Mga Batan-on Nangutana . . .

Sa Unsang Paagi Makahatag Ako ug Bug-os nga Pagtagad?

“Gigugol ko ang daghang tuig nga naglingkod panahon sa mga tigom ug walay daghang nakat-onan niana. Naglatagaw ra ang akong hunahuna.”​—Matthew.

IKAW ba sukad naglingkod sa usa ka klasrom o sa usa ka Kristohanong tigom ug kalit nakaamgong wala ka mahibalo kon unsay gihisgotan? Aw, kon ang imong hunahuna makiling sa paglatagaw usahay, wala ka mag-inusara. Sumala sa gipunting sa usa ka nangaging artikulo, kasagaran na sa mga batan-on ang mubong panahon sa pagpamati.a Hinuon, uban sa diyutayng paningkamot ug pagbag-o sa tinamdan, makakat-on ka sa pagpauswag sa imong mga katakos sa paghatag ug bug-os nga pagtagad.

Mahimong Interesado

Palandonga ang usa ka binansay nga atleta. “Ang matag tawo nga nagaapil sa usa ka sangka nagagawing may pagpugong-sa-kaugalingon sa tanang butang,” matod ni apostol Pablo. Kon ang usa ka atleta malinga bisan sa usa ka gutlo, basin siya mapildi sa dula. Aron makadaog, kinahanglang siya makakat-on sa paghatag ug bug-os nga pagtagad​—pinaagi sa dili pagtagad sa kagahob sa suliyaw sa panon, dili pagtagad sa iyang panakit ug kakapoy, nga dili maghunahuna sa kapakyasan. Apan unsa gayod ang magtukmod sa mga atleta sa pagsingkamot nga todotodo? Sumala ni apostol Pablo, ilang ginabuhat kini “aron sila makabaton ug madunotong purongpurong”​—ang mga tropeyo ug mga pagdayeg nga ihatag ngadto sa mga mananaog.​—1 Corinto 9:25.

Sa susama, kinahanglang ikaw matukmod sa pagpamati! Ang librong Study Is Hard Work, ni William H. Armstrong, nag-ingon: “Responsabilidad sa estudyante nga mahimong interesado. Walay mahimong interesado alang kanimo, ug walay makapauswag sa imong interes gawas kon magtinguha ka.” Ang kahibalo mao ang yawi sa pagsabot sa kalibotan alirong nimo. Kon mas daghan kag nahibaloan, mas daghan ang imong makat-onan. “Alang sa usa nga masinaboton ang kahibalo sayon nga butang,” matod sa Proverbio 14:6. Tingali dili ka makahinumdom sa tanang butang nga imong makat-onan sa tunghaan, apan sa labing menos, ang tunghaan motabang kanimo sa pagpausbaw ug pag-ugmad sa katakos sa paghunahuna. (Itandi ang Proverbio 1:4.) Ang pagkadunay disiplina sa hunahuna ug katakos sa paghatag ug bug-os nga pagtagad makaayo kanimo sa tibuok nimong kinabuhi.

Gilaayan ug Makapalaay nga mga Magtutudlo

Ugaling lang, ang pila ka tin-edyer moreklamo nga bisan ang ilang mga magtutudlo maorag walay interes. Matod sa usa ka batan-ong ginganlag Jesse: “Ang mga magtutudlo motindog sa imong atubangan, may isulti, mohatag kanimog asaynment, ug unya dili na magtagad kanimo. Sa akong hunahuna sila nagtinapolan. Ang mga magtutudlo dili molihok nga samag hinungdanon kini, mao nga sabton namo nga dili kinahanglan nga mamati kami.”

Nan, angay bang mohinapos ka nga ang pagpamati usik sa panahon? Dili sa kanunay. Daghang magtutudlo tingali nasikop lang sa nagbalikbalik nga proseso. Ang usa ka tin-edyer nga ginganlag Collin nagsaysay: “Walay manimati sa mga magtutudlo, mao nga ang mga magtutudlo maghunahuna nga walay gustong makakat-on. Unya dili sila kaayo magkugi ug madasig sa pagtudlo.”

