Posible ba ang Pagpakig-uli?

“Dali kaayo ang pagpasakag diborsiyo,” nag-ingon ang librong “Couples in Crisis,” “ug bisan pa niana tingali dunay daghang kaminyoong maayo ra ug mahimong molampos kon ang mga problema gihusay pa unta.”

KINING obserbasyona nahiuyon sa karaan na kaayong pagtulon-an ni Jesu-Kristo bahin sa diborsiyo. Bisan pag siya miingon nga ang walay sala nga kapikas mahimong makigdiborsiyo tungod sa pagkadi-maunongon sa kaminyoon, siya wala mag-ingon nga ang pagpakigdiborsiyo gikinahanglan gayod. (Mateo 19:3-9) Ang usa ka maunongong kapikas tingali dunay mga katarongan sa pagsulay sa pagluwas sa kaminyoon. Ang nakasala tingali nahigugma gihapon sa iyang asawa.a Siya tingali maoy usa ka matinagdanong bana ug mapinanggaong amahan nga seryosong nagtagana sa mga panginahanglan sa iyang pamilya. Nagtan-aw sa iyang mga panginahanglan ug niadtong sa iyang mga anak, ang maunongong kapikas basin modesidir nga makig-uli imbes makigdiborsiyo. Kon mao, unsang mga butanga ang pagatagdon, ug sa unsang paagi ang mga problema sa pagtukod pag-usab sa kaminyoon maatubang nga malamposon?

Una, kinahanglang isulti nga dili masayon ang diborsiyo ni ang pag-uliay. Dugang pa, ang pagpasaylo lamang sa mananapawng kapikas walay kalagmitang makasulbad sa nagpaluyong mga problema sa kaminyoon. Kini sagad nagkinahanglan ug daghang masakit nga pagtuki sa kaugalingon, prangkang panagsultihay, ug paningkamot sa pagluwas sa kaminyoon. Sagad pakamenoson sa mga magtiayon kon unsa ka dakong panahon ug paningkamot ang gikinahanglan aron matukod pag-usab ang nadaot nga kaminyoon. Bisan pa niana, daghan ang nagmalahutayon ug nakabaton ug malig-ong kaminyoon tungod niana.

Mga Pangutanang Tubagon

Aron makahimog may kahibalong desisyon, kinahanglang tinoon sa maunongong kapikas ang iyang mga pagbati ug ang mga kapilian nga bukas kaniya. Lagmit iyang palandongon ang mosunod: Gusto bang makig-uli ang iyang bana? Gitapos na ba gayod niya ang mananapawng relasyon, o siya ba nagpanuko sa pagtapos niini dihadiha? Siya ba nakapangayo na ug pasaylo? Kon mao, siya tinuod ba gayod nga naghinulsol, tim-os nga nagbasol sa iyang gihimo? O kiling ba siya sa pagbasol kanako sa iyang daotang buhat? Tinuod ba gayod siyang nagbasol sa kasakit nga iyang gipahinabo? O siya ba hinuon nasuko lang nga nayagyag ang iyang tagong relasyon ug naungkag?

Komosta ang bahin sa umaabot? Siya ba nagsugod na sa pagtul-id sa mga tinamdan ug mga lihok nga miagak sa pagpanapaw? Siya hugot bang nakahukom sa dili pagsubli sa nabuhat nga daotan? O hilig ba gihapon siya sa pagbirigbirig ug sa pagpakitag dili-angay nga emosyonal nga mga bugkos uban sa kaatbang nga sekso? (Mateo 5:27, 28) Siya nagtinguha ba gayod sa pagtukod pag-usab sa kaminyoon? Kon mao, unsay iyang ginahimo labot niana? Ang positibong mga tubag niining mga pangutanaha tingali mahimong basehanan sa pagtuo nga posibleng magkauli ang panagtiayon.

Hinungdanon ang Komunikasyon

“Mapakyas ang mga plano,” nag-ingon ang usa ka magsusulat sa Bibliya, “kon walay panagsultihay.” (Proverbio 15:22) Tinuod gayod kini kon ang walay sala nga kapikas mobati ug panginahanglan nga makigsulti sa iyang bana bahin sa pagluib. Dili na angayng hisgotan pa ang pribadong mga detalye, sila mahimong magsultihanayng matinud-anon ug masiboton nga madayag ang tinuod bahin sa nahitabo ug sa pagtin-aw sa sayop nga mga hunahuna. Kini, sa baylo, mahimong makatabang sa mga magtiayon nga dili mosamot ug kalayo sa usag usa tungod sa sayop nga mga pagsabot ug sa dugay mawalang kasuko. Tinuod, ang bana ug asawa posibleng masakitan gayod niining maong mga panagsultihay. Apan nakita sa kadaghanan nga kini maoy usa ka hinungdanong bahin sa proseso sa pagpabalik sa pagsalig.

