Dihang Mamatyag Ginikanan

ANG PROBLEMA

Sayis anyos pa si Dami dihang namatay ang iyang amahan tungod sa aneurysm. Nuybe anyos si Derrick dihang namatay ang iyang amahan tungod sa sakit sa kasingkasing. Siyete anyos si Jeannie dihang namatay ang iyang inahan human sa usa ka tuig nga pag-antos sa kanser sa obaryo.a

Kalit lang nga namatyan ug minahal kining tulo ka batan-on. Namatyan na ba sab kag minahal sa kinabuhi? Kon mao, kini nga artikulo makatabang nimo sa pagsagubang sa kaguol.b Apan hisgotan una nato ang pipila ka kamatuoran bahin niini.

ANG ANGAY NIMONG MAHIBALOAN

Lainlain ang paagi sa pagsagubang sa kaguol. Kini nagpasabot nga ang imong paagi sa pagpakitag kaguol lahi sa uban. “Ang pagsagubang sa kaguol wala magsunod ug sumbanan o listahan sa mga balaod,” nag-ingon ang librong Helping Teens Cope With Death. Ang importante nga dili ka angayng magpasobra ug pugong sa kaguol. Ngano? Tungod kay . . .

Ang pagpugong sa kaguol mahimong makadaot. Si Jeannie nga gihisgotan sa sinugdanan, miingon: “Abi nakog maayo nga magpakita kog kalig-on para sa akong manghod nga babaye, busa giluom nako ang akong gibati. Hangtod karon, magpakita ko nga wala kunohay ko maguol, pero dili kana maayo.”

Uyon niana ang mga eksperto. “Ang kaguol dili mahimong iluom lang hangtod sa hangtod,” nag-ingon ang librong The Grieving Teen. “Madayag ni sa panahong wala nimo damha pinaagig pagsilaob sa kasuko o kaha pinaagig sakit.” Ang pagpugong sab sa kaguol mahimong moresulta ug pag-abuso sa alkoholikong ilimnon o droga, agig paningkamot sa pagwala sa kaguol.

Ang kaguol sundan usahay ug pagbati nga dili masabtan. Pananglitan, ang uban masuko sa tawong namatay kay sila mibating “gibiyaan.” Gibasol sa uban ang Diyos kay angay unta nga dili niya pasagdang mamatay ang ilang minahal. Daghan sa nagbangotan nagmahay sa ilang nahimo o nasulti ngadto sa namatay, kay sila dili na makahimo sa pagpakig-uli sa tawong namatay.

Klaro nga dili lalim nga mamatyag minahal. Sa unsang paagi mahupayan ka ug matabangan aron makapadayon sa imong kinabuhi?

ANG IMONG MAHIMO

Pakigsulti sa uban. Tingali dili ka ganahang makig-estoryag tawo niining panahona. Apan ang pagsulti sa imong pagbati ngadto sa usa ka membro sa pamilya o higala makatabang nimo sa pagsagubang sa imong kasakit ug aron dili ka malumsan sa kaguol.​—Prinsipyo sa Bibliya: Proverbio 18:24.

Paghimog listahan. Pagsulat bahin sa imong ginikanan nga namatay. Pananglitan, unsay imong dili malimtan bahin kaniya? Isulat ang iyang maayong mga kinaiya. Asa niini ang gusto nimong sundogon?

Kon negatibong mga butang lang kanunay ang naa sa imong hunahuna​—pananglitan, kon dili ka makahunong sa paghunahuna bahin sa imong sakit nga nasulti sa imong ginikanan sa wala pa siya mamatay—​isulat kon unsay imong gibati ug ngano. Pananglitan, “Nakonsensiya ko kay naglalis mi ni Papa sa wala pa siya mamatay.”

Sunod, tan-awa kon rasonable ba ang imong pagbating sad-an. “Dili nimo mabasol ang imong kaugalingon kay wala ka mahibalo nga wala na diay kay higayon sa pagpangayog pasaylo,” nag-ingon ang librong The Grieving Teen. “Dili realistiko ang pag-ingon nga kinahanglang dili kita mosulti o mobuhat ug bisan unsa kay basin sa umaabot mangayo ra tag pasaylo.”​—Prinsipyo sa Bibliya: Job 10:1.

Atimana ang imong kaugalingon. Katulog ug tarong, pag-ehersisyo, ug kaon ug sustansiyadong pagkaon. Kon wala kay ganang mokaon, pagkaonkaon ug ginagmayng makapahimsog nga meryenda imbes dinaghan​—hangtod mobalik ang imong gana sa pagkaon. Ang pagkaon ug junk food o pag-inom ug makahubog nga ilimnon dili makapawala sa imong kaguol; makapasamot lang hinuon kini.

Pag-ampo sa Diyos. Ang Bibliya nag-ingon: “Itugyan ang imong palas-anon kang Jehova, ug siya magasapnay kanimo.” (Salmo 55:22) Ang pag-ampo dili pangpaalibyo lang sa pagbati. Kini maoy pagpakigsulti uban sa Diyos kinsa ‘nagahupay kanato sa tanan natong kasakitan.’​—2 Corinto 1:3, 4.

Ang Pulong sa Diyos, ang Bibliya, makahupay sa mga namatyag minahal. Ikaw among gidasig sa pagsusi sa tinuod nga kahimtang sa mga patay ug sa paglaom sa pagkabanhaw.c​—Prinsipyo sa Bibliya: Salmo 94:19.