Motuo ka o dili, ikaw makatabang sa paghunong sa maong proseso. Sa unsang paagi? Pinaagi lang sa pagpamati. Ang pagkadunay usa lang ka interesadong estudyante basin mao lamay gikinahanglan aron ang gilaayang magtutudlo mainteres pag-usab sa iyang trabaho. Itugot nato, ang pila ka magtutudlo yanong dili makapainteres sa klase. Apan sa dili ka pa mounlod ngadto sa paghanduraw, suknaa ang imong kaugalingon, ‘Nahibalo ba siya kon unsay iyang ginatudlo?’ Kon mao, ihukom nga may makat-onan ka gikan kaniya. Pamatig maayo​—ihatag ang bug-os nga pagtagad! Malangkit sa mga diskusyon sa klasehanan. Pagsuknag pintok nga mga pangutana. Ang librong How to Study in High School nag-ingon: “Daghang estudyante ang nakadiskobre nga makatabang ang pagnota sa mga diagrama, mga pulong, mga tsart, mga kahulogan, ug pangunang mga ideya nga isulat sa magtutudlo sa pisara o ipasiugda sa laing paagi.”

Paghatag ug “Labaw pa kay sa Kasagarang Pagtagad”

Apan, dako pa ang imong maangkon o alkanse kon bahin sa pagpamati panahon sa Kristohanong mga tigom. Miangkon si Jesse: “Usahay ang mga batan-on dili magtagad sa mga butang sama sa mga tigom tungod kay sila wala makaamgo kon unsa ka hinungdanon ang mga tigom.” Sa Hebreohanon 2:​1, kita gisugo nga “mohatag ug labaw pa kay sa kasagarang pagtagad sa mga butang nga atong nadungog, aron dili gayod kita maanod.” Human motambong sa usa ka tigom sa kongregasyon, may mahinumdoman ka ba gikan sa matag bahin? O usahay imong hisayrang dili ka gani makahinumdom kon kinsa ang may bahin sa programa?

Sa makausa pa, kini may kalabotan sa pagkasabot sa bili sa imong makat-onan. Aw, nalangkit ang imong kinabuhi mismo! (Juan 17:3) Laing punto nga palandongon: Kon ikaw nagtuon bahin sa Bibliya, ikaw nagtuon sa paghunahuna nga sama sa Diyos mismo! (Isaias 55:​8, 9) Ug kon ipadapat nimo kon unsay imong nakat-onan, imong ginasul-ob ang gitawag sa Bibliya “ang bag-o nga pagkatawo.” (Colosas 3:​9, 10) Sa laing bahin, kon dili ka mamati, mahimong dili nimo himoon ang gikinahanglang mga pagbag-o sa imong kinabuhi; masusot ang imong espirituwal nga pagtubo. Si Jehova nahibalo nga kitang tanan makiling sa pagtugot sa atong mga hunahuna nga malinga. Busa, siya naghangyo: “Pamati pag-ayo kanako . . . Ikiling ang imong igdulungog ug ari kanako. Pamati, ug ang imong kalag magpadayong buhi.”​—Isaias 55:​2, 3.

Kon sa Unsang Paagi Makuha ang Mas Dakong Kaayohan Gikan sa mga Tigom

Bisan pa, ang pagpamati pag-ayo panahon sa mga tigom mahimong lisod sa sinugdan. Apan ang mga tigdukiduki nag-ingon nga kon sa dugang magbansay kita sa paghatag ug bug-os nga pagtagad, ang atong mga utok mahimong mas hanas sa paghimo niana. Si Matthew, nga gikutlo sa sinugdan, nakabuntog sa iyang kiling nga maglatagaw ang hunahuna panahon sa mga tigom. Matod niya: “Akong nadiskobrehang kinahanglang disiplinahon ko ang akong kaugalingon sa pagpamati. Sa wala madugay kini miarang-arang, ug ikaw makapamati sa taastaas nga mga yugto sa panahon.” Gipaila usab ni Matthew ang bugtong kinadak-ang hinungdan nga naghimo sa mga tigom nga kahimut-anan alang kaniya. Matod niya: “Magtuon ko nga abante.” Usa ka batan-ong ginganlag Charese susamang miingon: “Kon andam ako, mas bation ko nga bahin sa tigom. Ang mga pakigpulong maorag makaiikag ug labawng makahuloganon alang kanako.”