Laing hinungdanong lakang sa usa ka epektibong panag-uliay mao ang pagpaningkamot sa pag-ila sa mga problema sa kaminyoon—mga butang nga kinahanglang paningkamotan sa magtiayon nga pauswagon. Si Zelda West-Meads nagtambag: “Sa dihang inyo nang naestoryahan ang masakit nga kahimtang, sa dihang nakahukom na kamo nga ang panapaw natapos na gayod, nga buot gihapon ninyo ang inyong kaminyoon, susiha kon unsay nahitabong dili maayo ug bag-oha pag-usab [ang] kaminyoon.”

Tingali inyong gibalewala ang usag usa. Ang espirituwal nga mga kalihokan basin napasagdan. Lagmit kamo wala kaayoy panahon sa pag-ubanay sa usag usa. Seguro wala ka kaayo mohatag ug dakong gugma, malumong pagbati, pagdayeg, ug pasidungog nga gikinahanglan sa imong kapikas. Ang pagtimbangtimbang pag-usab ninyong duha sa inyong mga tingusbawan ug mga sukdanan dakog mahimo nga magpasuod kaninyo ug magtabang sa pagsanta sa umaabot nga pagkadi-maunongon.

Pagpaningkamot sa Pagpasaylo

Bisan pa sa iyang tim-os nga paningkamot, ang usa ka nasakitang asawa tingali maglisod sa pagpasaylo sa iyang bana, ilabina sa laing babaye. (Efeso 4:32) Apan, posibleng makuha ngadtongadto ang kasuko ug kaguol. “Kinahanglang ilhon sa maunongong kapikas nga moabot ra ang panahon nga kinahanglang maghimo sila ug bag-ong pagsugod sa kinabuhi,” nagtambag ang usa ka reperensiyang basahon. “Hinungdanon nga dili na kinahanglang hisgotan kanunay ang nangaging mga sala sa imong kapikas aron sa pagsilot [kaniya] matag panahong maglalis.”

Nakita sa daghang kapikas nga pinaagi sa pagpaningkamot sa pagkunhod ug pagwala sa mga pagbati sa grabeng kasuko, sila sa ngadtongadto mihunong sa pagbatig kayugot sa nakasala. Ang paghimo sa ingon maoy hinungdanon kaayong lakang aron matukod pag-usab ang usa ka kaminyoon.

Pagtuon sa Pagsalig Pag-usab

“Makasalig pa ba kami pag-usab?” nagmulo ang usa ka naguol nga asawa. May katarongan ang iyang kabalaka tungod kay ang panglimbong sa mananapaw nakadaot—o labing menos seryosong nagdaot—sa pagsalig. Sama sa usa ka mahalong plorera, ang pagsalig sayon nga pusgayon apan lisod ayohon. Ang katinuoran mao nga kinahanglang kamong duha may pagsalig ug pagtahod sa usag usa aron ang relasyon dili lamang magmalungtaron kondili magmalamboon.

Sagad nalangkit niini ang pagkat-on sa pagsalig pag-usab. Imbes mangusog pag-ayo nga saligan, ang sad-ang kapikas makatabang sa pagtukod pag-usab sa pagsalig pinaagi sa pagkahimong bug-os nga bukas ug matinud-anon sa iyang mga kalihokan. Ang mga Kristohanon gidasig sa ‘pagsalikway sa kabakakan ug mamulong sa kamatuoran’ sa usag usa. (Efeso 4:25) Aron mabalik pag-usab ang pagsalig, una mahimong imong “isulti sa imong [kapikas] ang hustong eskedyul kon unsa gayoy imong mga kalihokan,” miingon si Zelda West-Meads. “Sultihi ang imong [kapikas] kon asa ka moadto, kon kanus-a ka mopauli ug paneguroa nga atua gayod ikaw sa dapit nga imong giingon nga imong adtoon.” Kon mabag-o ang mga plano, pahibaloa siya.

