Mga Tumotumo ug mga Kamatuoran Bahin sa mga Tigulang
Midagsang ang mga tumotumo bahin sa pagkatigulang. Giyagyag sa “Ageing—Exploding the Myths,” usa ka publikasyon sa Ageing and Health Programme sa World Health Organization, ang kabakakan sa pipila niini nga mga tumotumo. Tagda ang pipila ka pananglitan.
Tumotumo: Ang kadaghanang tigulang nagpuyo sa industriyalisadong kalibotan.
Kamatuoran: Sa pagkatinuod, kapin sa 60 porsiyento sa 580 ka milyong tigulang sa kalibotan nagpuyo sa nagakaugmad nga kanasoran. Ang nagatubong gidaghanon sa mga tawo niining mga nasora midangat sa pagkatigulang ingong resulta sa mas maayong pag-atiman sa panglawas ug sa mga kauswagan sa sanitasyon, pamalay, ug nutrisyon.
Tumotumo: Ang mga tigulang walay bisan unsang ikatabang.
Kamatuoran: Ang mga tigulang dakog natabang pinaagi sa ilang pagtrabaho nga walay suhol. Pananglitan, ang gibanabanang 2 ka milyong bata sa Tinipong Bansa ginaatiman sa ilang mga apohan, nga 1.2 ka milyon kanila ang nagpuyo sa balay sa ilang mga apohan. Busa ang mga tigulang nagtaganag puy-anan, pagkaon, ug edukasyon ug nagtudlog maayong pamatasan ngadto sa ilang mga apo samtang nagpaarang sa mga inahan ug mga amahan sa pagpadayon sa ilang pagpanarbaho. Sa susama, diha sa industriyalisadong kalibotan, daghang organisasyon sa mga boluntaryo dili moobra kon walay tabang gikan sa mga tigulang. Sila usab maoy kinahanglanon kaayong mga tig-atiman. Sa ubang nagakaugmad nga kanasoran, diin hangtod sa 30 porsiyento sa hingkod nga populasyon ang natakdan sa AIDS, ang mga tigulang mao ang nag-atiman sa ilang hingkod nga mga anak nga natakboyan sa maong sakit, nga human sa ilang kamatayon ang mga tigulang gayod mao ang magmatuto sa ilang nailong mga apo.
Tumotumo: Ang mga tigulang miundang sa trabaho tungod kay dili na sila makahimo sa ilang sa mga trabaho.
Kamatuoran: Sila mas sagad nga miundang sa trabaho tungod sa mga disbentaha sa edukasyon o pagbansay o tungod sa pagpihig batok sa mga tigulang imbes nga batok sa pagkatigulang mismo.
Tumotumo: Ang mga tigulang dili gustong motrabaho.
Kamatuoran: Ang mga tigulang sagad gibalibaran sa pagkuhag may suhol nga mga trabaho bisan pa sa ilang kaandam ug katakos nga magpadayon sa pagtrabaho. Ilabina sa mga panahon nga walay-trabaho, kasagarang gilantugian nga ang mga tigulang kinahanglang moundang sa trabahong may suhol aron makatrabaho ang mga batan-on nga nangitag trabaho. Apan, ang sayong pag-undang sa tigulang nga mga trabahante gikan sa panarbaho dili awtomatikong moresultag mga trabaho alang sa mga batan-on. Ang batan-ong nangitag trabaho tingali walay mga katakos nga gikinahanglan sa paghulip sa usa ka tigulang nga trabahante. Ang eksperyensiyadong tigulang nga mga trabahante makatabang nga magpadayon ang pagkamabungahon ug kalig-on sa mamumuo.
Naghunahuna niining mga kamatuorana, ang World Health Organization (WHO) nag-ingon nga ang komunidad sa kalibotan angayng maglantaw sa nagkatigulang nga populasyon niini ingong tuboran sa kahanas nga magamit sa mapuslanong paagi. Busa, si Alexandre Kalache, pangulo sa grupo sa Ageing and Health Programme sa WHO, nag-ingon nga ang “kanasoran . . . angayng maglantaw sa ilang nagkatigulang nga mga populasyon dili ingong usa ka problema kondili ingong usa ka potensiyal nga solusyon sa mga problema.” Ug kana maoy tinuod.