Tanghaga sa Paglupad sa Insekto Nasulbad

ANG mga siyentipiko dugay nang naglibog kon sa unsang paagi ang mga insekto, uban sa ilang bug-at nga mga lawas ug walay-kusog nga mga pako, makalupad. Kining gagming nga mga linalang daw nagasupak sa naandang mga prinsipyo sa aerodynamics. Karon ang mga tigdukiduki sa Cambridge University, Inglaterra, nakadiskobre kon sa unsang paagi ginahimo sa mga insekto kining daw imposible nga lihok.

Aron matun-an ang paglupad sa insekto, gihigtan sa mga siyentipiko ug hilo ang lawas sa usa ka hawkmoth, usa ka matang sa anunugba, ug gibutang kini sa tunel sa hangin. Ilang gipabugahan ug dili-makahilong aso ang tunel ug gitan-aw ang paagi sa paglihok sa aso samtang gikapakapa sa anunugba ang iyang mga pako. Sunod, naghimo sila ug usa ka mekanikal nga anunugba nga 10 ka pilo nga mas dako nga nagkapakapa sa iyang mga pako nga 100 ka pilo nga mas hinay ug gipanid-an ang dali na karon nga makitang epekto. Ilang nadiskobrehan nga sa dihang ang pako sa anunugba mosugod na sa pagkapakapa sa pako niini paubos, usa ka alimpulos sa hangin, o lilo sa hangin, ang mamugna sa sukaranan sa pako. Ang napatunghang gamayng presyon sa hangin ibabaw sa pako maghatag ug puwersa nga magpasaka, nga magpataas sa insekto. Kon ang alimpulos sa hangin mawala, mawad-an ang anunugba ug puwersa nga magpasaka ug mahagbong sa yuta. Hinunoa, ang alimpulos sa hangin moagi sa kilid sa pako hangtod ngadto sa tumoy sa pako, ug ang napatunghang puwersa nga magpasaka sa pagkapakapa sa pako paubos, nga katumbas sa usa ug tunga ka pilo sa timbang sa anunugba, magpalupad sa insekto sa kasayon.

Ang mga inhenyero sa ayroplano nahibalo na nga ang delta-wing nga ayroplano (gitawag niining ngalana tungod kay ang pako kaamgid sa Gregong letrang Δ) magpagawas ug mga alimpulos sa hangin diha sa tumoy sa ilang mga pako, nga magpatunghag puwersa nga magpasaka. Apan karon nga sila nahibalo na kon sa unsang paagi ang mga alimpulos sa hangin nagpalupad sa mga insekto nga nagpakapakapa sa ilang mga pako, sila buot magtuon kon unsaon sa pagpahimulos niining talagsaong butang diha sa disenyo sa mga palabad ug mga helikopter.