Pagpaniid sa Kalibotan

Bag-ong Balita Bahin sa Uniberso

Ang bag-ong mga kaplag nagpahinabo sa mga siyentipiko sa kawanangan sa paghunahuna pag-usab sa daghang teoriya, sumala sa The New York Times. Pananglitan, ang mga astronomo nga nagsusi pag-ayo sa kalangitan pinaagi sa Hubble Space Telescope midangat sa konklusyon nga adunay gibanabana nga 40 ngadto sa 50 bilyong galaksiya sa atong uniberso. Kini kasukwahi sa kanhing mga banabana nga 100 bilyon. Usa ka adlaw human sa pagpahibalo niini, ang mga siyentipiko sa American Astronomical Society dugang nagtaho nga ilang nailhan ang labing menos katunga sa “nahanaw nga materya” sa uniberso, ang wala-maisip nga gibug-aton nga nagtagana ug grabitasyonal nga puwersa nga naghugpong sa mga galaksiya. Ang mga siyentipiko nag-ingon nga kadaghanan niining dili-makitang materya mahimong nalangkoban sa daghan kaayong nasunog nga mga bituon nga gitawag ug mga white dwarf o pution dili-kaayo hayag nga bituon. Dugang pa, ang mga teoriya mahitungod sa planetang Jupiter gihagit sa impormasyon gikan sa salakwanang nga Galileo. “Kanunayng adunay pagbati sa pagpaubos sa dihang ang impormasyon moabot,” matod sa pangulong siyentipiko sa proyekto nga si Dr. Torrence Johnson. “Ang mga resulta kasagarang wala mohaom pag-ayo sa among mga teoriya.”

Pagdaghan sa Pagpangidnap

Sa di pa dugayng tuig, ang mga kriminal sa Rio de Janeiro, Brazil, nakakuha ug $1.2 bilyon (T.B.) gikan lamang sa nagakaylap nga industriya sa pagpangidnap, mitaho ang Jornal da Tarde, nga naghimo sa pagpangidnap nga pangunang tuboran sa kita alang sa organisadong krimen nianang siyudara. Ang pagpangidnap nahimo usab nga mas moderno. Anaa ang “kilat,” o dili-dugay, nga pagpangidnap niadtong anaa sa tungatunga nga hut-ong sa katilingban, “kinsa kasagarang modatadata sa lukat,” ug komplikado, giplano-pag-ayong mga pagpangidnap sa adunahang mga tawo. Sa ubang mga nasod ang pagpangidnap nagauswag usab. Ang magasing Asiaweek nag-ingon nga ang mga eksperto sa Pilipinas misugyot, lakip sa ubang mga butang: Ayaw pagbiyaheng nag-inusara, ilabina sa gabii. Kanunayng tug-ani ang usa ka sinaligang tawo kon asa ka. Iparking ang imong sakyanan sa hayag ug luwas nga mga dapit. Ayaw pasagdi nga walay magbantay sa mga bata.

Pasidaan Bahin sa Bitamina A

Sumala sa usa ka pagtuon sa 22,000 ka babayeng nagsabak, nga gipatik sa The New England Journal of Medicine, ang talianak nga mga inahan kinahanglang mag-amping nga dili motomar ug daghan kaayong bitamina A. Bisan tuod ang usa ka tinong gidaghanon sa bitamina A kinahanglanon alang sa kahimsog ug pagtubo sa bata sulod sa tiyan, nakaplagan nga ang sobra makapahinabog kadaot. Ang gisugyot nga gidaghanon sa bitamina A alang sa nagsabak nga mga inahan matag adlaw maoy 4,000 ka internasyonal yunit, nag-ingon ang Tufts University Diet & Nutrition Letter, apan ang mga babaye nga moinom ug kapin sa 10,000 ka yunit matag adlaw “adunay duha ka pilo ug tunga nga riyesgo sa pagpanganak ug bata nga may depekto dala sa pagkatawo kay sa kababayen-an nga dili magpasobra sa bitamina A.” Tungod kay ang lawas mopondog bitamina A, bisan ang daghang gitomar nga bitamina una sa pagsabak mahimong magpahinabog kapeligrohan alang sa bata. Ang beta-carotene, usa ka produkto sa tanom nga sa bahin gihimong bitamina A diha sa lawas, nakaplagan nga dili peligroso.

