Ang Matang sa mga Besti nga Atong Gisul-ob—Hinungdanon ba Gayod Kini?
“WALA ako mahibalo kon unsay sul-obon!” Kini bang pagpakitabang pamilyar paminawon? Siyempre, ang mga balay nga tigpatigayon sa urog karong adlawa andam kanunay sa pagtabang kanimo—o sa paglibog pa kanimo—sa ilang kinaulahiang mga urog.
Nakapalisod pa sa paghimog mga desisyon, niining mga adlawa ikaw tingali madasig sa pagsinina, dili sa pormal, apan sa kaswal nga paagi. Niining sukwahing hilig sa katuigang 1990, usa ka editoryal bahin sa urog nag-ingon: “Makapagana ang pagkasayod nga dili lamang mahimong dalawaton nga medyo hugaw, daan, nagkagidlay ug sa katibuk-an pughaw tan-awon, apan kini tilinguhaon.”
Oo, sa di pa dugayng katuigan ang puwersadong panganunsiyo, mga modelo diha sa TV, barkada, pagpasiugda sa kaugalingon, ug usab ang tinguha nga mailhan nakaimpluwensiya sa paagi sa pagsinina sa mga tawo, ilabina sa mga batan-on. Mangawat pa ngani ang uban kanila aron estaylis tan-awon.
Daghang popular nga mga estilo sa katuigang 1990 nagsumikad sa maong naghinobrang mga kultura sa kanhiayng katuigan sama sa kalihokan sa hippie sa Kasadpang katilingban sa katuigang 1960. Ang mga bungot, way areglar nga tag-as nga buhok, ug kun-ot nga sinina nagpakitag pagsalikway sa naandang mga pamatasan. Apan ang sinina sa pagrebelde nagduslit usab sa bag-ong pagpahiuyon, usa ka bag-ong pagpig-ot sa katalirongan.
Ang pamesti nahimong mas malukpanon ug mas madayganong himan sa pagpaila sa kaugalingon. Ang mga sinina, ilabina ang mga kamisen, nahimong mga karatula nga hilom nga nanganunsiyo sa iladong mga esport ug mga bayani sa mga esport, pasiaw, pagkalugda, pagkaagresibo, moralidad—o kakulang niana—ug komersiyal nga mga produkto. O kini makapakurat. Tagda ang di pa dugayng ulohang balita sa Newsweek: “Kapintasan Isip Hilom nga Mensahe sa Urog sa Tin-edyer.” Ang artikulo nagkutlo sa 21-anyos nga naghisgot bahin sa iyang kamisen: “Magsul-ob ako niini kay mosulti kini sa mga tawo kon unsay akong gibati. Dili ko magpasulti ni bisan kinsa ug di ko gustong samokon.”
Ang gibandilyo diha sa mga dughan ug likod sa kamisen tingali managkalahi sa lainlaing tawo. Apan ang pagpahiuyon—aron dawaton diha sa usa ka grupo o sa naglungtad nga espiritu sa pagrebelde, ako-una nga tinamdan, pagkabadlongon, o kapintasan—maoy tataw. Usa ka tigdisenyo ang magbuslot sa mga besti sumala sa gusto sa iyang mga suki. “Makapili silag mga buslot sa pusil, riple, o machine gun,” matod niya. “Pagpahayag lamang kini sa urog.”
Unsay Gipahayag sa Urog?
“Sa kinatibuk-an ang mga besti maoy paagi sa pagpaila sa imong kaugalingon duyog sa usa ka tinong grupo diha sa katilingban,” matod ni Jane de Teliga, usa ka tagdumala sa urog sa Powerhouse Museum, sa Sydney, Australia. Siya midugang: “Mopili kag grupo nga niana buot mong mailhan ka ug mamesti sumala niana.” Si Dr. Dianna Kenny, tiglektura sa sikolohiya sa Unibersidad sa Sydney, nag-ingon nga isip paagi sa pagklaseklase sa mga tawo, ang pamesti maoy sama ka hinungdanon sa relihiyon, kabtangan, panarbaho, kaliwat, edukasyon, ug adres sa puy-anan. Sumala pa sa magasing Jet, ang kagubot sa usa ka tunghaan sa Tinipong Bansa nga ang nagtungha halos tanan puti “miulbo batok sa Puti nga mga babaye sa tunghaan nga nagsalapid sa mga buhok, nagbestig lawlaw, ug uban pang ‘hip-hop’ nga mga urog tungod kay kini nalangkit sa mga Itom.”
