Mga Batan-on Nangutana . . .

Sa Unsang Paagi Mabuntog Ko ang Akong Sobrang Kabalaka sa Timbang?

“Ang kinadak-ang isyu sa akong kinabuhi maoy kon butangan ba kahag mayones ang akong sanwits o dili. Unsaon man nako pagsentro ang akong pagtagad sa bisan unsa kon ako sobrang nabalaka sa mayones? Ang kataposang desisyon? Walay mayones—daghan kaayo kinig kaloriya. Ang anorexia midaog na usab. Ako napildi.”—Jaimee.

ANG mga abnormalidad sa pagkaon nagsakit sa milyonmilyong batan-on.a Ang kadaghanan wala magsugod sa tuyo nga pagutman ang ilang kaugalingon (anorexia) o aron ugmaron ang sumbanan sa sobrang pagkaon ug pagsuka (bulimia). Sa kasukwahi, daghan ang nagsugod sa yanong tumong sa pagpamenos sa timbang. Apan, una pa sila makamatngon, sila nabitik na sa ngil-ad nga siklo sa pagpagutom o sa sobrang pagkaon. “Akong gisugdan kining maong diyeta aron kontrolahon ang akong timbang, apan karon kini nagkontrolar kanako,” matod ni Jaimee.

Kon imong makaplagang ikaw sobrang nabalaka sa pagkaon ug sa mga epekto niini sa imong timbang, unsay imong mahimo? Una, matikdi nga daghang ubang mga batan-on ang nakigbugno sa mga abnormalidad sa pagkaon ug nagmalamposon! Apan unsaon?

Pagsusi sa Kaugalingon

Ang pangunang tikang sa pagdaog sa bugno batok sa usa ka abnormalidad sa pagkaon mao ang pagdawat sa kamatuoran kon unsay imong panagway. “Kadaghanang tawo nga dunay mga abnormalidad sa pagkaon nakabatog tinuis nga paglantaw sa kaugalingon,” matod sa librong Changing Bodies, Changing Lives. “Wala nila lantawa ang ilang mga lawas sa realistikong paagi ug hinawayon kaayo sa ilang kaugalingon, ilabina sa ilang panagway.”

Sa pagkatinuod, ang pipila ka tin-edyer nagpasukad sa ilang bug-os nga paglantaw sa kaugalingon diha sa porma sa ilang lawas; ang bisan unsang depekto giisip nga katalagman. “Tambok kaayo ko nga di na nako ni maagwanta,” matod sa 17-anyos nga si Vicki. “Dako kaayo kog hawak nga di gani ko makasul-ob nga mag-insert.” Bisag human mamenosig 10 kilos, si Vicki wala matagbaw. Dili siya mokaon o kaha magpakabusog pag-ayo ug dayon isuka ang iyang gikaon.

Dayag nga dili sayop nga ikaw mabalaka ug diyutay kon unsay imong panagway. Niining bahina, makaiikag nga ang Bibliya mauyonong nagkomento sa porma sa lawas ug hitsura sa daghang babaye ug lalaki, lakip kang Sara, Raquel, Jose, David, ug Abigail.b Ang Bibliya nag-ingon pa gani nga ang tig-atiman ni David nga si Abishag maoy “maanyag kaayo.”—1 Hari 1:4.

Pagbatbat sa Tinuod nga Kaanyag

Bisan pa niana, ang Bibliya wala maghatag ug pangunang pagpasiugda sa pisikal nga panagway o porma sa lawas sa usa. Hinunoa, kini nagdayeg sa “natago nga pagkatawo sa kasingkasing.” (1 Pedro 3:4) Ang pangsulod nga pagkatawo maoy tinuod nga maghimo sa usa nga madanihon o kaha dulumtanan sa mga mata sa Diyos ug sa mga tawo.—Proverbio 11:20, 22.

Tagda ang anak lalaki ni Haring David nga si Absalom. Ang Bibliya nag-ingon: “Wala nay lalaking ambongan kaayo sa tibuok Israel nga dinayeg sa hilabihan. Gikan sa lapalapa sa iyang tiil hangtod sa alimpulo sa iyang ulo walay depekto diha kaniya.” (2 Samuel 14:25) Apan, kini nga batan-on maluibon. Ang garbo ug ambisyon nagtukmod kaniya sa pagsulay sa pag-ilog sa gingharian sa tinudlong hari ni Jehova. Busa, ang Bibliya wala magdayeg kang Absalom apan naghubit kaniya ingong usa ka tawong may makauulaw nga pagkadi-maunongon ug mabunoong pagdumot.