Kontra-Peste nga Kahoy

Usa ka kahoy nga pagoda sa Nara, Hapon, milungtad ug 1,200 ka tuig nga walay kadaot gumikan sa mga ilaga, mga anay, o mga mikroorganismo, nagtaho ang magasing New Scientist. Ang mga hawas sa Seoul National University sa Korea ug duha ka Hapones nga mga siyentipiko naningkamot sa pagtuon kon unsay nakapahimo sa pagoda nga dili-maangayan sa mga peste. Sa dihang ilang gisusi ang matang sa kahoyng cypress nga gigamit sa pagtukod sa karaang tinukod, ilang nakaplagan nga kini adunay pipila ka kemikal nga dili gayod magustoan sa mga ilaga nga dili sila mokutkot sa bisan unsa nga gipahiran niana. Ang industriya sa troso sa Hapon nagpatunghag mga 4,000 ka toneladang ginabas gikan niining maong cypress matag tuig, ug gilaoman nga ang mga kemikal nga makuha gikan sa ginabas makapuli sa pipila ka hilo nga gigamit sa pagkontrolar sa peste.

Hangyo Alang sa Kangitngit

Ang mga astronomo sa Pransiya nakigbisog alang sa dugang kangiob. Ang daghan kaayong wala kinahanglanang kahayag diha sa mga siyudad naghimong halos imposible ang tin-awng paglantaw sa bituonong kalangitan. Sumala sa magasing Le Point, ang mga astronomo nag-awhag sa mga awtoridad sa siyudad sa pagbutang ug mga reflector diha sa mga suga sa karsada nga mopatunong sa kahayag sa ubos ug sa pagbaod nga ang mga suga sa panganunsiyo ug sa mga tinukod nga pang-opisina, maingon man ang mga pasundayag sa kahayag nga laser, pagngon sa alas 11 s.g. Si Michel Bonavitacola, presidente sa Sentro sa Pagpanalipod sa Langit sa Kagabhion, nangatarongan: “Karong adlawa walay usa ka bata sa usa ka gatos ang makaingon nga siya nakakita sa Milky Way. Apan kining maong talan-awon, nga matahom ug libre, motabang kanato sa pagsabot sa atong tinuod nga dapit diha sa uniberso.”

Naglibog nga mga Ginikanan

Maylabot sa pag-edukar sa ilang kabataan, kadaghanan sa mga ginikanan moingon nga ang “kalamposan” ug “independensiya” mao ang kinaunahang prioridad, ug ilang gibati nga kaakohan sa kabataan ang pagpili sa ilang kaugalingong moral nga mga sukdanan, sumala sa usa ka surbi nga gitaho sa Pranses nga magasing L’Express. Gipangutana kon ang tumong sa edukasyon mao ang pagtudlo sa hustong moral nga mga sukdanan, 70 porsiyento sa mga ginikanan sa kabataan nga nag-edad tali sa 6 ug 12 anyos mitubag ug dili. Saysenta porsiyento sa mga ginikanan ug mga magtutudlo nga giinterbiyo nag-isip sa kabataan nga wala kaayo masangkapi alang sa umaabot bisan pa niana sa kasukwahi nagtuo nga ang kabataan mapamatud-ang mapuslanon sa sosyedad, matod sa magasin. Ang surbi nagkompirmar sa kahadlok sa pipila ka espesyalista, matod sa L’Express, nga ang “mga ginikanan karong adlawa wala na mahibalo sa ilang papel ni sa ilang mga kaakohan.”

Pasidaan Batok sa Menos-ug-Tambok nga Pagkaon

Ang mga resulta sa pagtilaw sa mga konsumedor sa lainlaing mga menos-ug-tambok nga mga produkto nagpadayag nga ang mga filler nga gigamit sa pagpuli sa tambok diha sa daghang menos-ug-tambok nga mga produkto walay samang kremahong substansiya kay sa tinuod nga tambok, nagtaho ang Globe and Mail sa Canada, ug mahimong motultol kini sa mga tawo sa pagkaon ug dugang o pagdugang ug mga sagol ug sobrang mga sangkap aron sa pagbalanse sa kakulang sa lami. Ang mga sangkap nga gidugang aron sa pagpuli sa tambok, sama sa asukar, asin, ug artipisyal nga mga palami, kasagarang dili sustansiyado, sumala kang Dr. David Jenkins, usa ka propesor sa siyensiya sa nutrisyon ug pisyolohiya sa Unibersidad sa Toronto. Si Dr. Jenkins mitambag: “Kon ang katawhan mopili sa usa sa mga paagi nga ilang mamenosan ang tambok pinaagi sa pagkaon ug menos-sa-tambok nga pagkaon, maayo kana, basta ang mga pagkaon makaayo sa panglawas.” Siya misugyot nga ang mga utanon, mga prutas, ug mga lugas, maingon man ang menos-ug-tambok nga mga nut ug mga produkto sa soya, maoy maayong mga kapiliang kapuli.