Ang mga pagbati sa pagtamod sa kaugalingon nagkinahanglag dakong panahon ug paningkamot nga matukod pag-usab. Ang sad-ang kapikas makatabang pinaagi sa pagpakitag daghang pagmahal ug pagdayeg—sultihan ang iyang asawa kanunay nga siya gipabilhan ug gihigugma. Ang usa ka tinamod nga magtatambag sa kaminyoon nagtambag: “Pasidunggi siya sa tanan niyang ginahimo.” (Proverbio 31:31, Today’s English Version) Ang asawa, sa baylo, maningkamot nga matukod pag-usab ang pagsalig sa kaugalingon pinaagi sa pagsentro sa pagtagad diha sa mga butang sa iyang kinabuhi nga siya maayong mopalakaw.

Kini Nagkinahanglag Panahon

Tungod sa grabeng kasakit nga gipahinabo sa pagluib, dili ikahibulong nga human sa daghang tuig ang buhi ug masakit nga mga panumdoman posibleng motungha gihapon. Apan, samtang ang kasakit anam-anam nga maalim, ang pagkamapainubsanon, pailob, ug pagkamalahutayon sa duha motabang sa pagtukod pag-usab sa pagsalig ug pagtahod.—Roma 5:3, 4; 1 Pedro 3:8, 9.

“Ang grabeng kasakit niadtong unang pipila ka bulan dili magdugay,” mapasaligong nag-ingon ang librong To Love, Honour and Betray. “[Kini] mawala sa ngadtongadto . . . Sa ngadtongadto imong makita nga molabay ang mga adlaw, mga semana, mga bulan ug bisan mga tuig nga dili ka na makahunahuna bahin niana.” Samtang magpadayon ka sa pagpadapat sa mga prinsipyo sa Bibliya diha sa imong kaminyoon ug mangayo sa panalangin ug pagtultol sa Diyos, sa walay duhaduha imong mabati ang makahupayng epekto sa “kalinaw sa Diyos nga nagalabaw sa tanang panghunahuna.”—Filipos 4:4-7, 9.

“Sa mahinumdom sa nangagi,” matod pa ni Pedro, “ang kasinatian nakabag-o sa lakat sa among mga kinabuhi. Kami nagkinahanglan gihapong maghimog pipila ka pagtul-id sa among kaminyoon matag karon ug unya. Apan nalahutay namo ang mapait nga kaagi. Kami magtiayon gihapon. Ug kami malipayon.”

Apan komosta kon ang walay sala nga kapikas walay pasikaranan sa pagpasaylo sa usa nga dili maunongon? O komosta kon iyang pasayloon ang iyang kapikas (bisag giwala na ang kasuko) ug bisan pa niana sa maayong mga katarongan mopili sa pagpahimulos sa tagana sa Bibliya sa pagdiborsiyo?b Unsang mga kinahanglanon ang mapahamtang sa diborsiyo sa usa ka indibiduwal? Among gidapit ka sa pagpalandong sa mga butang nga nalangkit sa diborsiyo, maingon man kon sa unsang paagi ang uban nakasagubang.

[Mga footnote]

[Kahon sa panid 6]

MAKAHULOGANONG PAGPALUYO

Tungod sa daghang butang nga kinahanglang pagatagdon, maayong mangayog tabang sa usa ka eksperyensiyado ug timbang nga magtatambag. Ang mga Saksi ni Jehova, pananglitan, makaduol sa maluloton ug maluluy-ong mga ansiyano sa kongregasyon.—Santiago 5:13-15.

Ang mga magtatambag, mga higala, ug mga paryente gidasig nga dili magduso ug personal nga mga opinyon o mangawhag o manaway kaha sa pagdiborsiyo sa Kasulatanhong mga pasikaranan o sa pagpakig-uli. Miawhag ang usa ka Kristohanong babaye kinsa nakaagom ug diborsiyo: “Paghatag lamang ug daghang pagpaluyo, ug pasagdi kami nga mohimog desisyon kon unsay pagabuhaton.”

Ang tambag angayng bug-os nga ipasukad sa Bibliya. “Ayaw sila sultihi kon unsay angay o dili angay nilang bation,” nagsugyot ang usa ka gidiborsiyohan. “Hinunoa, pasagdi sila nga ipahayag nila ang ilang kaugalingon.” Ang pagbati alang sa isigkatawo, inigsoong pagmahal, ug mahangawaong kalulot motabang sa pag-alim sa lalom nga mga samad nga gipahinabo sa pagluib sa kaminyoon. (1 Pedro 3:8) Ang usa ka eksperyensiyadong magtatambag nag-ingon: “Adunay magpatakag sulti nga makasamad sama sa mga pagduslak sa usa ka espada, apan ang mga pulong sa mga maalamon makaayo.”—Proverbio 12:18.

