Pagpaniid sa Kalibotan
Nag-us-os ang mga Membro sa Simbahan
Gihunahuna nga sa Tinipong Bansa, menos sa katunga niadtong nagdako sa pangunang Protestanteng mga simbahan latas sa miaging 30 ka tuig nagpabilin sa ilang denominasyon sa pagkahamtong. Ang gibanabanang 78 ka milyong tawo sa Tinipong Bansa maoy “marginal” nga mga Protestante. Nagpasabot kini nga sila nagapaila ingong mga Baptist, mga Episcopalian, mga Metodista, mga Presbyteriano, o mga membro sa laing Protestanteng simbahan, apan sila dili sakop o motambong sa usa ka lokal nga simbahan.
Mga Negosyanteg Bukog
“Ang nawad-ag-paglaom nga mga molupyo sa gidaot-sa-gubat nga Kabul nagapangalot ug mga bukog sa tawo aron ibaligya aron gamiton nga abod sa manok,” taho sa Reuters nga serbisyo sa balita. Ang bukog, nga tugob sa kalsiyum, pospato, ug karbonato, gigamit aron sa paggamag bahog sa hayop, sabon, ug mantikang pangluto. Ang bukog nga motimbang ug mga 6 kilos ikabaligyag abot sa 50 cents, nga dakodako nang kantidad sa salapi nianang kabos kaayong siyudad. “Maayo kini nga negosyo,” nag-ingon ang 14-anyos nga si Faizdeen. “Bisan pag kasagarang akong pilion ang mga bukog sa hayop, ang mga bukog sa tawo mas sayon nga hikaplagan dinhi.” Ikasubo, ang daghang katuigan sa sibil nga gubat sa Afghanistan maoy nagpasayong mabatonan kining tugob-mineral nga butang nga ikabaligya.
Mga Relo nga Dili Lang Motug-an sa Oras
Sa Rio de Janeiro, 77 ka estudyante ang nadiskuwalipikar human hidiskobreheng may digital nga mga relo nga gigamit sa pagpangopya sa usa ka pasulit sa pagsulod sa usa ka unibersidad, taho sa mantalaang O Globo. Ang mga relo miandar nga sama kaayog pager sa telepono; apan inay modawat ug mga numero sa telepono, gitagana nila ang hustong mga tubag sa mga pangutana sa pasulit. Ang mantalaan nag-ingong ang mga estudyante nagbayad ug abot sa $14,000 ang matag usa alang sa mga relo. Makaiikag, balik niadtong 1987, ang mga hunta sa pasulit sa tunghaan sa Inglaterra ug Wales nagpasidaan sa mga magtutudlo nga magbantay sa mga tigpangopya nga naggamit ug kompiyuteradong mga relo de pulso.
Nahiwi nga Panan-aw
Ang kadaghanang tawo nga motan-aw sa usa ka espeho modawat sa gibanaag nga dagway nga ilang makita—ang ilang kaugalingon. Apan ang mga tawong adunay sakit nga nailhang body dysmorphic disorder mosud-ong sa usa ka espeho ug makakitag nahiwing dagway sa ilang kaugalingon. “Kini usa ka sakit diin ang mga tawo mopunting sa usa ka kinaiyahan, nga maghanduraw nga kini mangil-ad gayod, sa dihang kini, sa pagkamatuod, maoy normal,” nag-ingon ang The Province, sa British Columbia, Canada. Ang sikyatrista sa New York nga si Eric Hollander nag-ingon nga ang kaguol tungod sa gihandurawng mga depekto mahimong dako kaayo nga mga 25 porsiyento niadtong nag-antos sa sakit mosulay paghikog.
E-Mail nga mga Pag-ampo
Ang masimbahong mga Hudiyo dugay nang nagtigom diha sa Wailing Wall sa Jerusalem aron mohilak ug mohimog mga pag-ampo. Kasagaran, ang mga magsisimba mosulat ug mga pag-ampo diha sa gamayng piraso sa papel ug isuksok kana sa mga lungag sa paril. Karon, hinunoa, ang mga Hudiyo sa tibuok kalibotan makapadalag E-mail nga mga pag-ampo pinaagi sa Internet. Sumala sa magasing Computerworld, ang mga empleyado gikan sa Virtual Jerusalem nga dapit sa kompiyuter magtigom sa mga pag-ampo, mag-imprenta niana, ug dad-on kana ngadto sa Wailing Wall, diin, “sumala sa Hudiyonhong tradisyon, ang Diyos makakuha kanila.”
