Mga Sekreto sa Pagkatulog sa Kahayopan

SINULAT SA KORESPONSAL SA PAGMATA! SA KENYA

PAGKATULOG—mogugol kitag mga untersiya sa atong kinabuhi sa maong mapahulayong kahimtang. Inay pag-usik ug panahon, ang pagkatulog dayag nga nagtagbaw sa ubay-ubayng hinungdanong sikolohikal ug pisyolohikal nga mga panginahanglan. Busa ang pagkatulog mahimong lantawon ingong bililhong gasa gikan sa Diyos.​—Itandi ang Salmo 127:2.

Dili ikatingala, ang pagkatulog nagdula usab ug hinungdanong bahin diha sa kalibotan sa kahayopan. Sa pagkatinuod, daghang espisye ang milampos sa pagkatulog sa mga paagi nga makaiikag, usahay makalingaw, ug kasagaran talagsaon. Susihon nato ang pipila ka pananglitan.

Mga Kampeyon sa Pagkatulog

Si bisan kinsa nga nakakita sukad ug leyon nga natulog nga naghayang nga ang mga kuyamas giisa paatubang sa langit sa mainit nga udtong tutok sa Aprikanhong adlaw lagmit mohinapos nga kining bangis nga iring sama ka anad sa iring sa balay. Apan, ang mga panagway malimbongon. Ang ika-17ng siglo nga magsusulat nga si Thomas Campion misulat: “Kinsay mangahas sa pagpasuko sa natulog nga leyon?” Oo, bisan ang gamhanang leyon kinahanglang matulog​—mga 20 ka oras kada adlaw​—aron mapadayon ang iyang pagkamanunukob nga estilo sa kinabuhi.

Tagda, usab, ang tuatara, usa ka hingatulgon samag-halo nga hayop nga makaplagan sa New Zealand. Mogugol kini ug tunga sa tuig sa kahimtang nga dili-hinanok nga pagkatulog. Aw, ang tuatara hinayan kaayo nga makatulog gani kini samtang nag-usap sa pagkaon niini! Apan kanang tanang pagkatulog dayag nga nakahatag ug kaayohan niana, tungod kay ang mga siyentipiko nagbanabana nga ang pipila ka tuatara mahimong mabuhi ug mga 100 ka tuig!

Sama sa tinumotumo nga Rip Van Winkle, ang ubang mga linalang matulog usab nga tagdugay kaayo. Mao kanay paagi nga kadaghanan kanila makalabang-buhi sa mga tingtugnaw. Sa pagpangandam, ang mananap magpatambok pag-ayo aron makasustiner kana sa dugayng pagkatulog. Apan, unsa ang manalipod sa natulog nga mananap nga dili mamatay sa katugnaw? Sumala sa gisaysay sa librong Inside the Animal World, ang utok magpahinabo ug kemikal nga mga kausaban diha sa dugo sa mananap, nga magmugna ug usa ka matang sa kinaiyanhong pangontra sa tugnaw. Samtang mous-os ang temperatura sa lawas ngadto sa labaw lang ug diyutay sa katugnawng bagtik, ang pinitik sa kasingkasing niini mohinay ug diyutay sa normal nga gikusgon niini; ang pagginhawa niini mohinay. Mosugod dayon ang paghinanok, ug kini mahimong dangtag daghang semana.

Pagkatulog Samtang Naglupad?

Ang pipila ka mananap matulog sa talagsaon kaayong mga paagi. Tagda ang langgam sa dagat nga gitawag ug sooty tern. Sa dihang ang kuyabog nga sooty tern mobiya sa salag niini, molupad kini paingon sa dagat ug magpabiling maglupad sulod sa mosunod nga pipila ka tuig! Sanglit wala kini masangkapi sa dili-mabasa nga balhibo ug ang mga kuyamoy niini wala maglambigit nga sama nianang sa ubang mga tern nga makatugpa sa tubig, ang sooty tern maglikay nga maunlod sa dagat. Mangisda kini pinaagi sa pagtuka ug gamayng isda gikan sa ibabaw sa tubig.

Apan kanus-a kini matulog? Matod sa librong Water, Prey, and Game Birds of North America: “Lagmit dili sila matulog diha sa dagat sanglit ang ilang mga balhibo mabasa sa tubig. Ang pipila ka siyentipiko nagsugyot nga kining mga langgama hayan matulog samtang naglupad.”

