Makataronganong Paghan-ay sa Materyal

SA DILI pa maorganisar ang materyal sa makataronganong paagi, kinahanglang ikaw may usa ka tumong sa hunahuna. Ang imong tumong ba mao lamang ang paghatag ug kasayoran sa uban bahin sa usa ka linaing ulohan​—usa ka tinuohan, tinamdan, hiyas, matang sa panggawi, o paagi sa pagkinabuhi? Naglaom ka bang kapamatud-an o ipanghimakak ang usa ka ideya? Ang imong tumong ba mao ang pag-ugmad ug pagpabili alang sa usa ka butang o pagdasig sa paglihok? Kon kaha ipahayag mo ang imong materyal ngadto sa usa ka tawo o sa mas daghang mamiminaw, aron epektibong mapresentar kana, kinahanglang tagdon mo kon unsay ila nang nahibaloan bahin sa ulohan ug kon unsay ilang tinamdan bahin niana. Human nimo mahimo kini, ilaraw ang imong materyal sa paagi nga katabangan ka sa pagkab-ot sa imong tumong.

Mahitungod sa ministeryo ni Saulo (Pablo) sa Damasco, ang Buhat 9:22 nagtaho nga siya “nagpakutaw sa hunahuna sa mga Hudiyo nga nagpuyo sa Damasco samtang gipamatud-an niya sa makataronganong paagi nga kini mao ang Kristo.” Unsay nalakip sa maong makataronganong pamatuod? Sumala sa gipaila sa talaan bahin sa ulahing ministeryo ni Pablo sa Antioquia ug Tesalonica, gipasukad una niya ang iyang pakigpulong diha sa kamatuoran nga ang mga Hudiyo nagdawat sa Hebreohanong Kasulatan ug nga sila nag-angkong nagtuo kon unsay giingon niini bahin sa Mesiyas. Unya, gikan sa maong Kasulatan, si Pablo mipilig mga bahin nga naghisgot sa kinabuhi ug ministeryo sa Mesiyas. Siya mikutlo niini ug gitandi kana sa kon unsay aktuwal nga nahitabo maylabot kang Jesus. Sa kataposan, gihimo niya ang dayag nga konklusyon, nga mao, nga si Jesus mao ang Kristo, o Mesiyas. (Buh. 13:16-​41; 17:​2, 3) Kon ikaw usab magpresentar sa kamatuoran sa Bibliya sa makataronganong paagi, mahimong ang uban makatuo niini.

Pag-organisar sa Presentasyon. Ang materyal mahikay sa nagkadaiyang mga paagi nga makataronganon. Kon makita nimong mas maayo, makagamit ka sa kombinasyon sa mga metodo. Tagda ang pipila lang ka posibleng kahikayan.

Sumala-sa-topiko nga kahikayan. Kini naglangkit nga organisahon ang imong materyal ingong mga seksiyon, nga matag usa makatabang sa imong tumong. Ang mga seksiyon mahimong mga pangunang punto nga hinungdanon aron masabtan ang imong ulohan. Kana mahimong espesipikong mga argumento nga magpamatuod o magpanghimakak sa usa ka butang. Ang pipila ka punto, bisag nalangkit sa ulohan, ikadugang o makuha, depende sa imong mamiminaw o imong tumong.

Tagda ang usa ka pananglitan sa sumala-sa-topiko nga presentasyon. Ang mubong presentasyon bahin sa ngalan sa Diyos tingali maglakip sa (1) kon nganong hinungdanon nga makaila sa Diyos pinaagi sa ngalan, (2) kon unsay ngalan sa Diyos, ug (3) kon sa unsang paagi kita makapasidungog sa maong ngalan.

Daghan ang makat-onan bahin sa sumala-sa-topiko nga kahikayan sa materyal pinaagi sa pagsusi sa mga publikasyon nga gidisenyo sa “matinumanon ug maalamong ulipon” nga gamiton sa mga pagtuon sa Bibliya sa balay. (Mat. 24:45) Ang maong mga publikasyon kasagarang naglakip ug ubay-ubay nga ulohan, o mga topiko, nga makatabang sa mga estudyante nga makabaton ug kinatibuk-ang panghunahuna sa paninugdang mga kamatuoran sa Bibliya. Ang mas dagkong mga publikasyon nagagamit ug mga sub-ulohan aron sa pagbahin sa matag kapitulo. Ang matag topiko magaandam sa estudyante alang sa materyal nga nagsunod ug makatabang sa kinatibuk-ang hulagway.