Gintang sa Kinitaan Nagkalapad
Sumala sa usa ka bag-ong taho sa Hiniusang Kanasoran bahin sa sosyal nga kaugmaran, 83 porsiyento sa kinitaan sa kalibotan ang moadto sa labing sapiang 20 porsiyento sa populasyon. Sa pagpahayag niana sa laing paagi, ang tiningob nga bahandi sa 358 ka bilyonaryo sa kalibotan maoy katumbas sa giipong mga kinitaan sa labing pobreng 2,400,000,000 ka tawo. Niadtong 1960 ang aberids nga tinuig nga kinitaan sa katawhang nagpuyo sa industriyal nga kanasoran maoy $5,700 nga mas dako kay niadtong iya sa katawhang nagpuyo sa nagakaugmad nga kanasoran. Niadtong 1993, hinuon, ang kalainan sa aberids nga tinuig nga kinitaan per-capita tali sa industriyal nga kanasoran ug nagakaugmad nga kanasoran miuswag ngadto sa $15,400.
Makasaysayanhong Ani
“Labaw ang nahimo sa mga makina kay sa tawo sa mga umahan sa trigo sa Tsina sa unang higayon sa kasaysayan sa nasod,” mitaho ang Reuters nga serbisyo sa balita. Giingon niini nga kapin sa 800,000 ka makinang tig-ani ang gigamit. Ang trigo unang gipasulod sa Tsina sa wala pa ang 1300 W.K.P., ug malamposong natanom sa gagmayng mga umahan sa pamilya—kadaghanan pinaagig kamot—sukad niadtong panahona. Apan tungod kay ang Tsina naghawas sa kapin sa 20 porsiyento sa populasyon sa kalibotan, apan nagbaton lamag 7 porsiyento sa madarong yuta, “ang mga opisyales sa agrikultura ikag nga pauswagan ang paggamit ug makina diha sa kaumahan sa nasod,” matod sa taho.
Mga Suliran Bahin sa Insyurans sa Klero
Kadaghanang mga iglesya may general liability nga insyurans aron mapanalipdan sila batok sa mga kleym sa personal nga kadaot. Ugaling lang, ang pipila ka kompaniya sa insyurans sa Tinipong Bansa nagsugod sa pagsibog sa pagkobre alang sa “seksuwal nga daotang panggawi” sa klero, taho sa National Underwriter. Si John Cleary, ang abogado heneral sa Church Mutual Insurance Company, miingon: “Daghang . . . mga polisa bahin sa liability dili maglakip sa seksuwal nga daotang panggawi tungod kay kini usa ka tinuyong buhat, kini sa pagkamatuod usa ka krimen.” Dugang pa, si Donald Clark, Jr., usa ka abogado nga maoy hawas sa lainlaing relihiyosong mga grupo, miingon nga ang maong mga kausaban sa insyurans nagpasabot nga “ang lagmit nga kapeligrohan sa daotang mga sangpotanan diha sa ekonomiya tungod niining mga matanga sa ginamag-tawong mga katalagman tingali maoy malaglagon pa kay sa mga sangpotanan sa kinaiyanhong mga katalagman.” Sukad sa 1984, ang Church Mutual, usa sa pangunang mga tigpaseguro sa Tinipong Bansa, nakabaton ug tali sa 1,500 ug 2,000 ka kleym tungod sa seksuwal nga daotang panggawi, sumala kang G. Cleary.
Mga Estudyante sa Singapore Nanghawod
Kapin sa katunga sa milyong estudyante gikan sa 41 ka lainlaing mga nasod mikuhag 90-minutong pasulit aron itandi ang mga sukdanan sa edukasyon sa tibuok kalibotan. Ang mga resulta? Ang mga grado sa pasulit nagpasabot nga ang Singapore nagapatungha sa labing maayong mga estudyante sa matematika ug sa siyensiya. Sunod sa Singapore, ang nahibiling labaw nga napulo ka nasod sa mga grado sa matematika mao ang South Korea, Hapon, Hong Kong, Belgium, Czech Republic, Slovak Republic, Switzerland, the Netherlands, ug Slovenia. Ang labing maayong mga grado sa siyensiya gitala sa Singapore, Czech Republic, Hapon, South Korea, Bulgaria, the Netherlands, Slovenia, Austria, Hungaria, ug Inglaterra. Sa unsang paagi ang usa ka nasod nga may mga 3,400,000 ka tawo lamang dayag naglupig sa nahibiling bahin sa kalibotan? Tingali pinaagig pagkugi. Ang mga estudyante sa Singapore mogugol ug aberids nga 4.6 oras sa usa ka adlaw sa pagbuhat sa homwork, samtang ang internasyonal nga aberids maoy 2 ngadto 3 ka oras, taho sa Asiaweek.
