Pagpaniid sa Kalibotan
Ang Pagbasag Bibliya Magdalag mga Kaayohan
Ang mga Amerikano nga nagbasag Bibliya labing menos kausa matag semana mibating mas malipayon ug tagbaw ug nakabatyag ug mas dakong kahulogan sa kinabuhi kay sa niadtong talagsa ra nga magbasag Bibliya, sumala sa usa ka pagtuon nga gitaho sa Prensa Asosyada. Sa usa ka surbi sa hinanali-pagkapiling edarang mga Amerikano, nga gidumala sa Market Facts, Inc., sa Illinois, duolan sa 90 porsiyento sa mga kanunayng tigbasag Bibliya miingon nga sila adunay kalinaw sa hunahuna sa tanan o halos sa tanang panahon, kon itandi sa 58 porsiyento niadtong nagbasag Bibliya nga wala pay kausa sa matag bulan. Dugang pa, 15 porsiyento sa regular nga mga tigbasag Bibliya miingon nga sila nabalaka mahitungod sa pagkahimong dinawat sa uban, kon itandi sa 28 porsiyentong dili regular nga mga tigbasa. Sa mga nagbasa nga subsob 12 porsiyento lamang ang miingon nga sila usahay o hilabihan gayod nga mabalaka sa kamatayon, kon itandi sa 22 porsiyento sa dili subsob nga mga tigbasa.
Kon Unsay Madungog sa mga Bata
Ang dili pa dugay nga panukiduki nagpamatuod nga ang gidaghanon ug tono sa mga pulong nga madungog sa masuso makaapektar sa iyang katakos sa paghunahunang maalamon, pagsulbad sa mga suliran, ug pagpangatarongan sa malisod sabton nga butang, nagtaho ang The New York Times. Sa usa ka pagtuon sa Unibersidad sa Iowa nahibaloan nga ang mga bata sa propesyonal nga mga ginikanan nakadungog sa aberids nga 2,100 ka pulong matag oras, samtang kadtong sa mamumuo nga mga ginikanan nakadungog ug 1,200 ka pulong ug kadtong sa mga ginikanang gisustentohan sa gobyerno, 600 lang. Ang tono sa boses sa mga ginikanan—makapadasig, nagsinghag, mainiton, o mamandoon—gimatikdan usab. Ang duha-ug-tunga-ka-tuig nga pagtuon nagpakita nga ang nagkadaiyang gidaghanon sa pulong “adunay dakong epekto sa mga katakos sa matag bata sa paghunahunang mabuot sa edad 4.” Usa sa mga tigdukiduki, si Dr. Betty Hart, miingon nga ang unang tulo ka tuig maoy talagsaon sa mga kinabuhi sa katawhan tungod kay ang mga masuso bug-os nagdepende sa mga edaran alang sa tanan nilang pagpadako ug pinulongan.
Gamhanang mga Bukbok
Ang balanghoy maoy usa ka naandang pagkaon alang sa mga 200 ka milyong tawo sa Aprika. Ug karon, salamat sa gamayng manunukob nga bukbok nga gitawag ug Typhlodromalus aripo, aduna pay ubay-ubayng balanghoy nga magtagbaw sa panginahanglan. Sumala sa New Scientist nga magasin, ang T. aripo gipalit gikan sa Brazil aron sumpoon ang usa sa labihan ka malaglagong mga peste sa balanghoy sa kalibotan, ang berdeng spider nga bukbok, nga maoy nakaingon sa pagdaot hangtod sa ikatulo ka bahin sa ubang mga tanom nga balanghoy sa Aprika. Nahibaloan sa mga tigdukiduki nga ang amihanan-sidlakang Brazil, nga may daghang balanghoy, adunay diyutay rang problema nga gipahinabo sa berdeng spider nga bukbok. Nakaplagan nga ang manunukob nga mga bukbok, ang T. aripo, molingkod sa tumoy sa tanom nga maghulat sa pagtim-aw sa berdeng mga bukbok ug dayon kaonon sila. Dili lamang abot sa 90 porsiyento sa berdeng spider nga mga bukbok ang patyon sa T. aripo, nag-ingon ang magasin, apan makatabang usab sila sa mga mag-uuma nga malikayan ang paggamit ug mga tambal batok sa peste, nga daghan ang dili makaarang sa pagpalit.