Ang tinuod nga kaanyag sa tawo, o kaambongan, wala mag-agad sa porma sa lawas. Nga may maayong rason, ang Bibliya nag-ingon: “Hupti ang kaalam; ug uban sa tanan nimong mahuptan, hupti ang pagsabot. Sa imong ulo kini maghatag ug dayandayan sa pangdani; usa ka purongpurong sa katahom ang ihatag niini kanimo.”—Proverbio 4:7, 9.

Apan, ang tinuod, ang mga abnormalidad sa pagkaon sagad gitukmod ug labaw pa kay sa pagkaway-katagbawan sa panagway sa usa. Matod sa usa ka basahon: “Ang mga tawong nasobraan ug kabalaka sa pagkaon ug nadaog sa mga abnormalidad sa pagkaon sama sa anorexia nervosa, bulimia, ug sobrang pagkaon, sagad adunay ubos nga pagtamod sa kaugalingon—ubos sila ug pagpabili sa ilang kaugalingon ug mobating ang uban wala usab magpabili kanila.”

Adunay daghang hinungdan nga makatampo sa mga pagbati sa ubos nga pagtamod sa kaugalingon. Ang pagsugod sa pagkabayong o pagkadalagita, pananglitan, magpuno kanimo sa mga pagbati sa pagkaway-kasegurohan—ilabina kon una kang midako kay sa imong mga katalirongan. Dayon, ang pipila usab ka batan-on gimatuto diha sa mga panimalay nga may kasamok kanunay, tingali bisan lawasnon o seksuwal nga pag-abuso. Bisag unsa pay hinungdan, ang pagkanaulian kasagarang maglakip sa pag-ila sa bisan unsa nga nagsugnod sa mga pagbati sa pagkaway-kapuslanan. Nagkahulogan kini sa pag-ila sa imong tinuod nga bili isip usa ka tawo. Sa pagkatinuod, ang matag usa sa labing menos dunay pipila ka dalayegong mga hiyas. (Itandi ang 1 Corinto 12:14-18.) Tinuod, dili nimo kini makita sa imong kaugalingon, apan ang usa ka hamtong nga higala makaarang tingali sa pagpaila niini kanimo.

Apan unsa na man kon ikaw kinahanglan gayod nga magpaniwang tungod sa balidong mga rason bahin sa panglawas? Ang Bibliya nagrekomendar nga kita ‘magmakasaranganon sa pamatasan.’ (1 Timoteo 3:11) Busa, labing maayong maglikay nga maghinobra sa pagdiyeta o sa pagkabiktima sa mga paaging daling moniwang. Tingali ang labing maayong paagi aron makunhoran ang timbang mao ang pagkaon ug sustansiyadong pagkaon ug igong ehersisyo. “Sama sa bisan unsa pang butang,” nag-ingon ang magasing FDA Consumer, “adunay husto ug sayop nga paagi sa pagpaniwang. Ang sayop nga paagi mao ang dili pagkaon, nga mohukom sa dili pagkaog bisan unsa kondili magmantinil lamang ug pan ug tubig, motomar ug mga pildoras nga pangdiyeta, o pasukahon ang kaugalingon.”

Ang Puwersa sa Pagsugid Ngadto sa Laing Tawo

Ang social worker nga si Nancy Kolodny nagtandi sa pagkabaton ug abnormalidad sa pagkaon sa “pagsulod sa nag-ekis-ekis nga dalan nga mag-inusara, nga walay mapa o kompas, nga di-segurado sa mga dapit nga gawsanan, ug di-segurado kon kanus-a o kon imo bang makaplagan ang imong gawsanan. . . . Kon mas dugay ka diha mas pa kining magpalibog ug magpakyas kanimo samtang imong sulayan ang paggawas gikan niana.” Kon ikaw adunay mga simtoma sa anorexia o bulimia, nan, ikaw kinahanglang mangayog tabang. Dili ka makagawas sa “nag-ekis-ekis nga dalan” nga mag-inusara. Busa isugid ngadto sa usa ka ginikanan o lain pang gisaligang hamtong. Usa ka proverbio sa Bibliya nag-ingon: “Ang tinuod nga kauban mahigugmaon sa tanang panahon, ug usa ka igsoon nga anaa sa panahon sa kalisdanan.”—Proverbio 17:17.