Salapi Gikan sa Langit?
Ang mga molupyo sa Overtown, usa ka kabos nga dapit sa Miami, Florida, nalipay sa dihang ang salapi daw nangahulog gikan sa langit. Ugaling lang, sumala sa misangpot, kadto maoy dili manna gikan sa langit kondili bahin sa $3.7-milyong kargang salapi nga nangahulog sa kadalanan sa ubos sa dihang ang usa ka sangkap-sa-armas nga trak nabangga sa usa ka ibabawng dalan sa dapit. Ang kapolisan nagbanabanang labing menos 100 ka tawo ang nanagan aron sa paghipos sa salapi, apan lagmit nga may daghan pa. Sumala sa The New York Times, “ang kapolisan sa Miami mihatag sa mga naghupot sa salapi ug 48 ka oras sa pag-uli niana nga dili maakusar ug pangawat.” Apan sa panahong natapos ang amnestiya, tulo lang ka tawo ang nag-ulig salapi, ug mga $500,000 ang nawala pa. Usa ka 18-anyos nga batan-on gikatahong miingon: “Kadto mitugdong sa mga tugkaran sa mga tawo, pare. Unsa ang imong gidahom nga buhaton nila?”
Mga Pasyente Gihuptang May Kainit Panahon sa Siruhiya
Ang mga lawak sa operasyon sa ospital nga gihuptang bugnaw aron mapugngan ang pagtubo sa dala-sa-hanging bakterya mopatulo ka pilo sa risgo sa impeksiyon, maoy pangangkon sa usa ka bag-ong pagtuon sa usa ka anestesiologo sa University of California nga si Daniel Sessler. “Ang magpahinabog impeksiyon sa samad dili gayod mao ang bakterya nga naglutawlutaw sa kahanginan,” matod ni Dr. Sessler, “kondili ang mius-os nga resistensiya sa pasyente sa bakterya diha sa panit o sulod sa lawas.” Ang bugnawng mga lawak sa operasyon makapakunhod sa temperatura sa lawas sa usa ka pasyente sa abot ug 4 grado Fahrenheit. Ug ang ubos nga temperatura sa lawas mopakunhod sa agos sa may-oksihenong dugo, nga kinahanglanon sa pagbugno sa impeksiyon. Si Sessler nag-ingon nga “ang mga selula ug mga enzyme nga responsable sa imyunidad yanong dili molihok ug maayo sa dihang ang lawas bugnaw.” Si Sessler ug iyang mga kauban nakadiskobreng gawas pa sa namenosang proporsiyon sa impeksiyon, ang mga pasyente kansang temperatura sa lawas gihuptang normal panahon sa operasyon nagpabilin sa ospital halos tulo ka adlaw nga menos kay sa wala-mapainit nga mga pasyente.
Dili Alang sa Kaayohan sa Publiko
Sa Hapon, 49 porsiyento sa katawhang gisurbi miingon nga ang ilang opisyales sa gobyerno nagtrabaho sa panguna alang sa ilang kaugalingon, taho sa Mainichi Daily News. Siyete porsiyento lamang sa mga mitubag naghunahunang ang mga opisyales nagtrabaho alang sa “kaayohan sa publiko,” ug tres porsiyento lamang ang miingon nga sila nagtrabaho alang sa nasod. Diyutay kaayong Hapones ang nagbatbat sa ilang opisyales ingong kugihan o sinsero. Ang surbi gihimo sa miaging Disyembre, human sa tuig diin ang ubay-ubayng mga eskandalo nga naglangkit sa pipila sa labing-tag-as-ug-ranggong mga opisyales sa gobyerno sa Hapon ang nabutyag.