Ang Duha Mas Maayo kay sa Usa
Ang mga tawo adunay mas dakong kalamposan sa pagsulay sa pagsagop sa mas himsog nga estilo sa kinabuhi sa dihang aduna silay kauban nga susamang nagbuhat, sumala sa New Scientist nga magasin sa Britanya. Kini mao ang konklusyon nga gikuha gikan sa surbi sa 1,204 ka magtiayon, nga gitaho sa Archives of Family Medicine. Nag-ingon si Stephen Pyke, sa Tunghaan sa Panghindik ug Tropikal nga Tambal sa London: “Ang mga tawo mas daling makabiya sa pagpanigarilyo, magpakunhod sa ilang kolesterol ug magpaus-os sa timbang kon silang duha mosunod sa tambag.”
Pag-atiman sa Tingog
Si bisan kinsa nga kanunayng mogamit sa iyang tingog, sama sa usa ka magtutudlo, may risgo sa pagkahago ug pagkawala sa iyang boses, nagtaho ang mantalaang The Toronto Star. Sa susama, ang kanunayng pagsiyagit aron madungog diha sa banha nga palibot mahimong magdaot sa mga kuwerdas sa paningog. Ang paghunghong ug ang nabatasang pag-igham maoy makadaot usab sa imong tingog, nag-ingon ang patologo sa sinultihan ug pinulongan nga si Bonnie Mann. Siya nagtambag nga dili na hulaton pa hangtod ang problema mahimong seryoso antes mohimog lakang ug magdasig sa hustong barog aron irelaks ang kahago diha sa liog ug mga abaga. Siya nagdugang: “Hinungdanon, labaw sa tanan, nga kanunayng basa ang imong tutonlan.” Kon nagsalig ka sa imong tingog, si Mann nagsugyot sa pagdimdim ug tubig sa tibuok nga adlaw.
Pagpaniid sa Panahon sa Tibet
Napulo ka nasod sa Asia-Pasipiko nga rehiyon naghikay ug mga eksperimento aron tun-an ang mga habagat, nagtaho ang New Scientist nga magasin. Ang panguma sa kinadak-ang mga bahin sa Asia nag-agad sa mga ulan nga gidala sa mga habagat, apan kini mag-usab-usab sa tuigtuig. Ang mga meteorologo nagtuo nga ang ibabawng patag sa Tibet maoy pangunang hinungdan sa mga ulang habagat, apan wala pay impormasyon nga nabatonan gikan sa Tibet alang sa pagtuki. Human sa negosasyon sa Tsina, ang wala magkinahanglag tawo nga kasangkapan gipahiluna na karon sa Tibet aron maniid sa temperatura, kaumogon, hangin, ug ubang mga nakaapekto sa panahon sa Himalaya. Malaomon ang mga tigdukiduki nga ang mga kasayoran nga makuha motultol ngadto sa mas maayong pagsabot sa mga habagat sa Asia.
Sentro sa Romanhong Kagamhanan Nakalotan sa Israel
Ang mga arkeologo sa Israel nakakalot ug hugpong sa mga tinukod sa Romanhong kagamhanan sa Cesarea nga basin mao ang palasyo sa pretoryo diin si apostol Pablo gibilanggo, nag-ingon ang taho sa Reuters. Si Yosef Porath, pangulo sa mga palakaw sa Israel Antiquities Authority sa Cesarea, nag-ingon nga ang mga arkeologo sa maong dapit nakakalot ug usa ka mosaic nga adunay sinulat nga Latin nga nagpaila nga usa ka buhatan didto mahimong gigamit ingon nga buhatan sa pangsulod nga seguridad. “Kini nga sinulat nagtabang sa pagsulbad sa problema kon asang dapita nahitabo ang paghusay kang San Pablo atubangan sa Romanong gobernador nga gihubit diha sa Bag-ong Testamento,” misulti si Porath. Siya miingon nga ang dapit mao pa lamang ang bugtong sentro sa Romanhong kagamhanan nga nakalotan sa Israel ug usa sa pipila sa karaang Romanhong kalibotan.