Daghang Saksi ni Jehova nakakaplag sa maong kasaligang panag-ubanay taliwala sa mga ansiyano sa Kristohanong kongregasyon. Siyempre, ang mga ansiyano dili mga mananambal, ug ang ilang tabang dili maghulip sa panginahanglan sa medikal nga tabang. Bisan pa niana, ang Kristohanong mga ansiyano dili magbalewala sa “pagtuaw sa timawa,” ug ang ilang tambag ug mga pag-ampo makatabang sa ‘pag-ayo sa usa nga nagluya’ sa espirituwal.—Proverbio 21:13; Santiago 5:13-15.

Kon malisdan ka sa pagsugid ngadto sa laing tawo nga inatubangay, isulat ang imong mga pagbati, nga mohangyog tubag. Ang hinungdanong butang mao ang pagbutyag niana. “Pinaagi sa pag-ila sa kamatuoran nga dili ka na makahimo niana nga mag-inusara,” misulat si Nancy Kolodny, “imong gihukom ang pagtugot sa laing tawo sa pagtabang kanimo gikan nianang higayona.” Siya midugang: “Mahimong kini maoy lisod nga mga tikang nga imong hunahunaon ug himoon, apan kini mapuslanon, usa nga magbutang kanimo sa hustong dalan aron makagawas sa nag-ekis-ekis nga dalan.”

Ang Kristohanong mga batan-on adunay laing gamhanang tinubdan sa tabang—pag-ampo. Ang pag-ampo sa Diyos dili usa ka sikolohikal nga paagi aron magmalinawon ang pangisip sa usa. Kini maoy tinuod ug hinungdanong pagpakigsulti sa Maglalalang, kinsa mas nakasabot kanimo kay sa imong pagsabot sa kaugalingon! (1 Juan 3:19, 20) Busa, bisan tuod di pa kini mao ang hustong panahon nga hanawon ni Jehova ang tanang balatian, ang atong mahigugmaong Diyos makagiya sa imong mga tikang aron ikaw dili matarog. (Salmo 55:22) Gikan sa iyang kaugalingong kasinatian, ang salmistang si David misulat: “Nagpakisayod ako kang Jehova, ug siya mitubag kanako, ug gikan sa akong tanang kahadlok siya nagluwas kanako. Kini nga sinakit misangpit, ug si Jehova nagpatalinghog. Ug gikan sa iyang tanang kalisdanan Iyang giluwas siya.”—Salmo 34:4, 6.

Busa, ipahayag gayod ang imong tim-os nga mga pagbati ngadto kang Jehova nga Diyos. ‘Itugyan ang tanan mong kabalaka ngadto kaniya,’ misulat si apostol Pedro, “kay siya aduna may kahangawa kaninyo.” (1 Pedro 5:7) Aron tukoron ang pagpabili sa mahigugmaong kalulot ni Jehova, nganong dili basahon sa bug-os ang Salmo 34, 77, 86, 103, ug Sal 139? Ang pagpamalandong niining mga salmoha magpalig-on sa imong kombiksiyon nga si Jehova maunongon ug buot nga ikaw molampos. Pinaagi sa pagbasa sa iyang Pulong, mobati ka sama kang David, kinsa misulat: “Bisan kanus-ang ako mahigwaos ug mabalaka, ikaw nagahupay kanako ug nagalipay kanako.”—Salmo 94:19, Today’s English Version.

Magmapailobon—Ang Kaayohan Inanay

Kadaghanang mangayog tabang alang sa abnormalidad sa pagkaon dili maayog dali. Tagda si Jaimee, nga gikutlo sa sinugdanan. Bisag human sa iyang pagsugod sa pagpangayog tabang, nalisdan siyag kaon ug ingon ka yano sa usa ka panaksang siryal. “Kanunay nakong sultihan ang akong kaugalingon nga kini maayo alang kanako, ug nagkinahanglan kog pagkaon aron mabuhi,” siya miingon. “Ang matag kutsarang akong ihungit daw nagtimbang ug usa ka libong libra.”

Bisag sa usa ka higayon si Jaimee nag-ungaw sa kamatayon, iyang gihukom ang pagdaog sa iyang sobrang kabalaka sa pagkaon. “Dili ko mamatay,” siya miingon. “Makigbugno ako niini ug magmadaogon. Akong dag-on ang anorexia. Lisod kini, apan buhaton ko kini.” Ikaw usab makahimo!

[Mga footnote]

[Hulagway sa panid 19]

Ang balanseng pagkaon ug ang igong ehersisyo makatabang kanimo sa pagkontrolar sa imong timbang