Gugma ug Tsokolate

Sa daghang nasod ang usa ka lalaki mahimong mohatag ug mga tsokolate sa usa ka babaye ingong kapahayagan sa iyang gugma. Makaiikag, ang gibayaw nga mga pagbati nga gipatungha sa pagkaon ug tsokolate ug ang pagbati sa paghigugma lagmit adunay usa ka butang nga komon​—napauswag nga produksiyon sa hormone nga phenylethylamine sa utok. Sumala sa The Medical Post sa Toronto, Canada, si Peter Godfrey, usa ka Australianong tigdukiduki, nakasulbad sa gambalay sa “molekula sa gugma,” ingon sa pagtawag niini. Nasangkapan niining bag-ong impormasyon, ang mga siyentipiko naglaom nga makakat-on ug dugang mahitungod sa kon sa unsang paagi ang mga emosyon nagsugod diha sa utok. Dugang pa niana, nag-ingon ang Post, kana “lagmit magpatin-aw kon nganong ang pipila mahiligon kaayo sa tsokolate.”

Usa ka Taytayan Ngadto sa Skye

Ang kinadak-an, timbang nga cantilever nga taytayan, 2.4 kilometros ang gitas-on, di pa dugayng maagian sa Scotland, mitaho ang The Times sa London. Ang taytayan nagkonektar sa Scottish nga Isla sa Skye ug sa 9,000 ka molupyo niini uban sa kasadpang baybayon sa Scotland. Aron sa pagsaulog sa pagbukas, ang usa ka banda sa bagpipe ug usa ka prosesyon sa karaang mga sakyanan nanguna sa prosesyon sa mga tigbiyahe​—silang tanan gidapit sa pagtabok nga walay bayad nianang adlawa. Ang taytayan mopuli sa serbisyo sa lansa nga nagkarga sa mga sakyanan ug mga pasahero paingon ug gikan sa isla sulod sa milabayng 23 ka tuig. Sumala sa The Times, ang Scottish nga sekretaryo mipunting nga posible na karon alang sa mga motorista ang pagbiyahe gikan sa Roma ngadto sa Uig, sa amihanan-kasadpang Skye, nga dili na mogawas sa ilang mga sakyanan.

Nalangkit-sa-Kompiyuter nga Kakarat sa Tutonlan

Ang mga operetor sa kompiyuter nga naningkamot sa pagpawala sa pamuypoy sa ilang mga kamot ug mga bukton pinaagi sa paggamit ug mga sistema sa pag-ila sa tingog nag-atubang sa giisip sa pipila nga mas ugdang nga suliran​—dugayng pagkapagaw ug bisan bug-os nga pagkawala sa tingog, mitaho ang The Globe and Mail nga mantalaan sa Canada. Sanglit ang matag pulong kinahanglang isulti nga tin-aw ug sa samang tono ug gitagmingon aron masabtan sa kompiyuter, dili normal ang pagginhawa sa mga tiggamit, ug ang mga kuwerdas bokales malagmit nga mawad-an sa ilang kahugot. Si Dr. Simon McGrail sa Unibersidad sa Toronto miingon sa Globe nga ang mga polyp o ulser mahimong motubo diha sa mga kuwerdas bokales samtang balikbalik silang moigo sa usag usa, o ang mga kuwerdas mismo mahimong kapoyon. Aron mahuptang himsog ang mga kuwerdas bokales, ang mga espesyalista sa tingog misugyot nga ang mga tiggamit maglimite sa panahon nga ilang gugolon atubangan sa maong mga kompiyuter, mohimog subsob nga pagpahulay, moinom ug daghang tubig, ug likayan ang alkoholikong ilimnon, caffeine, ug mga tambal nga makauga sa kuwerdas bokales.