Mga Hulmigas Ingon nga Tambal
Panahon sa usa ka gubat niadtong 1947, ang Insek nga siruhanong militar nga si Wu Zhicheng nagkinahanglan nga mapugngan ang impeksiyon sa mga samaran, apan ang iyang pondo sa tambal nahurot na. Hapit na mawad-ig paglaom, siya miadto sa usa ka lokal nga doktor, kinsa mireseta ug tradisyonal nga tambal sa Insek—gipabukal nga tubig nga may mga hulmigas aron ihinlo sa mga samad ug tambal nga gikan sa espesyal nga mga matang sa mga hulmigas. Sumala sa China Today, ang resulta maoy makapadasig kaayo nga si Dr. Wu misugod sa dugay nga trabaho sa panukiduki sa pangtambal nga mga gamit sa mga hulmigas. Siya nagtuo nga ang mga tambal nga gikan sa hulmigas motabang sa pagbalanse sa imyun nga sistema ug nag-ingon: “Ang hulmigas maoy usa ka gamayng balay-tipiganan sa mga sustansiya. Kini adunay kapin sa 50 ka sustansiya nga kinahanglanon sa lawas sa tawo, 28 ka amino acid ug nagkadaiyang mga mineral ug kemikal nga mga compound.”
“Sakit sa Buhatan”
Mokapin sa 80 porsiyento sa mga Italyano nakasinatig mga problema sa barog tungod sa kanunay naglingkod nga estilo sa kinabuhi, sumala sa usa ka pagtuon nga gidumala ni Propesor Maurizio Ricciardi, direktor sa sentro sa pamarog sa Unibersidad sa Siena. Kapin sa katunga niining mga nag-antos sa “sakit sa buhatan” usab nagreklamo nianang mga butanga sama sa mga sakit sa likod, mga labad sa ulo, pagkakasukaon, pagkalipong ug mga suliran sa pagbalanse, nag-usab-usab nga presyon sa dugo, kalibanga, pagtubol, paghubag sa dakong tinai, ug paghubag sa tungol, nagtaho ang Il Messaggero nga mantalaan. “Human sa matag usa ka oras nga trabaho, ang mga Hapon ug mga Insek maghimog pipila ka yanong ehersisyo” aron buntogon kini nga mga problema, nag-ingon si Ricciardi, “samtang kanamo, ang bugtong pahulay lang maoy alang sa kape.”
Batan-ong mga Magbabasa sa Brazil
Ang literasiya ug ang gidaghanon sa mga tuig nga magpabilin ang mga estudyante sa eskuylahan susamang nag-usbaw sa Brazil, nagsulti ang Exame nga magasin. Bisan kon aduna pay daghang pauswagonon, tali sa 1991 ug 1995, adunay 36-porsiyento nga pagkunhod sa iliterasiya diha sa 7-ngadto-sa-14-anyos nga hugpong sa edad, matod pa sa Institute of Geography and Statistics sa Brazil. Ang aberids nga mga tuig nga gigugol sa eskuylahan mitaas ug 10 porsiyento tali sa 1990 ug 1995. Ang nagtubong interes sa pagbasa taliwala sa kabatan-onan sa Brazil mahimong madayag diha sa duolan sa 40-porsiyentong pagtaas sa gidaghanon sa mga estudyante nga mitambong sa dili pa dugay nga pasundayag sa mga libro sa Rio de Janeiro. Ang himalitan kaayo sa pasundayag—naglangkob sa 24 porsiyento sa tanang halin—maoy mga librong gisulat alang sa mga batan-on, nagtaho ang mantalaang O Estado de S. Paulo.
Mga Taga-Punjab ug mga Bato sa Rinyon
Ang mga tawo sa estado sa Punjab ug palibot nga mga dapit sa India mas lagmit nga makakuhag mga bato sa rinyon kay sa bisan unsang komunidad sa kalibotan, nagtaho ang India Today International. Ang mga taga-Punjab ilado sa pagtrabaho nga mahagoon ug ganahang mokaon, apan sagad dili sila moinom ug igong tubig sa makapagbang ting-init nga mga bulan, nag-ingon ang taho. Tungod niini nga katarongan, ang ilang rehiyon gihubit diha sa bag-o pang internasyonal nga komperensiya bahin sa agianan sa ihi ingon nga “dapit sa bato sa rinyon” sa kalibotan. Ang aberids nga gidak-on sa bato sa rinyon didto maoy tali sa duha ug tulo ka sentimetro [duolan sa usa ka pulgada], kon itandi sa usa ka sentimetro [walay tunga sa pulgada] sa Uropa ug sa Tinipong Bansa. Gipasangil kini sa taho sa kiling sa mga Indian nga dili balehon ang ginagmay nga mga sakit o dili una magpatambal. Ang mga doktor nga espesyalista sa ihi nag-ingon nga ang himsog nga mga tawo kinahanglan moinom ug labing menos mga duha ka litro sa hinlong tubig matag adlaw.