Ang pagpihig sa tribo dayag usab diha sa pipila ka lahi-sa-naandang mga kultura, sama sa esena sa musika: “Sa daghang kahimtang,” nag-ingon ang magasing Maclean’s, “ang pamesti mosibo sumala sa mga gusto nga musika: ang mga mahiligon sa musikang reggae magsul-ob ug sulaw nga mga kolor ug mga kalo sa Jamaica, samtang kadtong gustog musikang grunge rock magsuot ug mga kalo nga pang-ski ug rinayahang mga kamisen.” Apan bisag unsay kadaiyahan, ang damak, way areglar, lago nga daw-kabos nga panagway, nga gitawag ug grunge, mahimong gastoso.
Unsay Nagakahitabo sa mga Sukdanan sa Panapot?
“Ang tanan maoy kasukwahi sa imo tingaling gihunahuna,” nag-ingon ang kolumnistang si Woody Hochswender. “Ang urog sa mga lalaki, nga kanhi gigamhan sa estriktong mga sukdanan, kusog kaayong nagakadaot . . . Ang tanang butang gustong makitang maorag nagkalamukat.” Bisan pa niana, kini nga kiling tingali sa pipila ka kahimtang magpaila ug usa ka walay-pagpakabana nga tinamdan. O kini magpakitag kakulang ug pagtahod sa kaugalingon o kakulang ug pagtahod sa uban.
Diha sa artikulo bahin sa panghunahuna sa mga estudyante sa mga magtutudlo, ang mantalaang Perceptual and Motor Skills nagsaysay nga “bisan tuod ang magtutudlo nga magmaong giisip nga magdalag pasiaw diha sa klase, ang iyang mga opinyon wala gayod kaayo tahora ug siya ang napili kanunay isip magtutudlo nga daw walay nahibaloan.” Ang samang mantalaan nagkomento nga “ang usa ka babayeng magtutudlo nga magmaong giisip nga makapahimuot, daling duolon, wala kaayoy nahibaloan, dili kaayo talahoron, dili magtutudlo tan-awon, ug kasagarang mas giangayan.”
Kasamtangan, sa negosyohanan, duna usab kitay laing paagi sa pagpahayag sa urog: sininaan nga makadanig pagtagad. Sa di pa dugayng katuigan dugang kababayen-an ang gustong motaas ang posisyon sa trabaho. “Mamesti ako aron manglupig,” matod ni Marie, usa ka ehekutibo sa negosyo sa pagpatik. “Gusto kong malahi. Buot kong ipakita nga maanyag kaayo ko,” siya midugang. Matinud-anon si Marie sa pagbutyag nga ang iyang gihatagag pagtagad mao ang iyang kaugalingon.
Ang popular nga mga urog wala mapugnging nakasulod usab diha sa mga simbahan. Ang uban nga hilig kaayo sa mga urog naggamit pa ngani sa ilang mga simbahan aron ipasundayag ang ilang kinaulahiang mga panapot. Apan, karong adlawa, ang klero, samtang nagsul-ob sa ilang nagkayabkayab nga mga sotana, sagad modungaw gikan sa pulpito ngadto sa mga nanimba nga nagmaong ug nagsapatos ug sneaker o nagsuot ug maurogong besti.
Nganong Sobrang Nalinga sa Kaugalingon ug Pagkainila?
Ang maurogong sinina—ilabina taliwala sa mga batan-on—matod sa mga sikolohista, maoy bahin sa pagkagarboso, diin kini nagpadayag ug tinguha nga tagdon. Gibatbat nila kini ingong “ang kasagarang kiling sa mga tin-edyer aron lantawon ang kaugalingon isip tumong sa pagtagad sa uban.” Sa baylo, siya nagaingong: “Sa akong hunahuna ikaw ganahan kaayo kanako sama nga ako ganahan kaayo sa akong kaugalingon.”—American Journal of Orthopsychiatry.
Ang mga pilosopiya nga nagpasiugda sa kabililhon sa tawo ug nangyam-id sa Diyos isip way pulos nagpalambo usab sa panghunahuna (sagad gipakaylap pinaagig komersiyo) nga ikaw, ang indibiduwal, mao ang labing hinungdanong persona sa uniberso. Ang suliran mao, karon dunay duolag unom ka bilyon niining ‘labing hinungdanong’ mga persona. Milyonmilyon diha sa mga relihiyon sa Kakristiyanohan ang mipasignunot usab ngadto niining materyalistikanhong pangagpas, nga naninguha sa “maayong kinabuhi, karon.” (Itandi ang 2 Timoteo 3:1-5.) Dugang pa niini mao ang pagkadaot sa yunit sa pamilya ug tiunay nga gugma, ug dili ikatingala nga daghan, ilabina ang mga batan-on, ang nangandoy nga mailhan ug mobatig seguridad.