Hinungdan ug epekto. Ang pagpangatarongan pinasukad sa hinungdan ngadto sa epekto maoy laing metodo sa pagpresentar sa impormasyon sa makataronganong paagi.

Kon ikaw nagapakigsulti sa usa ka grupo o sa mga indibiduwal nga kinahanglang maghunahuna pag-ayo sa sangpotanan sa butang nga ilang ginabuhat o nga giplanohan nilang buhaton, kining paagiha mahimong epektibo. Ang Proverbio kapitulo 7 naghatag ug labing maayong pananglitan niini. Kini tin-awng nagbatbat kon sa unsang paagi ang usa ka walay-kasinatiang batan-ong lalaki “kansang kasingkasing nakulangan” (ang hinungdan) malangkit sa usa ka bigaon ug makaagom sa mapait nga sangpotanan (ang epekto).​—Prov. 7:7.

Aron dugang nga mapasiugda, basin makatandi ka sa kalainan sa daotang sangpotanan nga nasinati niadtong napakyas sa paglakaw sa mga dalan ni Jehova ug sa maayong sangpotanan nga nasinati niadtong nagpatalinghog kang Jehova. Kay gipalihok sa espiritu ni Jehova, gihimo ni Moises ang maong pagtandi sa kalainan sa dihang siya nakigsulti ngadto sa nasod sa Israel una sila mosulod sa Yutang Saad.​—Deut., kap. 28.

Sa pipila ka kahimtang, mas maayo nga sugdan ang imong paghisgot pinaagi sa pagpaila sa usa ka situwasyon (ang epekto) ug unya ipresentar ang ebidensiya nga mopunting sa mga nakaingon (ang hinungdan). Kasagarang naglangkit kini sa usa ka problema-ug-solusyon nga presentasyon.

Problema ug solusyon. Diha sa ministeryo sa kanataran, sa dihang mohisgot kag usa ka problema nga makapaikag sa katawhan ug ipakita nga adunay makapatagbawng solusyon, kini basin makapadasig sa usa ka tawo sa pagpatalinghog. Ang problema basin imong gipatungha o kaha gihisgotan sa laing tawo.

Ang maong problema basin mao ang kamatuoran nga ang mga tawo matigulang ug mamatay, pagkaylap sa krimen, o paglungtad sa kaylap nga inhustisya. Dili kinahanglan ang dugay nga paghisgot sa pagpakitang adunay ingong problema, kay dayag man kini. Sa yano sugdi pinaagi sa paghisgot sa problema, ug dayon ipresentar ang solusyon nga gipadayag sa Bibliya.

Sa laing bahin, ang problema basin personal kaayo, nga naglangkit sa mga hagit nga giatubang sa nag-inusarang ginikanan, pagkaminghoy tungod sa grabeng sakit, o kalisdanan nga nasinati sa usa ka tawo tungod sa dili-mahigugmaong pagtagad sa laing tawo. Aron malampos ang kinadak-ang kaayohan, kinahanglan una nga ikaw mahimong maayong tigpatalinghog. Ang Bibliya naghatag ug bililhong impormasyon bahin niining tanang suliran. Apan kini kinahanglang gamiton uban ang hait nga pagsabot. Aron ang imong paghisgot makahatag gayod ug kaayohan sa laing tawo, ikaw kinahanglang magmatinud-anon. Himoang tin-aw nga nagahisgot ka ug permanenteng solusyon, kadiyot nga kahupayan, o kon unsaon pagsagubang sa usa ka kahimtang nga dili makausob niining sistemaha sa mga butang. Sa laing mga pulong, tinoa nga ang Kasulatanhong pangatarongan nga imong ginatanyag igo sa pagsuportar sa konklusyong imong makab-ot gikan niini. Kon dili, ang solusyon nga imong gipunting basin dili gayod makataronganon alang sa laing tawo.

