PAGHILAK
Usa ka pagpahayag ug kusganong emosyon (sama sa kasubo) nga inubanag pagpatulo sa mga luha. Ang mga lalaki ug mga babaye sa karaang kapanahonan, lakip na ang gamhanang mga manggugubat sama kang David, mihilak, nga wala mag-isip niini ingong ilhanan sa kahuyang. (Gen 42:24; 43:30; 45:2, 3, 14, 15; 46:29; Ru 1:9, 14; 2Sa 13:36; Job 30:25; Sal 6:6-8) Ang kamatayon sa usa ka minahal o higala maoy usa sa pangunang mga hinungdan sa paghilak. (2Sa 18:33–19:4; Luc 7:11-15; 8:49-56; Ju 20:11-15) Ug lagmit mohilak ang tibuok nasod tungod sa kamatayon sa tinamod ug hinigugmang mga indibiduwal (2Sa 3:31-34), usahay mogahin ug dugayng panahon aron ipakita ang maong kasubo. (Gen 50:1-3, 10, 11; Num 20:29; Deu 34:8) Ang ubang mga hinungdan sa paghilak naglakip sa pagkapildi diha sa pagpakiggubat (Deu 1:44, 45; Jer 31:15; Lam 1:16), pagkabihag (Sal 137:1), pagpanglupig (Ecc 4:1), dakong katalagman (Est 3:13, 14; 4:1-4), ug sa pagbasol o pagkaguol tungod sa sala (Esd 10:1-4; Jer 3:21, 22; 31:9; Joe 2:12; Luc 22:54-62; San 4:8, 9; tan-awa ang PAGBANGOTAN). Ang paghilak diha sa relihiyosong mga seremonyas nalangkit sa pagsimba sa Babilonyanhong diyos nga si Tamuz.—Eze 8:14.
Gawas pa sa pagbatig personal nga kapildihan o kasakit, ang dulot nga kabalaka ug kusganong pagbati alang sa uban sagad makapahilak. Busa si apostol Pablo naghisgot bahin sa pagpahimangno ug pagtul-id sa mga isigkamagtutuo nga inubanan ug mga luha. (Buh 20:31; 2Co 2:4) Uban ang paghilak, siya naghisgot niadtong kinsa “naglakaw ingong mga kaaway sa estaka sa pagsakit ni Kristo.” (Flp 3:18, 19) Ug tungod kay dihay suod nga bugkos sa gugma tali kang Pablo ug sa mga magtatan-aw sa kongregasyon sa Efeso, ang tanan nanghilak sa pagkahibalo nga lagmit sila dili na makakita pag-usab sa nawong sa apostol.—Buh 20:36-38.
Dihay mga panahon nga ang mga magsisimba ni Jehova mihilak samtang nag-ampo, sama sa kasinatian ni Ana, Ezequias, ug Nehemias. (1Sa 1:9-11; 2Ha 20:1-5; Neh 1:2-4; Sal 39:12) Bisan si Jesu-Kristo, samtang dinhi sa yuta, nangamuyo ug nangaliya sa iyang Amahan “uban ang makusog nga mga pagtuaw ug mga luha.”—Heb 5:7.