Pagtagpilaw sa Ilalom sa Tubig

Matulog ba ang isda? Sumala sa The World Book Encyclopedia, taliwala sa kahayopan nga may-taludtod “ang mga reptil, mga langgam, ug mga mananap nga sus-an ang makasinati ug tinuod nga pagkatulog, nga may mga kausaban sa wave patterns sa utok.” Bisan pa niana, ang mga isda nagpahimulos ug samag-pagkatulog nga mga yugto sa pagpahulay​—bisan pag ang kadaghanan dili makapiyong sa ilang mga mata.

Ang pipila ka isda matulog nga magtakilid; ang uban, magtuwad o magtindog. Ang pipila ka lapad nga isda, sama sa kikilo, magpuyo sa ilalom sa salog sa dagat samtang nagmata. Sa dihang matulog, sila molutaw ug pipila ka pulgada ibabaw sa salog sa dagat.

Ang buloknong molmol adunay talagsaong rutina sa pagkatulog: Magsul-ob kini ug “pangkatulog.” Sa magkaduol na ang tingpahulay niini, mopagula kini ug sip-on, o lapok, nga bug-os maglimin sa lawas niini. Ang katuyoan? “Lagmit aron dili [kini] mamatikdan sa mga manunukob,” matod sa magsusulat bahin sa kinaiyahan nga si Doug Stewart. Mogawas kini sa lapokong sapot niini sa dihang kini momata.

Ang mga seal sa susama adunay makaiikag nga rutina sa dili pa matulog. Ilang paburoton ang ilang mga tutonlan samag balon, nga magmugna ug usa ka matang sa kinaiyanhong life jacket. Kay molutaw niining paagiha, sila mahimong matulog samtang sila naglutaw nga tanos diha sa tubig nga ang ilang mga ilong ipagawas sa ibabaw aron makaginhawa.

Pagbuka sa Usa ka Mata

Siyempre, ang pagkatulog diha sa kasulopan maghimo sa mananap nga mas daling matukob. Sa ingon daghang hayop ang matulog nga nagbuka ang usa ka mata, ingnon ta. Ang ilang mga utok maghupot ug usa ka sukod sa pagkaalisto samtang natulog, nga nagtugot kanila sa pagsanong sa bisan unsang mga tingog nga nagpasabot ug kapeligrohan. Apan ang ubang mga linalang makalabang-buhi pinaagi sa paghimog regular nga pagsusi sa kahilwas. Pananglitan, ang mga langgam nga matulog kauban sa panon matag karon ug unya mobuka sa usa ka mata ug molili, nga magsusi kon aduna bay kapeligrohan.

Ang mga panon sa antelope o mga zebra sa Aprika sa susama magbantay alang sa usag usa panahon sa tingpahulay. Usahay ang tibuok panon manghigda sa yuta nga gitisar ang ilang mga ulo sa alistong kahimtang. Matag karon ug unya, ang usa ka mananap mohigda nga magtakilid ug morag walay umoy nga nahinanok diha sa yuta. Human sa pipila ka minutos, ang laing membro sa panon mopuli.

Ang mga elepante sa susama matulog ingon nga panon. Apan, ang mga gulang na kasagarang magpabiling magtindog ug motagpilaw, nga magbuka sa ilang mga mata matag karon ug unya, nga mag-isa ug magpatingkag sa ilang dagkong mga dalunggan aron sa pagsikop sa bisan unsang mga tingog sa kapeligrohan. Gipanalipdan niining dagkong mga magbalantay, ang mas gagmayng mga nati libreng makahigda nga magtakilid ug mahinanok. Sa iyang librong Elephant Memories, ang magsusulat nga si Cynthia Moss nahinumdom nga nakakita ug enterong panon nga nangatulog: “Una ang mga nati, dayon ang mga gulang na, ug sa kataposan ang gulang na nga mga baye ngatanan mihigda ug nangatulog. Sa kahayag sa bulan sama silag dagko abohong mga bato, apan ang ilang lalom, malinawong paghagok kasukwahi sa maong hulagway.”

Daghan pa kitag makat-onan mahitungod sa mga batasan sa pagkatulog sa kahayopan. Apan sa dihang imong konsiderahon ang diyutay lang nga atong nahibaloan, dili ka ba mapalihok sa pagpalandong sa makalilisang nga kaalam sa Usa nga ‘naglalang sa tanang butang’?​—Pinadayag 4:11.