“Gikinahanglan ko ang pagsabot, usa ka pulong sa paghupay, ug pagdasig,” nahinumdom ang usa ka maunongong bana. “Ug nangita ang akong asawa ug usa ka espesipikong pagtultol ug komendasyon sa paningkamot nga iyang gihimo—tinuod nga pagpaluyo nga makatabang kaniya nga makapadayon.”

Kon human sa mainampingon ug mainampoong pagpalandong modesidir ang usa ka tawo nga makigdiborsiyo o makigbulag sa Kasulatanhong katarongan, ang tambag dili angay ihatag sa paagi nga magpabati sa tawo nga sad-an. Hinunoa, ang tawo matabangan sa pagbuntog sa dili-angayng mga pagbating sad-an.

“Kon ikaw buot nga mahimong makahuloganong tuboran sa paghupay,” nag-ingon ang usa ka biktima, “ayaw kalimot sa lalom nga mga emosyong nalangkit.”

[Kahon sa panid 7]

KON NGANONG ANG UBAN NAGPABILING NAG-IPON

Diha sa daghang komunidad, may mga asawa nga wala kaayoy kapilian gawas sa pagpabilin uban sa usa ka dili-mahinulsolong mananapawng bana. Pananglitan, ang ubang Kristohanong mga asawa nga nagpuyo sa nagusbat-sa-gubat o menos-ug-kita nga mga dapit nagpabilin uban sa usa ka di-maunongong bana kinsa sa ubang paagi nagpadayon sa pag-atiman sa iyang panimalay, bisag siya dili pa usa ka magtutuo. Tungod niini, sila adunay panimalay, gikinahanglang proteksiyon, igong kita, ug igong kasegurohan sa pagkaadunay bana diha sa panimalay—bisag siya tingali di-maunongon. Sila nangatarongan nga ang pagpabilin, bisag dili maayo o masayon, naghatag kanila—sa ilang partikular nga mga kahimtang—ug dakodakong pagkontrolar sa ilang mga kinabuhi kay sa mangamas sa ilang kaugalingon.

Human sa pag-antos sa maong kahimtang—usahay sa daghang tuig—ang uban niining maong mga asawa nakabaton ug makapalipayng panalangin sa ulahi sa pagkakita sa ilang mga bana nga nagbag-o sa ilang mga dalan ug nangahimong matinumanon ug mahigugmaong Kristohanong mga bana.—Itandi ang 1 Corinto 7:12-16.

Busa, kadtong mopili sa pagpabilin uban sa kapikas—bisan pag siya dili-mahinulsolon—dili angay sawayon. Sila kinahanglang mohimog malisod nga desisyon ug angayng hatagan sa tanang tabang ug pagpaluyo nga ilang gikinahanglan.

[Kahon sa panid 8]

KINSAY HINUNGDAN?

Tinuod, sa pila ka kahimtang ang dili-kahingpitan sa walay sala nga kapikas tingali nakaingon sa nadaot nga relasyon, hinunoa ang Bibliya nag-ingon nga “ang matag usa ginasulayan pinaagig pagkaganoy ug pagkahaylo sa iyang kaugalingong tinguha. Unya ang tinguha, dihang kini makapanamkon na, magpahimugso ug sala.” (Santiago 1:14, 15) Bisan pa tingalig dihay lainlaing mga butang nga nakaingon, ang “kaugalingong tinguha” sa tawo mao sa panguna ang hinungdan sa iyang pagpanapaw. Kon ang mga kahuyangan sa kapikas magpahinabog mga problema sa kaminyoon, ang pagpanapaw dayag nga dili mao ang paagi sa pagsulbad niini.—Hebreohanon 13:4.

Hinunoa, ang mga problema sa kaminyoon masulbad kon ang bana ug asawa magpadayon sa pagpadapat sa mga prinsipyo sa Bibliya. Kini nag-apil sa ‘pag-inantosay sa usag usa ug bukas nga magpasaylo sa usag usa.’ Sila usab kinahanglang magpadayon sa pagpakita sa mga hiyas sama sa “malumong mga pagmahal sa pagkamabination, kalulot, pagkamapaubsanon sa hunahuna, kalumo, ug hataas-nga-pailob.” Labing hinungdanon, kinahanglang ilang “isul-ob [sa ilang kaugalingon] ang gugma, kay kini usa ka hingpit nga bugkos sa panaghiusa.”—Colosas 3:12-15.

[Hulagway sa panid 7]

Ang pagpamatig maayo sa usag usa makatabang sa magtiayon sa pagtukod pag-usab sa usa ka kaminyoon