KUBKOBANAN
Usa ka bukas nga bangag diin didto kubkobon ug tabason ang nagkalainlaing matang sa bato. Diha niini kubkobon ang anapog ug marmol nga makaplagan duol sa ibabawng bahin sa yuta. Ang usa ka dakong luna duol sa presenteng Ganghaan sa Damasco sa Jerusalem gituohan nga usa ka karaang kubkobanan. Ang unang paghisgot sa maong dapit maoy diha sa Josue 7:4, 5, diin gitaho nga mga 3,000 ka Israelinhon ang mikalagiw gikan sa Ai hangtod sa Sebarim, nga nagkahulogang “mga Kubkobanan.” Sa dihang si Solomon nangandam sa pagtukod sa templo, siya nagsugo nga ang dagkong mga bato alang sa patukoranan pagakubkobon gikan sa kabukiran sa Lebanon, ug tinagpulo ka libo ka tawo ang gipaapil sa buluhaton. (1Ha 5:13-18; 6:7) Sa dihang gikinahanglan nga ayohon ang templo sa mga adlaw ni Jehoas, gisuholan ang mga tigsapsap ug bato sa pagtrabaho. (2Ha 12:11, 12) Ang lubnganan diin gilubong si Jesus maoy usa ka lubnganan nga kinubkob diha sa bato.—Mat 27:59, 60; Mar 15:46.
Migamit ug haom nga metapora o pagtandi, si Jehova, pinaagi sa baba ni Isaias, nagpahinumdom sa kubkobanan ug sa pagpangubkob diha niini. (Isa 51:1) Ingon sa gipaila sa misunod nga mga bersikulo, ang “bato” dayag nga mao si Abraham, ingong tawhanong tinubdan sa nasod, ug ang “buho sa gahong” mao si Sara, kansang samag-gahong nga tagoangkan nagpahimugso kang Isaac nga katigulangan sa Israel. (Isa 51:2) Apan, sanglit ang pagkatawo ni Isaac maoy tungod sa gahom sa Diyos ug usa ka milagrosong buhat, ang simbolikong pagtandi niini ngadto sa pagpangubkob adunay mas labaw usab nga kapadapatan sa espirituwal. Busa, ang Deuteronomio 32:18 naghisgot kang Jehova ingong ang “Bato nga nagpahimugso” sa Israel, ang “Usa nga nagpahimugso kanimo [ang samang berbo gigamit labot kang Sara diha sa Isa 51:2] uban sa kasakit sa pagpanganak.”
Usahay ang produkto sa pagpangubkob gitawag sa samang ngalan. Busa ang Hebreohanong pulong nga pesi·limʹ, nga gihubad nga “mga kubkobanan sa bato” diha sa Maghuhukom 3:19, 26, gihubad sa laing mga teksto nga “kinulit nga mga larawan.” (Deu 7:5; Sal 78:58; Isa 10:10) Tungod niini ang uban nagtuo nga lagmit diha sa dapit nga nahimutangan sa maong paganong mga diyos, ang produkto sa kubkobanan, nga si Ehud mibalik aron personal nga moduaw kang Eglon. Apan, ang kadaghanang maghuhubad mipalabi sa hubad nga “mga kubkobanan.”
Ang karaang mga kubkobanan diin gibiyaan ang wala pa mahuman nga trabaho mohatag ug pipila ka katin-awan bahin sa karaang mga paagi sa pagpangubkob. Ang hiktin nga mga lungag gikubkob nga lalom diha sa bato. Ngadto niini, ipansak ang uga nga kahoy diin kini pabusikaron pinaagig pagbubo ug tubig hangtod nga masiak ang bato diha sa mga liki niini. Sa Romanhong kapanahonan, ang mga bato nga motimbang ug lima o napulo ka tonelada gikubkob nga halayo gikan sa mga dapit nga tukoran. Dayon kini ikarga diha sa dagkong mga kareton o mga balsa ug guyoron sa dakong panon sa mga ulipon.