KOMUNIKASYON

Ang impormasyon ug mga ideya gipasa ngadto sa lainlaing mga tawo sa nagkadaiyang mga paagi sa kanhiayng panahon sa mga kayutaan sa Bibliya. Ang ordinaryong mga balita gikan sa lokal ug langyawng mga dapit kasagarang gipasa sa binaba nga paagi. (2Sa 3:​17, 19; Job 37:20) Ang mga magpapanaw, nga sagad mopanaw uban sa nagapanawng mga panon, moasoy ug mga balita gikan sa lagyong mga dapit sa dihang sila mohapit alang sa pagkaon, tubig, ug sa ubang mga kinahanglanon diha sa mga siyudad o mga dapit ubay sa mga ruta sa nagapanaw nga panon. Tungod sa maayong pagkahimutang niini duol sa Asia, Aprika, ug Uropa, ang yuta sa Palestina latason sa nagapanawng mga panon paingon ug gikan sa lagyong mga dapit. Busa ang mga pumoluyo niini dali rang makakuha ug impormasyon bahin sa hinungdanong mga panghitabo sa langyawng kayutaan. Ang mga balita, sa sulod ug gawas sa nasod, sagad madunggan diha sa tiyanggihan sa siyudad.

Ang dug-ol nga komunikasyon usahay himoon pinaagi sa paggamit sa madungog o makita nga mga timailhan o sa binaba nga paagi. (Jos 8:​18, 19; 1Sa 20:20-22, 35-39) Human mobiya ang Israel gikan sa Ehipto, si Moises gisugo sa paghimog duha ka trompeta nga plata aron gamiton sa pagpakigkomunikar. Ang mga pagbudyong sa mga trompeta nga himoon sa Aaronikong mga saserdote nagpaila sa pagpatigom sa katawhan, sa pagpatigom sa mga pangulo, sa hapsay nga pagpagikan sa nagkampo nga katawhan, o sa pagpatawag alang sa pagpakiggubat batok sa kaaway. (Num 10:1-10) Ang paghuyop ni Gideon sa budyong nagsilbing timailhan alang sa iyang mga tawo nga sugdan ang madaogong pagpakiggubat batok sa Midian.​—Huk 7:18-22; tan-awa ang SUNGAY, BUDYONG; TROMPETA.

Ang binaba o sinulat nga mga mensahe nga gipadala sa mga opisyal sagad dad-on sa mga magdadagan. (2Sa 18:19-32) Ang mga magdadagan nga nagdalag mga sulat gikan kang Haring Ezequias nangadto sa tibuok Israel ug Juda nga nagpatawag sa katawhan sa pag-adto sa Jerusalem aron sa pagsaulog sa Paskuwa. (2Cr 30:6-12) Ang mga mensahero nga nag-alagad sa Persianhon nga si Haring Ahasuero misakay ug tulin-modagan nga mga kabayo nga pangkoreyo ug niana nga paagi nagsirkular sa kontra-sugo sa hari nga nagpakgang sa laraw ni Haman sa pagpuo sa mga Hudiyo sa Imperyo sa Persia. (Est 8:10-17) Ang mga sinulat ug mga dokumento gigamit sa kadaghanang mga kagamhanan sa kanhiayng mga panahon alang sa epektibong pagdumala. Depende sa panahon ug dapit, kini kasagarang gisulat diha sa mga materyales nga sama sa mga papan nga kulonon, papiro, ug mga panit sa hayop. Ang mga arkeologo nakakaplag ug daghang karaan nga mga sinulat sa kagamhanan o mga dokumento sa negosyo. Ang mga sugo sa hari gimantala sa mga tigpahibalo. (Dan 3:4-6) Siyempre, ang mga mensahero gigamit usab sa mga tawo nga dili mga magmamando.​—Tan-awa ang MENSAHERO; TIGPAHIBALO.

Ang pagpakigkomunikar sulod sa usa ka nasod o latas sa mas lagyong dapit nagdepende pag-ayo sa mga dalan. Dihay maayo nga mga dalan sa unang Israel ug Juda, ug kini gimentinar aron magamit. Sa ulahi, ang mga Romano naghimo ug nindot nga mga dalan gikan sa Roma ngadto sa tanang dapit sa Imperyo, ug kini nakapadali sa opisyal nga komunikasyon ug sa paglihok sa kasundalohan. Sa dihang si Jesu-Kristo dinhi pa sa yuta, daghan kaayong mga tawo ang mopanaw sa maong mga dalan. Ang mga Kristohanon, ilabina si Pablo ug ang iyang mga isigkamisyonaryo, migamit niini sa dihang mipanaw ngadto sa Asia Minor ug sa Uropa aron sa pagtukod ug sa pagduaw pag-usab sa Kristohanong mga kongregasyon.

Ang opisyal nga mga komunikasyon, lakip na ang kasagarang mga balita, dad-on usab sa mga barko nga molawig sa Dagat Mediteranyo, nga modunggo sa nagkalainlaing mga dunggoanan. Usahay ang kagamhanan sa Roma mogamit ug mga barko (sagad sa ting-init) aron sa pagdala ug opisyal nga mga mensahe, apan mopatim-aw nga ang kadaghanan sa maong komunikasyon gipasa latas sa mga ruta sa kamad-an. Kini mas kasaligan.

Namugna sa mga Romano ang usa ka opisyal nga serbisyo sa koreyo, apan kini gigamit lamang sa mga pagpakigkomunikar sa kagamhanan. Ang katawhan sa katibuk-an nagdepende lamang sa mga kaila aron sa paghatod sa ilang mga sulat. Sa dihang ang isyu bahin sa pagtuli nasulbad sa nagamandong lawas didto sa Jerusalem ug ang usa ka sulat gipadala ingong maoy paagi sa pagpakigkomunikar, kini direktang gihatod nga personal. (Buh 15:22-31) Ingon usab niana ang gihimo sa inspiradong mga sulat sama niadtong gipadala ni Pablo ngadto sa mga Kristohanon sa Colosas, nga gidala ni Tiquico ug Onesimo.​—Col 4:7-9; tan-awa ang SULAT.

Si Jehova maoy usa ka Diyos nga tigkomunikar ug siya nasayod sa panginahanglan sa iyang katawhan sa pagbaton ug sinulat nga komunikasyon. Siya mismo ang nagpahinabo nga masulat ang Napulo ka Sugo diha sa mga papan nga bato. (Ex 31:18) Pinaagi sa pag-inspirar sa Diyos, ubay-ubayng matinumanon nga Hebreohanong mga tawo (sugod kang Moises niadtong 1513 W.K.P.) ang gipalihok sa pagsulat sa mga pagpakigkomunikar ni Jehova.