Ugaling lang, kadtong mabalak-on bahin sa ilang besti ug sa ilang baroganan atubangan sa Diyos natural lang nga mosukna: Ngadto sa unsang gilapdon nga ako angayng mopahiuyon sa nag-usab-usab nga mga sukdanan sa panapot? Unsaon nako pagkasayod kon tukma ba ang akong pamesti? Nagpakita ba kinig makapalibog o kaha sayop nga mga mensahe bahin kanako?
Namesti ba Ako sa Tukmang Paagi?
Kon unsa may atong isul-ob mao gayoy butang sa personal nga pagpili. Magkalahi ang atong indibiduwal nga gusto, mao man ang atong kahinguhaan sa panalapi. Ug ang mga kostumbre magkalahi sa lainlaing lugar, sa kada nasod, ug gikan sa usa ka kahimtang sa klima sa rehiyon ngadto sa lain. Apan bisan unsay imong kahimtang, hinumdomi kining prinsipyoha: “Dunay panahon ang tanang butang, ug usa ka panahon sa matag butang ilalom sa langit.” (Ecclesiastes 3:1, Revised Standard Version) Sa laing pagkasulti, pagsinina sumala sa okasyon. Ug ikaduha, “magmakasaranganon sa paglakaw uban sa imong Diyos.”—Miqueas 6:8.
Wala kana magpasabot nga mamestig sobra ka kimian apan, hinunoa, sa paaging “mahapsay” ug nga magbanaag ug “pagkamabuot sa hunahuna.” (1 Timoteo 2:9, 10) Sagad, kini nagpasabot lamang sa pagpasundayag ug pagpugong, usa ka hiyas nga ang magasing Working Woman naglangkit sa kaanindot ug kaelegante. Ingon nga maayong pamaagi, ayawg tugoti nga ang imong sinina maoy unang mamatikdan inigsulod nimog lawak, aron magpahingangha sa uban. Ang Working Woman nag-ingon: “Pagsinina . . . aron ang mga tawo dili malinga sa imong besti apan makita ang imong mga hiyas isip indibiduwal.”
Ang mantalaang Perceptual and Motor Skills nag-ingon: “Usa ka hugpong sa literatura nga nagsusi sa papel sa pamesti sa pagmugnag opinyon bahin sa nagsul-ob ug sa pagpasag mensahe ngadto sa uban nagpakita nga ang pamesti maoy usa ka hinungdanong ilhanan nga gigamit sa paghimog pasiunang mga paghukom sa uban.” Niining puntoha usa ka babaye nga anaa sa panuigong mga 40, nga kanhi naggamit sa iyang gahom sa pagdani pinaagi sa iyang binestihan, nag-ingon: “Nagpadako kini sa mga suliran alang kanako tungod kay nagpalisod kini sa pag-ila sa kalainan tali sa akong propesyonal ug pribadong kinabuhi. Kanunay nga dihay mga kakontak sa negosyo nga gustong makigpangaon nako.” Usa ka babayeng accountant, nga naghubit sa usa ka lahing estilo, miasoy: “Nakita nako kon giunsa pagtagad sa mga lalaki ang mga babaye nga nagsininag kaswal, o nagsininag linakin-on ra kaayog estilo. Giisip sila ingong agresibong mga babaye nga andam kanunayng moatake sa kinahuyangang bahin sa ubang tawo ug dili kaayo sila hatagag konsiderasyon sa mga lalaki.”
Usa ka batan-ong babaye nga ginganlag Jeffie nakamatikod nga naghatag siyag makapalibog nga mga mensahe sa dihang maurogon siyang nagpaputol sa iyang buhok. “Abi nako tog ‘lahi’ lang tan-awon,” matod niya. “Apan nagsugod ug sukna ang mga tawo kanako, ‘Tinuod bang ikaw usa sa mga Saksi ni Jehova?’ ug makapaulaw kadto.” Kinahanglang susihon ni Jeffie ang iyang kaugalingon. Sa pagkatinuod, dili ba tinuod nga “gikan sa kadagaya sa kasingkasing” dili lamang ang atong baba apan usab ang atong panapot ug pamostura mosulti? (Mateo 12:34) Unsay gibutyag sa imong sinina—usa ka kasingkasing nga nagtinguha sa paghatag ug pagtagad ngadto sa Maglalalang o sa imong kaugalingon?
