SAMSON

[gikan sa lintunganayng pulong nga nagkahulogang “adlaw”].

Usa sa talagsaong mga maghuhukom sa Israel; anak nga lalaki ni Manoa, usa ka Danhanon gikan sa Zora. Sa wala pa ipanganak si Samson, usa ka manulonda ang nagpakita sa iyang inahan ug nagpahibalo nga siya manganak ug usa ka anak nga lalaki nga mahimong Nazareo sukad sa pagkatawo ug “manguna sa pagluwas sa Israel gikan sa kamot sa mga Filistehanon.” (Huk 13:1-5, 24; 16:17) Ingong umaabot nga pangulo sa pagpakig-away batok sa mga Filistehanon, si Samson makaduol gayod sa patayng mga lawas sa mga tawong nangamatay sa gubat. Busa, ang matang sa iyang buluhaton mismo nagpakita nga siya dili ilalom sa balaod nga nagbaod sa mga Nazareo sa dili paghikap ug patayng mga lawas. (Num 6:2-9) Angayng tagdon usab nga kining balaora gipadapat sa mga tawo nga kinabubut-ong nanaad sa pagka-Nazareo; apan sa kahimtang ni Samson, ang mga kinahanglanon nga gipadapat mao lamang kadtong espesipikong gisulti sa manulonda ni Jehova ngadto sa iyang inahan.

Sa dihang hingkod na aron magminyo, si Samson naghangyo nga kuhaon sa iyang mga ginikanan ang usa ka babayeng Filistehanon gikan sa Timnah aron iyang mapangasawa. Nahiuyon kini sa pagtultol sa espiritu sa Diyos, kay kini maghatag man ug kahigayonan kang Samson aron makig-away sa mga Filistehanon. (Huk 13:25–​14:4) Human niana, duol sa Timnah, usa ka may-lambungay nga nating leyon misugat kang Samson. Kay gihatagag kusog sa espiritu sa Diyos, iyang gipikas sa duha ka bahin ang hayop pinaagi lamang sa iyang mga kamot. Unya siya mipadayon sa paglakaw paingon sa Timnah ug didto nakigsulti sa babayeng Filistehanon nga buot niyang mapangasawa.​—Huk 14:5-7.

Wala madugay sa ulahi, si Samson, nga gikuyogan sa iyang mga ginikanan, miadto sa Timnah aron dad-on sa iyang balay ang iyang pangasaw-onon. Sa pagpaingon didto siya mitipas gikan sa dalan aron tan-awon ang patayng lawas sa leyon nga iyang gipatay una pa niana ug iyang nakita ang usa ka panon sa mga putyokan ug ang dugos sa sulod niini. Si Samson mikaon ug dugos, ug sa pagbalik niya ngadto sa iyang mga ginikanan, siya naghatag ug dugos kanila. Sa kombira sa kasal iyang gihimong tigmo kini nga panghitabo ug gitigmo kini ngadto sa 30 ka Filistehanong abay nga lalaki. Ang dugang mga hitabo nga nalangkit niining maong tigmo naghatag ug higayon kang Samson nga makapatay ug 30 ka Filistehanon sa Askelon.​—Huk 14:8-19.

Sa dihang gihatag sa amahan sa iyang pangasaw-onon ang pangasaw-onon ni Samson ngadto sa laing lalaki ug wala tugoti si Samson nga makita siya, si Samson nahatagan ug lain pang kahigayonan nga mohimog lakang batok sa mga Filistehanon. Ginamit ang 300 ka irong ihalas, iyang gisunog ang mga umahan, parasan, ug kaolibohan sa mga Filistehanon. Busa ang napungot nga mga Filistehanon nagsunog sa pangasaw-onon ni Samson ug sa amahan niini, tungod kay ang nahitabong kadaot sa mga Filistehanon maoy resulta sa gibuhat sa amahan niini kang Samson. Tungod niini nga buhat, ang mga Filistehanon naghatag na usab kang Samson ug katarongan nga manimalos kanila. Daghan kanila ang iyang gipatay, ug “gipundok ang mga bitiis ibabaw sa mga paa.”​—Huk 14:20–​15:8.