Ang dili pagpanumbaling sa makapalingang mga hunahuna hinungdanon usab. Tinuod, tingali duna kay ubay-ubayng angayng mga kabalaka sa imong hunahuna: ang pasulit sa sunod semana, panagbangi sa personalidad nga nakapabalaka kanimo, umaabot nga galastohan nga kinahanglang mabayran nimo. Apan si Jesus mihatag niining tambaga: “Kinsa ba kaninyo nga pinaagi sa pagkabalaka makadugang ug usa ka siko sa gitas-on sa iyang kinabuhi? Busa, ayaw gayod kabalaka bahin sa sunod nga adlaw, kay ang sunod nga adlaw adunay iyang kaugalingong mga kabalaka. Igo na sa matag adlaw ang kaugalingong pagkadaotan niini.” (Mateo 6:​27, 34) Ang paghatag ug bug-os nga pagtagad sa mga tigom sa kongregasyon dili maghanaw sa imong mga suliran, apan motabang kini nga ikaw mabaskog sa espirituwal, aron mas makaarang ka pagsagubang sa mga suliran.​—Itandi ang 2 Corinto 4:16.

Ang pagpamati pag-ayo makatabang usab kanimo nga magpabiling bug-os sa hunahuna. Matod ni Matthew: “Sulayan nako pagdahom kon unsay ipahayag sa mamumulong panahon sa pakigpulong ug unya tan-awon kon giunsa niya kini paghimo.” Suknaa ang imong kaugalingon, ‘Unsa ang pangunang mga punto nga gihisgotan? Sa unsang paagi akong magamit ang ginatudlo?’ Ang pagdahom kon unsay sunod isulti sa mamumulong makatabang usab kanimo sa paghatag ug bug-os nga pagtagad. Sulayi ang pagsunod sa iyang argumento. Matikdi ang Kasulatanhong mga argumento nga iyang gigamit. Palandonga ug sumaryoha ang iyang pangunang mga punto. Pagsulat ug mugbo, bililhong mga nota. Sa dihang ang usa ka bahin nagkinahanglan sa pagsalmot sa mamiminaw, makigbahin! Ang pagbuhat niana makatabang nga magpabiling okupado ang imong hunahuna ug dili maglatagaw.

Tinuod, ang pagpamati mahimong lisod kon ang usa ka mamumulong kulang sa kadasig o way-laming manulti. Hinumdomi ang giingon sa pila ka unang-siglong mga Kristohanon bahin sa ilang pag-isip sa katakos sa pagpanulti ni apostol Pablo: “Ang iyang pagkaania sa personal maoy maluya ug ang iyang pagpamulong talamayon.” (2 Corinto 10:10) Apan gitubag ni Pablo ang maong pagsaway pinaagi sa pag-ingon: “Bisan kon ako dili-batid sa pagpamulong, tino nga ako dili ingon labot sa kahibalo.” (2 Corinto 11:6) Oo, kon unta ang iyang mga mamiminaw wala lang motan-aw sa katakos sa pagpanulti ni Pablo ug mihatag ug bug-os nga pagtagad sa unod sa iyang gisulti, makakat-on unta silag daghan sa “lawom nga mga butang sa Diyos.” (1 Corinto 2:10) Sa susamang paagi, ikaw makakat-on, bisan gikan sa “way-laming manulti” nga mamumulong, kon ikaw mohatag ug bug-os nga pagtagad ug mamati. Kinsay nasayod? Basin iyang mahisgotan ang usa ka bahin sa kahulogan o ipadapat ang usa ka kasulatan sa paaging wala pa gayod nimo mahunahunai sa nangagi.

Ang mga pulong ni Jesus sa Lucas 8:​18 nagsumag maayo sa mga butang: “Hatagig pagtagad giunsa ninyo pagpamati.” Itugot nato, ang pagkat-on nga mamati​—ug dili maglatagaw​—magkinahanglag paningkamot ug pagbansay. Apan ngadtongadto may maani kang mga kaayohan. Ang pagkat-on sa paghatag ug bug-os nga pagtagad mahimong magpasabot sa mas maayong mga grado ug, labawng hinungdanon, espirituwal nga pagkahamtong!

Footnote]

[Hulagway sa panid 20]

Ang pag-ugmad ug interes sa imong madungog mao ang yawi sa pagpamati