Pamesti Uban ang “Mabuot nga Panghunahuna”
Tagda, usab, ang epekto sa imong besti diha kanimo. Ang pagsinina aron makadanig pagtagad ug ang hinobrang pagsinina magpabukad sa imong garbo, ang lago nga pagsinina mahimong magpalig-on sa negatibong mga panghunahuna nga imong nabatonan sa imong kaugalingon, ug ang mga kamisen nga manganunsiyo sa imong paboritong mga bituon sa sine o esport o uban pang mga bayani mahimong magnudnod nimo ngadto sa pagsimba sa bayani—idolatriya. Oo, ang imong besti mosulti ngadto sa uban—ug mosulti kanila bahin kanimo.
Unsay ginasulti sa imong besti bahin kanimo kon magsinina kang madanihon ra kaayo o magsininang makabibihag? Ginapalig-on mo ba ang personal nga mga hiyas nga sa pagkatinuod imo gayod untang ginapaningkamotan sa pagbuntog? Dugang pa, unsang matanga sa tawo ang imong ginasulayang danihon? Ang tambag nga natala sa Roma 12:3 makatabang kanato sa pagbuntog sa pagkagarboso, kakawangan, ug negatibong panghunahuna. Dinhi si apostol Pablo nagmaymay kanato nga “dili maghunahunag labaw bahin sa [atong] kaugalingon kay sa gikinahanglan nga pagahunahunaon; apan sa paghunahuna sa paaging batonan ang mabuot nga panghunahuna.” Ang pagbaton ug “mabuot nga panghunahuna” nagkahulogan nga mahimong makataronganon.
Ilabinang hinungdanon kini alang niadtong may mga posisyon sa responsibilidad ug pagsalig. Ang ilang panig-ingnan adunay puwersadong impluwensiya sa uban. Natural, kadtong mangab-ot sa mga pribilehiyo sa pag-alagad diha sa Kristohanong kongregasyon ug ilang Kristohanong mga asawa sa susama magpasundayag diha sa ilang panapot ug pamostura sa makasaranganon ug talahorong tinamdan. Dili gayod kita buot mahisama sa tawo nga gipunting ni Jesus diha sa iyang ilustrasyon sa kombira sa kasal: “Sa pagsulod sa hari aron susihon ang mga dinapit iyang nalantawan didto ang usa ka tawo nga wala masul-obig bisti sa kasal.” Sa pagkasayod nga kining tawhana walay balidong rason sa pagsul-ob sa maong walay pagtahod nga sapot, “ang hari miingon sa iyang mga alagad, ‘Gaposa siya sa kamot ug tiil ug ilabog siya ngadto sa kangitngit sa gawas.’”—Mateo 22:11-13.
Busa, hinungdanon nga ang mga ginikanan pinaagi sa pulong ug panig-ingnan mag-ugmad diha sa ilang mga anak sa maayong tinamdan ug maayong pagpili sa pamesti. Nagpasabot kini nga ang mga ginikanan kinahanglang magmalig-on usahay samtang sila mangatarongan uban sa ilang anak nga lalaki o babaye. Apan pagkamakapadasig sa dihang makadawat kitag wala damhang pagdayeg tungod sa taas nga sukdanan sa panapot ug pamatasan sa atong mga anak ug sa atong kaugalingon!
Oo, ang mga alagad ni Jehova napagawas na gikan sa kakawangan, mahalong mga urog, ug pagkalinga sa kaugalingon. Duna silay langitnong mga prinsipyo, dili ang espiritu sa kalibotan, aron mogiya kanila. (1 Corinto 2:12) Kon magkinabuhi ka sumala niining mga prinsipyoha, ang pagpili sa imong mga besti dili ra mahimong lisod kaayo. Dugang pa, sama sa maayong pagkapiling kuwadro sa larawan, ang imong mga besti dili magpahanap sa imong personalidad ni mag-insulto niana. Ug samtang labi pa nimong sulayan nga mahimong sama sa Diyos, labi pa nimong maugmad ang espirituwal nga kaanyag nga mosaylo pa sa mahimo sa imong pamesti.