Kronolohikanhong han-ay. Ang pipila ka materyal labing kinaiyanhong mapahayag sa kronolohikanhong paagi. Pananglitan, diha sa basahong Exodo, ang Napulo ka Hampak gipahayag sa han-ay sa pagkahitabo niana. Sa Hebreohanon kapitulo 11, ang paglista ni apostol Pablo sa mga lalaki ug mga babayeng may sulondang pagtuo maoy sumala sa kronolohiya.

Kon mag-asoy kag mga hitabo sa nangagi sumala sa kronolohiya, kini makatabang sa imong mamiminaw sa pagsabot kon sa unsang paagi ang pipila ka kahimtang naugmad. Kini magamit sa modernong-adlawng kasaysayan ingon man sa mga hitabo sa kapanahonan sa Bibliya. Busa ikaw tingali nagkombinar sa kronolohikanhong han-ay ug sa hinungdan-ug-epekto nga pangatarongan. Kon nagplano ka sa paglaraw sa mga hitabo nga gipadayag sa Bibliya nga umaabot pa, ang presentasyon sumala sa kronolohiya lagmit mao ang labing sayon nga sabton ug hinumdoman sa imong mamiminaw.

Ang paggamit sa kronolohikanhong paagi wala magpasabot nga kinahanglang mosugod ka kanunay sa sinugdanan. Sa pipila ka kahimtang, basin mas epektibo ang pagsugod sa asoy sa usa ka talagsaong punto sa sugilanon. Kon mag-asoy ug kasinatian, pananglitan, tingali pilion mo ang pagsugilon bahin sa usa ka higayon sa dihang gisulayan ang integridad sa usa ka tawo sa Diyos. Kay napukaw ang interes pinaagi sa maong bahin sa asoy, makapahayag ka sa kronolohikanhong han-ay sa mga detalyeng misangko niana.

Paggamit sa Nahiangay Lamang nga Materyal. Bisag unsaon nimo pag-organisar ang imong materyal, ampingi ang paggamit ug nahiangay lamang nga materyal. Ang tema sa imong pakigpulong angayng makaapektar sa imong pagpilig materyal. Ang matang sa imong mamiminaw pagatagdon usab. Alang sa usa ka matang sa mamiminaw ang usa ka linaing punto basin mahinungdanon, samtang alang sa laing pundok basin kana hingapin na. Kinahanglang tinoon mo usab nga ang tanan nimong materyal makatabang sa pagpalampos sa imong tumong. Kon dili, ang imong presentasyon, bisag makaiikag tingali, dili na maepektibo.

Sa dihang manukiduki, basin makakaplag kag daghang makaiikag nga materyal nga may kalangkitan sa imong ulohan. Pila niana ang angay nimong gamiton? Kon lumsan mo sila sa daghan ra kaayo, mahimong mapakyas ang imong katuyoan. Ang pila ra ka pangunang ideya nga maayong pagkahan-ay mas daling mahinumdoman kay sa labihan ka daghang ideya nga irapido pagpresentar. Wala kini magpasabot nga ang makaiikag nga mga pakaping impormasyon dili gayod ilakip. Apan ayawg itugot nga kana magsalimbong sa imong tumong. Matikdi kon sa unsang paagi ang maong mga detalye sa kamaalamon gilakip diha sa Bibliya sa Marcos 7:​3, 4 ug Juan 4:1-3, 7-9.

Samtang mopadayon ka gikan sa usa ka punto ngadto sa sunod, ampingi nga dili kana kaliton nga ang imong mamiminaw dili na makasubay sa nagsunod nga mga ideya. Aron epektibong mahan-ay ang mga ideya, basin kinahanglang imong butangag panumpay ang usa ka ideya ngadto sa lain. Ang panumpay basin usa ka grupo sa mga pulong o kana mahimong kompletong tudling-pulong nga magpakita sa relasyon tali sa mga ideya. Sa daghang pinulongan, ang yanong panumpay nga mga pulong o mga prase magamit sa pagpakita sa relasyon sa usa ka ideya ngadto nianang nahauna niana.

Ang paggamit ug nahiangay lamang nga materyal ug paghan-ay niana sa makataronganong paagi makatabang kanimo nga molampos sa imong tumong.