Kay nagtinguhang manimalos kang Samson, ang mga Filistehanon nangadto sa Lehi. Dayon ang tulo ka libong nahadlok nga mga tawo sa Juda nga didto sa dakong bato sa Etam nagmalamposon sa pagpasurender kang Samson sa mga Filistehanon, human niana ilang gigapos siya sa duha ka bag-ong pisi ug gidala siya ngadto sa mga Filistehanon. Uban ang kasadya, ang mga Filistehanon nangandam sa pagsugat kang Samson. Apan “ang espiritu ni Jehova milihok diha kaniya, ug ang mga pisi sa iyang mga bukton nahimong sama sa mga hilo nga lino nga nasunog sa kalayo, mao nga ang iyang mga gapos nangalugtas gikan sa iyang mga kamot.” Ginamit ang basabasa pa nga apapangig sa laking asno, gipatay ni Samson ang usa ka libo ka tawo, ug human niana gipasidungog niya kini nga kadaogan kang Jehova. Nianang higayona si Jehova, ingong tubag sa hangyo ni Samson, milagrosong nagtagana ug tubig sa pagtagbaw sa iyang kauhaw.​—Huk 15:9-19.

Sa laing higayon si Samson miadto sa balay sa usa ka pampam sa Filistehanong siyudad sa Gaza. Sa pagkadungog niini, ang mga Filistehanon nag-atang kaniya, nga nagtinguha sa pagpatay kaniya pagkabuntag. Apan sa pagkatungang gabii si Samson mibangon ug iyang giibot ang ganghaan sa siyudad ug ang poste sa kilid ug ang trangka niini gikan sa paril sa Gaza, ug gidala kini “ngadto sa tumoy sa bukid nga anaa sa atubangan sa Hebron.” (Huk 16:1-3; tan-awa ang GAZA Num. 1.) Usa kini ka dakong kaulawan sa mga Filistehanon, sanglit gihimo niining huyang ug walay panalipod ang Gaza batok sa mga manunulong. Kay nahimo man ni Samson kining katingalahang buhat, kini nagpakita nga siya nakabaton gihapon sa espiritu sa Diyos. Gipanghimatud-an niini nga panghitabo nga wala siya moadto sa balay sa pampam tungod sa imoral nga mga katuyoan. Sa Commentary on the Holy Scriptures ni Lange (Huk 16:​1, p. 212), ang komentaristang si Paulus Cassel nag-ingon labot niining puntoha: “Si Samson wala moadto sa Gaza aron moduaw sa usa ka pampam: kay giingon nga ‘siya miadto, sa maong dapit, ug nakita didto ang usa ka [pampam].’ Apan sa dihang buot niyang magpalabay sa kagabhion didto [sa Gaza], wala siyay mahimo, ingong kaaway sa nasod, gawas sa pag-estar uban sa [pampam]. . . . Ang iyang pag-estar gipahayag sa mga pulong nga dili lahi sa gigamit labot sa pag-estar sa mga espiya sa balay ni Rahab. Ang mga pulong nga ‘iyang nakita siya,’ nagpaila lamang nga sa dihang iyang nakita ang ingon nianang matanga sa babaye, nahibalo siya kon asa siya mahimong moestar sa kagabhion.” (Gihubad ug giedit ni P. Schaff, 1976) Angay usab tagdon nga ang asoy mabasa nga “si Samson nagpadayon sa paghigda hangtod sa tungang gabii” ug dili ‘si Samson nagpadayon sa paghigda uban kaniya hangtod sa tungang gabii.’

Pinaagi sa pagsulod sa teritoryo sa kaaway, gipakita ni Samson nga wala siya mahadlok. Lagmit nga miadto siya sa Gaza aron ‘mangita ug higayon batok sa mga Filistehanon,’ sama sa nahitabo una pa niana sa dihang siya nangitag pangasaw-onon sa ilang taliwala. (Huk 14:4) Busa, mopatim-aw nga gihimo niyang kahigayonan ang bisan unsang daotang laraw nga gimugna batok kaniya aron makahimog kadaot batok sa mga Filistehanon.

