaagi niini ako makaadto sa bisan asang dapit nga gusto nako.
Daghan akog sakit sa respiratoryo—ang pulmoniya maoy kanunayng hulga. Usahay gikinahanglan nako ang oksiheno sa gabii. Niadtong 1984, hapit akong mamatay sa mga komplikasyon tungod sa usa ka impeksiyon. Daghang higayon nga mosulod ug mogawas ako sa ospital. Apan sukad niadto miarang-arang ang akong panglawas. Sugod niadtong 1976, ako nakahimo sa pag-oksilyare payunir kas-a o makaduha sa usa ka tuig. Apan gibati ko nga may nakulang. Gihunahuna ko kanunay ang akong mga plano sa tin-edyer pa nga gipukgo sa usa ka bala.
Natuman ang Akong Tumong
Niadtong Septiyembre 1, 1990, ako sa kataposan nakaduyog sa panon sa bug-os panahong mga payunir, busa natuman ang akong pangandoy sa bata pa. Sa mga bulan nga tingtugnaw kon tugnaw ang panahon, ako mosangyaw pinaagi sa pagsulat ug paggamit sa speakerphone. Apan sa dihang ang panahon moinit-init, makigbahin usab ako sa balay-ug-balay nga ministeryo. Sa tibuok tuig, ako nagdumalag mga pagtuon sa Bibliya sa balay pinaagig speakerphone.
Ako maikagong naghulat sa kahibulongang umaabot diha sa Paraiso sa yuta sa dihang palingkawason ako ni Kristo Jesus ug ni Jehova nga Diyos gikan niining wheelchair. Matag adlaw pasalamatan nako si Jehova sa iyang mga saad bahin sa mahimsog nga panglawas ug sa katakos sa “paglukso sama sa lagsaw.” (Isaias 35:6) Ako modagan kutob sa akong mahimo aron mabawi ang mga panahong nawala, ug unya magtuon ako sa pagsakay ug kabayo.
Sa pagpaabot niana nga panahon, dili mahubit ang akong kalipay bisan karon nga nahimong usa sa malipayong katawhan ni Jehova ug may bug-os nga bahin diha sa ministeryo.—Sumala sa giasoy ni Gloria Williams.
[Mga hulagway sa panid 15]
Akong Kristohanong ministeryo—paggula gikan sa balay-ug-balay, pagsangyaw pinaagig telepono, pagsulat
[Hulagway sa panid 16]
Akong mga dibuho gipasundayag sa mga eksibit sa mga dibuho pinaagig baba