Gibudhian ni Delila. Human niini si Samson nahigugma kang Delila. (Tan-awa ang DELILA.) Bugti sa materyal nga benepisyo gitinguha niyang masayran ang sekreto sa kusog ni Samson. Tulo ka higayon nga si Samson naghatag kaniyag dili tinuod nga mga tubag. Apan, tungod kay wala siya mohunong sa pagsamok kaniya, sa kataposan si Samson miangka ug mitug-an kaniya nga ang iyang kusog maoy tungod sa iyang pagka-Nazareo sukad sa iyang pagkatawo. Nakigkita dayon si Delila sa mga Filistehanon aron makuha ang ganti sa iyang pagtugyan kang Samson ngadto kanila. Samtang si Samson natulog diha sa mga tuhod ni Delila, gipaputol ni Delila ang buhok ni Samson. Pagmata niya, wala na kaniya ang espiritu ni Jehova, kay gitugotan niya nga mahitumpawak siya sa usa ka kahimtang nga magtapos sa iyang pagka-Nazareo. Dili ang buhok mismo ang tinubdan sa iyang kusog, kondili kon unsa ang gisimbolohan niini, nga mao, ang linaing relasyon ni Samson kang Jehova ingong usa ka Nazareo. Sa dihang natapos ang maong relasyon, si Samson wala nay kalainan sa ubang mga tawo. Busa, ang mga Filistehanon nakahimo sa pagbuta kaniya, sa paggapos kaniya pinaagig mga talikala nga tumbaga, ug sa paghimo kaniyang tiggaling didto sa bilanggoan.​—Huk 16:4-21.

Samtang si Samson nag-antos sa bilanggoan, ang mga Filistehanon naghikay ug usa ka dakong halad alang sa ilang diyos nga si Dagon, kinsa gipasidunggan nila sa ilang kalamposan sa pagdakop kang Samson. Dakong panon sa katawhan, lakip ang tanang magkaabin nga mga ginoo, ang nagkatigom sulod sa balay nga gigamit sa pagsimba kang Dagon. Sa atop lamang, dihay 3,000 ka mga lalaki ug babaye. Ang naglipaylipay nga mga Filistehanon nagpagula kang Samson gikan sa bilanggoan, kansang buhok milabong na niadtong higayona, aron maghatag ug kalingawan kanila. Sa iyang pag-abot, gihangyo ni Samson ang batang lalaki nga naggiya kaniya nga ipahikap kaniya ang mga haligi nga nagsuportar sa balay. Dayon siya miampo kang Jehova: “Palihog hinumdomi ako, ug himoa akong kusgan, palihog, niining higayona lamang, Oh ikaw nga matuod nga Diyos, ug tugoti ako nga makapanimalos sa mga Filistehanon sa panimalos alang sa usa sa akong duha ka mata.” (Huk 16:22-28) Lagmit siya nag-ampo nga manimalos alang sa iyang usa lamang ka mata tungod kay iyang giila nga ang iyang kaugalingong kapakyasan may bahin usab sa pagkawala sa iyang mga mata. O, lagmit gibati niyang imposible nga ipanimalos sa bug-os ang iyang kaugalingon ingong hawas ni Jehova.

Si Samson nanukod sa duha ka haligi ug “miduko siya uban ang kusog,” ug tungod niana nahugno ang balay. Kini misangpot sa iyang kamatayon ug sa kamatayon sa mas daghan pang Filistehanon kay sa napatay niya sa tibuok niyang kinabuhi. Ang mga paryente naglubong kaniya “taliwala sa Zora ug sa Estaol sa lubnganan ni Manoa nga iyang amahan.” Sa ingon namatay si Samson nga matinumanon kang Jehova human siya maghukom sa Israel sulod sa 20 ka tuig. Busa haom nga makita ang iyang ngalan taliwala sa mga tawo kinsa, pinaagi sa pagtuo, nahimong gamhanan.​—Huk 15:20; 16:29-31; Heb 11:32-34.